ششم ، شماره 1460 سال ژانويه 1998 ، دي 1376 ، 15 شنبه 25 پنج
|
|
اجتنابناپذير ضرورت زنان ، مطبوعات گسترش
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
(نخست بخش) ايران در زنان مطبوعات كنوني موقعيت و پيشينه به نگاهي
نمي‌گذرد ، درازي زمان هنوز مدرسه به ايراني زنان راهيابي از:اشاره
امروز كه گشودند را راهي پشتكار و شجاعت با زن نخستين‌دانش‌آموختگان
مدرسه درهاي كه زماني از.ماست كشور فرهيخته زن هزاران فعاليت عرصه
گرديد مطرح نيز زنان مطبوعات به نياز شد ، گشوده ايراني دختران به‌روي
انتشار را زنان ويژه نشريات و روزنامه‌ها نخستين راه ، اين پيشگامان و
و هنر زمينه در مطالبي دربرگيرنده بيشتر زنان مطبوعات نخستين.دادند
شاعر ، زنان اشعار از استفاده و بودند اجتماعي روابط و اخلاق ادبيات ،
از پسداشت رواج زنان ويژه روزنامه‌هاي در اعتصامي ، بخصوص‌پروين
ايران ، در سياسي و اجتماعي تحولات پيدايش و شهريور 1320 وقايع
سياسي مقالات به گروهها ، و تشكل‌ها گرايش به‌اقتضاي نيز زنان مطبوعات
زنان نشريات مرداد 1332 ، آمريكايي 28 كودتاي از پس.آوردند روي
مطالب به آنان اغلب و شد خالي سياسي و اجتماعي جدي مطالب از به‌مرور
شد فراهم زنان نشريات دوباره رشد براي زمينه مبتذل و تفريحي تفنني ،
گروههاي به متعلق نشريه دهها انقلاب پيروزي نخست سالهاي در بخصوص و
به‌طور كه موج آن فرونشستن با.گرديد منتشر و چاپ گوناگون سياسي
و ماهنامه‌ها از شماري سربرمي‌آورد ، انقلابي هر آغاز در طبيعي
انتشار همچنان زنان مطبوعات به‌عنوان ادواري نشريات و فصل‌نامه‌ها
نيازهاي و كنوني موقعيت پيشينه ، بررسي به را حاضر گزارش.مي‌يابد
.داده‌ايم اختصاص ايران در زنان مطبوعات آينده
مي‌كند ذهن‌تعريف آرايش را فرهنگ انديشمندفرانسوي ، مولز آبراهام
آموزش خانواده ، مي‌شوند ، توسط منتقل ذهن به آرايشهاچگونه اين اما
موارد جامعه‌يا اقتصادي -اجتماعي گروهي ، وضعيت رسانه‌هاي وپرورش ،
قابل تاثيرات بيش و كم عوامل اين مجموعه كه مي‌رسد نظر به ديگر؟
قابل همه براي بي‌ترديد آنچه اما.دارند افراد ذهن آرايش در توجهي
.است روند اين در مادر ويژه به خانواده تعيين‌كننده نقش است ، قبول
از نظري طور به هم يعني مي‌كنند طي را مسيري كودكي از نيز مادران اما
را زندگي هم و مي‌بينند آموزش رسانه‌ها و آموزشي نظام خانواده ، طريق
.مي‌كنند تجربه عملا جامعه و خانه در
تغييراتي‌در بيش و كم با) طورتاريخي به همواره كه زني اما
بوده محروم امتيازها از بسياري از بودن مونث دليل به (مختلف دوره‌هاي
از جامعه در و مدرسه در خانه ، در را تحقير آن بالتبع و را تبعيض و
خود پوست و گوشت با مطبوعات حتي و تلويزيون راديو ، چون رسانه‌ها طريق
و انديشه و فكر صاحب نفس ، به متكي فرزندي مي‌تواند چگونه كرده تجربه
و ابتدايي‌ترين از همواره استدلال اين و دهد؟ پرورش مقاوم و قوي شخصيت
انساني حقوق از دفاع براي زنان استدلالهاي اساسي‌ترين از حال عين در
قرن اواخر از مي‌توان واقع در را ردپا ايناست آمده شمار به زن
قابل حضور با (ناصري دوره) قمري هجري چهاردهم قرن اوايل و سيزدهم
و انجمن ايجاد تربيت ، و تعليم عرصه در نويسنده و انديشمند زنان توجه
كشورمان نشيب و پرفراز تاريخ در زنان خاص مطبوعات انتشار و مدرسه
نام به قمري هجري سال 1328 در زنان تخصصي نشريه نخستين.كرد جستجو
اولين انتشار از سال فاصله 75 با و كحال دكتر خانم مديريت با دانش
.شد منتشر (ق.هـ اخبار ، 1253 كاغذ) ايران در روزنامه
روزنامه‌شكوفه كه -مزينيه دخترانه مديرمدرسه و موسس -مزين‌السلطنه
عنوان با مقاله‌اي در مي‌كرد منتشر تهران در قمري هجري سال 1330 در را
به پا مملكتي هيچ:مي‌نويسد محترم خواتين براي از روزنامه منافع
كه است روزنامه.روزنامه واسطه به مگر نگذاشت ترقي و تمدن دايره
تحصيل و زندگاني طريقه و مي‌نمايد گفتار و نطق تربيت و افكار تنفيذ
ما كه است زماني اول چون...مي‌دهد نشان ما به را...ثروت و مكنت
ماها از اغلب و بگذاريم ترقي دايره در قدم مي‌خواهيم ايراني زنهاي
بي‌نصيب و بي‌بهره معيشت هنر و صنعت و علم فوائد از هنوز عموما بلكه
صورتي در..باشيم داشته نمي‌توانيم را پول شاهي ده حساب حتي مانده
آنچه و مي‌باشند امهات تربيت تحت در سالگي هفت سن تا اقلا اطفال كه
اما...شود بدر جان با و شد اندرون شير با كه مي‌شود آنها طبيعت ملكه
پيدا رسوخ ما نهاد در كه را عادات و عقايد اين مي‌توان وسيله چه به
جرايدي و روزنامه واسطه به مگر نمي‌شود ممكن كار اين.شود ترك كرده
از ايشان‌را هستند مانوس كه خودشان زبان به و خانمها خود مخصوص كه
وقت هيچ..هوشياركرد جهل مرفين تخدير ازاثر و بيدار غفلت خواب
شوند ، [ وارد] عالم جرگه‌متمدنين در نبايد زنها كه خيال‌كرد نبايد
سالها...ندارد ماده و نر آيد ، برون بيشه از كه شير.است نه‌چنين
آثار هيچ ايراني زنهاي ما از دارد چه‌جهت كه بودم خيال اين در بود
كه نمي‌كردم خيال وقت هيچ و نرسد ظهور و بروز عرصه به دانشي و علم
عظمي فيض اين از زنها و باشد رجال صنف به منحصر دانش و علم بايد
آفريده يكسان را دو هر متعال قادر كه صورتي در.باشند مايوس و محروم
تربيت و ادب زيادت در مي‌باشند ، اطفال مربي زنان خود چون علاوه به
...نمود سعي زيادتر بايد آنها اخلاق
درسال 1302 كه ايران وطنخواه جمعيت‌نسوان مجله يك شماره در و
تحت عنوان‌الجنته با مقاله‌اي در مي‌يافت تهران‌انتشار در شمسي هجري
نه از پس...اجتماع‌اند دستگاه موتور زنان:است آمده الامهات اقدام
ما حقوق تساوي حالا كه روشنفكرها همين مردها ، همين جنين ، پرورش ماه
مكرمت آغوش و محبت زانوي در همين‌ها كرده‌اند ، اعتراف خودشان با را
اين با و مقامي عالي اين با...رسانيده‌ايم ثمر به كرده تربيت خود
ظالم مظلومي هر اينكه حكم به اما) !!شديم مظلوم بدبختانه مرتبتي والا
به اتكاي بدون ما اگر.نمي‌كرديم ظلم قبول والا هستيم ظالم ما (است
وقت هيچ بپردازيم كمالات و فضايل تحصيل به نموده نفس به اتكاي مردان ،
و بي‌علمي نتيجه در.شد نخواهيم گرفتار امروزي متاعب و مصائب به
ما بر را سختي قسم هر شده چيره ما بر مردان امروز كه ماست بي‌تربيتي
...مي‌دارند روا
فرهنگي بار بر تاكيد
يعني منتشرمي‌شود زنان خاص مطبوعات كشورما در كه است سال حدود 90
نكته اين به اين‌مطبوعات ، بررسي در تاكنون هجري‌قمري سال 1328 از
و بارفرهنگي بر نشريات ، اين بيان‌اهداف در همواره كه برمي‌خوريم
:مي‌كنيم توجه نمونه چند به.است شده تاكيد آنها بودن غيرسياسي
شوهرداري ، بچه‌داري ، خانه‌داري ، علم [ مورد در] اخلاقي است روزنامه‌اي
سخن مملكتي سياست و پلتيك از كلي به و نسوان و دختران حال به مفيد
.نمي‌راند
ق.هـ روزنامه‌دانش 1328
.مي‌يابد نگارش زنان تعليم ولزوم زندگاني امور به راجع فقط
ق.هـ زنان ، 1339 جهان مجله
درسلك كرده تجهيز اجتماعي براي‌مبارزه را خود نيز ما مجله
راه در كه است شمع‌ضعيفي يگانه و متسلك نسوان‌ايران ، عالم مطبوعات
در سريعي قدمهاي است اميدوار و..مي‌شود گذاشته نسوان سعادت و ترقي
نگارشات...بردارد پيش از نسوان مدني حقوق تثبيت و نجات و تعالي راه
اعتراض جاريه حوادث در بحث از و بوده سياسي موضوعات از عاري مجله
و اجتماعي ادبي ، اخلاقي ، مقالات از بود خواهد عبارت و نموده [ احتراز]
...مي‌باشد نسوان جامعه به مربوط آن اعظم جزء و مهم قسمت كه تاريخي
ش.هـ نسوان ، 1306 سعادت پيك مجله
است گوناگون‌داشته دلايل نشريه ، غيرسياسي‌بودن بر تاكيد بي‌ترديد
دهندگان انتشار كه دريافت را موضوع اين مي‌توان نيز زاويه يك از اما
فرهنگي كار اهميت و مطبوعات نوع اين وجودي ضرورت بيشتر زنان مطبوعات
توجه مورد را جامعه در رايج نادرست و منفي نگرش‌هاي زدودن براي
.داشتند
رسالت مورد در فصلنامه‌فرزانه سردبير (عباسقلي‌زاده) محبوبه‌امي
:مي‌گويد زنان مطبوعات
به مشاغل ، اميد بهداشت ، آموزش ، درزمينه بويژه توسعه شاخص‌هاي
در مردان به زنان‌نسبت نسبي محروميت دهنده آن ، نشان امثال و زندگي
.است فوق موضوعات
بين فرصتهاي‌مساوي و موقعيت‌ها در تعادل‌نسبي ، ايجاد براي مسلما
نيازمند وهله‌اول‌جامعه در زنان ، رفع‌محروميت‌هاي و مردان و زنان
جامعه آگاه‌سازي زنان ، نشريات‌ويژه رسالت.است شعورجمعي و آگاهي
.است برابر موقعيت‌هاي و فرصت‌ها ايجاد و محروميت‌ها رفع مسير در زنان
اين به درپاسخ ارتباطات ارشد وكارشناس روزنامه‌نگار رستگار ، ليلا
ضروري زنان فكري براي‌ارتقاي حد چه تا زنان گسترش‌مطبوعات كه پرسش
با و دارند قرار توسعه و مسيررشد در كه جوامعي در:است ، مي‌گويد
هستند ، مواجه فرهنگي و سياسي اجتماعي ، اقتصادي ، متعدد مشكلات
در جامعه حركت براي موثري اهرم مي‌تواند پديده‌ها تشريح و آگاه‌سازي
جمعي رسانه‌هاي آگاه‌سازي نقش‌هاي ديگر سوي از باشد ، شده تعيين مسيرهاي
جمله از اخص طور به زنان مطبوعات و اعم طور به مطبوعات جمله از
تاكيد آن بر اطلاعاتي و ارتباطي نظريه‌پردازان همه كه است نقش‌هايي
اين نقش حياتي‌ترين جمعي ، ارتباط وسايل آگاه‌كننده نقش امروز ، دارند
در عظيم مسئوليتي زنان ويژه مطبوعات ويژه به و مطبوعات و رسانه‌هاست
.دارند خود مخاطبان فكري سطح ارتقاء
اگر خودمي‌خواهيم ، جامعه براي چهره‌انساني‌تري اگر ديگر عبارتي به
توسعه ، دنبال به اگر قرارداده‌ايم ، رو پيش را آينده‌اي‌شايسته‌تر
موقعيت از درستي درك بايد هستيم ، رفاه و آرامش برابري ، پيشرفت ،
آگاه‌تر ، زن تا است لازم جانبه همه تلاشي.باشيم داشته جامعه زنان
سوي به جامعه حركت در را خود واقعي جاي همراه‌تر و پوياتر فعال‌تر ،
ما جمعي رسانه‌هاي كه است دستيابي قابل زماني هدف اين و.كند باز رشد
نقش.كنند حركت سنگلاخي جاده اين در آگاهانه و عاشقانه بتوانند
.است انكارناپذير جمعي حركت اين در نيز زنان نشريات
سه كلي‌داراي طور به مطبوعات:معتقداست نيز قاسم‌زاده فاطمه دكتر
حاصل.بودن سرگرم‌كننده و رساني اطلاع آگاهي‌دهنده ، :هستند اساسي نقش
نيز زنان مطبوعات.بود خواهد مخاطبان ذهني و فكري رشد نقش ، سه اين
درستي به را خود رسالت بتوانند اگر و نيستند مستثني قاعده اين از
.داشت خواهند موثري نقش زنان فكري رشد در ترديد بدون دهند ، انجام
چيست؟ زنان انتظارات
خاص ازمطبوعات اجتماعي ، مختلف درگروههاي زنان انتظارات راستي به
و خاطره و رمان خواندن‌چند با شدن سرگرم آياصرفا چيست؟ زنان
يا.مي‌كند راضي را آنها نوع‌غذا چند و لباس مدل چند شدن‌با آشنا
در قانون ، در خانواده ، در زنان درشت و ريز معضلات مورد در جدي مباحث
ديدگاههاي و انديشه‌ها با آشنايي مشكلات ، اين ريشه‌يابي و كار محيط
مطالب از گوناگون عرصه‌هاي در موفق و انديشمند زنان تجربيات و مختلف
مي‌تواند اينها همه از مناسب تلفيقي اساسا يا و آنهاست علاقه مورد
پرنمايد؟ سازنده و سالم صورتي به را آنان فراغت اوقات
متاسفانه:مي‌گويد زمينه اين راهنمايي‌در دوره دبير فكري ، سهيلا
از كمي بسيار درصد و نيستند فعال خيلي ما دركشور زنان مطبوعات
نوع اين كه داريم انتظار ما.دارد اختصاص زنان به كشور مطبوعات
اساسي مسائل طرح.شوند منتشر بالا تيراژ با و متنوع صورت به مطبوعات
خيلي دارند ، قانوني لحاظ به بويژه خانواده در كه مشكلاتي مثل زنان
آثار هرحال به كه كار محيط در آنها معضلات يا و است مهم و حساس
مي‌شود منتقل خانواده و جامعه به دوباره نوعي به مشكلات اين منفي‌كليه
.مي‌شود محسوب زنان ويژه مطبوعات وظيفه ;بردارد در نامطلوب نتايج و
مسائل‌باتوجه برخي صريح و ساده است‌طرح مسلم آنچه:مي‌افزايد وي
دارند ، جامعه سنتي متن‌فرهنگ در ريشه زنان عمومامشكلات اينكه به
اين بنابر.مي‌دهد نتيجه‌عكس حتي گاه و نمي‌گيرد خيلي‌جواب
باشندتا پخته‌اي افراد بايد به‌زنان مربوط مطالب نويسندگان
جامعه در فرهنگي لحاظ به را زن و مرد روابط در شده تنيده پيچيدگي‌هاي
و تاثيرگذار مطلوب ، قالبي در خاص ظرافتي با را مطالب و كنند درك
.دهند ارائه راهگشا
كه‌گاهي است باور اين بر نيز رشته‌تاريخ دانشجوي شاهسوند ، سيمين
نگرش اين با كه كساني و مي‌شوند تلقي پاافتاده پيش بسيار زنان مسائل
جدي طرح از قطعا مي‌پردازند مطبوعات در آن انتشار و مطلب تهيه به
.بود خواهند عاجز مناسب راه‌حل‌هاي به دستيابي و ريشه‌يابي معضلات ، اين
در زنان مشكلات جانبه همه غير و نامناسب بررسي و طرح ديگر عبارت به
اينكه تا مي‌زند لطمه مرد و زن اجتماعي مناسبات به بيشتر گاه جامعه
است مواردي قانوني ، خلاءهاي بويژه زنان معضلات از بسياري باشد راهگشا
تا گيرند قرار بررسي و بحث مورد تخصصي و گسترده صورتي به بايد كه
.يافت دست مناسب راهكارهاي و دقيق جمع‌بنديهاي به بتوان
در كه -سعادت‌نسوان پيك مجله سردبير دوست نوع پيش ، روشنك سال 70
مورد در عادت باد عنوان‌مرده با مقاله‌اي در -انتشارمي‌يافت رشت
:مي‌نويسد زنان به مربوط مطالب پردازش در نويسندگان برخي عادت
اين از ولي..مي‌خوانيم مدتهاست ايران نسوان خصوص در كه است مقالات
....است نرسيده فايده‌اي چندان ايران نسوان اوضاع بهبودي براي مقالات
.هستند مرد مي‌نويسند ، نسوان به راجع كه نويسندگان از ديگر عده يك
نسوان احتياجات اخلاق ، روحيات ، زندگي ، اوضاع از ما برادران اين اغلب
اينكه به مي‌شود منحصر ايشان نوشتجات غالب جهت اين به هستند دور خيلي
اينكه يا مي‌دهد حركت را كره ديگر دست با و گهواره دست يك با زن
مجاني نصايح قبيل اين از و كنند تربيت وطن‌پرست اولادان بايد مادران
بيچاره ضعيفه ولي.است قشنگي حرفهاي اين.است شده نويسندگان عادت كه
.كند تربيت نمي‌تواند جسور و غيور اطفال پا و بي‌دست شكسته دست سرو
عملي قدم كه‌يك دارد تاكيد نكته اين بر مقاله اين در نويسنده البته
...است مفيدتر مقصودي هر پيشرفت براي پرچانگي سال پنجاه از
كه است دانشگاه‌معتقد استاد و يك‌دادگستري پايه وكيل عبادي شيرين
مهم نقش و است قانون در زنان معضلات حقوقي‌مهمترين ديدگاه از
اين در قانوني نارسايي‌هاي طرح با كه است اين نيز زنان مطبوعات
و است عدل آنچه و ظلم آنچه بررسي براي را جامعه عمومي اذهان زمينه ،
.كند آماده قانوني تغييرات هم‌چنين
