ششم ، شماره 1462 سال ژانويه 1998 ، دي 1376 ، 18 يكشنبه 28
|
|
بنيانهاي و رياضيات آموزش فراشناخت ،
فكري
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
و مهارت ، نگرش كه براين افزون شخص هر است براين باور فراشناخت در
.سازد مشخص راهم آنها به‌كارگيري نحوه بتواند بايد داد ، شكل را دانش
حل وراهبردهاي (رياضيات مانند) خاص حيطه‌اي دانش به فقط كه آموزشهايي
اگر.تفكري‌مي‌پردازند فعاليت از بخشي به فقط مي‌ورزند ، تاكيد مساله
مهارتهاي به مسئله وحل دانش از خاصي حيطه دانش به مربوط فعاليتهاي
.مي‌يابد بسط فعاليت‌تفكري شود ، زده پيوند فراشناختي و شناختي
فرآيندهاي نظم‌دهي و فهم و درك دانش ، به كه است عامي اصطلاح فراشناخت
محوري موضوع سالهاي 1970 در فراشناخت.مي‌گردد اطلاق فرد فكري
پس اندكي.است بوده مصنوعي هوش و پرورش و آموزش روان‌شناسي ، پژوهشهاي
مسئله حل بنيادي روشن‌كننده‌جنبه عامل مثابه به فراشناخت تاريخ ، آن از
را فراشناخت عمده جنبه سه ادبيات‌پژوهشي ، .شد بازشناخته انسان تفكر و
.دربردارد
و ذهني ظرفيتهاي درباره فرد قضاوتهاي با فراشناخت ، دانش جنبه نخستين
فراشناخت ، شامل دانش از نمونه‌هايي.است ارتباط در رفتاريش
:است زير موارد درباره فرد ارزشيابيهاي
بسپارد ، ياد به لغزشي هرگونه بدون مي‌تواند كه دانشي مقدار -1
و درك چگونگي -دهد ، 3 انجام مي‌تواند كه ذهني محاسبات انواع -2
شده‌است ، تدوين وي براي كه رياضيات درسي موضوع فهم
محتواي كاربردن به و فهم و درك براي آنان تواناييهاي -4
.رياضيات درس
به (1)بازخورد منطقي‌حلقه عناصر سنجش انواع از دسته اين
درگيري براي را لازم آگاهيهاي سنجش ، از حاصل اطلاعات.مي‌روند شمار
است‌كه ، گفتني كل در.مي‌سازد آماده متعدد مسايل با فرد افتادن در و
كودكان بارشد دانش اين ;است نادرست حدودي تا كودكان فراشناختي دانش
(2).مي‌گردد تصحيح
با كه است نظم‌دهي خود يا نظم‌جويي خود و كنترل فراشناخت ، جنبه دومين
حل نظير يك‌عملي ، جريان در رفتار اصلاح و سنجش بازنگري در فرد توانايي
كار گشايان كه‌مسئله مي‌دهند نشان پژوهشهااست رياضياتي مسايل
.مي‌پردازند خودنظم‌جويي به تازه‌كار ، گشايان مسئله از بهتر آزموده ،
اتكا منابع به حل‌مسئله در براينكه افزون كارآزموده ، مسئله‌گشايان
استفاده مي‌آيد ، دست نيزبه مسئله موقعيت در كه اطلاعاتي از دارند ،
صرف را مناسبي زمان حل ، نقشه‌اي‌براي و طرح تدارك براي آنانميكنند
انجام كه عملياتي ارزشيابي براي هم مسئله‌وقتي‌را حل از پس و مي‌كنند
دادن انجام از مي‌توانند آنان سبب ، بدين.مي‌دهند تخصيص داده‌اند ،
قادرند آنان سخن ، ديگر بهبكاهند حد از بيش توضيحات يا زياد عمليات
مهارت به دست‌يابي.آيند نايل مسئله حل براي ميان‌بر راههاي از
سبب گوناگون ، راههاي از حل براي مسئله آماده‌كردن صورت‌بندي‌يا
(3).گردد ترغيب متعدد مسايل حل به مي‌شودمسئله‌گشا
با نظامها اين.است (اعتقادي) باوري نظامهاي فراشناخت ، جنبه سومين
تفكر ماهيت و خود ، رياضيات از افراد فهم و درك از مجموعه‌اي
در عمل نحوه و رياضيات چيستي از درك‌افراد.دارند ارتباط رياضياتي
برمبناي آنان كه مي‌دهد شكل را ديدگاههايي و شيوه‌ها رياضيات ، حوزه
مثال ، براي.مي‌كنند عمل رياضياتي موقعيتهاي در حاصل ، برداشتهاي
و رياضياتي افكار و باورها كه باورند براين دانش‌آموزان از بسياري
تدارك سپردن ياد به براي متخصصان سوي از آنها به مربوط روشهاي
بكنند دريافت را شده آماده فرمولهاي دارند انتظار نتيجه ، در.شده‌اند
از كه هستند كساني دانش‌آموزان ، اين.برند كار به موقعيتهايي در و
گروه ، اين از دانش‌آموزاني.عاجزند رياضياتي موقعيتهاي تحليل و تجزيه
چند بتوانند دارند كه تكراري و تمرين در اگر كه استوار اعتقاد براين
دقيقه چند عرض در هم ديگري مسايل توانست خواهند كنند ، حل را مسئله
و مي‌مانند باز كامل‌مسايل مسايل حل از كه هستند غافل آنان.كنند حل
(4).مي‌دهند هدر به بيهوده را زيادي زمان
فراشناخت مفهوم تكامل -1
كه است ، مرتبط بالا سطح تفكري بامهارتهاي فراشناختي توانمنديهاي
.دارد روان‌شناسي و رياضيات نظري / پژوهشي ادبيات در شخصي تاريخ
درتاملات يعني ;كرد رديابي قرن 17 در مي‌توان را فراشناخت زمينه
از مسئله‌فراشناخت آتي بسطهاي و شرح و خود باره‌تفكر در (5)دكارت
واقع ، در(7)ورتهايمر نظير گشتاستياني آثار و (6)جورج‌پوليا سوي
;دارد عقلاني فعاليت حالت ازعالي‌ترين نشاني فراشناختي فعاليت بهترين
(8)انعكاسي به‌انتزاع و مي‌شود پياژه‌مطرح ژان سوي از كه فعاليتي
(9)فاصله‌اي رادر خود اعمال قادرند حالت ، افراد اين در.است موسوم
باشد لازم اگر و بپردازند تامل به آن درباره قراردهند مشاهده مورد
اعمال يا عمل اصلاح به مي‌گيرند ، خود تامل نتيجه از اطلاعاتي‌كه برمبناي
.اقدام‌كنند
فراشناخت واژه اينهمه با دارد ، فراشناخت كه طولاني شجرنامه علي‌رغم
فرهنگ به فراشناخت واژه سال 1971 تا مثال ، براي) است جديد بسيار
سال 1979 تا فراشناخت واژه همچنين و بود نشده وارد آكسفورد انگليسي
.(بود درج‌نگرديده هم وبستر نوين جامع فرهنگ در
و فهم درك‌و زمينه در جديد پيشرفتهاي فراشناخت آن ، از مهم‌تر
بازشناسي اينهمه ، با.مي‌نماياند را پيچيده فكري فرآيندهاي الگوسازي
به آن تعريف جهت در پيشرفت و بود ، فراشناخت‌نياز مفهوم درك براي كه
.گرفت صورت دانشي حوزه سه در درسالهاي 1970 همزمان صورت
تخمين در كاملا كم‌سن كودكان كه كردند مشاهده روان‌شناسي پژوهشگران
خردسال دانش‌آموزان.(10)مي‌كنند اشتباه خود يادسپاري توانمنديهاي
از سپرده‌اند ، پس ياد به را واژه‌ها از فهرستي كه مي‌دارند اذعان
مثال ، براي.كرده‌اند اشتباه كه مي‌گردد معلوم متعددي يادآوري آزمونهاي
حالي در يادسپرده‌اند ، به را واژگاني فهرست 100 يك مي‌كنند ادعا آنان
كساني.ندارند ياد به واژه‌بيشتر يا 6 فقط 5 كه مي‌شود روشن عمل در كه
به عادت مي‌توانند سخت ندارند ، يادسپاري‌خود درباره خوبي برآوردهاي كه
.كنند راكسب اثرگذار و مطلوب مطالعه
روان‌شناس مانندپژوهشگران هم (11)مصنوعي دانش‌هوش حوزه پژوهشگران
مي‌شود ، مشاهده كه به‌طوري.(12)داده‌اند انجام را مشاهداتي
بيشتر سوال كه است روشن و بسيارپيچيده‌اند ، مسئله حل برنامه‌هاي
مي‌توانند كامپيوتري برنامه‌هاي.است منبع نحوه‌مديريت درباره
انبار همچنين‌اطلاعات و بگيرند دربر را اطلاعات از معتنابهي مقدار
محاسبه يا پردازش كيفيت.كنند پردازش يا كرده محاسبه سرعت به را شده
محاسباتي شيوه و اطلاعات به دست‌يابي چگونگي به داده‌ها و اطلاعات
ساير يا ،(فلوچارت) روندنما طرحهاي.دارد بستگي شده اختيار
با جديدي آنهامحصول جاي به و شده تلقي نامناسب بعدي يك رويكردهاي
(تصميم‌گيري براي ديگري و دادن براي‌انجام يكي) رديفي دو ساختهاي
و اندازه‌گيري بازنگري ، :رويي سري ، اجرايي يا رديف.شده‌اند توليد
انسانها در فراشناختي توابع همان كه را تصميم‌گيري توابع
.كند مي تعيين هستند ،
مشاهده با.يافته‌اند دست مشابهي يافته‌هاي به نيز آموزشي پژوهشگران
مورد دانش‌آموزان كه كرد اظهار (13)شونفلد مبتدي ، گشايان مسئله
گاه ، .مسئله‌اند حل درباره واقعي راهبرد دانش داراي معمولا مشاهده
ضعيفي اجرايي زيراتصميمات نمي‌رسند ، موفقيت به مسئله ، حل در آنان
مسئله آن ، برخلافاختيارميكنند را نامناسبي مسيرهاي و كرده اتخاذ
مسيرهاي و اجرايي تصميمات ارزشيابي‌انواع با معمولا كارآزموده گشايان
پژوهش.مي‌كنند انتخاب را مسئله حل ومسير اجرايي تصميم بهترين عمل ،
در آن فهم و درك نحوه هركسي شخصي شناسيهاي كه‌شناخت است داده نشان
تجربه‌هاي مثال ، برايميكنند مشخص را او عمل وچگونگي مشخص حوزه
تكاليف‌معمولي ، تكرار و تمرين مثل) رياضيات زمينه در عملي‌دانش‌آموزان
ورفتارهاي باورها (...و مسئله حل روشهاي انفعالي يادسپاري به
.مي‌آورد ارمغان به فراگيرنده براي نامناسب
دارد ادامه
