ششم ، شماره 1465 سال ژانويه 1998 ، بهمن 1376 ، 22 شنبه 2 پنج
|
|
عرفان بيكران جهان
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
قرآن‌كريم خوشنويس كرمانشاهي مقصودي فريبا با گفتگو
:اشاره
در ايران ، خوشنويسان انجمن مدرس متولد 1340 كرمانشاهي مقصودي فريبا
كرمانشاهي ، عبدالله عطوفي ابوالفضل ;استادان محضر هنري سلوك دوران
يدالله اصفهاني ، يزدي ، معين‌الكتاب منوري رضا كرمانشاهي ، جواري
حاج آيه‌الله وحضرت اميرخاني غلامحسين شيرازي ، كرمعلي كابلي‌خوانساري ،
خوشنويسي در وي هنري تحصيل است ، درك‌كرده را نجومي مرتضي سيد
قرار خود هنركسبي اصلي رشته را نستعليق كتابت آغاز از و نستعليق‌بوده
به تعليم و تلمذ سال پانزده طي‌قريب در كه است معتقد زيرا داده ،
ديگر گونه‌هاي بيش‌از كتابت هنري و فرهنگي تاثير و وجاودانگي اعتلاء
و واجراء كار صرف را خود هم تمام به‌همين‌نظر است ، برده پي خوشنويسي
.است كرده زمينه‌كتابت در آثار ارائه
كتابت آثار كه ;مي‌باشد ايراني خوشنويس زن تنها و اولين مقصودي فريبا
شايد بررسي يك با را عنوان اين است ، شده منتشر و چاپ مستقل به‌طور وي
يادنامه -آثار1 ازجمله‌اين بدهيم ، تسري جهاني سطح به بتوانيم
-مناسك‌حج 4 -مطهري 3 مرتضي استادشهيد يادنامه -علامه‌طباطبايي 2
-كرمانشاهان 5 محلي ادبيات و تاريخ‌شعر جلدي پنج يكدوره
سيديعقوب ديوان -حيران‌كرمانشاهي 6 صالح ميرمحمد كنزالعرفان‌ديوان
ديوان از قسمتي كتابت -كرمانشاهي8 پرتو ديوان -كرمانشاهي7 ماهيدشتي
عاشورا زيارت شرح -خوشنويس 9 بانوان از جمعي با اعتصامي پروين
وزيري ، صفحه دريكهزار (طابثراه) احمدميرخاني سيد حاج تاليف‌آيه‌الله
و رسالات ادعيه‌و متعدد نسخ -منتشرشده‌اند 10 و چاپ كلا موارد كه‌اين
.منتشره‌است غيره خصوصي كه‌سفارشات شخصي دواوين
به‌خط را شريف مصحف كتابت توفيق هنري ، رياضت و كتابت يك‌دهه طي از پس
.است يافته طه عثمان نسخه براساس نستعليق
نظارت وبا تائيد هنري استادان كه‌ازسوي يگانه و ارزشمند اثر اين
مسابقات مراسم‌اختتاميه در است ، شده دارالقرآن‌تصحيح مصححين
اهداءشد ، رهبري معظم مقام به‌محضر قرآن 1376 ، قرائت و بين‌المللي‌حفظ
ايشان ، از ضمن‌تجليل ;فرمودند هنرمند ، اين‌بانوي از تقدير ضمن ايشان
نسخه و گيرد قرار علاقه‌مندان دراختيار و چاپ مناسبي نحو مزبوربه نسخه
.شود تقديم رضوي آستان‌قدس موزه به اصلي
روز 24 در قرآن خادمان از تجليل مراسم پنجمين‌دوره در مقصودي فريبا
.جمهوري‌نائل‌آمد رييس خاتمي جنابآقاي از تقدير لوح دريافت به دي‌ماه
.مي‌آيد پي در كه شده‌است انجام گفتگويي بانوي‌هنرمند اين با
هنرمند زنان كريم‌توسط قرآن هنري وتزئين كتابآرايي و خوشنويسي
شد؟ چگونه‌آغاز و زماني چه مسلمان‌از
بود دينوري شهده ;نوشت هنرمندانه را الهي آيات كه خوشنويسي زنان از
و علمي شهرهاي كلان از دينور و كرمانشاه توابع از نيز او زادگاه كه
آگاهان علماو از شهده مي‌رفت ، نهم‌به‌شمار تا سوم قرون در فرهنگي‌اسلام
بعضي كه رسيد پايه‌اي خوشنويسي‌به در او تسلط به‌روايتي و بود ديني
.مستعصمي‌دانسته‌اند ياقوت استاد اورا
بودند ، مسلك علوي به‌اتفاق ، قريب اكثر كه مسلمان خوشنويس هنرمندان
آل پادشاهان پرده‌دار پدرش كه ابن‌بواب به معروف هلال علي‌بن چون
هنرمندان آوردند ، اين به‌وجود كريم كتابت‌قرآن در شگرف تحولي بود ، بويه
و هنركتابآرايي از ارزنده بادست‌مايه‌هايي ;بودند تبار اغلبايراني كه
وكتابت‌هاي...و سرلوح و تشعير تذهيبو ;چون تزئيني ونقش‌هاي طلاكاري
كلام نفيس نسخ ايجاد آرايش‌و به بود آنان ازابداعات كه قلمي هفت
بايد كه‌درواقع تيموريان سلطه و تسلطمغول دوران در.گماشتند الهي‌همت
حس سبب به دانست ستم‌خانان‌آنها و مغولي سلطه‌خاتونان ايام آنرا
بروز واجازه مجال عهد ، آن رايج زنانگي پارامترهاي و برتري‌طلبي
تا بود هنر شكوفايي هرچنددوران نشد ، داده زن‌ايراني به استعداد
به ايراني مي‌بينيم ، زنان چنانكه و شد دوباره‌اي‌پيدا فرصت صفويه دردوره
خوشنويسي هنر مجددا و پرداختند اسلامي مستظرفه هنر درعرصه هنرنمايي
از سلطان فاطمه و كرد تجلي كريم قرآن كتابت در ايراني مسلمان زن
.كرد كتابت احسن به‌نحو نسخ خط به را كريم قرآن صفويه دوره خوشنويسان
با سلسله دو اين نبردهاي مدت در مخصوصا ;زنديه و افشاريه غلبه در
زمينه‌فعاليت در بيشتر ايراني مسلمان زن توان متجاوزان ، و اشغالگران
مقتضاي به متعدد درجنگهاي به‌طوري‌كه مي‌شد ، نظامي‌منحصر جبهه‌هاي در
اردوي مردان چندكه مقاطعي در حتي و داشتند مستمر حضور ايلي زندگي
كه آزادساختند را اسرا حمله با درآمدند ، زنان متجاوزان به‌اسارت زند
.است كرده راثبت موارد اين زنديه صاحبتاريخ گلستانه
ازياد را خويش فرهنگي رسالت ايراني زنان نيز برهه اين در باز اما
و ادبا و شاعران زنديه ، جامعه زنان از چنانكه نبردند ،
راثبت آنان احوال رجال و تذكره كتابهاي كه برخاستند متعدد هنرمندان
كعبه طواف:ازاوست مشهور بيت اين كه ازجمله ، حاجيه‌زند كرده‌اند
.كند نصيب دلي زيارت‌اهل خدا شد ميسر حاجيه مرا
زنان ، جامعه در فرهنگي امور و مستظرفه هنر اگرچه قاجاريه ، عهد در
در آن‌روز آداب به‌مقتضاي ترجمه و شعر و خوشنويسي و شد طبقاتي
اما گرديد ، انحصاري و يافت تفاخر و تفنن جنبه و يافت رواج بين‌اشراف
كريم قرآن كتابآرايي و كتابت از ارزنده نمونه‌هايي هم معدود همين از
-قاجار (سلمه ام) نواب-بانونائيني مريم ;ازجمله است ، شده ارائه
نسخ خط كامل‌به به‌طور را قرآنهايي خانم ، كه كلاه خورشيد و ضياءقاجار
.كردند كتابت
زردوزي ، جاجيم‌بافي ، و گليم ازجمله‌قالي‌بافي ، هنرها ساير اما
قاجاريه ، دوره در ايراني زن ذوق بنابه كه...و ميناكاري مليله‌دوزي ،
نضج دوره اين در بود ، استعدادها ظهور و بروز موجب هم و اعاشه هم‌محل
هنري مجموعه‌هاي و موزه‌ها در كه دست اين از باقيمانده گونه‌هاي و گرفت
و ملي آثار حفظ حس و ابتكار و دقت و سليقه از حاكي مي‌شود ، نگهداري
.است مستظرفه انتقال‌هنرهاي در مذهبي
قرآن خوشنويسي ويژه‌در به مسلمان زنان هنري پيشينه به توجه با
هنرمند زن شخصيت تحول مسير در تفاوتي‌كه كرديد ، بازگو كه كريم
كرده‌ايد ، چگونه درك اسلامي كشورهاي ساير با درايران مسلمان
مي‌كنيد؟ ارزيابي
جزيره‌العرب شبه در اسلام ظهور با زن مي‌دانيد ، و كردم عرض كه همانطور
قرآن در چنانكه بماند ، زنده و كند زندگي توانست ، آن ، همسايگان و
او ولايقتلن كه ، جاودانه منشور اين و گرديد نازل بينات آيات كريم
و وجدكم من سكنتم حيث من اشكنوهن ;ديگر و (الممتحنه12) لادهن
آن همسايگان و جزيره‌العرب در زن احياء موجب (6-طلاق)...لاتضاروهن
و هستي عصاره زن شخصيت كه شد مشخص آنكه به توجه با و گرديد سرزمين
و است بوده كائنات خلقت انگيزه اطهر فاطمه چون مظهري ايجاد
از امابعد درخشيد ، نبوت ادامه اريكه بر فاطمه‌الزهراسلام‌الله‌عليه
لحاظ از زن اسلامي ، درسرزمين‌هاي (ص)اكرم پيامبر رحلت از پس مدتي
را اسلام قبل‌از شخصيت همان ديني ، و علمي و هنري وفعاليت موقعيت
كه مواردي از بگذريم گرديد ، منزوي‌تبديل وسيله‌اي به بيشتر و يافت
چهره اسلامي سرزمين‌هاي در سياسي مسائل در انحصاري نحو به مقاطعي در
همين در بتوانم كه داشتم آرزو بسيار اما ، آن كلي جنبه از اين نمود ،
زنان توسط كريم قرآن خوشنويسي ويژه به و خوشنويسي هنري بعد يك
نبود ميسر چون اما ببينم ، نزديك از را اسلامي ممالك موزه‌هاي مسلمان
از و رفته آنانكه پرداختم ، دسترس در موجود ماخذ و منابع در بررسي به
;مانند ديده‌اند ، مسلمان كشورهاي در را اسلامي ارزشمند آثار نزديك
تفحص كه آنجا تا...و بغدادي زين‌العابدين ناجي بياني ، مهدي دكتر
جامعه در تنها و.بودند نكرده اشاره زنان از را مورد يك حتي داشتم ،
ظهور مجال كه مقاطعي در قرآن دستور و الهي وظيفه براساس زن ايراني
تمسك جز آنهم و ساخته نمودار را خود قابليت است ، داشته را مثبت بطور
.است نبوده اطهر زهراي شيوه به
اين در و داشتيد شركت‌فعال كريم قرآن نمايشگاه پنجمين در شما
زنان نقش بود ، شده داده اختصاص شما به‌كارهاي غرفه‌اي نمايشگاه
چه تا شما نظر به تاثيرات‌آن و هنري نمايشگاههاي ايجاد در مسلمان
است؟ توجه قابل حد
و اعتقادي هنري اوليه‌نمايشگاه‌هاي بنيانگذاران بگويم ، شما به اگر
بوده‌اند ، ان‌شاءالله هنرمند دختران و زنان اقتصادي ، جامعه هنري نه
ايجاد موضوع حيطه در برايتان كرد ، زيرا نخواهيد متهم تعصب به مرا
و من ;يعني ما ، آيا.مي‌آورم مثال گفته‌ام ، اثبات براي و مي‌كنم سوال
تاريخي سابقه و نمايشگاهها پيشينه بر دال اثري هنر اهل جامعه و شما
داريم؟ دست در آن ، اجتماعي و
اهدافي چه به و سالي درچه ايران هنري نمايشگاه اولين مي‌دانيم ، آيا
اگر زيرا خير ، يقين به قريب احتمال به شد؟ تاسيس كساني چه سوي از و
و اجتماعي كپي‌هاي و تقليد دوباره ببرد ، قلم به دست كسي هم امروز
براي است ، بوده مشروطيت دوره وام‌گيريهاي حاصل كه را اروپا فرهنگي
فلان كه تطبيقي مثال چند آوردن با و مي‌دهد قرار مبنا پژوهش اين
مي‌كند عنوان را...و فرنگ از بازديد در والدوله السلطنه و شاهزاده
در را ما و است شده ايران در نمايشگاهها سرآغاز حركت اين گويا كه
چون مي‌نماياند سو آن ريزه‌خوار داريم ، ساله هزار سابقه كه جهتي اين
مراكز سرزمين اين در اوليه نمايشگاههاي كه صورتي در ديگر ، موردهاي
معتقدان توجه و زيارت محل سال هزاران كه بوده‌اند ، اعتقادي و عبادي
ايراني هنرمند زنان دارد ، و داشته وجود فراوان تعداد به و است بوده
و بقاي‌آن نيت به ماندگار اثري اجراي و ايجاد به‌محض آغاز از
هنري دستاوردهاي باطن ، بزرگان‌صاحب آستان به اخلاص و ارادت اظهار
اين سراسر كه مي‌كردند اهداء و نذر مقدس آن‌اماكن به را خود
ايران مذهبي وشهرهاي قصبه و روستا از نقطه هر در متبرك مكان‌هاي
و فن اهل بيننده هر كه است ، هنرمند زنان هنري آثار از مملو اسلامي
هنري پيشينه اگر اساس همين بر و وامي‌دارد شگفتي و اعجاب به را هنري
آنرا بنياد بايست كنيم ، بررسي را ايران مسلمان زنان نمايشگاهي و
زنان بدانيم ، مقدسه اماكن ايجاد و مذهبي معماري آغاز با همزمان
هنري جاودانگي راز كه بودند گمنام هنرمنداني ايران ، مسلمان و مستعد
در منظور همين به.مي‌كردند جستجو خود ديني اعتقاد به توسل در را خود
جامعه سلطه در مسلمان هنري‌زنان آفرينش‌هاي نيز اسلامي كشورهاي ساير
است گرديده پويا و ماندگار دين ، بزرگان به توسل با زنان ، به بي‌توجه
اماكن در اسلامي دول در طبع به زنان ويراسته‌هاي و بافته‌ها دست و
زنان هنري بارز آثار ايران در كه تفاوت اين با نيستند كم مقدسه
همان نشانگر اين و است اسلامي كشورهاي ساير از بيشتر بسي مسلمان
.مي‌باشد غيرايراني مسلمان زن با ايراني مسلمان زن تفاوت
متعددي متون هنري‌تان‌برمي‌آيد ، آثار نمونه‌هاي از كه همانطور شما
كريم قرآن كتابت شما نظر به كرده‌ايد ، كتابت نثر و نظم از را
دارد؟ متون ساير با چه‌تفاوتي
از يكي ;است اسلام رسول‌گرامي برترين معجزه و الهي خلفت شاهكار قرآن
كه اين ريب ، و بي‌شك كلام اين بودن الهي قرآن‌و معجزه نشانه‌هاي
و رنگ و نژاد از نفر ميليارد يك قريب كه اسلامي جامعه در امروز
تفاوت‌هايي احكام و كلامي اصولي لحاظ از دارند ، و وجود مختلف سرزمين‌هاي
ابراز طرف‌مقابل و خود نظريه قبول و رد در گسترده مباحث دارندو
اما است ، مختار و آزاد انساني نمونه‌هاي‌جامعه از نيز اين كه مي‌دارند
ارائه و است امورحاكم راس در ريب و بي‌شك كه مرجعي آن تمام‌اينها با
فرقه و گروه و فرد هيچ كه است ، قرآن‌كريم ;مي‌نمايد ادله و برهان
به را الهي اين‌كتاب از حرفي يا اعرابي بودن زياد يا كم اسلامي ، حتي
و شك كه متفق‌الرايند يكپارچه تمام‌مسلمانان و نمي‌دهد راه خود مخيله
و باريتعالي ازذات پس كه دارد مرصوص بنياني چنان و نيست درآن ريبي
است‌عليرغم جهان مسلمين اتحاد اساسي ركن (ص)حضرت‌نبي‌اكرم مبارك وجود
واحد دين از رشته هر براي قرآن‌كه از قبل آسماني كتب و اديان ساير
كتاباناجيل كه (ع)مسيح عيسي حضرت پيروان جداگانه‌دارند ، كتابي خود
ميليون پنج حدود ملتي در قلت‌جمعيت تمام با كه كليميان و دارند اربعه
مقدس ازتورات دوره‌اي به كدام هر كليمي ، مذهبي فرقه قريبسيصد با نفر
از هرچه هنري ، بعد از اما و قرآن واعتبار اعجاز بعد از اين معتقدند ،
بلاغت ، و فصاحت آرايه‌هاي‌بديعي ، كلام ، زيبايي گفته‌ايم ، كم قرآن‌بگوئيم
از پس كه صريح پيش‌بيني‌هاي ژرف ، معاني بيروني‌كلمات ، و دروني موسيقي
از همه و همه مي‌رسد ، اثبات به ديگري از پس يكي پيشرفت عصر در قرنها
.است ساخته ريب و بي‌شك و بي‌همتا اثري هنري ، آفرينش بعد در كريم قرآن
كتابت از پس ظاهري ، دشواري‌ساختار تمام با كريم قرآن كلمات و الفاظ
كلمات‌آسماني به خوشنويس چون و مي‌كند زيبايي‌خودنمايي كمال در
خود انساني مقام خويش ، به بازگشت به قرآن فراخوان با مي‌نگرد ، قرآن
كننده كتابت براي آنرا ژرف معاني الهي فرشتگان گويي و بازمي‌يابد را
و تنش و طپش قرآن عبارات در هستي جهان اصيل موسيقي مي‌كنند ، زمزمه
مي‌كند ، نقش را الله نام قلم كه بار هر دارد ، جهانها وسعت به پژواكي
به كه مي‌برد ، ديگري جهان به خود با را خوشنويس مي‌آيد ، در تعظيم به و
اقتضاي وجه به منثور يا منظوم آثار كتابت از ما اگر درنمي‌آيد ، بيان
و واخلاق حكمت و اندرز و پند از درسي احيانا گاهي و مجبوريم زندگي
تمامي سرچشمه قرآن اما مي‌گيريم ، ...و عرفان و قلندري و رندي سير يا
و معضلات‌انسان تمامي مشكل‌گشاي و عرفان بيكران وجهان نكات اين
است هنري قرآن ;كلام يك در اكبرو خالق به بشري ايمان دهنده پرورش
.مي‌گيرد سرچشمه آن از جامعه راهنماي و هنرهاي‌اصيل تمام كه
.سپاسگزاريم گفتگو اين در شما شركت از
.خواستارم پيام‌قرآن اعتلاي در را شما موفقيت و مي‌كنم تشكر
