ششم ، شماره 1490 سال ، 24فوريه 1998 ، شنبه 5اسفند 1376 سه
|
|
آموزش در فراشناخت راهبردهاي كاربست
زبان
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
:اشاره
وزارت همت فارسي ، به ادب و زبان آموزش علمي مجمع نخستين پيش چندي
.شد برگزار شيراز در فارسي وادب زبان فرهنگستان و پرورش و آموزش
برگزاركنندگان سوي از مناسبي شكل به كه همايش اين مقالات خلاصه در
هر كه برمي‌خوريم ويژه‌اي و كاربردي مقالات به است ، رسيده چاپ به مجمع
.باشند فايده مفيد مي‌توانند و بوده تامل و توجه قابل خود ، جاي در يك
پديده‌ها جديدترين از يكي كه را حاضر مقاله مقالات ، خلاصه اين ميان از
ابعاد از را فراشناختي ديدگاه يعني نوين تربيتي علوم تفكر در
كه برگزيده‌ايم است ، داده قرار بررسي مورد زبان آموزش در و كاربردي
.مي‌خوانيم هم با
نزديك‌اند ، ما به خيلي كه آن خاطر به چيزها بعضي:مي‌گويد چامسكي
و انديشيدن به نياز كه مي‌كنيم فراموش رو اين از ;مي‌آيند نظر به ساده
.است زبان چيزها ، اين مهم‌ترين.دارند آموزش
فقط نه انديشه‌بدانيم ، ابزار را زبان تعريف‌ويگوتسكي ، براساس اگر
به نياز كه است رفتاري دقيقا روزمره ، نيازهاي رفع براي وسيله‌اي
ادب ، دانش ، فرهنگ ، شكوفايي بشر زبان معنا ، اين در.دارد آموزش
پشتوانه بر تكيه با كه ملت‌ها فرهنگي تشخص.است علوم و فلسفه عرفان ،
.نمي‌گيرد هستي زبان طريق از جز مي‌يابد ، هويت انديشه فرآورده‌هاي
ويژگي.شناختي‌است رفتار پيچيده‌ترين و فرهنگي رفتار مهم‌ترين زبان ،
كه ويژگي‌هايي ميان از خلاقيت.است داوري و خلاقيت شناختي رفتار مهم
حيوانات زبان در كه است ويژگي تنها انسان‌برشمرده‌اند ، زبان براي
ديگري ، هرتعريف از بيش الس وان تعريف‌تئو بنابراين ، ;وجودندارد
است عبارت زبان:مي‌گويد وي.است جانداران ساير از انسان زبان مميز
تعداد خلق و واژه محدودي تعداد برروي محدودي‌قاعده تعداد اعمال از
افقي محور روي است قادر انسان تعريف ، اين براساس.نامحدودي‌جمله
.كند توليد جمله بي‌نهايت تا (جمله =واژه +قاعده)
و است حيطه‌شناخت پنجم سطح كه انسان ، زبان مهم ويژگي تنها نه خلاقيت
با زبان رابطه ترتيب بدين.مي‌شود محسوب نيز فراشناخت مباني از
.است معني‌دار و نزديك بسيار فراشناخت ، و خلاقيت
طرح با وي.مطرح‌شد آلماني فيلسوف كانت توسط نخستين‌بار فراشناخت
موضوع مي‌تواند برون‌ذات عنوان‌يك به نيز شناخت خود كه مساله اين
اما ;داد قرار مطالعه مورد را شناخت جديدي‌از ابعاد باشد ، شناخت
روش‌هاي ابداع و آموزش به نسبت جديد نگرش شيوه يك عنوان به مساله طرح
پيش.است شده مطرح ميلادي هفتاد دهه از عميق‌تر ، و بهتر آموزش براي نو
با گانيه و برونر پياژه ، ديدگاه‌هاي براساس شناختي روش‌هاي آن از
آموزش ميدان اسكينر ، چون گراياني رفتار مكانيكي روش‌هاي راندن بيرون
شناس خودشناخت كه پياژه ديدگاه‌هاي از بسياري.بودند كرده فتح را
كه تعاريفي.كرد هموار فراشناختي ، روش‌هاي پذيرش براي را راه بود ،
و گوناگون شناخت تعاريف همانند است ، شده ارائه فراشناخت درباره
دانشي يعني خود ، شناخت يعني مفهوم ، ساده‌ترين در فراشناخت.است متعدد
.دانش درباره
انجام عمليات‌شناختي هم دانش‌آموز فراشناخت در فلاول جان گفته به
قضاوت به آن هم‌درباره و مي‌كند ملاحظه را آن پيشرفت هم مي‌دهد ،
پرورده دانش‌آموز در مساله حل استعداد شناختي ، روش‌هاي در.مي‌نشيند
روش‌هاي در.دارد توجه مساله طرح استعداد پرورش به فراشناخت.مي‌شود
شناخت راهبردهاي شناخت فراشناخت ، در.است محور فرايند آموزش شناختي ،
.مي‌گيرد پيشي آموزش فرايند بر
نگارشي الگوي نوشتن ، مهارت آموزش در فراشناختي روش‌هاي بارز نمونه
توجه محوري محصول به تنها نه آنها در كه است راهنمايي فارسي كتابهاي
شناخت براي دانش‌آموز بلكه است ، آموزشي محور نوشتن فرايند و است نشده
الگوهاي با آن مقايسه و آن درباره قضاوت و خود نوشتاري فعاليت
غير طور به خود ، شناختي فعاليت درباره داوري نهايت در و پيشنهادي
راهبردهاي با آموزش‌زبان انطباق براي.مي‌بيند آموزش مستقيم
:هستيم زير درزمينه‌هاي تجديدنظر نيازمند فراشناختي ،
كردن همراه:كتاب تدوين جمله از و آموزشي برنامه زمينه در 1ـ
.صرف اطلاعات ارائه جاي به اطلاعات ارائه با راهبردها
به دوسويه ، وتدريس متقابل كنش روش از استفاده:تدريس زمينه در 2ـ
.اطلاعات عرضه روش جاي
خلاقيت و طرح‌مساله و مساله حل استعداد سنجش:ارزشيابي زمينه در 3ـ
.اطلاعات و دانسته‌ها سنجش جاي به نقد و
مورد مي‌توانند نيز ، دانش‌ها ساير آموزش در زمينه سه اين كه است بديهي
در كارآمد راهبردهايي به آنها تبديل براي اما ;بگيرند قرار استفاده
:شوند منطبق زير ديدگاه‌هاي با بايد زبان ، آموزش
جاي به ومهارت‌ها كاركردها به توجه زبان ، مهارت‌هاي درآموزش -الف
.مهارت‌ها به توجه
از استفاده (وخواندن دادن گوش) زبان درك مهارت‌هاي آموزش در -ب
خود درك ميزان دانش‌آموز روش دراين.است ضروري خلاق تفكر راهبردهاي
را راهبرد است ممكن نهايت در و مي‌كند ارزشيابي مي‌كند ، بررسي را
(دادن گوش و خواندن) خلاق درك جريان گفت مي‌توان مجموع در.دهد تغيير
:است زير مرحله چهار شامل
كردن ، فكر 1ـ
شناخت ، راهبردهاي از استفاده 2ـ
داوري ، 3ـ
.تغييرآن يا راهبرد تثبيت 4ـ
از اجتناب و واگرا تفكر پرورش زبان توليد مهارت‌هاي آموزش در -ج
تفكر جريان و دارد موخره و مقدمه نوشته همگرا ، تفكر در.صرف همگرايي
.دارد تاكيد واژگان ظاهري معناي غالبابر تفكر شيوه اين.است خطي
همان و مي‌پذيرد معلم از را پرسشي پاسخ شيوه ، دانش‌آموز اين در
وانجامي آغاز نوع هر نوشته‌ها واگرا ، تفكر در.مي‌دهد راارائه
منطقي ، ارتباطي بتوان‌زمينه كه اين به مشروط ;باشند داشته مي‌توانند
عناوين و آنها ميان را ياطنزآميز شناختي زيبايي واژگاني احساسي ،
و رفت معكوس ، مارپيچي ، مي‌تواند تفكر شيوه ، مسير اين در.كرد تعيين
كرد آغاز پايان از را حكايتي مي‌توان مثال براي.خطي‌باشد و برگشتي
شيوه‌داستان‌سرايي اين در.نمود برگشت و رفت زماني مختلف نقاط ياميان
زبان توليد مهارت‌هاي جايگاهش‌در و مي‌كند ايفا مهم نقشي دانش‌آموز
.والاست بسيار
واژه.است ويژه‌برخوردار اهميتي از واژه دروني معناي همگرا تفكر در
متن تمامي و واژه‌ها ساير واژه‌و هر ميانميشود بررسي متن در
.كند بيان و حس را آن بايد دانش‌آموز داردكه وجود ديالوژيك رابطه‌اي
معناي رشد دانش‌آموز ، واژگان حوزه گسترش اندازه همان به شيوه اين در
قابل نيز دقيق طور به كه واژه معناي رشد ميزان.است مهم نيز واژه
.مي‌شود محسوب زبان مهارت‌هاي پيشرفت مهم شاخص‌هاي از است ، اندازه‌گيري
وزيرنيا سيما
