ششم ، شماره 1495 سال ، 2مارس 1998 ، اسفند 1376 دوشنبه 11
|
|
نمي‌خيزد بر غولي جادو چراغ اين از
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
جهاني بازارهاي در نفت بهاي كاهش بهانه به
تحريم بزرگ پيروزي پي در و ميلادي سال 72 پائيز از غرب انحصارات
كار به نفت قيمت نگهداشتن پايين براي را خود سعي تمام نفتي‌اعراب ،
گرفته‌اند
از يكي همواره نفتي درآمدهاي به ايران اقتصاد شديد وابستگي
است بوده ما كشور مشكلات مهم‌ترين
غارت شيرين طعم
سياسي كالاي يك زمين اعماق در خفته معجون اين نفت ، پيدايش سپيده‌دم از
خيزابهاي و تحولات با را جهان اقتصادي ، روابط صحنه به ورود با بودو
با تنها ميلادي دهه 70 تا غربي انحصاراتكرد روبرو بزرگ‌سياسي
ايجاد و نفتخيز سرزمين‌هاي مردم سركوب گوناگون شيوه‌هاي به‌كارگيري
شيرين طعم كشورها اين در فرمانبر و دست‌نشانده حكومت‌هاي از شبكه‌اي
1972) شمسي سال 1351 پائيز در اما چشيده‌بودند ، را نفتي منابع غارت
و تازه حوادث با را نفت عصر واسرائيل ، اعراب اكتبر جنگ (ميلادي
سوي از نفت سراسري تحريم با آن‌سال در.ساخت روبرو پيش‌بيني غيرقابل
آن غربي متحدان و عليه‌اسرائيل متحد واكنشي كه عرب نفتخيز كشورهاي
سهمگين ضربه‌اي و پيداكرد صعودي سير جهاني بازارهاي در نفت بهاي بود ،
به و تلخ اين‌تجربه غرب ، سرمايه‌داري نظام.ساخت وارد غرب اقتصاد بر
عليه‌سازمان يافته توطئه‌هاي‌سازمان تدارك دستمايه را يادماندني
نفت‌درياي به انگليس دستيابي و قرارداد نفت‌اوپك صادركننده كشورهاي
نفت بهاي تدريجي كاهش و دسيسه اين موثر اجراي براي را زمينه شمال ،
بر مزيد نيز نفتي جديد منابع پيدايش.كرد مهيا جهاني بازارهاي در
زير به افسانه‌ها بام از را استراتژيك و حياتي ماده اين و شده علت
!نمي‌خيزد بر غولي ديگر جادو چراغ اين از گويي و.است كشيده
.است شماره اين گزارش موضوع ايران اقتصاد بر نفت قيمت كاهش پيامدهاي
را ژنرالي عنوان كه كتابچي نام‌آنتوان به ايراني شيك‌پوش مرد يك
او برخي.شد پاريس وارد -پيش سال 97-ميلادي اواخر1900 در يدك‌مي‌كشيد ،
حكومت در كتابچي.مي‌دانستند تبار گرجي نيز برخي و ارمني‌تبار را
يك.بود گمرك اداره كل مدير زماني جمله از.مهمي‌داشت مشاغل ايران
احاطه غرب به مربوط مسايل بر او:مي‌گفت او بريتانيايي‌درباره ديپلمات
.بپردازد تجاري تحركات و امتيازنامه‌ها تدوين مي‌توانست‌به و داشت كامل
.تناسبداشت او ماموريت با كه بودند مهارتهايي همان تواناييها اين
نمايشگاه يك افتتاح ظاهرا پاريس از او بازديد علت اگرچه زيرا
فروشنده او.داشت ديگري اصلي هدف كتابچي اما بود ، شهر اين در ايراني
نفت امتياز تحصيل به مايل كه بود اروپايي سرمايه‌گذار يافتن هدفش و
بلكه مي‌كرد ، فكر خود مقاصد تامين به تنها نه كتابچيباشد ايران در
ميانه اين در ايران حكومت و داشت نظر در نيز را ايران حكومت مقاصد
تجاري معامله‌اي به كتابچي كوشش‌هاي.داشت مهمي اقتصادي و سياسي علايق
در نفت عصر معامله اين با و يافت تاريخي ابعادي كه انجاميد
.شد آغاز خاورميانه
به پيش دهه حداقل 4 از ايران اقتصاد در نفت نقش كه است اين واقعيت
اصلي پايه‌هاي كارشناسان گمان به كه بوده‌است عميق و گسترده اندازه‌اي
.است شده بنا آن بر ايران اقتصاد
اينكه بر علاوه ايران ، اقتصاد در نفت نقش:مي‌گويد نفتي كارشناس يك
حمل داخلي ، صنعت راه‌اندازي در است ، كشور نياز مورد ارز تامين‌كننده
حاصل ارز ميزان رسمي گزارشهاي اساس بر.است گسترده نيز..و ونقل
ارزي درامدهاي كل درصد به 60 نزديك كه سال 1373 جز به نفت ازصادرات
شده شامل را كشور ارزي درامد درصد از 90 بيش گذشته دهه در4 بود ،
.است
تزريق ملي اقتصاد به نفت صادرات از حاصل ارز اگر حاضر شرايط در
.شد خواهد مواجه دشواري با... و برنج شكر ، گندم ، نشود ، واردات
اقتصاد و نفت
نفت وزير المزيدي عيسي ايران ، نفت وزير زنگنه نامدار بيژن
سازمان دبيركل لقمان ريلوانو و نيجريه نفت وزير آتته كويت ، چف‌دان
و انرژي نفت وزير اريتا اروين ديدن منتظر كه نفت صادركننده كشورهاي
اجلاس در را او نشدند موفق هرگز بودند ، كشورونزوئلا طبيعي منابع
.ببينند وين در توليداوپك سقف بر نظارت كميته
نتوانست شده ياد كميته نيامد ، اجلاس اين به اريتا اروين آنكه از پس
.آورد دست به تضميني شده گرفته تصميمات براي‌اجراي
تضمين براي ونزوئلا وزيرنفت حضور:مي‌گويد اين‌باره در آگاه مقام يك
باز اوپك قدرت از وي نيامدن و بود ضروري شده ياد تصميمات اجرايي
.هم‌كاست
براي ايران شده پيش‌بيني بودجه حساب ، اين با:مي‌گويد آگاه مقام اين
با هم آن و نفت صادرات ارزش به وابسته آن از عمده‌اي بخش كه سال 1377
.شد نخواهد برخوردار زيادي استحكام از است مشخص يك‌قيمت
:مي‌گويد باره اين در كشورمان اقتصادي كارشناس آرمان بهمن دكتر
نفت صادرات از حاصل ارزي درامدهاي به ايران اقتصاد وابستگي‌شديد
نمي‌توان قوي احتمال به و است كرده ايجاد كشور اين براي بزرگي معضل
زيرا آورد ، دست به را كشور اقتصاد در جديد براي‌سرمايه‌گذاري لازم ارز
افتاده اتفاق تاكنون كه آنچه از بيش نفت قيمت براي‌كاهش زيادي دلايل
.دارد وجود
دلار دلار ، 5/17 16
سال بودجه لايحه كشورمان جمهوري رئيس امسال ، آذرماه اول نيمه در
لايحه اين ارقام و آمار قرائت از پس و كرد ارايه به‌مجلس را آينده
از پساست شده محاسبه دلار معادل 5/17 آينده سال در نفت قيمت قرائت
.پذيرفت صورت گوناگوني اظهارات باره اين در و آغازشد زمزمه‌ها آن
بازار بررسي‌هاي:گفت باره اين در اقتصادي كارشناس آرمان بهمن دكتر
معادل كه نفت صادرات براي نظر مورد قيمت كه مي‌دهد نشان جهاني‌نفت
.شد نخواهد محقق است بشكه هر براي دلار 5/17
بودجه و برنامه سازمان رئيس و جمهور رئيس معاون نجفي محمدعلي دكتر
يك براي بايد را جهاني بازارهاي در نفت قيمت:گفت باره دراين نيز
لايحه تدوين زمان در:افزود و معين دوره يك براي نه و نظرگرفت در سال
مي‌شد ، پيش‌بيني كه بود گونه‌اي نفت جهاني بازار سال 1377وضعيت بودجه
.بود خواهد دلار آينده‌معادل 5/17 سال براي قيمت
براي:گفت روزها همان در نيز نفتي ارشد كارشناس نژاد الله ماشاء
انجام دقيقي برآورد نمي‌توان جهاني بازارهاي در نفت واقعي قيمت تعيين
آينده سال بودجه در را نفت بشكه هر قيمت اگر مي‌رسد نظر امابه.داد
.است مناسبتر كنيم دلارفرض معادل 16
نيز سال 1377 بودجه لايحه به رسيدگي خاص كميسيون رئيس باهنر ، محمدرضا
نظر در كه مي‌دهد نشان بررسي‌ها و محاسبات:داد توضيح باره همين در
همين به و است خوش‌بينانه نفت ، بشكه هر براي دلار قيمت 5/17 گرفتن
.داد كاهش آن‌را كميسيون اين دليل
يك براي نفت قيمت از مختلف برآوردهاي:مي‌گويد اقتصادي كارشناس يك
سياسي و كارشناسي گوناگون گروههاي توسط كه كشورمان در آينده سال
محصول اين قيمت در بي‌ثباتي نشان‌دهنده چيز هر از بيش مي‌شود ، انجام
.است استراتژيك
پيش سال از 100 ارزانتر
سال 1870 ، در نفت بشكه هر اسمي قيمت مي‌دهد ، نشان نفت قيمت‌هاي آمار
سال در و دلار معادل 62/1 سال 1930 در دلار ، معادل 36/3 پيش سال 127
بشكه هر براي نفت واقعي قيمت‌هاي اما.است بوده دلار معادل 29/4 1970
سال 1930 در دلار ، معادل 97/25 سال 1870 در نفت قيمت‌واقعي براساس
دقيق بررسي.است بوده دلار معادل 74/9 درسال 1970 و دلار معادل 4/10
از كمتر سال 1970 در ايران نفت واقعي قيمت:مي‌گويد ما به ارقام اين
:مي‌گويند اقتصادي كارشناسان.است بوده سال 1930 در آن واقعي قيمت
كه بگوئيم بايد بگيريم ، نظر در نفت قيمت‌هاي براي را جهاني تورم اگر
نشده زياد تنها نه تا 1970 از1870 سال در 100 محصول اين واقعي قيمت
كه است اساس همين بر.يافته‌است كاهش نيز درصد حدود 60 در بلكه است ،
اما مي‌يابد ، افزايش به‌سال سال ايران نظير كشورهايي خام نفت صادرات
.نمي‌شود زياد اندازه همان به آن واقعي خريد قدرت
مي‌كند؟ تعيين چيز چه را قيمت
با را پرسش اين و مي‌شود تعيين چگونه جهاني بازارهاي در نفت قيمت
.گذاشتيم ميان در دارد مطالعه نفت بازار در كه اقتصادي يك‌كارشناس
كه‌قيمت است يك‌كالا نهايت در نيز نفت:گفت پاسخ در كارشناس اين
.مي‌شود تعيين تقاضا و عرضه توسط بازار در آن
برتقاضا موثر عوامل كه شود مطرح پرسش اين است ، بهتر:داد ادامه وي
چيست؟ نفت عرضه و
كه مي‌دهد نشان نفت تقاضاي بر موثر عوامل درباره اقتصاددانان بررسي
عوامل ثانيا و اولاقيمت را نفت تقاضاي بر موثر عوامل خلاصه طور به
براي موثر عامل يك مثابه به قيمت وقتي.مي‌كند تعيين غيرقيمتي
را آن قيمت و مطلق طور به را آن قيمت بايد توجه‌است ، مورد نفت تقاضاي
.كنيم بررسي انرژيها ساير با مقايسه در
تاثير تقاضا بر هم قيمت به نامربوط عوامل:مي‌افزايد كارشناس اين
مسايل بازار ، در رقابت ميزان اقتصادي ، رشد به مي‌توان مي‌گذاردكه
.كرد اشاره...و جمعيت رشد و جمعيتي
به نفت ، قيمت بر اقتصادي رشد تاثير چگونگي درباره كارشناسان
كند رشد كه معني اين به.مي‌كنند استناد آن تازه وضعيت و كره‌جنوبي
و دارد منفي تاثير آن تقاضاي بر آينده سالهاي در كره‌جنوبي اقتصادي
و فروش بر است ، كشور اين نياز مورد ازنفت بخشي تامين‌كننده ايران چون
.گذاشت منفي‌خواهد تاثير نيز ما نفت قيمت
ميزان بر شدت به فعلي عوامل و جوي شرايط:مي‌گويد نفتي كارشناس يك
.مي‌گذارد اثر سال مختلف فصول در نفت مصرف
نفت تقاضاي بر نيز پيش‌بيني غيرقابل حوادث و سيل زلزله ، جنگ ،
.مي‌دهد افزايش را آن قيمت و گذاشته تاثير
كه مي‌گيرد قرار چند عواملي تاثير تحت خود نيز نفت عرضه ديگر سوي از
.است جمله آن از خام نفت توليد ظرفيت
باره اين در نفت اقتصادي مباني كتاب در خلعتبري فيروزه دكتر
زماني ، دوره يك در مي‌تواند توليد ظرفيت كارخانه‌اي صنايع در:مي‌نويسد
.نمي‌كند صدق خام نفت درباره امر اين.باشد ثابت بيش و كم
جهان نفتي ذخاير تمركز نفت ، عرضه بر موثر عوامل ديگر از وي گفته به
.يافته‌اند تمركز نفتي بزرگ حوزه‌هاي و نفت توليدكننده اصلي مناطق در
در مي‌شود ، شروع سرعت به آن از بهره‌برداري مي‌شود ، كشف حوزه‌جديدي وقتي
تقاضا چون و مي‌يابد افزايش نيز نفت عرضه و افزايش حالت‌ظرفيت اين
.مي‌يابد كاهش آن است ، قيمت ثابت
