ششم ، شماره 1496 سال ، 3مارس 1998 ، اسفند 1376 شنبه 12 سه
|
|
ناگزير راه نفتي غير صادرات توسعه
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
كدامند؟ نفت بهاي كاهش با مقابله براي مناسب راهكارهاي
:اشاره
درج صفحه همين در كه برنمي‌خيزد غولي جادو چراغ اين گزارش‌از در
مورد اجمالي صورت به ايران اقتصاد بر نفت بهاي كاهش پيامدهاي شد ،
براي مناسب راهكاري و شيوه‌ها شماره اين گزارش در.گرفت بررسي‌قرار
غير كالاهاي صادرات به دستيابي و نفت قيمت كاهش از ناشي جبران‌زيان‌هاي
و نتايج به داريم نگاهي همچنين گزارش اين در.است شده نفتي ، بررسي
محل در پيش چندي كه نفتي غير كالاهاي صادرات دستاوردهاي‌نمايشگاه
.بود شده برپا تهران نمايشگاههاي‌بين‌المللي دايمي
از كاستن اصلي راههاي از يكي نفتي ، غير كالاهاي صادرات رشد و توسعه
راه كارشناسان‌اين.نفت‌است صادرات به ما كشور اقتصاد اتكاء ميزان
.مي‌دانند اجتنابناپذير را
به كشور رويكرد ضرورت بازرگاني‌درباره وزير شريعتمداري ، محمد
را مختلفي دلايل دراين‌باره:مي‌گويد نفتي غير كالاهاي توسعه‌صادرات
.رسيد خواهد پايان به روزي ما نفت ذخاير آنكه نخست.برشمرد مي‌توان
به توليد از افزوني روز سهم كشور ، داخل در نفت مصرف فعلي رشد با دوم
تامين صدور براي كمتري نفت مرور به و يافت خواهد اختصاص داخلي مصرف
.ماند خواهد باقي ارزي نيازهاي
سال در 25 مصرف ، فعلي روند با كه باورند براين كارشناسان برخي
كارشناسان‌نيز برخي.رسيد خواهد صفر به نفت‌ايران صادرات آينده ،
.داشت خواهد نفت صادرات ديگرتوان سال تا 15 حداكثر ايران مي‌گويند
چنين را نفتي صادرات‌غير به ايران رويكرد دلايل ديگر وزيربازرگاني
:مي‌كند بيان
كشور توسعه و رشد بارهابرنامه‌هاي كه نفت جهاني قيمت‌هاي نوسانات
نفتي غير درآمدهاي منابع به ما توجه عامل است ، كرده اختلال دچار را
درآمدهاي و نپذيريم را فوق موارد از يك هيچ اگر اينكه ديگر و است
بازهم كنيم ، ثابت‌فرض دلار ميليارد حدود 15 در را نفت صدور از حاصل
خود فزاينده ارزي نيازهاي تامين رابراي درآمدها اين نمي‌توانيم
.كافي‌بدانيم
و دلار ميليارد گاز 8/18 نفت‌و صدور از حاصل درآمدهاي سال 1353 در
دلار ما587 نفتي سرانه درآمد يعني.بود نفر كشور 32ميليون جمعيت
ميليارد حدود 1/19 گاز و نفت ازصدور حاصل درآمدهاي سال 1375 در.بود
ما نفتي سرانه سهم دورقم ، اين.بود نفر ميليون كشور 5/60 وجمعيت دلار
باجمعيت سال 1400 در مي‌شود پيش‌بيني و است كاهش‌داده دلار به 317 را
.برسد دلار به 150 نفت صادرات ازمحل ما سرانه سهم كشور ، ميليوني 100
هستند اسمي درآمدهاي اين‌ارقام ، البته:مي‌گويد شريعتمداري ، محمد.
از جهان صادرات دلاري قيمت‌هاي شاخص آوريم نظر در.واقعي خريد قدرت نه
و يافت خواهد افزايش سال 1400 در رقم789 به سال 1353 در رقم 100
به سال 1353 در دلار از587 ما نفتي سرانه درآمد خريد قدرت بدين‌ترتيب
به چنين‌درآمدي مي‌كنم تاكيد لذا.رسيد خواهد سال1400 در دلار حدود 19
و سرمايه‌اي كالاهاي خريد و كشور اساسي‌جمعيت نيازهاي رفع براي هيچ‌وجه
دنبال به بايد پسناگزيربود نخواهد كافي جديد فن‌آوري‌هاي انتقال
.بود نفتي غير صادرات
نيستيم جدي
آن بررونق كارشناسان داردو نفتي غير صادرات كه اهميتي علي‌رغم
در قدمي اگر و است نشده آن به خور در توجه مي‌ورزند ، متاسفانه تاكيد
شتابي از يا و مانده باقي شعار حد صرفادر يا شده ، برداشته راه اين
.است بوده برخوردار ولاك‌پشتي كند
تحت ارز بازار اخير سال دو در اينكه وجود با:مي‌گويد كارشناس يك
بحران‌خارج از حدودي تا بازار تنظيم ستاد سوي از شده اتخاذ تصميم‌هاي
وجود صادرات رونق مشكل ولي‌كماكان است كرده پيدا نسقي و نظم و شده
.دارد
به 2/3 سال 1373 در دلار ميليارد از 8/4 نفتي غير صادرات ارزش
رئيس‌گمرك گفته به بنا و يافته كاهش و 75 سالهاي 74 در دلار ميليارد
و ميليارد صادراتي 2 نفتي غير ارزش‌كالاهاي سال‌جاري نخست ماهه ده طي
و 800 ميليارد همين‌مدت 13 در است گفتني.است بوده دلار 62ميليون
.واردات‌داشته‌ايم دلار ميليون
رانده‌اند نفتي غير ازصادرات سخن جا همه در كس همه اخير سالهاي طي
حياتي يك‌امر با مي‌رسد نظر به.است نشده وشايسته‌اي بايسته كار اما
نشده ، برخورد جدي تنها نه است ، غيرنفتي صادرات مقوله همانا كه وجدي
.كرده‌اند شوخي و مزاح آن بلكه‌با
به.دارد وجود صادرات روي پيش در زيادي موانع بسياري ، عقيده به
آن عبوردر و است سنگلاخ پر هنوز نفتي ، غير صادرات‌كالاهاي جاده تعبيري ،
.نمي‌شود انجام راحتي به
و شعاري صرفا نفتي ، غير مقوله‌صادرات با:مي‌گويد كننده صادر يك
كه زمان هر.نيست راه‌گشا اينها و مي‌كنند برخورد سياسي تاحدودي
به توجه صداي‌ضرورت مي‌يابد ، كاهش جهاني دربازارهاي نفت قيمت
كسي‌از نفت ، قيمت شدن نسبي با اما بلندمي‌شود ، نفتي ، غير صادرات
شده اعلام اخيرا اينكه امانميگويد سخن نفتي غير صادرات مقوله
گام يك مي‌شود ، تنها واگذار كنندگان صادر به صادرات حاصل‌از ارز صددرصد
.داريم پيش در راه‌درازي هنوز و است پيش به
كرده‌اند عنوان اين‌باره در كنندگان صادر درصد اخيرا 60 كه مشكلاتي
نحوه گمركي ، تشريفات مقررات ، و قوانين ثبات عدم:از عبارتند
كمبود و بازاريابي وهزينه‌هاي صادرات توسعه مركز در قيمت‌گذاري
.نقدينگي
ارز 3 قيمت بودن واقعي پيمان‌سپاري ، غير خارج ، از اوليه مواد تهيه
كنندگان مسائل‌صادر مهم‌ترين از نيز رساني اطلاع وسيستم ريالي هزار
.است
يك در طباطبائي دانشگاه‌علامه اقتصادي دانشكده رئيس شركا ، دكتر.
هستيم ، مساله‌جدي اين در ما اگر:است كرده مطبوعاتي‌خاطرنشان گفتمان
اقتصاد به رسيدن راهكارهاي و شود كارشناسان‌تشكيل از كميته‌اي بايد
ما كه آنجايي تا.اجرابگذارند به و كنند تصويب و بررسي را بدون‌نفت
در بگويندسياستها اينكه البته.است نگرفته كاري‌صورت چنين مي‌دانيم
.است كلي تعريف‌هاي اينها آمده ، قانون‌اساسي در و است مشخص اين‌باره
پي در جدي بطور ومسئولان شوند تدوين دقيق صورت به بايد اين‌سياستها
به را ما حرفها ، اين كردن مطرح شعار درحد.باشند آن اجراي
در كه است قشنگي نفتي‌حرف درآمدهاي به وابستگي كاهش.جايي‌نمي‌رساند
رسيده سنت و 80 دلار به 12 ايران نفت بشكه هر نرخ.شود محقق بايد عمل
وقتي مي‌شود ، منفي رقم اين تقريبا سال1373 حقيقي قيمت‌هاي با.است
به مي‌كند ، حكم سليم داريم ، عقل متزلزلي چنين اين درآمدهاي به كه‌اتكا
يك اندرخم هنوز صادرات‌غيرنفتي راستي به آيادهيم خاتمه وابستگي اين
صادرات مساله به اقتصادكشور برنامه‌ريزان اگر مي‌رسد نظر به.است كوچه
و محدوديت در مقوله‌همچنان اين و ندهند نشان شايسته‌اي توجه غيرنفتي
مشكلات ديگر نمي‌توان‌به كه گفت بايد بماند ، باقي كنوني تنگناهاي
تنوع و درامدهاي‌غيرنفتي رونق اشتغال ، ايجاد نظير اجتماعي -اقتصادي
.كرد غلبه...و پايدار اقتصادي رشد آن ،
داراي كدام هر كه كرد نگاه گوناگون جنبه‌هاي از مي‌توان صادرات به
اجتماعي ، اقتصادي ، اهميت در را آنها مي‌توان كه است ويژه‌اي اهميت
.كرد جمع‌بندي صادرات فرهنگي و فني علمي‌و سياسي ،
باشد ، مطرح داخلي تقاضاي تنها اگر.مي‌گيرد شكل تقاضا با توليد اصولا
شوند متعادل داخلي تقاضاي و عرضه كه مي‌يابد افزايش جايي تا توليد
حالت اين در باشد مطرح هم (صادرات)خارجي تقاضاي كه صورتي در ولي
ظرفيت تا توليد و مي‌شود عرضه وارد هم توليدي نشده استفاده ظرفيت‌هاي
تنها نه مي‌شود موجب غيرنفتي صادرات بنابراين.مي‌يابد افزايش كامل
ظرفيت وجود عدم صورت در بلكه شود ، تكميل ناشده استفاده ظرفيت‌هاي
موجب كه كنند پيدا گسترش و ايجاد توليدي ، جديد ظرفيت‌هاي اضافي ،
.مي‌شود اشتغال ايجاد
تاثيرگذاري مصاديق:مي‌گويد غيرنفتي كالاهاي صادركنندگان از -نيا صادق
و فرآوري توليد ، زمينه‌هاي در مي‌توان را اشتغال بر غيرنفتي صادرات
ديگر طرف از.كرد جو و جست محصول بازاريابي و صدور براي بسته‌بندي
تاثير اشتغال در مستقيم طور به نيز توليدي ظرفيت گسترش تكميل‌و
.مي‌گذارد
ارزي ذخيره خدمات ، و كالا صادرات افزايش واسطه به كارشناسان ، گفته به
واقع موثر جديد سرمايه‌گذاري‌هاي جهت در مي‌تواند و مي‌يابد فزوني كشور
درامد افزايش اقتصادي ، رونق موفق ، صادرات يك وجود آن بر علاوه شودو
به مردم براي را عمومي زندگي سطح بهبود سرانجام و ملي درامد سرانه ،
موثر اجتماعي عدالت گسترش و فقرزدايي در مي‌تواند و ارمغان‌مي‌آورد
قيمت كاهش باعث انبوه توليد و موفق صادرات اينكه ضمن.شود واقع
صادرات توسعه نهايت در و مصرف‌كنندگان‌مي‌شود نفع توليدي‌به محصولات
توليدات با رقابت منظور به)داخلي توليدات بهبودكيفيت در مي‌تواند
.باشد موثر (خارجي
صادرات سياسي اهميت درباره جهادسازندگي وزير -سعيدي‌كيا محمد.
كننده تعيين ابزارهاي جمله از خدمات و كالاها صادرات امروزه:مي‌گويد
كه هنگامي دليل همين به.مي‌رود شمار به جهان در سياسي درمباحث
در باشند داشته را كشورها به‌ساير خود خواست‌هاي تحميل دولت‌هاقصد
متعددي ، موارد در.مي‌برند سود آن از ابزاري چنين داشتن دردست صورت
.بوده‌ايم آن به كالا صدور ممنوعيت‌هاي و كشور يك تحريم‌اقتصادي شاهد
موفق صادرات كه مي‌گويند كارشناسان صادرات ، فني و علمي اهميت درباره
منابع اين وجود.شركت‌هاست براي توجه قابل مالي منابع تحصيل به قادر
مورد را خود تحقيقاتي بخش‌هاي كه مي‌بخشد را توان اين شركت به مالي
براي را كيفيت بهبود و نوآوري خلاقيت ، و داده قرار بيشتري حمايت
پر دنيايي در صادرات آنكه ويژه به.دهد قرار كار سرلوحه خود كالاهاي
كننده تعيين عوامل از برتر كيفيت و نوآوري و مي‌گيرد صورت رقابت از
مراوده باعث خارج دنياي با برخورد و حضور طرفي از.مي‌آيد حساب به
.مي‌گردد فني اطلاعات و دانش افزايش موجب خود كه اطلاعاتي‌مي‌شود
مهم‌ترين از يكي:مي‌گويد صادرات فرهنگي اهميت درباره جهاد وزير
آن به كالا صدور دنيا ، نقاط ديگر به فرهنگي انتقال و تبليغاتي وسايل
مصرفي ، الگوهاي مي‌توان شده برنامه‌ريزي صادرات با.مرزهاست سوي
قرار تاثير تحت زيادي حد تا را نظر مورد جوامع حتي‌باورهاي و فرهنگي
.داد
كرد؟ بايد چه
توجه ضرورت بر كارشناس و مسئول از اعم همه.رفت صادرات سوي به بايد
.مي‌كنند تاكيد غيرنفتي كالاهاي صادرات به
.نگيرد صورت داخلي نيازهاي تامين براي فقط اصولي موافقت‌هاي اعطاي
محور بر نقل و حمل و گمركي بانكي ، مالي ، ارزي ، و پولي سياست‌هاي
بخواهد اگر بانكي سيستم.شود اجرا و تنظيم و طراحي توسعه‌صادرات ،
.شود اصلاح بايد آيد ، شمار به صادرات و توليد براي جدي كمكي
اقتصادي فعاليت‌هاي بر حاكم پولي سياست‌هاي كه مادامي:مي‌افزايد وي
باشند شفاف بايد سياست‌ها اين ، بر علاوه.نمي‌گيرد اوج صادرات باشد ،
.سازند ظاهر كمال و تمام به نيز را خود ذاتي فوايد تا
رفت صادرات سوي به بايد كه جمله اين بيان با نيز بازرگاني وزير
ايجاد ملي عزم و باور اين ما در بايد نخست منظور اين براي:مي‌گويد
.است صادرات توسعه طريق از كشور اقتصادي توسعه راه شودكه
گاه هر و نشده ايجاد كامل و قطعي طور به هنوز ملي باور اين متاسفانه
نگاه‌ها مي‌آيد ، پيش قيمت‌ها افزايش و كالاها داخلي عرضه زمينه در مشكلي
را ضعيف نهال اين اقتصادي -سياسي حوادث تندباد و مي‌شود صادرات متوجه
.مي‌لرزاند شدت به
زده كشور اقتصاد به جدي لطمه غيرنفتي ، صادرات به بي‌اعتنايي و بدبيني
تحولي بينش ، اين در است لازم قبلي عقبماندگي‌هاي جبران براياست
.گيرد صورت اساسي
تا بخواهيم اگر مثال طور به.است روي پيش در درازي راه تقدير هر به
سالانه رشد متوسط برسد درصد به 1 جهاني تجارت در ايران سهم سال 1400 ،
است حالي در اينباشد سال در درصد حدود 18 رقمي بايد صادرات‌غيرنفتي
در درصد معادل 4/8 رشدي غيرنفتي صادرات براي توسعه دوم دربرنامه كه
تا بخواهيم اگر:مي‌گويد باره دراين بازرگاني وزير.است گرفته‌شده نظر
ما غيرنفتي صادرات سال آن در كنيم ، قناعت رشد نرخ اين به سال 1400
اين من سوال.بود خواهد جهان صادرات درصد يا 1 دلار ميليارد حدود 20
بايد خدادادي منابع و مساحت جمعيت ، اين با كشوري دليل چه به كه است
صادرات و باشد برخوردار جهاني تجارت در خود طبيعي سهم دهم يك از
.دهد تشكيل سنتي كالاهاي و خام مواد و پسته و فرش را آن اصلي
دگرگون اساسي طور به بايد ايران در بازرگاني رويكرد مي‌رسد نظر به
جز نتيجه‌اي باره اين در انفعالي سياست‌هاي برنامه‌هاو ادامه.شود
به بين‌المللي عرصه‌هاي در كشور سياسي و اقتصادي موقعيت بيشتر تضعيف
.آورد نخواهد بار
صورت كشاورزي و معدن صنعت ، چون بخش‌هايي در صدور قابل كالاهاي توليد
ساختارها فراهم‌سازي با كه است آن بازرگاني بخش اصلي وظيفه.مي‌گيرد
شرايط دگرسو از و توليد از حمايت زمينه‌هاي سويي از مناسب ، بسترهاي و
آسان دسترسي و صادرات سوي به كشور توليدي بخش‌هاي دادن سوق جهت لازم
.نمايد فراهم را جهاني به‌بازارهاي
