امروز شوراي حكام آژانس بين المللي انرژي اتمي بار ديگر درباره فعاليت هاي هسته اي ايران به بحث مي نشيند. به همين جهت در روزهاي گذشته اظهارنظرهاي متعددي از سوي شخصيت هاي سياسي جهان درباره ايران، گزارش آژانس و شيوه تعامل جهان با ايران پس از اين جلسه مطرح شده است.
حسن روحاني دبير شورايعالي امنيت ملي ايران كه پس از بازگشت از وين از مذاكرات فشرده اش با مقامات اروپايي و آژانس اظهار رضايت كرده است، ديروز در آخرين اظهارنظرش به صراحت اعلام كرد: هر جمله اي كه در قطعنامه قرار گيرد و مسئله تعليق را كه به صورت داوطلبانه شروع كرديم به صورت تعهد حقوقي براي ما درآورد براي ما غيرقابل قبول خواهد بود.
دبير شوراي عالي امنيت كه پس از بازگشت به تهران در جمع خبرنگاران درباره نتايج مذاكراتش با مقامات اروپايي سخن مي گفت، افزود: اين گفت وگوها فضاي جديدي را براي جمهوري اسلامي ايجاد كرد و مقامات اروپايي نيز اين مقطع را نقطه عطفي در روابط ايران و اتحاديه اروپا توصيف كردند.
وي با اشاره به ديدارهايش با جك استراو، دومينيك دوويلپن، وزيران امور خارجه انگليس و فرانسه، قايم مقام وزير امور خارجه آلمان، فرانكو فراتيني، وزير امور خارجه
ايتاليا كه رياست دوره اي اتحاديه اروپا را بر عهده دارد، خاوير سولانا، مسئول سياست خارجي اين اتحاديه و كريس پاتن، كميسيونر روابط خارجي اتحاديه اروپا افزود: جمهوري اسلامي با تدبير و سياستي حساب شده و هوشمندانه، توطئه اي حتمي را پشت سر گذاشته و دشمنانمان موفق نخواهند شد توطئه شان را در ۲۰ نوامبر كليد بزنند.
وي دستاورد ديپلماسي در پيش گرفته شده از سوي ايران در جريان اخير هسته اي را تامين امنيت ملي كشور دانست و تأكيد كرد: در طول يك ماه گذشته روند ما صحيح، توأم با عزت و اقتدار بوده است و در هيچ بيانيه، هيچ كجا و هيچ زماني خواهشي را مطرح نكرده ايم؛ بلكه به دنبال تامين حقوق مان در چارچوب مقررات، گفت وگو كرده ايم.
روحاني تصريح كرد: در اين گفت وگوها به تفاهم و توافق كامل رسيديم و طرف اروپايي نيز بار ديگر به عمل به تعهداتش متعهد شد.
دبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان همچنين تأكيد كرد: در مذاكرات مفصل و صريح با سه كشور انگليس، فرانسه و آلمان آنها اعلام كردند كه به تعهداتشان پايبند هستند و هر سه تأكيد داشتند كه توافقنامه تهران بايد عملي شود و وارد مسايل مهم تري شويم.
روحاني تأكيد كرد كه پرونده هسته اي ايران به نهادهاي ديگر بين المللي منتقل نخواهد شد.
مصداق سخن آخر روحاني را مي توان در اظهارنظر مقام هاي اروپايي و نشريات غربي نيز يافت. نيويورك تايمز در آخرين شماره خود در اين باره نوشت: اروپا در برابر تلاش آمريكا براي مطرح شدن برنامه هاي هسته اي ايران در شوراي امنيت مقاومت خواهد كرد و اميدوار است با اين اقدام، ايران را به مذاكره تشويق كند.
جك استراو وزير خارجه انگليس نيز ديروز و در آستانه نشست شوراي حكام گفت: از جامعه بين المللي مي خواهم تا نسبت به گزارش آژانس كه ايران را به فعاليت هسته اي پنهان متهم مي كند، واكنش ملايمي نشان دهد. وي گفت: هيچ نشانه اي از فعاليت هاي گسترده شيميايي، بيولوژيكي و برنامه تسليحات هسته اي، مانند آنچه كه آمريكا و انگليس، عراق را به انجام آن متهم كردند، در ايران وجود ندارد .شبكه خبري دويچه وله آلمان نيز طي گزارشي از ديدار وزراي خارجه آلمان و آمريكا در بروكسل نوشت اگرچه نظرات آلمان و آمريكا درخصوص عراق به يكديگر نزديك مي شود اما در مورد ايران اين دو كشور اختلاف نظر دارند و نظرات دو كشور بسيار از هم دور است. يوشكا فيشر وزير خارجه آلمان پس از ديدار با كالين پاول همتاي آمريكايي اش به خبرنگاران گفت: اقدامات اخير ايران كاملا مثبت بود.
اين اظهارات از آنجا حائز اهميت است كه آمريكا در واكنش هاي نخستين نسبت به گزارش آژانس بين المللي انرژي اتمي آن را نشانه اي از تأييد ادعاهاي خود بر عليه ايران عنوان كرده بود. اما پس از چندي در يك تغيير روش آشكار كالين پاول وزير خارجه آمريكا گفت: ايران براي پاسخگويي به خواسته هاي جامعه جهاني درباره برنامه هاي هسته اي اش در مسير صحيحي حركت مي كند، اما واشنگتن هنوز از پيشرفت هاي به دست آمده راضي نيست.
فشار به اعضاي شوراي حكام و اروپا فقط از سوي آمريكا صورت نمي گرفت بلكه اسرائيل نيز در اين خصوص فعال بود به گونه اي كه سيلوان شالوم وزير خارجه رژيم صهيونيستي با سفر به بروكسل سعي كرد اروپا را نسبت به واكنش تند به ايران ترغيب كند. شالوم حتي در اين خصوص با البرادعي نيز مذاكره كرد. اما اين صحبت ها تاكنون تأثيري در مواضع اروپايي ها و به ويژه كشورهاي غيرمتعهد عضو شوراي حكام درخصوص پرونده هسته اي ايران نداشته است.
البته در اين ميان هنوز نشانه ها و رفتارهاي ناخوشايند از اروپائيان ديده مي شود.
عملا جك استراو در يكي از مصاحبه هاي اخير خود گفته است كه نمي توانم بگويم آيا همكاري ايران با آژانس كامل بوده يا خير، اما قطعا اين همكاري قابل توجه بوده است. وي در اين مصاحبه تصريح كرد: تصميم گيري درباره ارجاع يا عدم ارجاع پرونده ايران به شوراي امنيت بستگي به نظر شوراي حكام آژانس دارد و ما قصد نداريم در مقابل تصميم شوراي مذكور بايستيم و يا يوشكا فيشر پس از گفت وگو با پاول گفت: فعاليت هاي هسته اي ايران نياز به نظارت دقيق تري دارد.
روزنامه واشنگتن پست هم نوشت: دولت بوش همچنان مطرح كردن برنامه هاي هسته اي ايران را در شوراي امنيت در نظر دارد و دولت هرگز از استراتژي خود دست برنخواهد داشت اما ممكن است در كوتاه مدت تسليم خواسته هاي اروپا شود.
درخصوص جمع بندي اظهارنظرهاي چندروزه اخير در آستانه نشست شوراي حكام محمدجواد ظريف نماينده دائم ايران در سازمان ملل متحد گفت: توافق ما اين است كه اين شرايط، در شوراي حكام بررسي شود و واقعيت ها هم بر همين اصل تأكيد مي كند. آن چه كه از گفته ها، اخبار و اظهارات ديپلمات ها كه در تلكس هاي خبري منتقل و منعكس شده است، برمي آيد، اين است كه موضـوع اعمال فشار بر جمهوري اسلامي ايران، خارج كردن اين موضوع از يك مسير عادي و اخلال در همكاري كشورمان و آژانس، يك موضع اقليت در داخل شوراي حكام است.
وي افزود كه اگر اعضاي شوراي حكام آژانس با روشن بيني، آينده نگري و واقع نگري در دنيايي كه متاثر از واقعيات سياسي است، تصميم بگيرند و نسبت به همكاري جمهوري اسلامي ايران واكنش مثبت دهند، مي توانند زمينه را براي همكاري جدي تر و تداوم همكاري هاي جمهوري اسلامي ايران با آژانس فراهم كنند و اگر بخواهند بيش از حد تحت تاثير فشارهاي سياسي قرار بگيرند، آن وقت وضعيت فرق خواهد كرد.