اگر بخواهيد تناسبي ميان هزينه و زمان برقرار سازيد بهترين وسيله نقليه براي مسافرت به تهران قطار شهري يا مترو است، به شرط آنكه خدمات اتوبوس هاي مبدا‡ و مقصد مترو به نحو مطلوبتري انجام پذيرند
شيدا چيني ساز
تهران بيشترين جمعيت ايران را در خود جاي داده و همه را در زمينه هاي مختلف جذب مي كند اما هزينه بالاي مسكن پس از چندي، بسياري از تازه واردان و ساكنان قديمي اجاره نشين تهران را به مناطق حاشيه اي و شهرهاي اطراف از جمله كرج گسيل مي دارد. هزينه تردد به تهران و بر عكس از اين مناطق بسيار قابل توجه است. در حقيقت نه فقط زندگي در تهران ، بلكه ورود و خروج به آن نيز بسيار هزينه زا است. آنهايي كه در كرج زندگي مي كنند اين امر را خوب مي فهمند.
شهر كرج به عنوان نزديكترين كلا نشهر كشور به پايتخت - تهران - بزرگترين شهر خوابگاهي ايران نيز به شمار مي آيد.
شهرستان كرج كه با وسعتي نزديك به ۲ هزار و ۱۵۸ كيلومتر مربع در ۳۵ كيلومتري تهران واقع شده، جمعيتي در حدود ۲ ميليون نفر (براساس آمارهاي رسمي در سال ۱۳۸۰) را در خود جاي داده است، در حالي كه به گفته كارشناسان مسائل شهري باتوجه به وسعت و موقعيت جغرافيايي و توزيع امكانات شهري در اين كلا نشهر بايستي تنها نصف اين تعداد را در خود جاي مي داد.
وضعيت مساعد آب و هوايي، نزديكي به پرجمعيت ترين و مهمترين شهر كشور و وسعت نسبتاً زياد كرج موجب شده كه اين شهر در سيماي يك شهر مهاجرپذير جلوه نمايد به طوري كه به گفته كارشناسان و آمارهاي نيمه رسمي نزديك به نصف جمعيت ساكن در كرج روزها را براي كسب و كار در تهران به اين شهر مي آيند و تنها شب هنگام را در كرج بيتوته مي كنند.
افزايش مهاجرت به كرج در سالهاي اخير باعث گرديده تا قوميت هاي مختلف با فرهنگهاي گوناگون در اين كلا نشهر گردهم آيند و نوعي همزيستي مسالمت آميز را در كنار هم تجربه كنند.
مهاجرپذيري و تنوع فرهنگي موجود در اين منطقه گاهي مشكلا تي را نيز در عرصه هاي مختلف فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و بويژه حمل و نقل به ساكنان اين شهر پرجمعيت تحميل كرده است.
براساس تازه ترين آمارهاي موجود، در روزهاي كاري، روزانه بين ۷۰۰ هزار تا يك ميليون نفر بين كرج و تهران رفت وآمد مي كنند كه بيش از ۹۵ درصد اين رفت وآمدها براي كسب و كار و تحصيل صورت مي گيرد.
پرسش اساسي اين است كه اين جامعه آماري بزرگ با چه مشكلا ت و چالش هايي در مسافرت روزانه خود به تهران و بازگشت به كرج روبه رو هستند.
يكي از مهمترين اين مشكلا ت موضوع استفاده از وسايل نقليه ارزان، سريع و مطمئن است كه باتوجه به مشكلا ت فراروي صنعت حمل و نقل شهري و بين شهري در استان پهناور تهران و مشكلا ت ترافيكي آن نه تنها اين مهم برآورده نشده؛ بلكه هزينه هاي بسياري را به خانواده ها و مسافران تحميل كرده است.
در حال حاضر رفت وآمد از كرج به نقاط مختلف تهران از طريق وسايل نقليه متنوعي همچون اتوبوس، ميني بوس، ماشين هاي مسافركش سواري و در چند سال اخير قطار شهري (مترو) انجام مي شود كه هر كدام معايب و فايده هايي را دارند كه در اين گزارش از زبان برخي مسافران به تفصيل شرح داده شده است.
مجيد امين الرعايا يكي از مسافراني است كه هر روز از يكي از شهركهاي اقماري كرج به نام فرديس به محل كار خود در تهران مي رود. مهمترين دغدغه و دلمشغولي او در اين مسافرت مداوم، علا وه بر ۳ ساعت زمان هدر رفته در هر روز، هزينه زيادي است كه به عنوان كرايه مي پردازد.
وي هر روز ۱۴۰۰ تومان براي رفت و آمد بين فرديس و ميدان ونك مي پردازد (۷۰۰ تومان رفت و ۷۰۰ تومان هم برگشت) كه با احتساب ۳۰۰ تومان پرداختي براي رسيدن به محل كار در خيابان وليعصر روزانه او ۱۷۰۰ تومان كرايه پرداخت مي كند يعني به طور متوسط در هر ماه ۴۴ هزار تومان. بنابراين مجبور است كه در برخي روزها از اتوبوس يا مترو استفاده كند تا هزينه هاي سربار زندگي خود را كه به عنوان كرايه پرداخت مي كند، كاهش دهد.
امين الرعايا معتقد است: براي پيمودن مسير كرج به تهران و بازگشت، ازهر وسيله نقليه اي كه استفاده كنيد هر بار نزديك به يك ساعت و نيم زمان از دست مي دهيد؛ اما اگر بخواهيد تناسبي ميان هزينه و زمان برقرار سازيد بهترين وسيله نقليه براي مسافرت به تهران قطار شهري يا مترو است به شرط آنكه سرويس دهي اتوبوس هاي مبدا‡ و مقصد مترو به نحو بسيار مطلوبتري به مسافران انجام شود.
با اين وجود، بسياري از مسافران استفاده از سواري هاي كرايه اي را سريعترين و بهترين وسيله براي سفر روزانه به تهران انتخاب مي كنند؛ اما از يك طرف كرايه زياد سواري ها و از طرف ديگر نبود امنيت جاني براي مسافران به علت سرعت بالا و استاندارد نبودن بزرگراههاي منتهي به تهران، استفاده از اين وسايل نقليه را با مشكل مواجه ساخته است.
براساس تعرفه هاي موجود سواري هاي كرايه در مسيرهاي ميدان كرج به ميدان انقلا ب، ميدان آزادي و ميدان ونك در تهران از هر مسافر ۶۰۰ تومان اخذ مي كنند. البته اين كرايه براي مسير كرج به ميدان تجريش
۷۰۰ تومان است.
در همين حال، براي مسافريني كه هر روز از وسايل نقليه عمومي نظير اتوبوس استفاده مي كنند، در ازاي پرداخت ۱۲۰ تومان، نزديك به ۲ ساعت زمان هدر مي رود. اين زمان هدر رفته با احتساب ترافيكي است كه در مسيرهاي مختلف منتهي به ميدان آزادي در شهر تهران نظير انقلا ب، امام حسين، ونك، رسالت، سيدخندان و... قابل ارزيابي است، چرا كه فقط در مسير كرج به ميدان آزادي، مسافران مي توانند از اتوبوس يا ميني بوس استفاده كنند و ديگر مسيرها نظير ونك، انقلا ب و تجريش اتوبوس و ميني بوس ندارد.
گفتني است، بيشتر كارگران و دانشجويان كم بضاعت مسافران هر روزه اتوبوس ها هستند.
اين در حالي است كه شلوغي بيش از حد اتوبوس ها در كنار خارج از رده بودن آنها باعث شده كه همواره هر اتوبوس بيش از دو برابر ظرفيت واقعي خود به جابجايي مسافر بپردازد.
اما در بين ديگر وسايل حمل و نقلي كه مسافران مسير كرج به تهران از آنها استفاده مي كنند، چند سالي است كه مترو طرفداران زيادي پيدا كرده است.
به اعتقاد بسياري از مسافران، مترو به علت راحتي و امكانات مناسب و همچنين سرعت بالا ي آن، بهترين وسيله براي آمد و شد به تهران از شهر كرج است، بويژه آنكه مخاطرات جاده اي و مشكل ترافيك را ندارد؛ اما اين وسيله نيز معايبي را با خود به همراه دارد.
از نظر مجيد عبداللهي كه دانشجوي مهندسي متالورژي در دانشگاه علم و صنعت تهران است، مترو به دليل هزينه كم (۱۲۰ تومان) براي مسير كرج به تهران (ايستگاه صادقيه)، سرعت زياد، آلودگي كم و... بهترين وسيله نقليه در ترددهاي شهري و بين شهري است.
او در همين حال فواصل زماني طولا ني تعيين شده براي حركت قطارها يعني نيم ساعت و كم بودن تعداد واگن ها باتوجه به حجم مسافران را از جمله مشكلا تي عنوان مي كند كه مسافران مترو در استفاده از اين وسيله نقليه با آنها مواجه هستند.
با نگاهي گذرا به سخنان كساني كه با مشكلا ت تردد در مسير كرج به تهران و بالعكس دست و پنجه نرم مي كنند مي توان دريافت كه بيشتر آنها روي دو موضوع>زمان تلف شده< و >هزينه ها< بحث مي كنند. از نظر اتلا ف زمان، تقريباً هر كدام از اين وسايل نقليه اعم از اتوبوس، ميني بوس، مترو و حتي سواري هاي مسافركش باتوجه به ترافيك موجود در خيابانهاي تهران تفاوت چنداني باهم ندارند. بخش اعظم تفاوت موجود در استفاده از اين وسايل در دسترسي آسان، خلوتي، آسودگي خيال، راحتي و بويژه كرايه هاي آنها خلا صه مي شود.از اين رو به نظر مي رسد، مسؤولا ن حمل و نقل شهري در كنار توجه به رفع مشكلا ت موجود، تخصيص امكانات ويژه به بخش حمل و نقل، از رده خارج كردن وسايل نقليه آلوده كننده واسقاطي، افزايش تعداد واگن هاي قطار شهري و كاستن از فواصل زماني حركت قطارها، بايستي به سازوكارهاي استاندارد سازي كرايه هاي اين وسايل و هزينه هاي تحميل كننده ناشي از آن به اقتصاد خانواده ها توجه ويژه اي بنمايند.
هزينه تردد در مسير كرج - تهران
كرج - تجريش
|
كرج - ونك
|
كرج - انقلا ب
|
كرج - آزادي
|
وسيله نقليه
|
۷۰۰۰
|
۶۰۰۰
|
۶۰۰۰
|
۶۰۰۰
|
سواري
|
-
|
-
|
-
|
۱۲۰۰
|
اتوبوس
|
-
|
۳۰۰۰ *
|
-
|
۱۲۰۰
|
ميني بوس
|
-
|
-
|
-
|
۱۲۰۰
|
مترو
|
|
در مسير كرج به ونك در برخي از ساعات شبانه روز بويژه صبح خيلي زود تعداد كمي ميني بوس فعاليت مي كنند.