درباره تشخيص و درمان دردهاي عضلا ني-اسكلتي
طب فيزيكي و توانبخشي چيست؟
متخصصان طب فيزيكي و توانبخشي در اين زمينه ها فعاليت دارند: درد، آرتروز، توانبخشي قلب و عروق، توانبخشي اطفال، توانبخشي سوختگي، طب ورزش، طب هنرمندان، توانبخشي ضايعات مغزي و نخاعي و اعصاب محيطي، توانبخشي سرطان، توانبخشي سالمندان، درمان هاي دستي (مانيپولاسيون)، نوار عصب و عضله، تجويز اندام مصنوعي (پروتز)، تجويز وسايل كمكي (اورتوز) و توانبخشي بيماران روماتولوژي.
|
|
دكتر شهرام صادقي
متخصص طب فيزيكي و توانبخشي - هيات علمي جهاد دانشگاهي شهيد بهشتي
طب فيزيكي و توانبخشي يا فيزياتريrehabilitation- physiatry) ( physical medicine and بخصوص در كشور ما يك تخصص جديد است، با توجه به محدوده كاري گسترده اين تخصص و لزوم آگاهي هرچه بيشتر شهروندان محترم (و حتي همكاران پزشك) درباره آن توضيحاتي ذكرخواهد شد.
با گسترش مراقبت هاي پزشكي و افزايش طول عمر بشر، توجه مسوولان بهداشتي به «كيفيت زندگي» معطوف شده است. طب فيزيكي و توانبخشي را غالبا به عنوان تخصصي براي ارتقا ي كيفيت زندگي مي شناسند چرا كه هدف اصلي آن بازگرداندن عملكرد شخص و درمان ناتواني اش است.به ياد داشته باشيد كه «ناتواني» يك كلمه عام است و صرفا ضايعات فلجي، مغزي يا قطع عضو را دربرنمي گيرد. حتي يك درد ساده دست نيز با توجه به اينكه «توانمندي هاي» شخص را محدود مي كند، يك ناتواني محسوب مي شود و كيفيت زندگي وي را كاهش مي دهد، چرا كه هم دچار درد است و هم ناتواني دارد.
در حال حاضر در ايالات متحده آمريكا ۶۷۰۰ نفر، در تركيه ۲۵۰۰ نفر و در كشور ما ۱۱۰ نفر متخصص طب فيزيكي و توانبخشي مشغول به كار هستند. متخصصان طب فيزيكي و توانبخشي، در تشخيص و درمان دردهاي عضلاني- اسكلتي صاحبنظر هستند. آنها مي توانند با شرح حال و معاينه فيزيكي كامل، به عامل درد و مشكل شما پي ببرند. اين گروه متخصصان جزو معدود افرادي هستند كه مي توانند حتي با آزمايشات و راديوگرافي هاي نرمال به تشخيص برسند.
وقتي درمان ضايعات فيزيكي شديد مطرح باشد، متخصص طب فيزيكي در يك تيم چند تخصصي مسووليت درمان بيمار را برعهده خواهد داشت. تيم مزبور ممكن است فقط شامل تخصص هاي پزشكي (نظير اعصاب، روانپزشكي و اورتوپدي) باشد يا اينكه برخي افراد غيرپزشك نظير فيزيوتراپيست، كار درمان، روانكاو و مددكار اجتماعي را نيز شامل شود. هر بيمار به تيم خاصي نياز دارد و ممكن است تركيب تيم وي در طول درمان تغيير كند.
دو گروه ديگر نيز (فيزيوتراپيست ها و متخصصان اورتوپدي) با دردهاي عضلاني- اسكلتي سروكار دارند و ممكن است براي خواننده اين سوال مطرح شود كه تفاوت اين دو گروه با متخصص طب فيزيكي و توانبخشي چيست؟
- تفاوت متخصص طب فيزيكي و توانبخشي با متخصص اورتوپدي:
بارزترين جنبه كاري متخصصان اورتوپدي، ترميم مفاصل، استخوانها و تاندونها است و عمده ترين زمان آموزش اين گروه در دوره تخصصي نيز در اتاق عمل مي گذرد ولي متخصصان طب فيزيكي و توانبخشي، جراح نيستند و عمده زمان آموزشي خود را صرف روش هاي غيرتهاجمي درمان ضايعات عضلاني- اسكلتي و انجام نوار عصب و عضله مي كنند. در حقيقت اگر درمان هاي غيرجراحي خود را به يك متخصص طب فيزيكي و توانبخشي و درمان هاي جراحي را به يك اورتوپد واگذار كنيد، خود را در يكي از بهترين تيم هاي مراقبت پزشكي قرار داده ايد.
- تفاوت متخصص طب فيزيكي و توانبخشي با فيزيوتراپيست:
فيزيوتراپيست، ليسانس (كارشناس) فيزيوتراپي است و پزشك نيست لذا بر اساس تشخيص و ارجاع بيمار از سوي پزشكان متخصص به درمان بيماري مي پردازد. متخصص طب فيزيكي و توانبخشي يك پزشك متخصص است كه ده سال تحصيلات دانشگاهي داشته و در زمينه تشخيص بيماري، انتخاب نوع درمان و تجويز دارو صاحب نظر است.
|