براي اولين بار فراكسيون محيط زيست در مجلس ششم شكل گرفت كه بيش از ۱۴۰ نماينده به دور از مسائل سياسي در آن عضويت داشتند
معصومه صفايي 
يواش يواش محيط زيست در كشور ما هم دارد جاي خودش را پيدا مي كند. هر چند كه تا به اصطلاح «نهادينه شدن» اين ارزشها هنوز راه درازي در پيش است، اما همينكه محيط زيست به مجلس و قانون راه پيدا كرده جاي شكر دارد. تازه اگر يك نيم نگاه به بودجه حفاظت محيط زيست در پنج سال گذشته بيندازيم اين موضوع برايمان ملموس تر مي شود، چنانچه سال ۷۸ اعتبار كل سازمان ۵/۹ ميليارد تومان بوده كه در سال ۸۳ به ۷۰ ميليارد تومان رسيده است.
البته معاونت پشتيباني و امور مجلس سازمان حفاظت محيط زيست، اين ميزان اعتبار را براي رسيدن به شرايط مطلوب ناچيز مي داند. در شرايطي كه كليه جرايم، خسارت ها و عايدات ناشي از فروش پروانه هاي صيد و شكار كه از سوي سازمان حفاظت محيط زيست مقرر مي گردد ، يكجا به خزانه دولت واريز مي شود. قطعا اين ميزان بودجه پاسخگو نخواهد بود. سيد محمد مجابي در اينباره مي گويد: «درست است كه جرايم متخلفان همگي به حساب دولت ريخته مي شود، اما جرم همراه با خسارت فرق مي كند چون ميزان خسارت براي بازسازي، قانونا به سازمان حفاظت محيط زيست تعلق مي گيرد.» البته جرايم بعد از اثبات خسارت به سازمان مديريت و برنامه و بودجه رفته و در صورت تاييد در بودجه سال بعد ميزان خسارت گنجانده مي شود. خب باز هم خيلي بد نيست، به خاطر داشته باشيم كه بحث محيط زيست در كشور ما هنوز جوان است.
محيط زيست در مجلس ششم 
مقامات مي گويند مجلس ششم روي محيط زيست خيلي خوب كار كرده است. براي اولين بار در مجالس ايران فراكسيون محيط زيست شكل گرفت كه بيش از ۱۴۰ نماينده در آن عضويت داشته اند. حتي نمايندگاني كه به دلايل سياسي در هيچ يك از فراكسيون هاي مشترك ديگر عضويت نداشتند با عضويت در اين فراكسيون نشان دادند كه محيط زيست مقوله اي فراتر از سياست هاي اجتماعي، اقتصادي،فرهنگي و... است. اينطور كه مي گويند وجود چنين فراكسيوني در مجلس ايران براي كشورهاي ديگر به خصوص كشورهاي توسعه يافته بسيار جالب توجه است.
و اما تاثيرات فراكسيون محيط زيست در مجلس. مجابي نقش آن را چنين بيان مي كند: «فراكسيون محيط زيست با نطق هاي پيش از دستور، اثر بسيار مثبتي در جهت زيست محيطي دادن به تصميم گيري ها داشته است و ما اوج اين تاثيرات را در برنامه چهارم مي بينيم چرا كه نگرش حاكم در تصميمات ماخوذه، نگرش توسعه پايدار است. آنچه كه امروز در مجلس در حال بررسي است ۷ بخش دارد كه بخش دوم حفظ محيط زيست، آمايش سرزمين، رعايت حقوق زيستي، منطقه اي و... را در خود دارد كه نشان دهنده نگرش زيست محيطي آحاد جامعه است.»
محيط زيست و برنامه چهارم توسعه 
برنامه چهارم توسعه در حال حاضر در مجلس در حال بررسي است. اين برنامه ۱۶۷ ماده دارد كه از ۱۶۷ ماده، ۳۰ ماده آن به صورت مستقيم به بحث و قانون گذاري در مبحث محيط زيست پرداخته است. البته تاكنون هم در بخش هاي اقتصادي رعايت حقوق زيست محيطي در طرح ها و پروژه هاي مختلف مدنظر بوده است كه از جمله آنها مي توانيم به لزوم توجيهات زيست محيطي در پروژه هاي حمل و نقل، تجارت، صنايع دريايي، گسترش گردشگري، پروژه هاي شيلاتي و... اشاره كنيم . و اما برنامه چهارم توسعه كه در مجلس در حال بررسي است و سيد محمد مجابي معاونت پشتيباني و امور مجلس به نمايندگي از سازمان حفاظت محيط زيست آن حضور دارد. او تاكنون روند تاييد و تصويب لوايح زيست محيطي در مجلس را بسيار اميدوار كننده مي داند .
نگاهي به روند كار
در ماده ۴۲ تاكيد بر فن آوري زيستي است. ماده ۵۹، دولت را موظف به تسريع حفظ تنوع زيستي به وسيله هماهنگي با ارگان هاي ديگر و تاكيد بر شاخص هاي انساني مثلا در مورد مناطق چهارگانه تا نزديك شدن به استاندارد جهاني كرده است. در ماده ۶۰ سازمان مديريت، مكلف شده با همكاري سازمان حفاظت محيط زيست و ساير دستگاه هاي مرتبط براي منابع طبيعي برآورد ارزش كرده و خسارات ناشي از آلودگي ساخت و ساز و... را بررسي و پس از محاسبه در حساب هاي ملي بگنجاند. مجابي در اينباره مي گويد: «ارزش ها و هزينه ها در طرح هاي تملك، دارايي و سرمايه اي بعد از اين مدنظر قرار خواهد گرفت و اين چالش بسيار جدي است كه در كشور وجود دارد. اينجا مساله دقيقا مثل طلا خرج مطلا كردن است، چرا كه هيچگونه برآورد اقتصادي براي منابع زيستي وجود ندارد و اين ارزش گذاري ها قطعا براي اجراي دقيق قوانين بايد صورت بپذيرد تا در برنامه هاي مختلف جايگاه محيط زيست از ديد اقتصادي هم مشخص بشود. مثلا تعيين ارزش اكولوژيكي درخت، قطعا ارزش اكولوژيكي درختي كه روي يك زمين صاف قطع مي شود تا درختي كه روي شيب ۵۰ درصد قرار گرفته بسيار متفاوت است. اينجا ديگر ارزش چوب مطرح نيست. ماده ۶۱ بر لزوم آموزش زيست محيطي در كليه سطوح آموزشي و مراكز آموزش عالي و ايجاد ساختارهاي مناسب زيست محيطي در دستگاه هاي تاثيرگذار تاكيد دارد. در ماده ۶۲ بحث هاي جدي در مقوله محيط زيست انساني مطرح مي شود و در بند الف، كليه واحدهاي توليدي، صنعتي، خدماتي و غيره مكلف به «خوداظهاري» يعني بررسي وضعيت خود و تهيه گزارش زيست محيطي از فعاليت  خود شده اند و جرايم آنها مشمول قانون ۳۰ (جريمه) خواهد شد. در بند «ب» بر جايگزيني سموم دفع آفات و كودهاي شيميايي با روش هاي مبارزه بيولوژيك و كودهاي كمپوست تاكيد شده است و در بند «ج» دولت مكلف به ارايه برنامه مديريت پسماندهاي كشور شده است و استان هاي مازندران، گيلان و گلستان به دليل بحران جدي در اولويت قرار گرفته اند. مجابي در اينباره مي گويد: «در حال حاضر مديريت پسماندها در مجلس در حال رسيدگي است و اميد است كه اين موضوع در مجلس ششم به تصويب برسد. اين قانون روند خيلي طولاني را طي كرده است. حدود ۵/۳سال است كه در حال بررسي است و اگر در اين مجلس تا ۸ ماه ديگر تصويب نشود، يك سال و خورده اي ديگر طول خواهد كشيد.»
در ماده ۶۳، بحث آلودگي هواي شهرهاي بزرگ مطرح است كه متاسفانه آلودگي بسياري از آنها بيشتر از حد استاندارد است. در بند «الف» كاهش آلودگي شهرهاي تهران، اهواز، اراك، تبريز، شيراز، كرج و اصفهان، در اولويت قرار گرفته و در بند «ب» انديشيدن تمهيداتي براي جايگزين كردن كليه خودروها و موتورسيكلت هاي از رده خارج، ضروري شناخته شده است. ماده ۶۴ به ضرورت ساماندهي سواحل با تكيه بر ساحل خزر اشاره كرده و تا پايان سال اول برنامه چهارم اين طرح بايد توسط دولت پياده شود.
در بند الحاقي همين ماده دولت موظف شده تا كليه وزارتخانه ها و موسسات دولتي تا ۶۰ متر حريم مشخص درياها را به صورت صددرصد آزاد كنند.
ماده ۶۵، يكي از مهمترين محورهاي تصويبي است كه تنوير افكار عمومي و آگاه سازي را مدنظر قرار داده است، البته با تاكيد بر ارگان هاي اثرگذار. در اين ماده كليه دستگاه هاي ذيربط اعم از صداوسيما و رسانه ها موظف شده اند بدون دريافت وجه، برنامه هاي آموزشي زيست محيطي را ارايه كنند.
در ماده ۶۶، بحث بوم شناختي و مديريت انرژي با ايجاد فرهنگ جلوگيري از صراف و مصرف بهينه مطرح است.
در ماده ۶۸ بر مديريت زيست بوم هاي حساس به ويژه درياچه اروميه تاكيد شده است. در بند ب اين ماده مساله شكار مطرح شده كه براي جلوگيري از شكار بي رويه دولت با همكاري نيروهاي مسلح بايد ضمن محدود كردن صدور پروانه، سلاح هاي غيرمجاز را نيز جمع آوري كنند.
ماده ۶۹، محيط زيست دريايي را مدنظر قرار داده چنانچه بند الف آن بر تهيه و اجراي برنامه جامع حفاظت، احيا، بازسازي و رفع آلودگي تا پايان سال اول برنامه چهارم تكيه كرده است. در بند ب پيشنهاد تاسيس صندوق ملي محيط زيست كه وابسته به سازمان حفاظت  محيط زيست است طرح شده مجابي در توضيح كاربري اين صندوق چنين مي گويد: «اين صندوق به منظور كمك به كاهش آلاينده ها با اعطاي وام به منابع آلاينده تاسيس مي شود. يعني اين صندوق به منابع آلاينده براي رفع آلودگي وام مي دهد. منابع تامين اعتبار اين صندوق كمك هاي غيردولتي، داخلي و خارجي است.»
در بند ج اين ماده، وزارت جهاد كشاورزي موظف به اقدام نسبت به اتمام تفكيك اراضي دولتي از اشخاص و مستثنيات براي تهيه سند دولت شده است.
در ماده ۷۰ به لزوم حفظ منابع طبيعي تجديد شونده جنگل، مرتع، آب و... تاكيد شده است.
بند الف: به خروج دام از جنگل و ساماندهي جنگل نشينان تا پايان سال .۸۳ بند ب: خروج ۵۰ درصد دام مازاد از مراتعي كه در شرايط بهره برداري نيستند. بند ج: به عمليات آبخيزداري در سدهاي درحال احداث براي جلوگيري از تجمع رسوب در سدها. بند د: به توسعه زراعت چوب تا صد هزار هكتار و حذف تعرفه واردات چوب و بند ه- : به كاشت ۱۱۵ ميليون هكتاري جنگل براي جلوگيري از تخريب جنگل هاي طبيعي و سوخت رساني به جنگل نشينان، عشاير و بومي ها پرداخته است و ماده ۷۷ نيز بر پايداري منابع طبيعي با اجراي طرح هاي مرتعداري از طريق حفظ حقوق عشاير توسط خود آنها تاكيد دارد.
البته در فصول و ماده هاي ديگر نيز به صورت پراكنده حقوق محيط زيست در نظر گرفته شده است. چنانچه در ماده ۱۳۸ گزارش كميسيون تلفيق در بحث نوسازي دولت، حفظ محيط زيست و منابع طبيعي جزو امور حاكميتي است و در ماده ۱۴۳ در بحث تشكل هاي غيردولتي به نهادهاي غيردولتي زيست محيطي هم اشاره شده است.
با اين روند جاي اميدواري است كه محيط زيست در كشور ما هم جايگاه خودش را پيدا كند و اين توجه در مجلس ششم جاي تقدير و تشكر دارد و اميد است كه مجلس هفتم نيز فراي مسايل سياسي به مقوله محيط زيست نگاه كرده و آن را به عنوان جزو جدايي ناپذير در گوشه و كنار قوانين خود بگنجاند و اين روند رو به رشد نگرش زيست محيطي را ادامه دهد. چنانچه در برنامه دوم توسعه يك تبصره، در برنامه سوم يك فصل و امروز در برنامه چهارم در اين سطح گسترده به محيط زيست پرداخته شده است.
البته در ابتدا عنوان برنامه چهارم توسعه قرار بود برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و زيست محيطي باشد، اما در گذر تدوين برنامه كه پروسه طولاني را گذراند كلمه زيست محيطي حذف شد كه شايد با ادامه اين رويه در مجلس هفتم در برنامه پنجم عنوان زيست محيطي به اين برنامه اضافه شود.

بد نيست بدانيم تنها ۵/۰ درصد اقيانوس ها در حال حاضر جزو مناطق حفاظت شده هستند و در مقابل ۱۱ درصد مناطق خشكي كره زمين تحت حفاظت قرار دارند. اين تفاوت فاحش از يكسو و گستردگي و تنوع حيات در درياها از ديگر سو، دانشمندان را بر آن داشته تا فكري براي اين نقيصه بزرگ بكنند و ترتيبي اتخاذ كنند تا روند رو به تزايد كنوني تخريب تنوع زيستي دريايي متوقف يا از آن كاسته شود و سلامت و زايندگي اقيانوس ها و سواحل حفظ شود.
بر اين اساس مبحث اصلي هشتمين كنوانسيون تنوع زيستي(CBD) كه در سال ۲۰۰۶ در برزيل برگزار خواهد شد به اين موضوع اختصاص خواهد داشت.
صندوق جهاني حيات وحش(WWF) خاطرنشان ساخت، علي رغم اينكه حفاظت آب هاي داخلي از همان مشكلات آب هاي اقيانوس ها رنج مي برند، با اين همه كنوانسيون تنوع زيستي كه هشتمين اجلاس آن در برزيل برگزار خواهد شد و هفتمين اجلاس آن در كوالالامپور مالزي برگزار شد، توانسته است به موفقيت هايي دست يابد.
بر اساس برنامه پذيرفته شده از سوي كشورهاي شركت كننده در اين كنوانسيون، اين كشورها اهدافي ملي و منطقه اي را براي توسعه و تدارك طرح هاي اجرايي، از جمله ايجاد پارك هاي جديد و شبكه مناطق حفاظت شده، را تعريف خواهند كرد و در دستور كار خود قرار خواهند داد.
بروكس ييگر، معاون صندوق جهاني حيات وحش در آمريكا گفت: «برنامه كار روي مناطق حفاظت شده هدف كاملا مشخصي را براي ايجاد يك سيستم نمونه از مناطق حفاظت شده خشكي تا سال ۲۰۱۰ و مناطق حفاظت شده دريايي تا سال ۲۰۱۲ پيش بيني كرده است. سند مورد توافق، براي گونه ها، گنجينه هاي طبيعي و مردم بسيار مطلوب است. همچنين از مجمع عمومي سازمان ملل خواسته شده برنامه اي جدي را براي حفاظت جزاير مرجابي آب هاي عميق و كوه هاي آبي دنبال كنند.»
برنامه كار روي مناطق حفاظت شده مشخص مي سازد كه توسعه نيافته ترين كشورها و كشورهايي كه در حال گذار اقتصادي هستند نياز به كمك دارند تا بتوانند مهارت ها و قابليت هاي خود را براي رسيدن به وضع مطلوب براي نيل به اهداف و استانداردهاي مورد قبول افزايش دهند.

دكتر ريموند ديتمارس 
جرج بي اختيار ناليد: «خداي من!»
اين ناله علت داشت؛ آنجا روي پل، ناخدا ايستاده بود و لباس هاي رسمي پر زرق و برقش مي درخشيد. هنوز رفتار جدي، اندام شق و رق و سينه پيش آمده او را به خاطر دارم و شلوار اتو كشيده و خوش دوختش را كه عجيب با راه رفتن او هماهنگي داشت و ابهتش را دو چندان مي كرد. اما ميمون ها هيچ اهميت نمي دادند و به اين همه ابهت وقعي نمي گذاشتند. با ديدن ناخدا، ما ايستاديم اما آنها نايستادند. به سرعت از كنار ناخدا گذشتند وارد اتاق فرماندهي شدند، روي سكان پريدند و از در ديگر اتاق بيرون دويدند، ديگر بار از كنار ما گذشتند و از پله ها پايين رفتند و به طبقه مسافران برگشتند.
به تندي دنبالشان كرديم و نورث به داخل راهرويي دويد تا بلكه بتواند جلو آنان سر در آورد و راهشان را بگيرد. اما قضيه به اين سادگي ها نبود و نمي شد از اين طريق ميمون ها را گرفت. به سرعت از راه پله تنگ و باريكي پايين رفتند و وارد عرشه اصلي شدند، در حالي كه من و نورث پشت سرشان روي پله ها سر مي خورديم. حالا آنها روي عرشه بودند و ما در ميان گردونه هاي لنگر و وينچ ها دنبالشان مي دويديم. بالاخره من توانستم دم يكي از ميمون ها را بگيرم اما در همين لحظه پاشنه ام روي زمين خيس عرشه ليز خورد و كشكك زانويم چنان به يك وينچ خورد كه دردي تيز تا مغز سرم تير كشيد.
در اين زمان، كشتي به كوهه موجي عظيم رسيد و با صدا آن را قطع كرد، آب از هر سو بر سينه كشتي پاشيد و باد چنان شديد بود كه مي شد با آن به پرواز درآمد. ميموني كه دمش را گرفته بودم جيغي كشيد و به طرف دكل كشتي دويد. يك پلكان آهني در دكل تعبيه شده بود كه به برجك ديده باني بالاي دكل ختم مي شد؛ از آن بالا رفت و دومي هم به دنبالش و نايستادند تا به اوج سرگيجه آور دكل رسيدند. آنجا بود كه با دم هاي برافراشته از شادي توقف كردند و به تماشاي چشم انداز دريا از آن ارتفاع بلند و پر از تندباد پرداختند. دكل بلند با كج و راست شدن كشتي مثل درختي عظيم در باد قوس برمي داشت و سينه  آسمان را مي خراشيد. يكبار ديگر بالا را نگاه كردم و متوجه اونيفورم آبي و طلايي ناخدا بر روي پل شدم.
جرج نورث، خسته و نااميد، نفس زنان گفت: «مي خواهيد چه كار كنيد بالاخره؟» نفس بريده جواب دادم: «ولشان كن فعلا تا يك فكري بكنيم، عجالتا اگر همان جا بمانند بد نيست. آنها ديشب از لندن راه افتاده اند و تمام روز، تا حالا چيزي نخورده اند. درست پيش از تاريكي يك دسته موز خوش رنگ ورو نشانشان مي دهيم. راهش همين است.»به اندازه كافي دردسر داشتيم، يك لكه بزرگ گريس هم تنها شلوار انگليسي اصل را كه در تمام عمرم خريده بودم، آلوده كرده بود. اين لكه حاصل تماس پايم با كثيف ترين و روغني ترين قسمت كشتي يعني وينچ روي عرشه بود.
يكي از خدمه كشتي را گير آوردم و با بهترين كلماتي كه بلد بودم به او گفتم گرم ترين سلام و عميق ترين پوزش مرا به ناخدا برساند و به او بگويد قصد دارم فعلا ميمون ها را همانجا روي دكل رها كنم ولي پيش از تاريكي هوا حتما آنها را به قفس برخواهم گرداند. وقتي كار بستن درها و طناب پيچ كردن نقاط ضعف قفس ها را تمام كرديم و توانستيم به اندازه كافي قلاب قزن قفلي گير بياوريم و جايگزين حلقه هاي شكافدار كنيم، جرج گفت: «پيرمرد ممكن است بيايد پايين و قشقرق راه بيندازد.» اما پيرمرد نيامد و عجالتا بخير گذشت.

گونهella bennetti:zGa
خانواده:گاوسانانBOVIDAE
راسته: زوج سمان (سم شكافتهARTIODACTYLA (
ردهMammalia:

جبير در مناطق خشك مركزي، خراسان، جنوب و جنوب شرقي كشور جانشين آهو مي شود. از آهو كوچك تر است و ماده ها شاخ هاي نازك و بلند دارند.
شاخ جبيرهاي نر قوس زيادي به خارج ندارد و قدري موازي به نظر مي رسد. خميدگي انتهاي شاخ نيز به طرف جلو متمايل است. طول شاخ گاهي از ۳۵ سانتي متر تجاوز مي كند.
وزن بدن آن بين ۱۵ تا ۲۵ كيلوگرم و طول سر و تنه ۹۰ تا ۱۱۰ سانتي متر است. جبير در مقابل كم آبي بسيار مقاوم است و مي تواند آب مورد نياز خود را از برگ گياهان تامين كند.
در جزيره فاروركه فاقد آب است حدود ۴۰۰ راس و در قشم ۳۰ راس جبير ظاهرا به خوبي زندگي مي كنند.
زيستگاه هاي اصلي اش مناطق بياباني واستپي است و تپه ماهورهاي كوتاه و بوته زارهاي بلند را به دشت هاي صاف ترجيح مي دهد.
در ايران نيز در حاشيه كوير مركزي و لوت از منطقه توران تا پارك ملي كوير، يزد، جنوب فارس، كرمان، هرمزگان، سراسر مناطق ساحلي تا بلوچستان، سيستان و جنوب خراسان زندگي مي كنند.
دشمن طبيعي آنها يوز، كاراكال و گرگ است. به علت تعقيب و شكار آن به وسيله موتورسيكلت و اتومبيل، تخريب زيستگاه و اشغال آبشخورها به وسيله دام هاي اصلي، جمعيت آن شديدا رو به كاهش است و خطر انقراض، نسل آن را تهديد مي كند.

خبرهاي تازه حاكي است كه آنفلوآنزاي پرندگان حيات آبزيان را درسواحل ويتنام تهديد مي كند. با گسترش تاثيرات ناشي از آنفلوآنزاي پرندگان در كشور صنعتي و آلوده ويتنام، نگراني فزاينده اي به وجود آمده كه احتمال دارد آثار دراز مدت اين بيماري باعث آلودگي  ماهي ها و ديگر غذاهاي دريايي شود. سازمان محيط زيست ويتنام اخطار كرده كه اين روند ممكن است عواقبي جدي براي زيستگاه هاي حساس ويتنام و منابع قبلا بيش از حد مورد بهره برداري قرار گرفته اين كشور در پي داشته باشد.
در حال حاضر خوراك ۴۰ درصد جمعيت ويتنام را ماهي، به عنوان غذاي اصلي تشكيل مي دهدو پرورش ماهي صنايع مربوط به غذاهاي دريايي در اين كشور از اهميت ويژه اي برخوردار است.

آمار و ارقام جديد نشان از نابودي تكان دهنده جنگل  هاي آمازون در برزيل دارد. جمعيت  هاي طرفدار محيط زيست مصرانه از دولت برزيل خواسته اند براي جلوگيري از روند سريع تخريب بزرگترين و مهمترين جنگل باراني جهان به طور جدي وارد عمل شود.
برآوردها حاكي از آن است كه در يك سال گذشته بيشتراز ۲۳هزار كيلومتر مربع از جنگل آمازون نابود و به مرتع تبديل شده يا زير كشت محصولات كشاورزي رفته است.

ماهي تن باله آبي يكي از گونه  هاي كمياب و بسيار در معرض خطر دريايي است. هفته گذشته دانشمندان اعلام كردند گسترش صنعت پرورش و صيد ماهي تن در مديترانه چنان خارج از كنترل شده كه بقاي اين گونه را در معرض تهديد جدي قرار داده است.
سازمان هاي زيست محيطي هشدار دادند كه سودآوري اين صنعت و يارانه هايي كه براي توسعه آن در اختيار پرورش دهندگان ماهي تن قرار مي گيرد وضعيت مخاطره آميزي براي حيات دريايي از جمله گونه تن باله آبي فراهم آورده است.
پرورش ماهي تن - پروار كردن تن وحشي در قفس هاي مخصوص - در سال گذشته در حوزه دريايي مديترانه ۵۰ درصد افزايش داشته و به ۲۱هزار تن رسيده است. اين صنعت باعث گرفتار شدن و از بين رفتن ماهي تن باله آبي به طرزي مخاطره آميز مي شود.
قوانين جديدي از سوي صندوق جهاني حيات وحش به منظور كنترل اين صنعت به اتحاديه اروپا ارايه شده كه بايد در دستور عمل فوري قرار گيرد.
كشورهاي مديترانه اي كه پرورش ماهي تن در آنها صورت مي گيرد عبارتند از: اسپانيا، ايتاليا، تركيه، مالتا، قبرس، كرواتي، تونس و ليبي. كشورهاي ديگر مثل فرانسه، مزارع پرورش ماهي تن ندارند ولي به صيد اين ماهي اشتغال مي ورزند.

دولت انگلستان استانداردهايي را به ديگر كشورهاي اتحاديه اروپا پيشنهاد كرده كه از ميزان آلودگي هاي ناشي از انتشار گازهاي گلخانه اي خواهد كاست. پيش نويس اين طرح كه «طرح ملي سهميه بندي» نام دارد، ميزان مجاز توليد گازهاي گلخانه اي توسط كارخانجات و مراكز صنعتي انگلستان از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۷ را مشخص مي كند. صنايع عمده نام برده شده در اين طرح عبارتند از: نيروگاه هاي برق، پالايشگاه هاي نفت، صنايع آهن، فولاد و مواد معدني وكارخانجات توليد خمير كاغذ، كاغذ، مقوا و ...
يكي از كارشناسان محيط زيست مي گويد: «در حالي كه هنوز جزييات زيادي در اين طرح بايد روشن شود، دولت انگلستان ملاك هاي قابل توجهي براي همگنان خود در اتحاديه اروپا به جاي  گذاشته است. ديگر كشورهاي اروپايي بايد از اين اقدام پشتيباني و از معيارهاي اين طرح پيروي كنند. در آن صورت شاهد روند رو به بهبودي در آلودگي در سطح جهان خواهيم بود. از جمله موارد مطروحه در اين پيش نويس كاهش انتشار ۲ COتا حد ۲۰ درصد تا سال ۲۰۱۰ و رسيدن به استانداردهاي مطرح شده در پروتكل كيوتو است.

پنج شركت بزرگ برق در سراسر ايالات متحده طي معاهده اي نسبت به پالايش هوا و تعبيه دستگاه نگهدارنده حرارت و جلوگيري از آزاد شدن گاز دي اكسيد كربن (۲(CO اقدام كردند. اين معاهده به «انرژي تميز» معروف است. اين شركت ها عبارتند از آستين انرژي، اداره برق برلينگتون، گروه اف.پي.ال، ساكرامنتو و نورو قدرت ويورلي. اينها نخستين كمپاني هايي هستند كه از منابع زغال سنگ براي توليد الكتريسيته به منابع تميز تغيير خط توليد داده اند. گفتني است كه به طور سنتي توليد برق متكي به سوخت هاي فسيلي مثل زغال سنگ، نفت و گاز است كه در مجموع ۳۷ درصد ۲CO رها شده در هوا از اين طريق منتشر مي شود. ۲ CO بزرگترين نقش را در گرم شدن كره زمين دارد. اكنون اين پنج شركت پيشگام شده اند تا راهي پيدا كنند كه صنعت نيرو به صورت بخشي فعال در مبارزه با گرم شدن كره زمين و پديده گلخانه اي درآيد. اين شركت ها با اقدام خود در جهت كاهش انتشار ۲CO، اميدواري تازه اي در محافل زيست محيطي پديد آورده اند و به كنگره آمريكا پيشنهاد كرده اند قوانين تازه اي براي محدودسازي آلودگي دي اكسيد كربن وضع كند.