دكتر لاله ميراسكندري 
قبل از اينكه شب آهسته آهسته جاي خود را به زمزمه هاي روز ببخشد، در حالي كه اتاق خواب هنوز تاريك است و زمان زيادي تا زنگ ساعت شماطه دار مانده، امواج ساكت بيدارباش در بدن شما موج مي زند. همين طور كه علامت پيش مي رود، شما به آهستگي گرم مي شويد، مغزتان با فعاليت هاي الكتريكي جديد تكاني مي  خورد و قلبتان از حالت رخوت شبانه به حال آماده باش درمي آيد. شما هنوز خواب هستيد ولي بدنتان براي آغاز روز مجهز مي شود.
تغيير حالت از خواب به بيداري يكي از تغييرات بسيار موزون و پيچيده اي  است كه در تمام مدت ۲۴ ساعت در بدن ايجاد مي شود. به بركت وجود ساعت بيولوژيك، تقريبا تمام قسمت هاي بدن و ذهن مي دانند كه چه وقت بايد با حداكثر قوا فعاليت كنند و كي موقع استراحت است. ولي در حيني كه دانشمندان سعي كردند مكانيسم اين ساعت دروني را كشف كنند، به نتايج نگران كننده اي رسيدند. در حالي كه، خوشبينان ادعا مي كنند درك ساعت دروني، بشر را به سوي درمان هاي بهتر بيماري ها رهنمون  مي كند، بقيه معتقدند اين مساله چندين دهه آزمايش هاي پزشكي نياز دارد.
مطالعه در مورد ساعت بدن كنجكاوي هاي زيادي برانگيخته است؛ اگر مي    خواهيد دست دوستتان را محكم تر از هميشه بفشاريد ساعت هاي بعد از ۶ بعدازظهر را انتخاب كنيد. اگر مي   خواهيد شرط ببنديد كه چه موقع از روز زايمان طبيعي خواهيد داشت، حتما روي ساعت هاي ۴ تا ۶ صبح شرط نبنديد. احتمال مرگ در ساعات خاصي از صبح بيشتر است. اگر مبتلا به استئوآرتريت هستيد حتما مي  دانيد كه در ساعات اوليه بعدازظهر درد به اوج خود مي  رسد. احتمال بروز يك حمله آسمي بين ساعت ۲ تا ۴ صبح ۳۰۰ برابر ساير اوقات است. هر بيماري هم به نظر مي رسد زمان خاص خود را براي حمله انتخاب مي كند.
منشا اين ساعت بيولوژيك داستان يك خست پيشرفته است. به كمك ساعت داخلي، مي توانيم پيش بيني كنيم كه در ساعت هاي آينده چه پيش خواهد آمد، تا به اين ترتيب فعاليت اعضايي را كه بيشتر نياز داريم، طرح ريزي كنيم.
ساعت بيولوژيك به ما دستور مي دهد كه چه موقع مغزمان بيشترين هوشياري را داشته باشد، معده مان چه موقع بيشترين آمادگي را براي هضم غذا داشته باشد و بالاخره كي مي توانيم همه چيز را تعطيل كنيم و بخوابيم.
راسل فاستر نوزولوژيست مولكولي كالج سلطنتي لندن مي گويد: «استفاده از تمام امكانات بدن در حداكثر سرعت خود در تمام اوقات بي معني است، يعني در حقيقت غيرممكن است، در عوض شما از هر كدام از امكانات خود هنگامي كه به آن نيازمنديد، استفاده مي كنيد. اين يك مكانيسم صرفه جويي بسيار جالب است.»
چندين دهه طول كشيد تا دانشمندان محل دقيق ساعت اصلي را پيدا كردند. حداقل در پستانداران اين ساعت،  مجموعه اي از ۲۰ هزار سلول را در قسمتي از مغز به نام Super achiasmatic nuclei (SCN) شامل مي شود. اين منطقه قسمتي از هيپوتالاموس در قاعده مغز است. در ميان اين سلول ها، دانشمندان مجموعه اي از ژن ها را يافتند كه به ترتيب در عرض ۲۴ ساعت خاموش و روشن مي شوند. اين چرخه دو اثر دارد: اول اينكه پيام هاي الكتريكي را به سيستم عصبي مي فرستد و دوم اينكه باعث ترشح هورمن ها مي شود. هر دوي اينها در بدن مثل زنگ ساعت عمل مي كنند. نقشSCN))در نگه داشتن زمان هنگامي معلوم شد كه در سال ۱۹۹۰ تيم مايكل مناكه از دانشگاه ارگن و فستر سلطنتي يك آزمايش عجيب و غيرمعمول انجام داد. آنها حين تحقيقاتشان به طور اتفاقي به يك هامستر طلايي برخورد كردند كه نقص ژنتيك او باعث شده بود ساعت بيولوژيك وي پيام هاي درهم برهمي مخابره كند. اين هامستر به جاي سيكل ۲۴ ساعته در يك سيكل ۲۰ ساعته زندگي مي كرد. محققان SCN بچه هاي اين هامستر را كه اين نقص ژنتيك را به ارث برده بودند به هامسترهاي سالم منتقل كردند و نتيجه آن شد كه هامسترهاي سالم هم به همين نقص گرفتار شدند و در اين موقع يكبار براي هميشه ثابت شد كه SCN مركز ساعت بيولوژيك بدن است.
در همان حيني كه SCN يك زمان بندي استاندارد براي بدن ساطع مي كند، هر كدام از اعضاي بدن ساعت خاص خود را تنظيم مي كنند. درست مثل همه كشورها كه ساعت رسمي خود را با ساعت رسمي گرينويچ تنظيم مي كنند.
كبد و كليه ها هم ۵ ساعت عقب تر از ساعت اصلي بدن هستند.
در حالي كه بيولوژيست هاي مولكولي بر روي نحوه كاركرد ساعت بيولوژيك بدن ما كار مي كنند، بقيه در حال تحقيق بر قسمت تاريك مساله هستند. كشفيات آنها راه هاي جديدي دردرمان بعضي بيماري ها گشوده است كه از نظر بعضي ها بسيار قانع كننده است و مي     تواند ما را به سوي يك انقلاب پزشكي رهنمون كند. با تشكر از ساعت دروني بدنمان كه فشار خونمان را درست قبل از بيدار شدن بالا مي   برد و رگ هاي ما هنگام صبح نمي  تركند. علاوه بر اين احتمال سكته مغزي هم بالا مي  رود. احتمال وقوع سكته مغزي در ساعات صبحگاهي يعني از ۶ صبح تا ظهر، ۴۹ درصد بيشتراست.
علت اينكه احتمال حمله آسمي بين ساعات ۲ و۶ صبح بيشتر است سقوط ميزان هورمون كورتيزول در اين ساعات است كه عامل ايجاد كننده استرس است ولي از طرفي يك هورمون ضدالتهاب است كه مانع انقباض راه هاي هوايي مي شود. بيماري هاي بزرگ هم گوشه چشمي به ساعت دارند. مثلا سرطان در ساعت هاي خاصي تشديد مي شود در حالي كه در بعضي ساعات كاملا خاموش است.
نكته مهم اين است كه بسياري از متخصصان مي دانند كه فيزيولوژي بدن باز زمان تغيير مي كند ولي كاربردهاي آن را نمي دانند. يكي از جديدترين تحقيقاتي كه بر روي بيش از ۳۰۰ پزشك عمومي آمريكايي انجام گرفته نشان مي دهد كه ۵۵ درصد آنها نمي دانند فشار خون چه وقت بالا مي رود، فقط ۲۶ درصد آنها مي دانستند كه احتمال حمله آسم چه موقع بيشتر از هميشه است و كمتر از يك چهارم آنها از بيشترين زمان احتمال وقوع سردردهاي ميگرني اطلاع داشتند.
بسياري از متخصصان اين رشته معتقدند اگر پزشكان و كارخانه هاي داروسازي به اين مساله بيشتر اهميت دهند مي توانند به طور قابل ملاحظه اي نحوه درمان را بهبود بخشند. تحقيقات نشان داده اند كه در مورد بعضي بيماري ها استفاده از داروها در زمان هاي معين در ميزان تاثير آنها نقش مهمي دارد، مثلا تجويز آسپرين براي زنان حامله جهت جلوگيري از افزايش فشار خون و پري اكلامپسي حين بارداري، كاملا بي فايده است. مگر اينكه زمان دقيق مصرف آن تاكيد شود. خوردن آسپرين در بعدازظهر يا سودي ندارد يا فايده آن بسيار اندك است، در عوض خوردن آن قبل از خواب به طور قابل ملاحظه اي فشار خون را كاهش مي دهد. فقط همين نكته كوچك، اختلاف بسيار بزرگي را باعث مي شود.
فاستر مي گويد: «قبل از اينكه داروها توسط انسان ها مصرف شوند، هميشه روي حيوانات كه اغلب از جوندگان هستند آزمايش مي شوند. اين به آن معني است كه ما مواد شيميايي و داروها را روي حيواناتي امتحان مي كنيم كه ساعت بيولوژيك شان ۱۲ ساعت با ما تفاوت دارد. مثلا داروي ضد سرطان خاصي را روي يك دسته از موش ها امتحان مي كنيم. عوارض جانبي شديدي بروز مي كند كه باعث كشته شدن بسياري از حيوانات مي شود. به اين ترتيب دارو را كنار گذاشته و به سراغ داروي ديگري مي رويم. در صورتي كه اگر همين دارو درزمان ديگري (۱۲ ساعت ديرتر) مصرف مي شد ممكن بود عوارض بسيار كمتري توليد كند كه البته عكس آن هم صادق است.
تحقيقاتي در اين مورد در حال انجام است مثلااستفاده از داروي ضد سرطان پانكراس در ساعت ۴ صبح بسيار مناسب تر است چون عوارض جانبي اين دارو به علت بالا بردن آنزيم كليدي محافظت كننده سلول هاي سالم، در اين ساعت بهتر تحمل  مي  شود، به اين ترتيب مي توانيد دوز دارو را بين ۳۰ تا۵۰ درصد بالا ببريد.
البته مسلما اين خواص از بيماري به بيماري ديگر متفاوت است.
به هر حال محققان عقيده دارند حداقل ۳۰ نوع مختلف بيماري وجود دارد كه مصرف به موقع دارو در درمان آنها بي اندازه موثر است گرچه در مورد بسياري از بيماري ها هم تفاوت عمده اي وجود ندارد. ولي بيماري هايي مثل سرطان، آسم، بيماري هاي قلبي- عروقي و صرع در اين بين هستند كه ارزش تحقيقات بيشتر را دارند.
به هر حال از ۱۰ سال پيش تا به حال ارزش بسيار بيشتري به اين مقوله داده شده و ساعت بيولوژيك ديگر يك داستان خيالي نيست؛ ساعتي كه لاك پشت معروف كارتون «بامزي قويترين خرس دنيا» را در ميانه هيجان انگيزترين اقدامات، ناگهان به خواب مي برد!

نگارش: دكتر سيدمحسن توليت كاشاني 
مقعد يا آنوس يك عضو بسيار حساس بدن است كه اغلب مشكلات آن ناديده گرفته مي  شود و گاها مردم به دليل خجالت و احساس شرم، مشكلات اين ناحيه بسيار حساس را انكار و از كنار آن عبور كرده و آن را مخفي مي  كنند و اكثرا زماني به فكر درمان مي  افتند كه با مشكلات بسيار پيشرفته مراجعه مي  كنند. بايستي خاطر نشان ساخت كه ۹۵ درصد مشكلات اين ناحيه با رعايت نكات بسيار ساده قابل درمان هستند لذا در اين مقاله به گوشه اي از اين بيماري ها و درمان هاي مختصر آن اشاره مي  شود. علل درد مقعد به طور خلاصه مي  تواند فيشر يا شقاق مقعد، هموروئيد آبسه ها و عفونت ها، سرطان هاي پيشرفته و دردهاي عصبي اين ناحيه باشد كه در اين مقاله فيشر مورد بحث قرار مي  گيرد.
آيا فيشر همان شقاق است؟
بله، فيشر همان شقاق مقعد است.
فيشر چيست؟
فيشر يا شقاق مقعد ترك يا پارگي خط كوچكي در لبه مقعد است كه به طور عمودي از خارج به داخل كشيده شده و مي تواند ايجاد درد، خونريزي يا خارش كند. اين زخم در شروع بيماري معمولا سطحي است و تنها به پوست محدود مي       شود وليكن مي      تواند عمقي تر شده و تا روي عضله مقعد نيز برسد. شقاق مقعد معمولا در خط وسط قرار گرفته و شايعترين محل آن در قسمت خلفي مقعد است و در۱۰درصد خانم هاي مبتلا در قسمت قدامي ديده مي شود.
فيشر مقعد يكي از بيماري هاي شايع ناحيه مقعد است و در هر سني و جنسي ديده مي  شود وليكن شايع ترين سن بروز آن در افراد بزرگسال جوان است. حتي فيشر در نوزادان نيز ديده مي شود.
علت ايجاد فيشر چيست؟
شايعترين علت ايجاد شقاق مقعد عبور مدفوع سفت و خشك در هنگام اجابت مزاج است كه موجب خراش و زخم اين ناحيه مشود و علل ديگر آن عبارتند از اسهال و بيماري هاي التهابي ناحيه مقعد كه شيوع كمتري دارد. در واقع هر گونه فشاري كه در اثر زور زدن موقع دفع مدفوع (مثل اسهال و يبوست) به ناحيه مقعد وارد شود، مي تواند منجر به ايجاد اين بيماري دردناك شود. اصل اول درمان، پيشگيري از اسهال و يبوست است.
اقدامات لازم براي پيشگيري شقاق كدام است؟
مصرف   فراوان ميوه، سبزيجات، نان سبوس دار و خودداري از زور زدن موقع اجابت مزاج كه با رعايت موارد فوق هر فردي مي      تواند از بروز اين بيماري پيشگيري كند. اين بيماري با مصرف چاي، قهوه و الكل ارتباطي ندارد.
چگونه مي  توان فيشر را درمان كرد؟
حداقل ۵۰ درصد موارد فيشر خود به خودي يا با درمان هاي غيرجراحي ساده ترميم و بهبود مي يابند. ولي گاهي اوقات فيشر به درمان هاي مراقبتي اوليه پاسخ نداده و نسج اطراف زخم دچار تغييراتي مي  شود كه علايم مزمن را نشان داده و به مرور زمان پوست خارجي مقعد دچار تورم شده، گاهي تبديل به يك زائده پوستي مي شود و همين حالت نيز در راس داخلي زخم در داخل مقعد ايجاد مي شود كه در معاينه توسط پزشك تشخيص داده مي شود كه به اين حالت فيشر مزمن مي گويند كه در اين مرحله معمولا به درمان هاي مراقبتي پاسخي نداده و اكثرا به اقدام هاي جراحي يا مشابه آن نيازمي شود كه بايستي به جراح متخصص كولوركتال مراجعه كرده تا اقدامات لازم انجام شود.
آيا همه انواع فيشر نياز به جراحي دارند؟
خير، فيشر را معمولا به دو فرم حاد و مزمن تقسيم مي كنند. فيشر حاد زماني است كه معمولا، براي اولين بار پس از يك اجابت مزاج مشكل يبوستي يا يك دوره اسهال شديد و متناوب شروع شده است كه در اين مرحله فرد دچار درد شديد مقعد كه درد با اجابت مزاج تشديد شده و چند دقيقه طول مي كشد وحتي گاهي مي تواند تا چند ساعت پس از اجابت مزاج باقي بماند. پزشك در معاينه زخم تازه را مشاهده مي كند كه در اين مرحله معمولا زائده پوستي خارجي ديده نمي شود و گاهي اوقات با خونريزي همراه است كه معمولاياخونريزي مختصر است و خون جداي از مدفوع است يا روي مدفوع خط مي اندازد و گاهي پس از اجابت مزاج قطرات خون تازه و روشن روي كاسه توالت مي    چكد. در فيشر مزمن درد كمي كمتر از حالت حاد است و معمولا بيمار بيش از يكبار دچار چنين دردي شده است. در مواردي كه فيشر مزمن شده زائده پوستي خارجي ديده مي    شود كه مي   تواند با خارش نيز همراه شود و در اين حالت ممكن است خونريزي باشد يا نباشد.
اقدامات اوليه براي درمان فيشر چيست؟
اولين اقدامات درماني تنظيم اجابت مزاج است. يعني اگر بيمار يبوست دارد بايد عادات اجابت مزاج را اصلاح كند. براي اين كار بايستي بيمار حداقل روزانه يكبار دفع داشته باشد كه بهترين زمان دفع پس از صرف غذاست كه حركات در روده بزرگ اتفاق مي  افتد و بهترين زمان براي اكثر مردم كه شاغل هستند ۳۰ دقيقه پس از صرف صبحانه است. دوم، صرف غذاهاي پرفيبر و ميوه  فراوان، نان سبوس دار، كاهو و سبزيجات،  آلو، انجير و گلابي است.
سوم، ملين هاي گياهي مثل پسي ليوم ( اسفرزه ) بسيار كمك كننده است.
چهارم، نوشيدن مايعات فراوان 
پنجم، لگن آب گرم به مدت ۲۰ دقيقه كه تكرار آن بدون ضرر است و درد بيمار را بسيار كاهش داده و موجب كاهش اسپاسم مقعد مي شود.
ششم، استفاده از بي  حس كننده هاي موضعي از قبيل ژل يا پمادهاي موضعي است كه استفاده از پمادهاي بي  حس كننده و ملين هاي دارويي بايستي با نظر پزشك باشد تا از عوارض احتمالي آنها جلوگيري شود. شياف ها معمولا تاثيري در اين بيماري ندارند بلكه پمادها موثرترند.
اگر فيشر بهبود نيافت چه مي  توان كرد؟
اگر شقاق مقعد با درمان هاي مراقبتي بهبود نيافت بايستي توسط پزشك معاينه شود تا اينكه علت زمينه اي آن كشف شود و در اين صورت معمولا نياز به اقدامات درماني بيشتر توسط پزشك دارد.
ساير درمان هاي شقاق كدام است؟
امروزه از داروها و پمادهاي درماني ديگري از قبيل پمادهاي برطرف كننده اسپاسم مثل پماد نيتروگليسرين ۲/۰ درصد و پماد ديلتيازم استفاده مي  شود يا از تزريق سم بوتولونيوم استفاده مي   شود كه بايستي با نظر پزشك تجويز شوند.
پماد نيتروگليسرين بايستي به طور مداوم تا ترميم زخم فيشر استفاده شود و ممكن است با سردرد همراه باشد. تزريق سم بوتولونيوم بايستي توسط پزشكي كه اين روش را استفاده كرده است تزريق شود و ميزان آن و محل تزريق مهم است. اين سم اگر درست استفاده شود عوارض جانبي ندارد و معمولا ۷۷ درصد موجب بهبودي زخم شقاق مي شود.
در صورتي كه اين اقدامات موثر نشد يكي از روش هاي موثر، جراحي است كه تا ۹۵ درصد پاسخ مي  دهد.
چه موقعي بايستي جراحي كرد؟
هنگامي كه فيشر مزمن شد و به درمان هاي مراقبتي وداروها پاسخي نداد يا همراه با ساير بيماري ها مثل هموروئيد يا فيستول باشد بايستي جراحي كرد. عمل جراحي اكثرا به صورت سرپايي است و پس از آن بيمار مي   تواند مرخص شود.
چه مدت پس از جراحي بهبودي حاصل مي  شود؟
معمولا درد بيماران پس از چند روز برطرف شده و ترميم زخم معمولا۲تا۳ هفته طول مي   كشد تا ترميم كامل پيدا كند. البته اين مشكل بستگي به وضعيت ضايعه دارد.
آيا فيشر مي  تواند منجر به سرطان شود؟
خير، باقي ماندن علايم فيشر نياز به بررسي بيشتر روده بزرگ دارد زيرا بيماري ها متفاوتي مي توانند اين علايم را تقليد كنند كه نياز به بررسي توسط پزشك دارد.
آيا پس از عمل احتمال عود وجود دارد؟
بله، در صورت عود فيشر پس از جراحي بايستي مسايل زمينه اي بررسي شود و درمان هاي مراقبتي ادامه يابد و اگر بهبودي حاصل نشود ممكن است پس از بررسي هاي لازم نياز به جراحي مجدد باشد. وليكن عود فيشر كمتر از ۵ درصد است.
عوارض جراحي چيست؟
عوارض پس از جراحي مي تواند آبسه، فيستول، خونريزي و احتباس ادراري باشد. همچنين ممكن است درجاتي از بي اختياري نسبت به گاز و مدفوع نيز ديده شود كه معمولا در صورت خفيف بودن پس از مدتي برطرف مي   شوند.
چه اقدامات درماني پس از جراحي نياز است؟
اكثرا رعايت رژيم غذايي پرفيبر در مصرف ميوه جات و لگن آب گرم و پمادهاي بي حس كننده موضعي تا برطرف شدن علايم لازم است. اكثر بيماران در عرض ۴۸ ساعت پس از جراحي مي توانند فعاليت  عادي شان را از سر بگيرند.
جراح كولوركتال و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي بقيه الله (عج)

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي طي اطلاعيه اي فروش و استفاده از چند نوع كالا را را غيرمجاز اعلام كرد.
اين مواد غيرمجاز شامل مواد شوينده و غذايي است كه شامل: مايع دستشويي با مارك «پاييزان»، مايع ظرفشويي با مارك «غوغا» و مارك «مينا»، رشته غذايي با كد بهداشتي ۰۰۵/۱۶ دو لواشك ميوه اي به نام «گلفام طلايي» و «گل سون». وزارت بهداشت از تمامي دانشگاه هاي علوم پزشكي سراسر كشور درخواست كرد تا در صورت مشاهده هر يك از اين محصولات در سطح عرضه، اقدامات قانوني و لازم را انجام دهند.
هموطنان عزيز هم مي توانند در صورت مشاهده تخلفات باروابط عمومي وزارت بهداشت تماس بگيرند.

دكتر رمضان زاده رئيس موزه ملي تاريخ علوم پزشكي جمهوري اسلامي در سمينار بررسي «قانون اهداي جنين، چالش ها و راهكارهاي آن» با اشاره به اهميت بحث ناباروري و نازايي و تاثير آن در سلامت خانواده و اجتماع، اظهار داشت: با توجه به شاخص هاي جديدي كه در كيفيت زندگي در سال هاي مفيد زندگي مطرح است، ناباروري به عنوان يكي از اولويت هاي اصلي قلمداد مي شود. وي افزود آمار هاي مختلف داخلي و خارجي نشان مي دهد كه زوج نابارور زندگي متلاطمي دارند و مشكلات روحي و رواني در زندگي زوجين نابارور بيشتر خود را نشان مي دهد. وي ناباروري را اين طور تعريف مي كند: نداشتن حاملگي بعد از يك سال مقاربت بدون استفاده از هرگونه وسايل پيشگيري. شيوع كلي ناباروري در جهان ۱۵ درصد است. در ايران حدود ۹ تا ۱۰ ميليون زوج نازا وجود دارد كه اگر نيم درصد نياز به اهداي جنين داشته باشند به طور كلي ۲۰ هزار زوج نيازمند به اهداي جنين داريم.

در جريان برپايي سومين كنگره انجمن دندانپزشكي كودكان، جمعي از دندانپزشكان كشور نسبت به مصرف رو به گسترش تنقلات به ويژه مواد قندي و چسبنده و به دنبال آن شيوع پوسيدگي دندان ها در كودكان هشدار دادند.
دكتر ناهيد عسگري زاده متخصص دندانپزشكي كودكان و دبير علمي سومين كنگره انجمن دندانپزشكي كودكان افزود: قندهاي موجود در انواع شيريني، تنقلات، غذاها و ميوه ها توسط ميكرب هاي خاص موجود در دهان تخمير شده و تبديل به اسيد مي شود. وي با اشاره به اينكه اسيد توليد شده مي تواند ساختمان دندان را حل كند، يادآور شد: استفاده طولاني مدت از اين مواد غذايي بدون رعايت موارد بهداشتي از قبيل استفاده از مسواك و نخ دندان، سبب پوسيدگي دندان ها مي شود.