با احداث پارك كوهسار، كمربند جنگلي تهران كامل مي شود
قطب گردشگري از كن تا فرحزاد
|
|
باوجود امكاناتي نظير باشگاه سواركاري، ورزشهاي هوايي و احداث سيرك،خط تله كابين، مجتمع خدمات اطلا ع رساني به توريست ها و تاسيسات صيد تفريحي ماهي، اين پارك به مركزي گردشي و توريستي تبديل خواهد شد
اميرهوشنگ حكمتي-زماني تهران از خوش آب و هواترين مناطق ايران به حساب مي آمد، ولي در حاضر جزو آلوده ترين شهرهاي دنياست. در كنار طرح هاي مختلف جلوگيري از آلودگي هوا، ايجاد فضاهاي سبز و بوستان ها از نقش تعيين كننده اي در كاهش آن برخوردار است. اصولا شهر تهران با توجه به اينكه جزو نواحي كوهپايه اي به حساب مي آيد، در اكثر مناطق خود، خاك حاصلخيز و مناسب رشد و نمو گياهان را دارا است.
توسعه شهر تهران به قيمت از بين رفتن بخش هاي بزرگي از باغ ها و فضاهاي سبزي بود كه روزي جزو هويت اين شهر به حساب مي آمد. رشد و گسترش روزافزون شهر تهران طي 2دهه اخير مسايل و مشكلا ت عديده اي را به شكل هاي گوناگون از قبيل كمبود مسكن، كمبود امكانات آموزشي، رفاهي، خدماتي، توزيع ناهماهنگ تاسيسات شهري مثل آب و برق و تلفن و در راس همه اين مشكلا ت، ترافيك و آلودگي هوا را موجب شد. ضرورت ايجاد پارك و بوستان در تهران بر كسي پوشيده نيست، اما تناسب اين حركت با اقليم و نوع نياز هر منطقه، از مواردي است كه توجه ويژه اي مي طلبد. ويژگي هاي خاص دامنه هاي جنوبي البرز در كنار عواملي نظير موقعيت جغرافيايي، قرارگيري در منتهي اليه شمالي محدوده شهر تهران و رشد سريع شهرنشيني تا نزديكي آن، اهميت استفاده از اين ناحيه را جهت كنترل نفوذ شهر در آن و حفظ به همين دليل و با توجه به پتانسيل بالا ي منطقه اي طرح توسعه پارك كوهسار در چارچوب طرحي سيستماتيك و اصولي هدايت شد. اين محدوده اراضي دامنه جنوبي البرز يا به عبارت ديگر اراضي شمالي مشرف به منطقه 5 شهرداري تهران را در بر مي گيرد كه از رودخانه كن در غرب شروع شده و تا رودخانه فرحزاد در شرق ادامه مي يابد، حد شمالي محدوده را ارتفاعات توچال و حد جنوبي آن را بلوار حصارك تشكيل مي دهد؛ در وسط محدوده طرح نيز رودخانه حصارك قرار گرفته است.
مساحت كل محدوده طرح، 5 هزار و 720 هكتار است. اين محدوده از پتانسيل هاي بالا ي زيست محيطي و تفريحي برخوردار است كه از آن جمله مي توان به ارتفاعاتي با چشم انداز عالي و دره هاي زيبا و سرسبز كن و فرحزاد اشاره كرد. وجود باغ هاي ممتد در حاشيه شمالي اين منطقه و روند تخريب و تجاوز به دامنه شمالي البرز، لزوم حفاظت از منابع را در اين منطقه دوچندان مي كند. طرح جامع توسعه و احياي منابع محيطي اراضي غرب تهران كه طرح پارك كوهسار نيز شامل آن بود، در سال 81 در شهرداري منطقه 5 تهران به منظور حفاظت و صيانت از اراضي دامنه جنوبي البرز و توسعه فضاهاي سبز و ايجاد مجموعه تفرجگاهي و اكوتوريستي آغاز شد. طرح پارك كوهسار در حقيقت چند هدف را دنبال مي كند؛ توسعه فضاهاي تفريحي و گردشگري، بهره گيري مطلوب از توان هاي محيطي نزديك به عرصه هاي شهري، توسعه و احياي پوشش گياهي، بهره گيري متعادل از منابع آب و خاك و ايمن سازي عرصه هاي زيستي در مقابل سيلا ب ها.
توسعه فضاهاي تفريحي و گردشگري با جاذبه هاي طبيعي سالهاست در اكثر كشورهاي جهان كه پتانسيل هاي طبيعي لا زم را دارند در دست اجرا و بهره برداري است. در اين زمينه و همسو با افزايش جاذبه هاي گردشگري طرح، امكاناتي نظير احداث زمين بازي كودكان، احداث خط تله كابين، باشگاه سواركاري، ورزش هاي هوايي، احداث سيرك، احداث مجتمع خدمات اطلا ع رساني به توريست ها، مركز بين المللي آموزش، شهربازي و تاسيسات صيدتفريحي ماهي در نظر گرفته شده است.
زمين بازي كودكان در طرح اوليه مساحتي بالغ بر 4هزار متر مربع دارد. احداث تله كابين با 2 مسير از پايين دست به سمت ارتفاعات كوه هاي مشرف و ادامه مسير در صورت تامين اعتبار به سمت سايت امامزاده داوود جنبه ديگري از جاذبه هاي گردشگري پارك خواهد بود. احداث باشگاه سواركاري از طرح هاي مشاركتي در پارك است كه در صورت اجرا علا وه بر ايجاد امكانات سواركاري و پرورش اسب در كنار خود، امكانات ورزشي و تفريحي از قبيل استخر، سونا، زمين هاي تنيس و بدمينتون را به همراه دارد. پارك كوهسار كه بخش اعظم آن شامل ارتفاعات شمالي تهران است مكان مناسبي جهت انجام ورزش هاي هوايي شناخته شده و در حال حاضر امكانات اين رشته ورزشي در پارك ايجاد شده و علا قه مندان از آن استفاده مي كنند. وجود چشمه اي در ضلع غربي پارك كوهسار كه داراي آب دايمي است، ايده ايجاد تاسيسات صيد تفريحي ماهي را به وجود آورد كه در صورت اجرا، جزو جاذبه هاي استثنايي اين پارك و شهر تهران قرار خواهد گرفت.
اما ايجاد يك منطقه تفريحي با جاذبه هاي گردشگري در دل طبيعت تنها بخشي از اهداف طرح پارك كوهسار است. با توجه به مطالعات انجام شده در مورد توانايي هاي محيطي طرح و در جهت بهره گيري مطلوب از آن، 3درصد از مساحت به احداث فضاهاي مصنوع و تفريحي، 21درصد به جنگلكاري و درختكاري، 26 درصد به عمليات احداث مراتع، 15 درصد به عمليات مبارزه با فرسايش و 35 درصد به مناطق حفاظت شده و پارك طبيعي حيات وحش اختصاص داده شده است. كاشت درخت در پارك كوهسار تاكنون به وسعتي در حدود 400 هكتار رسيده و همچنان در حال رشد و توسعه است. متاسفانه طي سالهاي اخير كاشت درختان سوزني برگ كه در شهر تهران رواج داشته است، نه تنها از نظر زيبايي خيلي چشمگير نبود، بلكه به دليل اثري كه بر خاك مي گذارد محيط را اسيدي كرده و باعث عدم استقرار موجودات خاكزي و كاهش در رشد ساير گونه هاي گياهي شد. گونه درختان سوزني برگ از نظر زيبايي نيز مزيتي نداشته و پرندگان نيز نمي توانند از آن براي آشيانه سازي استفاده كنند. در كل اين نوع پوشش گياهي به جز سبزي دايمي و توقع آبي كم، مزاياي ديگري ندارد. اين انتخاب اشتباه در كاشت درخت موجب شد كه در اين طرح تحقيقات علمي و كارشناسانه جهت انتخاب گونه هاي مناسب صورت گيرد. در اين راستا و براي يافتن گونه هاي مناسب با شرايط خاك و آب و هواي محدوده پارك، ابتدا 108 گونه گياهي در فرم هاي درخت، درختچه و بوته توسط كارشناسان مورد مطالعه قرار گرفت و در نهايت 25 گونه كه از هر نظر با محيط طبيعي منطقه سازگاري داشتند انتخاب و در طرح كاشت قرار داده شدند. بهره گيري متعادل از منابع آب و خاك و ايمن سازي عرصه هاي زيستي در مقابل سيلا ب ها و جلوگيري از فرسايش خاك از جنبه هاي ديگر زيست محيطي طرح است. طرح پارك جنگلي و مجتمع تفرجگاهي كوهسار را مي توان بلندپروازانه ترين طرح در زمينه محيط زيست و جنبه هاي گردشگري آن دانست كه در تهران و توسط شهرداري منطقه 5 تهران در حال اجراست. بلندپروازي در طرح هاي عمراني و شهري معمولا نتايج مطلوب و به موقعي را در بر نداشته، اما در اين زمينه و در صورت انجام كار كارشناسانه و دقيق، احتمال موفقيت بسيار بالا است. با عملي شدن تمامي اهداف، اين طرح مي تواند به عنوان قطب گردشگري در تهران مطرح شود، چون در مقايسه با پارك هاي مشابه مثل پارك جنگلي چيتگر، پارك پرديسان و ... از مزاياي بيشتر و وسيع تري برخوردار است. نكته مهم كه مكمل اين گونه طرح هاست آگاه كردن شهروندان از اهميت و ارزش درختان در سلا مت روحي و رواني آنها و لزوم حفظ و نگهداري فضاي سبز داخل و خارج شهر است. طرح پارك جنگلي و مجتمع تفريحي كوهسار در صورتي موفق خواهد بود كه زمينه هاي لا زم براي جلب مشاركت بخش خصوصي و مردم در آن ايجاد شود و مسوولا ن مجري طرح حقيقتا به رسالت اصلي طرح كه همانا ايجاد يك محيط زيست مناسب براي شهروندان است وفادار باشند.
|