عينك مي خريم تا دنيا را ببينيم يا دنيا ما را ببيند
چشم هاي پشت ويترين
|
|
رامتين فرزاد
بسياري از ما از عينك استفاده مي كنيم. عده اي به دلخواه و با رضايت و عده اي ديگر نيز از استفاده از عينك خسته شده ايم. گروهي هنوز به دنبال عينك دلخواهمان هستيم و گروهي در حال آماده شدن براي عمل ليزيك چشم و يا تهيه لنز براي فرار از اين وسيله ايم. اما اطلاعات و آگاهي ما در مورد شاخص هاي انتخاب يك عينك كه از اجزاي صورت ما به حساب مي آيد چقدر است؟! فرهنگ رايج جامعه، كه خواه ناخواه از آن متأثريم چه روندي را براي استفاده از عينك در ذهنمان مجسم نموده است؟ خوب ببينيم يا خوب ديده شويم؟! عينك وسيله اي براي رفع عيب بينايي ما يا ارائه زيركانه حالات، شخصيت و روحيات درونيمان است؟
بي شك عينك تأثير غيرقابل انكاري در سلامت چشم و ابراز شخصيت فردي دارد. اما آيا تا به حال، هنگام خريد عينك به اندازه خريد يك جواهر دقت كرده ايد؟
براي يافتن پاسخ اين پرسش ها، پس از مدت ها جست وجو و تحقيق در بازار عينك، به خانواده اي برخورديم كه سه نسل از آنها در اين رشته فعاليت داشته اند خانواده بنكدار تهراني محمدجعفر جزء اولين فروشندگان عينك در تهران بود كه از سال 1336 وارد اين عرصه شده و تا هنگام فوت به اين كار اشتغال داشت. مرتضي نيز به همراه پدر از سال 1336 شروع به فعاليت كرد. در سال 1378 بود كه اولين كتاب آموزش علمي- كاربردي شيوه هاي نوين عينك سازي و عدسي تراشي توسط او جمع آوري و به چاپ رسيد. همچنين وي از پيشگامان تأسيس رشته اپتيك در دانشگاه برگزاري دوره هاي آكادميك عينك سازي در كشور است و نسل سوم اين خانواده، محمد سعيد كه مبتكر و اولين سازنده عدسي هاي پلاستيك فتوكروميك فانتزي در كشور است.
وي ديدگاه نوين خود نسبت به ويژگي هاي روانشناختي و زيبايي شناسي عينك را در سايت Art In Optic مطرح كرده است. نگاه جديدش به عينك و قرار گرفتنش در سومين نسل فعال در رشته ساخت و فروش عينك و كالاهاي اپتيكي، ما را بر آن داشت تا گفت وگويي را با وي انجام دهيم.
اطلاعي از اولين عينك هايي كه در كشور استفاده مي شد وجود دارد؟
نخستين عينك ها، به وسيله مسافراني كه به فرنگ سفر مي كردند، وارد كشور مي شد. اين افراد منحصراً رجال، ديپلمات ها، بازرگانان و يا دانشجوياني بودند كه براي تحصيل به خارج اعزام مي شدند و مي توان گفت استفاده از عينك به صورت امروزي در آن زمان به طور اختصاصي و تنها براي عده اي معدود ميسر بود. اولين واردكننده عينك در كشور ما، آقاي عينك چي نام داشت، كه قديمي ها حجره او را در تيمچه حاجب الدوله بازار بزرگ تهران به خاطر دارند.
عينك هاي وارداتي اين بازرگان را شخصي به نام اصغر سوتي در جلو مسجد شاه سابق به مراجعين مي فروخت. آن هم به اين صورت كه وي عينك ها را بر روي يك طبق چوبي مي چيد و در كنار آن در انتظار مشتري مي نشست. كساني كه به عينك نياز داشتند بدون نسخه پزشك و يا هر نوع تجويز تخصصي به او مراجعه مي كردند و اين شخص با قرار دادن عينك هاي مختلف بر روي چشم مشتريان در نهايت عينك قابل تطبيق با چشم آنها را پيدا كرده و مي فروخت.
شاخص هاي انتخاب عينك در جامعه ما چيست؟
به طور كلي چگونگي انتخاب و سرعت و دقت در آن به عوامل گوناگوني بستگي دارد كه هر يك به صورتي در آن تأثير گذارند. جنبه هاي شخصيتي يا روحي افراد، وضعيت اقتصادي و نيز موقعيت اجتماعي آنان از اين مواردند. اما بيش از همه و تعيين كننده تر از آنها، نوع كالا و كاربرد آن است و اما در بحث عينك گروهي از خريداران تنها به جنبه پزشكي عينك توجه كرده و چون اين عده درگير مسأله سلامت چشم خود هستند توجه كافي به خصوصيات فريم و عدسي عينك نمي كنند و گاهي به علت پايين بودن اطلاعاتشان انتخاب آن را برعهده فروشنده مي گذارند.
اما امروز با توجه به رشد فرهنگي و اجتماعي جامعه مي توان گفت كه عينك ديگر تنها يك نگهدارنده عدسي مقابل چشم نيست بلكه به عنوان جزئي از اجزاي صورت بيانگر حالات روحي و ذهنيت هاي فردي است.
آنچه شخص را به سوي انتخاب مدل خاصي از عينك هدايت مي كند، برداشتي است كه مايل است ديگران در برخورد با او داشته باشند.
هستند كساني كه مايلند اديب و متفكر و يا جدي تر از آن چه هستند به نظر بيايند و يا به عكس شوخ طبع تر جلوه كنند. اين عوامل در كنار بحث هاي ديگري مانند كيفيت و مد روز بودن به نوعي شاخص هاي انتخاب عينك است.
فريم هاي عينك را مي توان از دو جنبه كيفيت ساخت و طراحي مورد بررسي قرار داد كه در هر دو مورد تنوع و تعدد وجود دارد. وجود شركت هاي مختلف توليد كننده در قالب ايجاد شده و توجه به نياز مصرف كنندگان در اين بخش باعث شده تا خريداران بتوانند با اندكي آگاهي و جست وجو به عينك مورد نظر خود دست يابند.
در مورد كيفيت ساخت فريم ها، با توجه به پيشرفت علم متالو ژي در زمينه ساخت آلياژهاي جديد جهت مقاوم و سبك تر كردن فريم هاي فلزي عينك و اشتياق مصرف كنندگان عينك جهت استفاده از چنين فريم هايي، آلياژي جديد به نام گنيوم توسط دانشمندان آلماني ساخته شد كه توانست تغييري شگرف را در ساخت فريم فلزي عينك ايجاد كند. امكانات جديد جهت طراحي هاي خاص و منحصر به فرد براي عينك هاي فلزي، وزن بسيار كم، ضد حساسيت بودن، انعطاف پذيري بالا و ضدخوردگي و نشكن بودن از ويژگي هاي خاص اين آلياژ است.
در اينجا ذكر نكته اي را لازم مي دانم كه گاهي يا فكر مي كنيم با صرف هزينه اي اندك مي توانيم از آسيب ديدن چشممان در مقابل نور خورشيد جلوگيري كرده، بهبود ديد حاصل كنيم و هم تفاوتي را همزمان در چهره مان ايجاد كنيم. در صورتي كه بايد آگاه باشيم كه با خريد عينك از مراكز نامناسب مثلاً دست فروشان كنار خيابان و يا فروشگاه هايي كه صلاحيت عرضه عينك را ندارند و تنها به سود خود مي انديشند و هيچ گونه اطلاع تخصصي و فني ندارند، نه تنها چشممان را در مقابل پرتوهاي مضر نور محافظت نكرده ايم بلكه به علت عدم كيفيت مواد به كار گرفته شده در عدسي اين عينك ها، آسيب جدي به چشم وارد كرده ايم. گاهي حتي مواد و آلياژهاي به كار رفته در ساخت فريم عينك آلرژي زا بوده و مشكلات بي شماري را در استفاده طولاني مدت به همراه دارد كه اين حساسيت ها در مواقعي ظاهري نبوده و مي تواند به اجزاي داخلي بدن همچون كبد آسيب وارد كند.
و اينها تهديدي جدي براي سلامت بدن و به خصوص چشم ما است. بنابراين بايد آگاه باشيم تا اين گوهر گران بها را به هر كسي نسپاريم و اجازه ندهيم چشممان واسطه اي براي تجارت شود.
آيا پيشرفت دانش فني در توليد عدسي ها نيز اثرگذار بوده است؟
بله در بخش هاي مختلفي اين پيشرفت به چشم مي آيد. در بخش توليد خود عدسي و نيز در بخش پوشش هايي كه به عدسي اضافه مي شوند. در بخش توليد، امروز عدسي هاي جديد نشكن تيليوم دغدغه شكستن عينك را به طور كامل از بين برده است و نيز عدسي هاي ديگري كه به عنوان بيس دار معرفي مي شوند با دارا بودن انحنا خاص براي فريم هاي جديد و اصطلاحاً عينك هاي اسپرت بسيار مناسبند و در بخش ديگر، پوشش هايي كه به عدسي اضافه شده است باعث شده تا عينك كاربردهاي متنوعي پيدا كند. به عنوان مثال پوشش سيلور باعث مي شود تا چشم مصرف كننده از پشت عينك ديده نشود و يا بالعكس پوشش آنتي رفلكس سوپر با جلوگيري از انعكاس نور و تصاوير بر روي عدسي اين قابليت را ايجاد مي كند تا چشم به طور كامل و واضح از پشت عينك ديده شودو پوشش هايي نظير ضدخش، ضد آب و لك و... استفاده از عينك را راحت تر و دلچسب تر كرده است.
در كنار پيشرفت هاي كيفيتي ، چه تغييري در طراحي فريم ها صورت گرفته است؟
از نظر طراحي نيز هم اكنون مدل هاي متنوعي در كشور وجود دارد و همان طور كه بيان شد ارائه فريم عينك با توجه به روحيات جامعه انجام مي گيرد و بايد گفت تنوع طراحي فريم به تنوع شخصيت ها ي افراد برمي گردد.
متخصصان زبده طراحي در شركت هاي بزرگ و صاحب نام هر روز طرحي نو را با توجه به ساخت، رنگ آميزي، استفاده راحت، جنبه هاي روحي و شخصيتي و حتي جايگاه اجتماعي افراد ارائه مي كنند.
اين طراحان با ديدگاهي جامعه شناسانه و روانشناسانه و توجه به اين كه مصرف كنندگان عينك ديگر از عينك تنها براي سلامت چشم استفاده نمي كنند و مي خواهند با استفاده از انواع مختلف فريم ها متفاوت بودن، برتر و برجسته بودن و چهره اي شاخص داشتن را در مناسبات اجتماعي خود تجربه كنند؛ دست به طراحي مي زنند و از طرح هايي بهره مي جويند تا خريداران عينك بتوانند از آن به عنوان ابزاري براي ماندگاري چهره خود در ذهن مخاطب استفاده كنند.
ذوق هنري و ابتكار ويژه طراحان عينك شركت هاي قدرتمند تمايل به استفاده از عينك را حتي در افرادي كه چشمان سالمي دارند ايجاد كرده اند و اين افراد گاهي از عينك طبي بدون نمره تنها براي بهره گيري از تأثيرات رواني فريم روي مخاطب خود، استفاده مي كنند.
استفاده از لنز يا عمل ليزيك چشم كه اين روزها به شدت افزايش يافته چه تأثيري را در به كارگيري عينك داشته است؟
علي رغم افزايش عمل هاي ليزيك و استفاده از لنز تغيير محسوسي در ميزان تقاضاي عينك ديده نشد. البته ضروري است بدانيم كه هرمز شمس، رئيس انجمن چشم پزشكي كشور بيان كرده است: در حال حاضر بيشترين عمل جراحي چشم در افراد 18 تا 40 سال در زمينه ليزيك انجام مي گيرد. اين نوع عمل در كشور ما بسيار شايع شده و بيش از حد مورد نياز انجام مي شود. در هيچ كجاي دنيا به اندازه كشور ما اين جراحي ها انجام نمي شود و علت هم اين است كه مردم جامعه ما تمايل به اين نوع جراحي دارند زيرا نمي خواهند عينك بزنند. اين در حالي است كه كشورهاي پيشرفته هنوز عينك را به عنوان بهترين راه رفع عيوب انكساري مي دانند.
واميدوارم در كشور ما نيزبا شناخت مردم از انواع عينك و عدسي ها كمتر شاهد قرارگيري مردم در مقابل خطرات عمل ليزيك و استفاده از لنز باشيم.
|