رابطه وكلاي تازه كار و باسابقه نيازمند احياست
فاصله دو نسل؛ تجربه بزرگان، نيروي جوانان
|
|
ليلا سعادتي
حرفه وكالت از آن دسته مشاغل آزادي است كه احساس نياز و ضرورت به كارگيري افراد در اين شغل در جامعه و براي همه مردم در زمينه هاي حقوقي و قانوني احساس مي شود كه خوشبختانه در سال هاي اخير اين ضرورت نسبت به گذشته بيشتر شده و فرهنگ استفاده از وكيل در ميان مردم رواج يافته است.
اين در حالي است كه پيچيدگي روابط بشري، مؤلفه هاي جديد اقتصادي، اجتماعي و موضوعات متنوع، حرفه وكالت را بسيار پيچيده و غامض كرده و حل اين مسائل مستلزم تجربه، دانش و بينش خاص است.
با اين وجود همه ساله فارغ التحصيلان دانشكده هاي حقوق رو به فزوني است. با آن كه حرفه وكالت، حرفه اي سخت و دلهره آور است، اما تقاضا براي تصدي اين حرفه بين قشر جوان افزايش يافته است. اما مسئله قابل توجه زماني رخ مي نمايد كه اين جوانان بعد از فارغ التحصيلي وارد بازار كار شده و با كوهي از مشكلات و مسائل پيچيده مواجه مي شوند.
وكلاي جوان بعد از وارد شدن به اين حرفه شكاف و فاصله عميقي را ميان خود و وكلاي قديمي احساس مي كنند كه براي آنها نگران كننده است. البته تعداد زيادي از وكلاي قديمي و با تجربه معتقدند چنين شكافي وجود ندارد. بر خلاف اين عقيده بسياري از وكلاي جوان و جديد مي گويند، شكاف عميق موجود ميان آنها و وكلاي كهنه كار، آزاردهنده است.
وكلاي جوان اين شكاف را از دوران كارآموزي احساس مي كنند. آنها مي گويند وكلاي قديمي رابطه متقابل و سازنده اي در دوران كارآموزي با وكلاي جوان ندارند. اين در حالي است كه دكتر علي نجفي توانا كه يكي از وكلاي قديمي محسوب مي شود و عضو هيأت مديره كانون وكلاست اين موضوع را تأييد مي كند. وي مي گويد: بخش عظيمي از وكلاي سرپرست و كارآموزان تعامل سازنده مفيد و اثربخشي با يكديگر ندارند. وي علت اين امر را مشكلات فيزيكي محل كار قلمداد مي كند و مي افزايد: به همين علت وكلاي سرپرست معمولاً كارآموز نمي پذيرند و اگر مي پذيرند امكان معاشرت و مجاورت علمي و فني را نمي يابند. درواقع وكلاي سرپرست به دليل مشكلات متعارف، از اعمال سرپرستي و اعمال نظارت بهينه غافل مي شوند.
به گفته دكتر نجفي توانا چنين وضعيتي موجب مي شود تا كارآموزان در اين دوره از تجربه كافي برخوردار نباشند كه اين بي تجربگي به سال هاي بعد تسرّي مي يابد.
همان گونه كه گفته شد، وكالت، شغلي استرس زا، دلهره آور و پردغدغه است. انجام بهينه وظايف وكالتي تناسب مستقيم با تندرستي فيزيكي، رواني و تجربه وكيل و همچنين چگونگي ساز و كارهاي اداري، قضايي و قانوني نظام كشور دارد. اگر ميان اين مؤلفه ها تناسبي وجود نداشته باشد و مشكل ارباب رجوع (موكل) در قالب موازين متعارف حل و فصل نشود وكيل به شدت در مظان فشارهاي روحي، عاطفي، رواني و انتظامي و قانوني قرار مي گيرد.
مرتضي يزدان يار يكي از وكلاي پايه يك دادگستري است. وي 5 سال است كه در اين حرفه مشغول به فعاليت است. اين وكيل جوان عواقب شديد بي تناسبي ساز و كارهاي فوق را بيشتر متوجه وكلاي جوان و تازه كار مي داند تا وكلاي قديمي و باسابقه.
وي مي گويد: فشارهاي قانوني و بي توجهي كه در دادگاه ها از سوي برخي قضات ديده مي شود، موجب سرخوردگي وكلاي جوان شده است.
به گفته يزدان يار، برخي وكلاي قديمي و برخي قضات دادگاه ها، با نگاهي حاكي از عدم اطمينان با وكلاي جوان برخورد مي كنند.
يزدان يار در ادامه مي گويد: در دادگاه ها شأن وكلاي جوان از ارباب رجوع پايين تر است كه اين رفتار براي ما شايسته نيست.
اما دكتر علي نجفي توانا اعتقاد ديگري دارد و مي گويد: وكالت شغلي است كه كسب حيثيت حرفه اي نيازمند صبر، مقاومت و مداومت است و اين اشتباه نبايد گريبانگير وكلاي جوان شود كه همه قضات دادگستري يا وكلاي قديمي نگاه عمودي از بالا به پايين به وكلاي جوان دارند.
دكتر نجفي توانا ادامه مي دهد: هر انسان خردگرا مي داند كه وكلا و حقوق دانان جوان، گردانندگان فرداي جامعه حقوقي و وكالتي خواهند بود.
بنابراين مسئوليت حرفه اي، فردي، تخصصي و اجتماعي ما (وكلاي قديمي) ايجاب مي كند كه وكلاي جوان را در حد امكانات مورد حمايت قرار دهيم و آنها را براي پذيرش مسئوليت هاي سنگين آماده سازيم.
به اعتقاد وكلا كانون وكلاي دادگستري خانه آنها محسوب مي شود اما به نظر برخي وكلاي جوان درب اين خانه به روي جوانان گشوده نيست.
وكلاي جوان مي گويند نقش تعيين كننده اي در كانون وكلا ندارند. مرتضي يزدان يار مي گويد: بيشتر پست هاي كليدي در كانون وكلا در اختيار وكلاي قديمي و با نفوذ است.
وي معتقد است: وكلاي جوان مي خواهند همراه با وكلاي قديمي در حفظ استقلال كانون وكلا كوشش كنند اما آن چنان كه بايد و شايد به وكلاي جوان فرصت حضور ثمربخش داده نمي شود.
به گفته يزدان يار، كانون وكلا و دادسراي انتظامي كانون وكلا براي حفظ استقلال كانون فقط به حفظ شأن و منزلت اهميت مي دهند اما زمينه براي تحقق اين امر مهيا نمي شود.
به نظر بسياري از وكلاي جوان بستر براي حضور بيشتر و ثمربخش وكلاي جوان در كانون وكلا فراهم نشده است. شايد زمزمه تشكيل انجمن هاي وكلاي جوان كه به گوش مي رسد ناشي از چنين بي توجهي باشد.
بسياري از وكلاي جوان خواهان حضور پررنگ تري در كانون وكلا هستند. يزدان يار مي گويد: روابط متقابلي كه در سال هاي اخير ميان قوه قضاييه و كانون وكلا به وجود آمده، اگر مدت ها پيش اتفاق مي افتاد و مردم حضور وكلا را بيشتر احساس مي كردند، چنين مشكلاتي ايجاد نمي شد.
يكي از انتقادهايي كه وكلاي جوان به كانون وكلا وارد مي كنند واگذاري مسئوليت هاي فراوان و انتظارات زياد از وكلاي جوان است كه در مقابل چنين انتظاراتي ارزش و بهايي وجود ندارد.
اما دكتر نجفي توانا اين مسئله را فقط معطوف به وكلاي جوان نمي داند. وي مي گويد: كانون هاي وكلا در سراسر كشور معمولاً به جز ايجاد تشكيلات براي حل مسائل عادي وكلا و يا حمايت هاي مقطعي و غيرسيستماتيك (به عنوان يك واحد مدني) توان اقدام ديگري ندارد. بنابراين نمي توان چندان انتظار حمايت داشت.
همچنين ارتباط و حمايت متقابل قواي سه گانه از كانون وكلا و ارج نهادن به اين كانون مي تواند به ادامه حفظ استقلال كانون وكلا كمك كند و زمينه را براي اقتدار اين كانون براي حمايت از خانواده خود فراهم كند.
وي مي گويد: ضروري است كه بسترهاي لازم به منظور تأمين حداقل درآمد براي وكلاي جوان، توسعه و ارتقاي سطح علمي و تجربي آنان، تخصصي كردن حرفه وكالت، انتقال فرهنگ استفاده از وكيل به توده مردم، تعامل با موسسات دولتي و خصوصي به منظور استفاده از وكلاي جوان، تعريف درست رابطه وكلاي سرپرست و كارآموزان و ضابطه مند كردن اين رابطه و توزيع جغرافيايي وكلا در سطح كشور فراهم شود.
وي داشتن نگاه علمي به حرفه وكالت از سوي وكلاي قديمي را در حمايت از وكلاي جوان امري اجتناب ناپذير مي داند.
نجفي توانا مي گويد: نبايد تصور كنيم كه شكافي بين وكلاي جوان و وكلاي قديمي وجود دارد. طبيعت حرفه وكالت و تمركز وكيل از لحاظ رواني، حرفه اي و علمي به خود و امور وكالتي موجب چنين برداشتي مي شود و نبايد چنين امري به شكاف بين وكلاي جوان و قديمي منجر شود.
تغيير و تحولاتي كه در چند سال اخير در كانون وكلا رخ داده است، بستر را براي انتخابات آزاد فراهم كرده است. به گفته دكتر علي نجفي توانا، در انتخابات دوره قبل جوانان حضور فعالي در انتخابات داشتند اما انتظار مي رود اين حضور عميق تر شود.
وي مي گويد: نبايد وكلاي جوان به انتخابات هيأت مديره كانون وكلا بي تفاوت باشند. آنها با حضور و درايت خود مي توانند مديراني را انتخاب كنند كه به مسائل و مشكلات آنها رسيدگي كند.
عضو هيأت مديره كانون وكلا تأكيد مي كند: وكلاي قديمي نبايد با نگاه رقيب به وكلاي جوان بنگرند، بلكه بايد آنها را رفيق خود بدانند و تجربيات خود را در اختيار آنها قرار دهند. همچنين وكلاي جوان نيز بايد محكم و استوار در عرصه حضور داشته باشند تا اگر شكافي احساس مي شود از بين برود.
توصيه ديگري كه دكتر نجفي توانا ارائه مي كند درباره كارگروهي وكلاي جوان است. وي معتقد است: در شرايط فعلي كه همگي وكلاي جوان توان داشتن يك دفتر مستقل وكالت ندارند، بنابراين مي توانند با افزايش روحيه كارگروهي با يكديگر كار كنند و از تجربيات همديگر استفاده نمايند.
|