است بي‌نظير نمايشي تعزيه ،
نازيها توسط شده توقيف هنري گنجينه فروش
(ماهنامه)بايا
است بي‌نظير نمايشي تعزيه ،
معاصر تعزيه‌شناس چلكوفسكي پيتر با گفت‌وگو در
سالار سوگ در كه ديني و آييني است نمايشي تعزيه :اشاره *
شهادت از پس.مي‌شود برگزار(ع) حسين امام ;شهيدان
به ايرانيان كربلا ، دشت در وي ياران و (ع)امام‌حسين
-تعزيه به‌صورت -كربلا غمبار رخداد نمايش برگزاري
انكار و برجسته تاثيري عاشورا و تعزيه فرهنگ.پرداختند
بررسي حتي و گذارد برجاي زمين ايران فرهنگ بر ناكردني
.نخواهدبود كامل مهم اين به توجه بدون اسلامي انقلاب
جشنواره و كرمانشاه در تعزيه سمينار برگزاري به‌مناسبت
با داشتيم گفت‌وگويي تهران ، در سنتي -آئيني نمايشهاي
و اسلام تاريخ پژوهشگر شرق‌شناس ، پيترچلكوفسكي ، پروفسور
در هم‌اكنون كه لهستاني معاصر تعزيه‌شناس و ايران
و شرقي مطالعات دانش‌آموخته وي.مي‌كند زندگي نيويورك
و تئاترشناسي و كه‌تئاتر سالهاست و است لندن آفريقايي
.مي‌كند تدريس نيويورك دانشگاه در را اسلامي ادبيات
به شرق فرهنگ و تعزيه زمينه در سالها آنكه با چلكوفسكي
در فراوان نوشته‌هاي داراي و پرداخته پژوهش و مطالعه
وي چنانكه.مي‌نمايد فروتن و بي‌ادعا فردي است ، اين‌باره
و اسلام فرهنگ از نشاط و شور كمال با گفت‌وگو اين طول در
و شرق‌شناسي در بيش شاگردي را خود مي‌گفت ، سخن ايران
ازنظرتان گفتگو اين ماحصل.نمي‌دانست پژوهي تعزيه
.مي‌گذرد
اسلام‌شناس به‌طورخاص و شرق‌شناس يك شما پروفسور ، جناب *
از قدري آغاز در هستيد ، اسلامي تمدن و فرهنگ پژوهشگر و
بگوييد؟ فرهنگي‌تان فعاليتهاي و كارها
سي‌ويك مدت.هستم نيويورك دانشگاه شرق‌شناسي استاد من
شرقي مطالعات مركز رئيس اين از پيش.دارم را سمت اين سال
زمينه در گوناگوني كتابهاي.بودم نيويورك دانشگاه در
به‌چاپ من از مختلف زبانهاي به زيادي مقالات و شرق‌شناسي
كه من "The miror of invisible world" كتاب.است رسيده
شده ، برگردانده "غيب جهان آئينه" عنوان با نيز فارسي به
اين.ربود را نخست جايزه موزه و دانشگاهي نشر رشته در
و است گنجوي نظامي دلچسب و شيرين داستانهاي درباره كتاب
.رساند به‌چاپ را آن سال 1975 در متروپوليتن موزه
در و گرفت شكل اساسي برچه پژوهش اين در شما كار روش *
يافتيد؟ شاعري چگونه را نظامي راستا اين
به مربوط نظامي خمسه از نسخه‌اي متروپوليتن ، موزه در
بسيار مينياتورهاي حاوي كه طهماسب شاه حكومت اوايل
روي را پژوهشم نسخه آن روي از من.داشت وجود زيباست ،
از برخي كه دريافتم و كردم آغاز نظامي خمسه داستانهاي
.است گرديده غرب هنري آثار پايه و مايه خمسه داستانهاي
ايراني نمايشنامه‌نويس بزرگترين نظامي بي‌شك من ، به‌نظر
.است ننوشته صحنه براي را نمايشنامه‌ها اين نظامي ولي است
و خسرووشيرين بويژه نظامي داستانهاي در درام عناصر تمام
من ، را درام نوع اين.دارد وجود هفت‌پيكر داستانهاي يا
اجرا قابل كه چرا مي‌نامم ، بسته درام يا (Closed drama)
.نيست صحنه برروي
عبدالحسين شادروان كار روي بر شما داوري روي ، اين از *
آيا چيست؟ مجنون و ليلي داستان درآوردن صحنه به در سپنتا
است؟ نبوده موفق شما به‌نظر
در سينما پيشكسوت به‌عنوان بايد را سپنتا مرحوم آنكه با
چندان وي يادشده كار ولي نگريست ، احترام ديده به ايران
شد ، اشاره كه همانگونه "اصولا و است نبوده موفق
نظامي.كرد اجرا صحنه در نمي‌توان را نظامي داستانهاي
.بود نمايش صحنه او براي دنيا.است نداشته نظر در را صحنه
تعزيه در پژوهش به و شده آشنا تعزيه با چگونه *
و شرق‌شناس يك به‌عنوان كه است مسلم البته پرداختيد؟
ولي مي‌كرديد ، برخورد تعزيه با خواه‌ناخواه اسلام‌شناس
كشانيد؟ سوي اين به را شما انگيزه‌اي چه
اين در من تدريس عمده و هستم شرق‌شناس اينكه با من
از.مي‌ورزيده‌ام عشق نمايش به هميشه ولي است ، زمينه
زيبا هنرهاي دانشكده در نمايش رشته در دوره يك اين‌روي
خيريه موءسسه ازطرف كه سال 1962 در.پرداختم تحصيل به
تعزيه مراسم با گيلان در مي‌كردم ، كار قزوين در امريكايي
و مراسم آن.شدم روبه‌رو اولين‌بار براي تعزيه‌خواني و
برجاي شگرفي و ژرف تاثير من در ديدم كه بعدي مراسم
.شدم تعزيه عاشق بعد به روز آن از.نهادند
.شديد ظاهر فرنگي نقش در تعزيه‌اي در سالها درهمان گويا *
داشتيد؟ احساسي چه مي‌كرديد ، بازي را نقش اين كه هنگامي
كامل نقش من البته.كردم بازي تعزيه در يك‌بار من بله
.مي‌كنند بازي نفر دو نقش اين درنداشتم برعهده را فرنگي
را اصلي نقش كه اوست و مي‌خواند آواز واقع در كه يكي
را اخير نقش من.اوست محافظ يا دستيار ديگري و دارد
احساس شدم ، تعزيه فضاي وارد كه هنگاميداشتم برعهده
.نيست توصيف و بيان قابل كه داشتم جالبي و خوب بسيار
را آن شبيه دنيا جاي هيچ در كه بي‌نظير است نمايشي تعزيه
.يافت نمي‌توان
به و واداشت پژوهي تعزيه به را شما تعزيه به عشق پس *
جايي تا پرداختيد ، باره اين در مقالاتي و كتابها نوشتن
كتاب مي‌دانم كه
با فارسي به شما ( Tazieh Ritual and dramairan in)
است شده برگردانده "ايران در نمايش و آيين تعزيه ، " عنوان
و گونه‌ها و تعزيه پراكندگي به كه يافته‌ايم اطلاع نيز و
آفريقا در ترينيداد و پاكستان هند ، در آن مختلف اشكال
.داشته‌ايد توجه
سمت به جنوب و مركز در ايران از را تعزيه پراكندگي من
بايد واقع در.كرده‌ام دنبال ترينيداد و هند پاكستان ،
فرق پاكستان و هند با ايران تعزيه شكل و معنا كه گفت
پاكستان و هند به ايران از تشيع كه نيست شكي.دارد بسيار
در.است رفته جزايركارائيب حوزه و شرقي آفريقاي به سپس و
.است ترينيداد مي‌شود ، اجرا تعزيه كه جايي تنها آفريقا ،
لكنهو در محرم درباره دارم نگارش دست در كتابي هم‌اكنون
.درهند
ساير و ايران در تعزيه نمايش اجراي شيوه ميان فرقي چه *
دارد؟ وجود ترينيداد و پاكستان هند ، نظير اسلامي كشورهاي
اهميت جهان شيعيان براي كربلا مي‌دانيم كه همانگونه
.شود دفن (ع)حسين امام جوار در است مايل شيعه‌اي هر.دارد
كه تابوتي كه هستند باور براين يزد ، در ايران ، مركز در
خرما درخت از بود ، شده داده جاي آن در (ع)حسين امام پيكر
بر را آن و مي‌سازند نخل از بزرگي تابوت روي اين از بود ،
نفوذ نيز پاكستان و هند به مراسم اين.مي‌كنند حمل دوش
گذشته روزگاران از هند ، مذهب شيعي شهرهاي دراست كرده
به را كساني آنجا شيعيان كربلا ، از هند دوري دليل به
كربلا پاك خاك كيسه يك خود با آنها و مي‌فرستادند كربلا
و مي‌پاشيدند محلي در را خاك.مي‌آوردند هند به را
محلي كربلاي آن در را (ع)حسين امام مقبره و مزار هرساله
سه به اندازه‌شان گاهي كه مقبره‌ها اين به.مي‌ساختند
.مي‌گويند تعزيه مي‌رسد ، نيز طبقه
و (ع)حسين امام شهادت و كربلا رخدادهاي نمايش ما ولي *
.مي‌گوييم تعزيه را يارانش
مقبره‌ها اين هند درگفتيد كه است همينطور "دقيقا.بله
و مي‌سازند پلاستيك حتي يا و رنگي كاغذ بامبو ، با را
.مي‌كنند دفن محلي كربلاي در و مي‌گيرند دوش به را آنها
.كرد فراموش نبايد را هندو آيين تاثير مراسم اين در البته
كرده حمل را آنها خدايان كاخ ساختن از پس هندو آيين در
.مي‌افكنند آب به جشنواره پايان در و
و نمايشها و تعزيه ساختار ميان هماننديهايي البته *
آسياي و ميان‌رودان ايران ، در اسلام از پيش آييني مراسم
و نمايش اين تاريخي خاستگاههاي رسد مي نظر به كه هست صغير
چه شما مي‌نماياند ، كهن بس پيشينه‌اي داراي را ديني درام
داريد؟ نظري
بابل ، در تموز ايران ، در سياوش سوگ در آييني مراسم
.مي‌شد برگزار مصر در ايزيس نيز و صغير آسياي در آدونيس
.است بوده فراهم تعزيه به نفوذ براي زمينه‌اي احتمال به
يافته‌اند نقاشيهايي صغير آسياي پنجيكنت در باستانشناسان
و تاريخي مدارك البته.است سياوش سوگ نمايش بازتاب كه
.نيست دقيق تاثير اين چگونگي درباره هنوز ما باستانشناختي
چيزي چه و مي‌دهد جاي نمايش مقوله در را تعزيه چيزي چه *
مي‌سازد؟ متمايز نمايش از را آن
يك:مي‌گويم من چيست؟ تعزيه مي‌پرسند ، من از كه هنگامي
كه است پديده‌اي تعزيه.است ديني و آييني نمايش نوع
نمايش از را آن آن ، دروني محتواي ولي است نمايش "ظاهرا
درام آن مايه درون نيست ، نمايش "باطنا پس مي‌سازد ، جدا
.كربلاست ارض كل و عاشورا يوم كل راستين مصداق و ديني
باشد ، نكرده درك را تعزيه محتواي و معنا كه خارجي يك براي
اينگونه كه صورتي در مي‌ماند ، باقي نمايش يك سطح در فقط
.نيست
كوشش غرب كارگردانان و نمايش پژوهشگران از برخي البته *
امكانات و عناصر كاربرد به توجه و تعزيه شناخت و درك بر
و پژوهشگران داشته‌اند ، غرب تئاتر و نمايشها در آن
چه شما نظر به.وپيتربروك گرتفسكي چون كارگرداناني
ساختار در مي‌تواند كه هست تعزيه در مثبتي امكانات
باشد؟ توجه مورد غرب امروزه نمايشهاي
تماشاگر كارگردان ، ميان امروزي ، نمايشهاي اكثر در ببينيد
تئاتر يك به اگر شما.است شده ايجاد فاصله‌اي بازيگر و
و تئاتر ميان فرقي هيچ كه مي‌بينيد برويد ، زمين مغرب
بازيگر و تماشاگر ميان فاصله دو هر در كه چرا نيست سينما
ميان نبايد فاصله‌اي هيچگونه تئاتر در دارد ، وجود
بحران دچار جهت اين از غرب تئاتر.باشد بازيگر و تماشاگر
اين از تا شده كوشش حدي تا "اخيرا البته كه است بوده
ايجاد نظر از تعزيه من نظر بهشود خارج بحراني وضعيت
در.است بي‌نظير تماشاگر ، و بازيگر ميان تنگاتنگ ارتباط
نمي‌توانيد شما كه است فاصله‌اي هماره تلويزيون و سينما
مي‌دهد رخ فضايي در چيز همه تعزيه در.دربنورديد را آن
.دارند قرار نزديك تعامل يك در بازيگر و تماشاگر كه
تماشاگران ميان بازي مي‌كند ، شركت نمايش در خود تماشاگر
يافته كاهش تاحدي فاصله اين امروزه البته.مي‌شود اجرا
.است
.مي‌شود نمايش جذب تماشاگر *
سال 1879 در.هستند سوگوار دو هر هستند ، احساس هم دو هر
مجلس حدود 37 بود ، كرده سفر ايران جنوب به كه پلي ويليام
مقدمه در و رساند چاپ به انگليسي به جلد دو در را تعزيه
شركت تعزيه در كه را مردمي تعداد اين اگر:نوشت كتاب
بر نمايش اين نفوذ اگر و باشيم داشته نظر در مي‌كنند
درام بزرگترين نمايش اين آنگاه باشد ، نظر در تماشاگر
كارگردان (سال 1979 در) بروك پيتر بعد سال صد.دنياست
وي از كه هنگامي (Theatre parabola) مجله در تئاتر معروف
با بسيار برايش او تئاتري عمر در چيزي چه ;شد پرسيده
دهي در تعزيه مجلس يك:گفت بوده ، تكان‌دهنده و اهميت
.ايراني
خويش نمايشهاي در تعزيه عناصر از استفاده‌اي چه وي *
است؟ كرده
كه "تابستان نيمه شب يك روياي" نمايش در بروك پيتر
از بود ، شده رسم نيز "تايمز لندن" روي بر آن تصوير
.است كرده استفاده روحوضي مانند ايراني نمايشهاي امكانات
را نمايش اين معمول لباسهاي بازيگران نمايش اين در
عطار "منطق‌الطير" داستان نيز بروك پيتر.بودند پوشيده
من نظر به ديدم ، نيويورك در را آن من كه آورد صحنه به را
اين در تعزيه و روحوضي چون ايراني نمايشهاي از عناصري
موزيك ، مانند تعزيه امكانات همه از ما.مي‌شد ديده نمايش
در مي‌توانيم...و بازيگر و تماشاگر نزديك ارتباط لباس ،
از مي‌كرد سعي نيز گرتفسكي.بگيريم بهره غرب نمايشهاي
كه بود نظر اين بر او.كند استفاده تعزيه امكانات اين
و گذارد كنار را...و دكور پرده ، نمايشها در مي‌توان
.كند شركت نمايش در تماشاگر كه ساخت فراهم وسايلي
درباره خودتان مشاهدات تاثيرگذارترين از رابطه اين در *
داريد؟ خاطره‌اي چه تعزيه
.كردم شركت (ع)قاسم حضرت عروسي تعزيه در دفعه يك من
و بردند حمام به ايران روستاهاي سنت طبق را قاسم كه ديدم
و دست كف به حنا و آراستند ديگر جاي در را فاطمه زنها
آوردند تكيه به حمام از اسب روي را قاسم.گذاردند او پاي
را عروسي شيريني شركت‌كنندگان اينجا در.را فاطمه زنها و
آماده حجله‌گاه و بود شادي موزيك.كردند پخش و آوردند
(ع)علي‌اكبر اسب يكباره اينجا در.گرفتند جشن همه.بود
شهيد علي‌اكبر كه است آن علامت مي‌شود ، پيدا سوار بدون
بيرون تكيه از تماشاگران از عده‌اي و قاسم.است شده
علي‌اكبر پيكر دوستانش و او دقيقه چند از پس و مي‌روند
جنازه تشييع.مي‌گذارند مركزي سكوي بر و مي‌آورند را
و شادي حجله‌گاه سكو طرف يك در اينجا درميشود آغاز
مراسم و علي‌اكبر پيكر آن ديگر طرف در و داريم عروسي
.عزا و سوگواري
ارشاد رضا محمد :وگو گفت
دارد ادامه
نازيها توسط شده توقيف هنري گنجينه فروش
جاري هفته در لندن كريستي معروف حراج :هنر و ادب گروه
ارزش 20 به را اتريشي خانواده‌هاي از يكي هنري آثار
.مي‌گذارد فروش معرض به پوند ، ميليون
خبرگزاري از نقل به اسلامي جمهوري خبرگزاري گزارش به
روتشيلد خانواده به متعلق گرانبها گنجينه اين فرانسه ،
چنگ به اتريش با آلمان اتحاد از پس سال 1938 در كه بود
در مجموعه اين دوم جهاني جنگ طول در.افتاد نازي نيروهاي
موزه به جنگ پايان از پس و مي‌شد نگهداري نمك معدن يك
.شد منتقل وين ملي
به را مجموعه اين ميلادي جاري سال اوائل اتريش دولت
.داد روتشيلدعودت خانواده
و تمكن ديگر كه "روتشيلد فون آلفونس" بارون خاندان
اين نگهداري براي ويژه‌اي محل گذشته‌و مالي اقتدار
حراج در فروش‌آن به تصميم ندارند ، را ارزش با مجموعه
.گرفته‌اند كريستي
(ماهنامه)بايا
بايا اجتماعي فرهنگي ، هنري ، ادبي ، نشريه شماره سومين
غزاله از يادي" چون مطالبي شماره اين در.است شده منتشر
شعر چگونه براهني" ،"داگرمن وجايزه شاملو" ،"عليزاده
،"دلتنگي و ايوب صبر ، " ،"است؟ مرده پوينده" ،"مي‌گويد
يا شجريان" ،"مدرنيزم و آتشي" ،"هيچ دو ميان نيچه"
.رسيده‌اند چاپ به "پنج و بيست ساعت" و "پاوراتي؟
|
