منطقه در بحران سه افغانستان در جنگ
قديري نيلوفر
كسي مي‌كرد ترك را افغانستان سرخ ارتش وقتي پيش دهه يك
دنيا و منطقه براي بحراني به كشور اين كه نمي‌برد گمان
ميداني و مخدر مواد صادرات و كشت براي كانوني شود ، تبديل
پايان نتواند هيچ‌كس كه باشد داخلي و چريكي جنگ‌هاي براي
هم اخير سالهاي در بالاخره و كند پيش‌بيني را آن
. دهد جاي خود در را طالبان نام به پديده‌اي
مردم و خاك كه شده تبديل آتشي به بحران اين اكنون
موقعيت در را منطقه كشورهاي و مي‌سوزاند را افغانستان
طالبان پيدايش در خود كه آمريكا.است داده قرار دشواري
جنگ جز نامي كه را افغانستان به ، حمله است داشته نقش
از كمتر چيزي به و كرده آغاز گذاشت ، آن بر نمي‌توان
اين در.نيست راضي بن‌لادن اسامه هلاك و طالبان سرنگوني
نزديك و دور همسايگان از كه منطقه كشورهاي برخي ميان
روزي همان از را اخير حوادث مستقيم آثار هستند افغانستان
رفت ، فرو سپتامبر حملات 11 وحشت در واشنگتن و نيويورك كه
.كردند حس
و بودند آن حامي يا طالبان آورنده پديد آنها از برخي
ديگر برخي بودند كرده آماده روزي چنين براي را خود شايد
تحمل به مجبور افغانستان با بودن همسايه دليل به تنها
حكومت سال پنج طول در كشورها اين هستند ، جنگ عواقب
امان در جاهل گروه اين اذيت‌هاي و آزار از طالبان
.نبوده‌اند
قرباني يا برنده پاكستان ،
موقعيتي جديد شرايط در كه كشورهايي فهرست صدر در
بسياري كه مي‌شود ديده كشوري نام يافته‌اند ، آسيبپذير
به دستيابي هدف با طالبان آوردن وجود به دليل به را آن
قرار موقعيتي در پاكستان اكنون.مي‌كنند سرزنش خود منافع
بروز با آمده وجود به تحولات نتيجه در يا كه است گرفته
حكومت توسط اوضاع كنترل رفتن دست از و آشوب و مرج و هرج
استفاده با يا و ديد نخواهد را آرامش روي مدتي تا حداقل
اين گريبان‌گير سالهاست كه مشكلي آمده دست به فرصت از
.شد خواهد ميدان برنده حقيقت در و شده حل است كشور
ميان مذهبي و قومي درگيريهاي صحنه كه سالهاست پاكستان
و گرفته اوج گاهي درگيريها اين.است بوده تندرو گروههاي
و سياسي اتباع دامن گاهي و دارد دنبال به بسيار قربانيان
.مي‌گيرد هم را كشورها ديگر فرهنگي
بخشي اساسا و بوده طالبان حاميان از گروهها اين از برخي
شوراي نام به شورايي تندرو گروههاي اين.هستند آنها از
رويارويي شروع از بعد طالبان از حمايت براي پاكستان دفاع
تشكيل بين‌المللي قوانين و جهاني جامعه با رژيم اين
.دادند
دولت افغانستان ، به متحدانش و آمريكا حمله آغاز از بعد
حبس خانه‌هايشان در و دستگير را شورا اين رهبران پاكستان
طالبان از حمايت در اجتماعات و تظاهرات امااست كرده
.دارد ادامه پاكستان شهرهاي در همچنان
در سپتامبر از 11 بعد مشرف پرويز ژنرال دولت
چه اگر داد ، درجه تغييري 180 طالبان مقابل در خود موضع
اسلام‌آباد نخست روزهاي در.نشد ايجاد دفعه يك تغيير اين
تحويل براي را طالبان ميانجيگري و گفتگو با داشت سعي
زيرا كند متقاعد لادن اسامه‌بن
متحمل آن كردن برپا براي زيادي هزينه كه رژيمي نمي‌خواست
به مصمم آمريكاييها كه مي‌دانست و بريزد فرو شبه يك شده
مذهبي حتي و سياسي هيات‌هايي.هستند طالبان فروپاشاندن
با نوبت چندين در و شدند افغانستان عازم پاكستان از
نتيجه‌اي اما كردند گفتگو ملاعمر و طالبان ارشد مقامات
پاكستان از بيش طالبان كه شده معلوم تازه زيرا نشد حاصل
نباشد بن‌لادن نيروهاي و پول اگر.است بن‌لادن وامدار
.داشت نخواهد وجود هم طالبان
گفت ، شد نااميد رايزني‌ها اين از آنكه از بعد مشرف
اين.است افتاده شماره طالبان‌به عمر روزهاي
طالبان رساندن قدرت به از پيش پاكستان آرزوهاي همه پايان
متحدي و دوست كشوري به طالبان وجود با افغانستانبود
ناراحت خيال كه مي‌شد تبديل پاكستان غرب در نزديك
.مي‌داد تسكين حدي تا را (هند)شرقي همسايه از اسلام‌آباد
رسميت به و بپذيرد را آن جهاني جامعه كه طالباني اما
امروز دنياي در كه برسد صحيح تعاملي به آن با و بشناسد
حيات ادامه نمي‌تواند باشد نداشته ويژگي چنين كه كشوري
.دهد
پاكستان تاريخ در حساسي روزهاي روزها اين است گفته مشرف
.گيرد قرار متحدانش و آمريكا كنار در بايد كشور اين و است
گروههاي اما پذيرفته‌اند را مشرف سخنان هم پاكستان مردم
وعده و كرده متهم كشور و اسلام به خيانت به را او تندرو
.داده‌اند را سرنگوني‌اش
گروهها اين محدوديت و سركوب اعمال در مشرف دولت دست
اگر.دارد نياز كشمير در آنها به زيرا نيست باز چندان
كشمير در مانوري قدرت پاكستان بروند ميان از گروهها اين
.داشت نخواهد
اكنون آمريكاييها:است گفته پاكستان مردم به خطاب مشرف
كلان پاداش‌هاي.دارند منفعت طالبان از بيشتر ما براي
سياست درستي اخير روزهاي در پاكستان به اروپا و آمريكا
همه.رساند اثبات به پاكستان مردم براي را مشرف
هسته‌اي آزمايش‌هاي از بعد كه آنها چه پاكستان تحريم‌هاي
لغو نظامي كودتاي از بعد محدوديت‌هاي چه بود شده اعمال
ژنرال موضع تغيير قدردان را خود آنقدر اكنون غربشد
از غير شيوه‌اي به او كرده فراموش كه مي‌داند
.است رسيده قدرت به آنها نظر مورد استانداردهاي
دقيق آن اهداف و كوتاه آمريكا حملات اگر:مي‌گويد مشرف
پاكستان در را آن از ناشي منفي واكنش‌هاي مي‌تواند باشد
.كند كنترل
آينده دولت آن و دارد هم ديگري نگراني پاكستان دولت
محور شمال ائتلاف اينكه از اسلام‌آباد.است افغانستان
اين در زيرا دارد بيم گيرد ، قرار افغانستان آينده دولت
دهه 1990 نخستين سالهاي مانند پاكستان براي اوضاع صورت
.شد خواهد
تيغ لبه روي بر عربستان
نظامي و تجاري سياسي ، متحدان نزديك‌ترين از عربستان
چند تا بگوييم است بهتر شايد يا است خاورميانه در آمريكا
و فلسطين مردم قيام سرگيري از با.است بوده چنين پيش ماه
قدرت به روزهاي نخستين با تقريبا كه دوم انتفاضه آغاز
برخي با آمريكا روابط بود ، شده همزمان بوش جورج رسيدن
آنجا تا تحولات اين.شد تحولاتي دچار منطقه در متحدانش
اقتصادي روابط در داد هشدار سعودي عربستان كه رفت پيش
در تحول اين.مي‌كند نظر تجديد آمريكا با خود نظامي
اثر بر يا باشد شده ايجاد دولت‌ها اين سياست‌هاي نتيجه
.نمي‌كند فرقي كشورهايشان در عمومي افكار فشار
شارون آريل تندرويهاي و فلسطين كشتارمردم كه است اين مهم
خشم به را كشورها اين اسرائيل افروز نخست‌وزيرجنگ
.آورد
اسامه.دارند مشترك دشمن يك عربستان و آمريكا روزها اين
دارد نفرت آمريكا از كه همانقدر سعودي ميلياردر بن‌لادن
را آنها و دانسته غلط نيز را عربستان كشورش حاكمان سياست
.مي‌كند متهم اسلام به خيانت به
براي آمريكا دفاع وزير رامسفلد دونالد وقتي گذشته هفته
با بن‌لادن ارتباط درباره واشنگتن مدارك و شواهد ارائه
با عربستان در خليج‌فارس ، كشورهاي به سپتامبر حملات 11
كنار و گوشه در مردم از برخي مي‌كرد ، ديدار سعودي مقامات
تحسين را او بن‌لادن تصاوير داشتن دست در با كشور اين
.مي‌كردند
اجازه عربستان كه بود واكنش‌ها همين خاطر به شايد
افغانستان به حمله براي خود هوايي پايگاههاي از استفاده
.نداد آمريكاييها به را
چيز همه و است بسته چنان عربستان در سياسي ساختار
براي فرصتي كشور اين مردم كه است شده كنترل به‌قدري
انكار موجب اين اما نمي‌يابند موافق يا مخالف نظر اعلام
.نمي‌شود عربستان مردم ميان در بن‌لادن محبوبيت
فلسطينيان از دفاع را بن‌لادن هدف عربستان مردم اكثر
ادعاي به بن‌لادن اگر.مي‌كنند تحسين را او و دانسته
آمريكا به حملات ديگر و سپتامبر حوادث 11 عامل آمريكا
با حقيقت در واشنگتن نظر مورد تروريستي شبكه باشد
براي مالي كمك‌هاي جمع‌آوري.مي‌شود اداره سعودي دلارهاي
آن مانع نمي‌تواند عربستان دولت كه است كاري اهدافي چنين
گيرد240 صورت مي‌تواند هم دولت اين چشم از دور چون شود
يك در بمبي افغانستان به آمريكا حملات شروع از قبل ساعت
از يكي كه شد منفجر عربستان الخبر شهر در تجاري مركز
انفجار چندين اخير ماههاي در. بود آمريكايي آن قربانيان
و عوامل هنوز كه پيوسته وقوع به عربستان در مشابه
.است نامشخص آن انگيزه‌هاي
آمريكايي مقامات از نقل به اخيرا پست واشنگتن روزنامه
بن‌لادن موردنظر اهداف از يكي هم عربستان است ممكن نوشت ،
.باشد بوده تروريستي حملات براي
گروههاي مخالفت‌هاي افزايش خطر با هم اكنون عربستان
براي ميداني است‌به ممكن هم و روبه‌روست مردم و اسلامي
.شود تبديل آمريكا و بن‌لادن ميان كشمكش
تهديد معرض در ازبكستان
و آن همسايگان و افغانستان جغرافيايي نقشه به نگاهي با
عمده پايگاهي عنوان به ازبكستان اهميت كشورها اين موقعيت
.مي‌شود روشن افغانستان به هوايي و زميني حمله براي
و تاجيكستان ميان افغانستان شمال در كشوري ازبكستان
توسط ميانه‌رو اسلامگراي گروههاي سركوب كه است تركمنستان
از يكي.شد منجر تندرو گروههاي ظهور به آن سكولار حكومت
.است ازبكستان اسلامي حركت آنها
يك هيچ افغانستان همسايه كشورهاي ميان در آمريكا نظر از
به حمله براي مناسب پايگاهي ازبكستان اندازه به
حضور براي مناسبي مكان يا ديگر كشورهاي.نيست افغانستان
.ندارند را حمله آغاز براي لازم شرايط يا نيست آمريكاييها
كشور اين مرزهاي و روبه‌روست داخلي جنگ با خود تاجيكستان
از دارد سعي هم تركمنستان.نيست كنترل قابل افغانستان با
.بماند بركنار منطقه‌اي بحران‌هاي
نظاميان حضور با شديدي مخالفت‌هاي هم پاكستان در
.مي‌گيرد صورت افغانستان به كشور اين حملات و آمريكايي
افغانستان با كه كيلومتري بامرز 130 ازبكستان مي‌ماند
واقع دريا رودآمو روي كه طولاني پلي با مرز اين.دارد
.است افغانستان به زميني نيروي ورود براي مناسبي محل شده
براي پايگاهي عنوان به ازبكستان از هم شوروي اتحاد
افغانستان در تا 1989 جنگ 1979 در خود نظامي عمليات
كشورهاي تنها اشتاين وليختن ازبكستان.مي‌كرد استفاده
اين.دارند فاصله كشور يك تنها اقيانوس با كه هستند جهان
.دارد را ميانه آسياي ارتش‌هاي قدرتمندترين از يكي كشور
نظامي توان از افغانستان عليه آمريكا عمليات در البته
همه اينها اما شد نخواهد استفاده چندان ازبكستان
براي مكان مناسبترين به را كشور اين كه است ويژگيهايي
اين از آنها نظامي عمليات آغاز و آمريكايي نيروهاي حضور
.است كرده تبديل كشور
مرز در نيرو هزاران استقرار با طالبان دليل همين به
با همكاري صورت در حمله به تهديد را كشور اين ازبكستان
كه هم ازبك اسلامگراي مخالف گروههايكردهاند آمريكا
تشكيل را بن‌لادن نيروهاي و طالبان نظامي بدنه از بخشي
.كرده‌اند تهديد را كريم‌اف اسلام دولت نيز مي‌دهند
ناآرامي‌هاي با يا جديد شرايط در است ممكن ازبكستان
طالبان اگرچه.خارجي تهاجم يك با يا شود روبه‌رو داخلي
اما ندارد را سوم جبهه در جنگيدن براي تواني اكنون
و نقاطضعف و كوهستاني نواحي با رژيم اين ازبك نيروهاي
.هستند آشنا خوبي به ازبكستان مرزهاي قوت
|
