دارد وجود بسياري ناگفته‌هاي هنوز
جهان 2002
بهمن 57 از پس صنعت تحولات
دارد وجود بسياري ناگفته‌هاي هنوز
:مركزي بانك سابق رئيس
آن از كه ارز آزاد فروش سياست زمينه در موجود ابهامات از برخي به عادلي دكتر ديروز
ادامه در وي امروز ;داد پاسخ مي‌شود ياد دلاري فروش 5000 سياست به اصطلاح به
. است كرده ارائه سياست اين شكست دلايل زمينه در توضيحاتي
مي برحذر آن ساختن منتشر از را ما كه اطلاعاتي از انبوهي ميان عادلي‌در دكتر
در وي رياست زمان در كه ايران ارزي بدهي‌هاي افزايش مورد در زودي دادبه قول داشت
.كند ارائه بيشتري توضيحات داد رخ مركزي بانك
مهاجري بهاره _ بيطرف منصور
كوثري عباس:عكس
بردند چقدر كساني چه خوردند؟ چقدر كساني چه ميانه اين در ديد و كرد بررسي بايد
بود چه ماجرا اصل
مي‌شد؟ ايجاد بزرگي تقاضاي مرتبه يك آيا&
اختيار در فراواني ريالي سرمايه مي‌كردند تردد كوچك كانال‌هاي از كه آنهايي بله ،
بود ، واردات هم افراد اين كار.كنند ارز تقاضاي كلي مي‌توانستند روز هر كه داشتند
فراري را سرمايه و بروند كشور از خارج به و بردارند را ارز كه نبودند اين دنبال
جلسه در حال هر به.كنيد تلقي يكي سرمايه فرار با را مورد اين نبايد شما.دهند
.شد تصويب مسئله اين كذايي
بودند؟ مصوبه اين مخالف نفر چند&
كنيد فكر كه نحو هر به را خود مخالفت بود ، كاشان آقاي كه معاونم و من مي‌كنم فكر
.داديم نشان
نكرديد؟ ابراز را خود مخالفت منفي راي با فقط يعني&
بود بودجه و برنامه سازمان رئيس موقع آن كه زنجاني روغني آقاي مي‌كنم فكر نخير ،
انتقال بدون واردات شدن آزاد) مصوبه و گذشت اينها بالاخره.داشت ما موافق نظري هم
.نكرد اجرا را آن مركزي بانك اما شد ابلاغ (ارز
بود؟ چه مذكور ستاد رئيس نظر زمينه اين در&
.بود زنجاني روغني آقاي و من به مربوط منفي آراي تنها فقط.شد تصويب حال هر به
بودند؟ كساني چه ستاد اعضاي زمان آن در&
فلزات ، و معادن وزير سنگين ، صنايع وزير صنايع ، وزير دارم ، خاطر به كه آنجا تا
آقايان مركزي ، بانك كل رئيس بودجه ، و برنامه سازمان رئيس بازرگاني ، وزير
آمده خاموشي علي‌نقي آقاي هم روز آن در باهنر محمدرضا و نبوي مرتضي دري‌نجف‌آبادي ،
.بود تاريخي جلسه يك لذا.بود
.نكرد اجرا را شده ابلاغ مصوبه مركزي بانك كه كرديد اشاره نكته اين به شما &
محاكمه‌مانند جلسه‌اي اينكه تا گذشت هفته‌اي سه.نكرد اجرا را آن مركزي بانك بله
دادند دستور ديگري دستگاه به نمي‌كند اجرا را آن مركزي بانك ديدند وقتي و شد تشكيل
.كند اجرا را ابلاغي مصوبه كه
دستگاه؟ كدام به&
.شد داده دستور اقتصادي دستگاه‌هاي از يكي به
مي‌كرد؟ ابلاغ بانكي نظام به دستگاه آن بايد يعني&
اين مي‌گفتيم ما بايد و بود ما به مربوط قضيه اين ولي كند ، ابلاغ دستگاه آن بله ،
اقتصادي دستگاه يك به حال هر به.بوديم ما ارز فروشنده كه چرا نه يا گيرد صورت كار
اين بودن غيرقانوني يا قانوني توجيه در حالا.كند اجرا را مصوبه دادند دستور ديگر
حرف مي‌شود روزي يك (آورد در اجرا به را آن ديگري كس و باشم من كاري مسئول كه) كار
يكي اما نشود ، يا بشود كاري كه كنم ابلاغ بايد من و باشم دستگاهي مسئول من كه زد
ابلاغ شد ، ابلاغ وقتي كي؟ افتاد ، اتفاق خوب ، .گيرد صورت كار آن و كند ابلاغ ديگر
چهار سه شد تصويب و گفتند كه ماه شهريور اوايل از چونبود مهرماه اواخر حدود
كه محاكمه‌مانند جلسه‌اي شد ، تشكيل جلسه‌اي بعد و نداديم انجام ما و گذشت هفته‌اي
و بيست تا نوزدهم بين همشهري روزنامه جمله از موقع آن روزنامه‌هاي شما.نشد چرا
نه؟ يا دارد وجود شايعه‌اي خبري ، من ، به راجع ببينيدكنيد نگاه را ماه مهر سوم
.ننوشتند يا نوشتند روزنامه‌ها موقع ، آن در شايعه‌اي آيا.كارم من ، خود به راجع
احتمال.كنيد نگاهي يك.داده‌اند استعفا (من) ايشان كه شده شايعه كه نوشتند مثلا
آن ماه مهر اواخر از خوب ، .بدهيد احتمال حداقل.نبوده شايعه خبر ، اين كه بدهيد
همچنان دلار هزار فروش 5 هم بانكي نظام در شد ، آزاد ارز انتقال بدون واردات سال
زيرا نبود آن براي تقاضايي اما داشت وجود سال اول از كه دلاري هزار مي‌شد50 انجام
آرام خيلي تقاضا آزاد ، واردات گفتند اينكه محض به حالا.نبود موجود واردكننده‌اي
.كرد افزايش به شروع
نشديد؟ ارز فروش از مانع چرا مي‌كرديد ، را اتفاق اين پيش‌بيني كه شما&
وقتي.شد وارد بانكي نظام به آرام‌آرام تقاضا.كنم بازگو را وقايع كل دهيد اجازه
بالاتر و تومان سمت 165 به دلار هر براي تومان تا 163 نرخ 162 رفت ، بالا كمي تقاضا
بايد و است افزايش حال در دلار نرخ كه شد آغاز ما بين بحث‌ها وقت همان از.كرد ميل
.داشت راه‌حل تا چند هم مسئله كرد كاري
بود؟ شناور ارز فروش دوره اين در&
هم مشكلي هيچ و مي‌يافت افزايش هم بانكي ارز نرخ مي‌رفت بالا نرخ‌هاي وقتي بله ،
.نمي‌ديدند مشكلي روزنامه‌ها حتي كس هيچ زمان آن در اصلا يعني.نمي‌آمد وجود به
نداشت؟ وجود بازار با شكافي&
دلار ميليون يك مي‌خريديم ، دلار ميليون يك روز يك در اگر ما كنيد فرض.نبود شكافي
فروش برابر در و شد ايجاد فاصله فروش و خريد ميزان بين مرتبه يك مي‌فروختيم ، هم
مشخص يعني رسيد دلار ميليون يك به ما ارز خريدار رقم روز ، در دلار ميليون نيم يك‌و
نرخ نرخ‌ها ، رفتن بالا با حال اين در.است آمده وجود به ارقام بين فاصله‌اي كه بود
راه‌حل سه كرد افزايش به شروع نرخ‌ها وقتيمييافت افزايش هم بانكي نظام در ارز
با نه و نامه دو يكي با نه.معين و مكتوب صورت به كرديم ، ارائه مشكل اين رفع براي
راه‌حل سه ذي‌ربط ستاد اعضاي جمله از دست‌اندركاران از تعدادي به بلكه نفر دو يكي
چون.ببنديد را ارز انتقال بدون واردات راه مي‌كنيم خواهش اينكه اولكرديم ارائه
.بود مملكت كل طرح نبود ، مركزي بانك طرح طرح ، .شود موفق طرح‌مان مي‌خواستيم ما
سلامتي ، با هم سال آن.كردند ارز نرخ شدن يكسان براي را كار اين امسال كه طور همين
.بود كرده كاري يك بود ، گذاشته بودجه قبلش سال مجلس.بود شده هم كار اين ناسلامتي
كار اين چون برود بالا شناور بانك ، نرخ بدهند اجازه كه بود اين دوم راه‌حل
به آنها و بود ريال واردكننده‌ها مهمات كه چرا.بگيرد را تقاضا جلوي مي‌توانست
نرخ ، رفتن بالا با و بود ارز نرخ هم ما دفاع يا ما مهماتبودند مجهز ريالي سرمايه
راه‌حل.دارد تفاوت كلي تومان با 160 تومان نرخ 200.مي‌شد كم واردكننده‌ها مهمات
نكرديم ارائه را راه‌حل‌ها اين اوايل البته.بود دلارها هزار فروش 5 توقف هم سوم
.گفتيم را آنها رسيد ، ريال به 1750 دلار هر نرخ كه زماني بلكه
كنيد؟ متوقف را ارز شناور فروش بوديد شده ملزم شما بازار تنظيم ستاد مصوبه در آيا&
.خير
شد؟ ارائه علت چه به دوم پيشنهاد پس&
باشد غلط هم شايد دارم را خودم به مربوط تحليل مورد اين در.شد چطور مي‌گويم الان
لشكر با رويارويي به ارز نرخ دفاعي سپر با ما كه وقتي.معتقدم خيلي آن به خودم اما
خيلي دفاع ديدند اينها رفتيم بودند ، آمده جنگ به ريال مهمات با كه واردكنندگاني
در و تومان تومان ، 172 تومان ، 168 به 165 تومان از 162 دلار هر نرخ.است محكم
راه بهترين كه رسيد نتيجه اين به مقابل طرف زمان اين در.رسيد تومان نهايت 175
علت كردند اعلام موقع آن در.است شير پشت از هم آن ارز نرخ يعني دفاعي سپر شكستن
استدلال همين با.است مركزي بانك خود تومان به 175 تومان از 162 دلار نرخ افزايش
هم استدلالات اين و گروه اين راس در.بگيرند سر پشت از را ما دفاعي سپر مي‌خواستند
نرخ مي‌كردند اصرار كه داشتند قرار كشور اصلي كانال غير از واردكنندگان نمايندگان
بالاتر سطح در مسئله اين.يابد افزايش بازار نرخ اگر حتي بماند ثابت بايد بانك
كه شد مطرح وزيران هيات سطح در حتي كرديم رد ما شد گذاشته بحث به ستاد در شد ، مطرح
بالا هم بازار نرخ يابد ، افزايش بانك نرخ اگر زيرا برود بالاتر نبايد بانك نرخ
.نمي‌كند تغيير بازار نرخ بماند ، ثابت تومان در 175 بانك نرخ اگر كه حالي در مي‌رود
اما شد ارائه كردم اشاره كه راه‌حلي سه رسيد ، حد اين به دلار نرخ اينكه محض به
چه ببينيد و كنيد امتحان دلار هر براي را تومان ثابت 175 قيمت شما گفتند آنها
.مي‌شود
نشد؟ موافقت شما راه‌حل‌هاي از يك هيچ با يعني&
هزار بحران 5 شد ، شروع توماني دلار 175 فروش كه روزي آن ازكدام هيچ با خير
قبل به مربوط دلار هزار فروش 5 سر بر جنجال و شلوغي همه آن يعني.شد آغاز هم دلاري
دو در را موضوع اين بايد شما و گرفت بالا لحظه اين از جنجال و بحث.نيست اينها از
دلار 175 فروش ترتيب هر به.كنيد بررسي دلار نرخ شدن ثابت از بعد و قبل يعني مقطع
.رفت بالا و گرفت فاصله رقم اين از كم كم بازار نرخ و شد آغاز بانك توسط توماني
بماند؟ ثابت تومان دلار 175 هر نرخ كه كرد تصويب وزيران هيات&
بانك به خودشان واردكنندگان قبلا.آمد پيش مابه‌التفاوت يك بحث آنجا از و بله ،
واردات به اقدام كانال‌ها همين از و مي‌خريدند ارز مي‌دادند ، پول مي‌كردند ، مراجعه
خوب كه گفتند هم بيچاره مردم عده يك آمد ، وجود به مابه‌التفاوتي وقتي اما مي‌كردند
بيشتر بار يك فرد هر به و بود محدود هم دلار هزار فروش 5.نكنيم استفاده چرا ما
بانك به و مي‌كرد جمع را نفر دلار 20 هزار خريد 100 متقاضي نتيجه در نمي‌دادند
تا گذشت منوال همين به هفته سه.بخرند دلار برايش وجهي اخذ قبال در تا مي‌آورد
فروش 5شد موافقت بود راه‌حل بدترين من اعتقاد به كه بانك سوم راه‌حل با بالاخره
نگه پايين آن را رانت‌خواري بساط كه ارز نرخي چند نظام و شد متوقف دلار هزار
خوبي آبروريزي خلاصه و خورديد شكست گفتند ما به.ماند باقي معتبر همچنان مي‌داشت
شده خارج ايران از دلار ميلياردها هفته سه اين ظرف كه درآوردند بنده و بانك براي
خود ذخاير از كه نرسيديم دوره اين به.نبود طور اين اصلا.نبود چيزي چنين كه
با زيرا نبود چندان هم ارز فروش ميزان.نكشيد طول بيشتر هفته سه چون كنيم استفاده
پيدا كاهش فروش ساعت و شد اشباع هم قضيه اين بانك‌ها مقابل كشيدن صف و شدن شلوغ
پيدا خاتمه طرح كه بود صورت اين به.نرفت بالا آن‌قدر ارز فروش رقم بالاخره و كرد
دلار هزار فروش 5 اينكه با بگويم شما به است جالب.شد نرخي دو كشور ارزي نام و كرد
از دلار نرخ و كرد پيدا ادامه ارز انتقال بدون واردات همچنان شد ، قطع نفر هر به
بدون واردات اقدام اينكه تا رسيد تومان و 210 تومان به 205 يافت افزايش تومان 200
بتوانم تا كردم اتخاذ ريالي انقباضي سياست‌هاي يكسري و كرديم محدود را ارز انتقال
حد در را دلار نرخ بودم ، مركزي بانك كلي رياست سمت در كه آينده سال شهريورماه تا
سياست ايشان گفتند رفتم بيرون مركزي بانك از من اينكه محض به.دارم نگه تومان 251
كاري هر (من يعني) ايشان چون دهيم انجام را آن عكس بايد ما و كرده شروع را انقباضي
.است اشتباه كرده
غلط ايشان اقدامات همه اينكه بيان با و ماند ما تارك بر دلار هزار فروش 5 بحث
چنان بود ، آزاد ارز انتقال بدون واردات چون كردن ، عمل انبساطي به كردند شروع بوده
البته كه) ارديبهشت 1374 در من چنانكه.رسيد تومان به 600 كه پريد بالا ارز نرخ
هيچ كردم عنوان رئيس‌جمهوري اقتصادي مشاور عنوان به (نداشتم مركزي بانك در سمتي
.شد هم طور اين كه شود ممنوع ارز انتقال بدون واردات آنكه مگر ندارد وجود راهي
مركزي بانك و مي‌گفتيم ما وقتي چرا كه است اين مي‌آيد پيش اينجا در كه سوالي
طرح كه شرايطي در هم آن) شود ، بسته ارز انتقال بدون واردات راه بايد مي‌كرد اعلام
و نگرفت صورت اقدام اين (بود رفته پيش موفقيت با ماه ارز 7 نرخ يكسان‌سازي
در هم آن رسيد تومان و 700 تومان به 600 دلار نرخ وقتي اما گيرد صورت نگذاشتند
در ديد و كرد بررسي بايد.شد موافقت كار اين با ناگهان نداشتيم حضور ما كه زماني
نظر به بود؟ چه ماجرا اصل بردند؟ چقدر كساني چه خوردند؟ چقدر كساني چه ميانه اين
اقتصادي تحولات با را دوران اين سياسي تركيب و تغيير و داد انجام تحقيقي بايد من
كساني چه سود به و بود چه ماجرا اصل واقعا كه كرد ارائه تحليلي و داد قرار هم كنار
مي‌دانند بد را آن همه چون كرد فكر نبايد دلار هزار فروش 5 طرح بررسي در شد؟ تمام
صورت بايد ارز نرخ يكسان‌سازي سياست اجراي چارچوب در طرح اين.بود بد بگوييم هم ما
كنترل با آخر در و مي‌كرد پيدا تغيير قابليت كشور پول تدريج به بايد و مي‌گرفت
.مي‌شد اجرا موفقيت با درصد سياست 999/99 اين (بود ارز براي تقاضا كنترل كه) واردات
علي‌رغم) نيفتاد اتفاقي هيچ سال آن ماه مهر تا بهار فصل ابتداي از اينكه كما
و مهر اواخر از بحران و (است پاييز اقتصادي كار هجوم ماه مهر تا شهريور از اينكه
كه دارد وجود مورد اين در زيادي ناگفته حرف‌هاي هم باز البته.داد روي ماه آبان در
.گفت خواهم برسد ، فرا آن زمان وقت هر
مصوبات و تصميمات شرايط ، از مركزي بانك كل رئيس عنوان به كه تحليلي به توجه با&
پيش‌بيني را آتي اتفاقات و نمي‌دانستيد صحيح را اقدامات برخي و داشتيد مذكور
نشديد؟ خارج مجموعه از زمان همان در چرا مي‌كرديد ،
نمي‌توانستم شايدسالهام پنج دوره پايان در اما رفتم هم من كه مي‌كنم فكر من
كنيد رجوع سال 1372 ماه مهر تا 23 روزنامه‌هاي 19 به گفتم شما به وقتيشوم خارج
.بود خاطر همين به
نشد؟ پذيرفته مركزي بانك كلي رئيس سمت از شما استعفاي يعني&
پايان در كه آنجايي از مي‌كنيد فكر شما.بزنم حرفي مورد اين در نمي‌خواهم الان من
توافق عيد از قبل از !شدم؟ گذاشته كنار نبوده ، مناسب مقامات نزد من عملكرد سال پنج
من است قرار كه مي‌دانستند نفر چهار سه حداقل و بيايد كار سر بر كسي چه كه بود شده
از خروج قصد كه كسي بالاخرهاست بوده من خود شخص درخواست به هم رفتن اين و بروم
.برود بيرون ماهه هشت است ممكن برود روزه دو بگذارند است ممكن دارد را مجموعه
.بدهيد شما را آن عمومي افكار هزينه شد باعث ماهه حضور 8 همان ولي&
رئيس دوره و نهاد اين براي مركزي بانك از من رفتن از پس كنيد توجه.دارم قبول بله
بود بي‌سابقه انقلاب پيروزي از بعد تاريخ در.كردند پا به تفحص و تحقيق طرح من كلي
همه اين با.خودش حضور زمان در نه دهند انجام مدير رفتن از پس را تفحص و تحقيق كه
اظهار من به نسبت علنا كه كساني.كشيد طول سال يك مركزي بانك از تفحص و تحقيق
را چيزهايي چه تفحص و تحقيق اين جريان در.كردند جست‌وجو سال يك مي‌كردند ، دشمني
مركزي بانك در كساني هم هنوز.بماند دادند ، انجام را اقداماتي چه و كردند بررسي
بدترين از چگونه تفحص و تحقيق اين جريان در كنند بازگو شما براي است ممكن كه هستند
برويد كه است صفحه‌اي گزارش 12 يك اقدام ، همه اين ماحصل.شد استفاده ممكن شيوه‌هاي
ارزي بدهي ميزان مگر نياورده‌اند در موردي هيچ انتها تا ابتدا از.بخوانيد را آن
و مي‌گويد دروغ مي‌داند ، دلار ميليارد تا 30 را 28 بدهي مبلغ (من) ايشان مثلا كه
.مي‌رسد دلار ميليارد به 47 رقم اين
دادم بانكي سيستم به جديد ايده كردم ، 60 ارائه طرح كاريم ، 60 دوره ماه طي 60 من
طرح آبشخور 60 همان از هنوز هم من از پس.من از بعد نه و بوده من از قبل نه كه
حساب طرح شد انجام من از بعد دوره اين در كه هم جديدي ايده تنها.مي‌كنند استفاده
سال سه مشاركت اوراق براي ما.نشد ارائه جديدي ايده هم اين از غير.است ارزي ذخيره
همكاري من با كه اساتيدي تمام و گرفت صورت ما توسط اوراق اين طراحي كشيديم زحمت
شد؟ چه نهايت در اما.گرفتند قرار مشورت طرف چقدر كه مي‌دهند شهادت كردند
از پس ديدند ، تدارك كشور براي را بحران آن سال 1372 ماه شهريور در كه همان‌هايي
دوفوريتي طرح ظهر از بعد شد ، عنوان ما مطبوعاتي مصاحبه در صبح كه طرح ، اين ارائه
مشاركت اوراق اين كه كردند پا به جنجالي.بردند مجلس به را آن از جلوگيري براي
فكر اينها.آورد راي طرح فوريت يك البته كه مي‌كند روبه‌رو بحران با را كشور
دست كردن آزاد كرديم ، اجرا را ارز نرخ يكسان‌سازي طرح و آمديم ما وقتي مي‌كردند
بحث در همان‌ها.نيست كه بي‌دروپيكر اقتصاد آزاد ، اقتصاد اينكه از غافل آنهاست
اولين افتتاح روز در چنانكه.نوشتند مقاله‌ها من عليه بانكي نظام كردن مدرنيزه
كار پولدار افراد براي كه نوشت سرمقاله‌اي در روزنامه‌ها از يكي كشور ، بانك عابر
.مي‌كنم
جهان 2002
1_ اجتماعي جايگاه از ترس
دوباتن آلن
نصير رضايي غلامرضا:ترجمه
حس مي‌رود آن بيم كه كرده‌ايم عادت مدرن اقتصاد جدي آماري زبان به چنان آن امروزه
.بدهيم دست از دارد ، وجود زبان اين پشت در كه انسان مسائل به نسبت را خود
تعداد افزايش معناي به درواقع كشور ، يك داخلي ناخالص توليد در رشد فلان‌درصد
از.برمي‌گردند خانه به فروشگاه‌ها از پر دست با مردم كه است شنبه‌اي بعدازظهرهاي
معناي به بلكه نيست ، مردم جيبهاي پول كاهش معناي به فقط اقتصادي افت ديگر ، سوي
.مي‌نامند قلب را آن شاعران كه است چيزي در رنج‌آور و پيچيده احساسات از مجموعه‌اي
اقتصاد در گذشته قرون دربود خواهد شديد ركود شايد و اقتصادي افت سال سال 2002
وسيع سطحي در مرگ‌ومير معناي به اين مي‌شود ، ناميده صنعتي جهان امروزه كه كشورهايي
اما بود ، نخواهد گرسنگي از مرگ معناي به ركود ستون اين خوانندگان اغلب براي.بود
را آن بدسليقگي با جامعه‌شناسان كه بود خواهد پديده‌اي بروز معناي به احتمالا
.نهاده‌اند نام "اجتماعي شان اضطراب"
اعطا خاصي اجتماعي جايگاه ما از هركسي به و هستند مراتبي سلسله داراي جوامع تمامي
اگر.مي‌كرد مشخص او تولد را هركسي اجتماعي جايگاه فئوداليسم ، دوران در.است شده
دنيا به اشراف خانواده در اگر و رعيت ، مي‌آمد دنيا به رعيت خانواده‌اي در فردي
به پايين يا بالا به اجتماعي جايگاه تغيير امكان.مي‌شد محسوب نجيبزاده مي‌آمد ،
و مي‌شد خلاصه زمين در ثروت.مي‌كرد رشد بطئي و كند بسيار اقتصادميآمد پيش ندرت
نسبت همان به و مي‌شد ميسر كندي به (كنار به پادشاهان هوس‌هاي و جنگ‌ها) مال كسب
.داشت بطئي روندي نيز ثروت دادن دست از
تسلي‌خاطر يك اوضاع اين براي اما مي‌گذشت ، سختي به مردم اكثريت براي زندگي
نبود ، خوبي چيز بودن رعيتنبود اجتماعي‌اش شان مسئول هيچ‌كس:داشت وجود روانشناختي
باشد نتوانسته يا باشد شده رد امتحاني در كه بود نشده رعيت دليل اين به شخص اما
كرده اشتباه سهام بازار مورد در محاسباتش در يا دهد ، قرار تحت‌تاثير را خود رئيس
روزهاي كه همان‌طور يا جامعه ، توسط تولد هنگام به كه بود وضعيتي رعيتي.باشد
;مي‌شد داده نسبت شخص به خيرخواه خداوندي توسط مي‌كردند ، موعظه كليساها در يكشنبه
.مي‌كرد روبه‌راه را چيز همه مطمئنا ديگر دنيايي در كه خداوندي
انقلاب و فرانسه انقلاب ;داد تغيير خاص ، رويداد دو با را ، وضعيت اين هجدهم قرن
.داشت وجود اجتماعي جنبش ايدئولوژي يك رويداد دو هر پشت.آمريكا
بهمن 57 از پس صنعت تحولات
خودكفايي
صفت جنان صادق محمد
در ريشه كه سياسي تشكل‌هاي برخي و روحانيون بر شاه‌مشتمل رژيم عليه انقلابيون
و توده حزب خلق ، فداييان مثل ماركسيست گروه‌هاي داشتند ، بزرگ شهرهاي و تهران بازار
سازمان آزادي ، نهضت مثل مذهبي و ملي علايق با گروه‌هاي و كوچك‌تر سازمان‌هاي ساير
را اسلامي انقلاب مجاهدين سازمان بعدها كه هفت‌گانه‌اي گروه‌هاي خلق ، مجاهدين
...و دادند تشكيل
انتخاب را وابستگي راه خود قدرت توسعه و خود حفظ براي شاه رژيم كه نداشتند ترديد
و است وابسته پا تا سر شاه رژيم بودند معتقد انقلابيونميكند عمل آن به و كرده
همه با بنابراين ، .است شده وابسته آمريكا ويژه به غرب به نيز اقتصادي نظر از
از پسبودند متحد "استقلال" شعار حول داشتند كه پردامنه‌اي و ژرف اختلاف‌هاي
از يكي و مي‌پوشيد جامه‌عمل بايد استقلال شعار بهمن 1357 ، در انقلاب پيروزي
بنيادين تفاوت شاهد انقلابي مردم تا مي‌گرفت قرار كار دستور در بايد كه اقدام‌هايي
اساسي قانون.بود اقتصادي استقلال سوي به حركت مي‌شدند شاه رژيم با اسلامي جمهوري
اين به.بود كرده الزامي را حركت اين نيز انقلاب شوراي مصوبات اضافه به شده تصويب
.شد تبديل انقلاب پيروزي از پس خدشه‌ناپذير اصل يك به اقتصاد در خودكفايي ترتيب
اقدامي هر از پيش تا شد تلاش بنابراين ، .بود اصل همين مشمول نيز صنعت در استقلال
ماشين‌آلات و اوليه مواد تهيه زمينه در صنعتي رشته هر وابستگي و استقلال ميزان
تحولات بررسي" تنظيم و تدوين مسئول كارشناسان و نويسندگان.شود اندازه‌گيري
و مسائل به پي‌بردن براي":مي‌نويسند مركزي بانك در "انقلاب از بعد كشور اقتصادي
شناخت منظور به و بودند مواجه آن با انقلاب سال نخستين در كشور صنايع كه مشكلاتي
انتشار در 1359 كه آمارگيري يك براساس خارج ، به صنايع اين وابستگي ميزان از بهتر
...شد ارزيابي مختلف ديدگاه‌هاي از كشور صنعتي بزرگ كارگاه‌هاي وابستگي يافت ،
را زير جدول وضعيت وابستگي نوع نظر از كشور صنايع سال 1358 ، در مذكور بررسي طبق
."...داشتند
و چپ گروه‌هاي نسبي تفوق و انقلاب پيروزي از پس ماه‌هاي سنگين انقلابي فضاي
موجب دانشجويي و روشنفكري گروه‌هاي ميان در ويژه به عمومي تبليغات عرصه در راديكال
و اقتصادي مسئولان بنابراين.شود ملت آرزوهاي از يكي نيز صنعتي استقلال كه بود شده
دانشجويي و روشنفكري اقشار نگاه زير و ملتهب و سنگين فضاي آن در كشور صنعتي
را صنعتي خودكفايي تا مي‌كردند تلاش و دادند دست از را قبلي مسير در حركت توانايي
آمارهاي.كند افت شدت به در 1358 صنعتي توليد تا شد موجب شرايط اين.بخشند عينيت
شده استفاده آن درصد فقط 3/58 صنايع ظرفيت كل از سال 1358 در مي‌دهد نشان دسترس در
درصد ، دخانيات1/29 و آشاميدني‌ها موادغذايي ، صنايع از استفاده ميزان.است
كاغذ ، درصد ، چوبي 6/47 محصولات ساخت و چوب درصد ، پوست 9/60 و چرم پوشاك ، نساجي ،
درصد ، غيرفلزي 5/57 كاني محصولات درصد ، شيميايي 2/61 درصد ، صحافي 60 و چاپ مقوا ،
و درصد فلزي 1/48 محصولات و ابزار تجهيزات ، ماشين‌آلات ، درصد ، اساسي 70 فلزات
كه افتاد اتفاق حالي در سال 1358 در صنعتي توليد كاهش.بود درصد متفرقه 4/10 صنايع
بود شده دلار ميليارد معادل 3/19 سال 1358 در كشور نفت صادرات از حاصل ارز دريافت
منابع نظر از و بود كرده تجربه را درصد معادل 8 افزايشي آن از قبل سال به نسبت كه
عاملي مهم‌ترين.نمي‌شد ديده و ماشين‌آلات و اوليه مواد واردات براي كمبودي ارزي
تاكيد شود مواجه توليد افت با ايران كارخانه‌اي صنايع شد موجب سال 1358 در كه
.بود خودكفايي روي بر كشور مسئولان و انقلابيون
در 1358 صنايع وابستگي
|
وابستگي درصد
يدكي
لوازم و ماشين‌آلات به
|
درصدوابستگي
خارجي مواداوليه به
|
- |
|
6/62 |
7/56 |
صنايع كل |
|
4/61 |
1/29 |
دخانيات و آشاميدني‌ها غذايي ، مواد |
|
4/60 |
/55 |
پوست و چرم پوشاك ، نساجي ، |
|
4/70 |
8/35 |
چوبي محصولات ساخت و چوب |
|
7/89 |
79 |
صحافي و چاپ مقوا ، و كاغذ |
|
2/67 |
1/71 |
شيميايي |
|
5/57 |
/33 |
نفت به‌جز غيرفلزي كاني محصولات |
|
9/46 |
6/54 |
اساسي فلزات |
|
/66 |
/55 |
متفرقه |
|
