شركت پتروشيمي پارس بر پايه چه اهدافي تأسيس شده است؟
منطقه پارس جنوبي به دليل غني بودن از گاز طبيعي شرايط مساعدي را براي سرمايه گذاري هاي داخلي و خارجي به وجود آورده و دسترسي آسان به آب هاي خليج فارس نيز از ديگر امتيازات ويژه اين منطقه گازي است. جداسازي گازهاي با ارزش، نظير اتان، LPG، پنتان و هيدروكربورهاي سنگين تر از گاز طبيعي فرآورش شده به وسيله پالايشگاه هاي فاز ۱، ۲ و ۳ قبل از ورود به خط لوله سراسري يكي از اهداف اصلي تأسيس شركت پتروشيمي پارس است. از سوي ديگر هدف بعدي ايجاد ارزش افزوده با جداسازي گازهاي با ارزش نظير اتان و LPG از گاز طبيعي كه هم اكنون در شهرها و تأسيسات صنعتي همراه اين گاز در حال سوختن است و به عبارت ديگر مي توان آن را توليد سرمايه از هيچ دانست. از ديگر هدف ها نيز مي توان به توليد اتيلن بنزن، استايرن منومر و پلي استايرن كه از محصولات ارزشمند پتروشيميايي است نام برد.
شركت پتروشيمي پارس، ابتدا بنا بود مجري الفين نهم باشد، براساس چه ضرورتي به دو شركت تقسيم شد؟
در اواسط سال گذشته باتوجه به سياست هاي شركت ملي صنايع پتروشيمي در راستاي جذب مشاركت خارجي، بخشي از واحدهاي شركت پتروشيمي پارس به شركت پتروشيمي آرياساسول واگذار شد. شركت پتروشيمي آرياساسول با مشاركت شركت ملي صنايع پتروشيمي و شركت ساسول آفريقاي جنوبي، هر كدام با ۵۰ درصد سهم تأسيس شده است.
واحدهاي الفين، HP، MD و LD به پتروشيمي آرياساسول تعلق دارد و واحدهاي سيتوريكاوري (استحصال اتان)، اتيلن بنزن، استايرن منومر در مجموعه پتروشيمي پارس جاي گرفت كه خوراك اصلي پتروشيمي آرياساسول نيز از پتروشيمي پارس تأمين خواهد شد.
محصولات مجتمع پتروشيمي پارس چيست و با چه ظرفيتي توليد خواهد شد؟
اصلي ترين واحد اين مجتمع واحد سيتوريكاوري است كه در آن عمليات جداسازي گازهاي درون گاز طبيعي صورت مي گيرد. اين واحد سالانه يك ميليون و ۶۰۰ هزار تن اتان، ۹۸۰ هزار تن پروپان، ۵۷۰ هزار تن بوتان و ۸۶ هزار تن +۵ )Cتركيبات پنج كربن به بالا) توليد مي كند. ديگر واحدهاي اين مجتمع اتيل بنزن با توليد سالانه ۶۴۵ هزار تن، استايرن منومر با توليد سالانه ۶۰۰ هزار تن و پلي استايرن با توليد سالانه ۲۵۰هزار تن هستند.
ارزش توليدات سالانه مجتمع چه ميزان خواهد بود؟
مجتمع پتروشيمي پارس براساس طرح هاي اوليه فقط شامل ۳ واحد سيتوريكاوري، اتيل بنزن و استايرن منومر بود اما جديداً براساس موافقت هيأت مديره و مديرعامل شركت ملي صنايع پتروشيمي يك واحد ديگر به نام پلي استايرن نيز در كنار ديگر واحدها احداث مي شود. با احتساب توليدات واحد پلي استايرن ارزش توليدات سالانه اين مجتمع در مجموع بالغ بر ۹۴۰ ميليون دلار خواهد شد.
فرآيند توليد در اين مجتمع چگونه است؟
گاز طبيعي به عنوان خوراك اصلي، توسط خط لوله تغذيه به واحد سيتوريكاوري مجتمع وارد و در بخش هاي جداسازي اتان، بوتان، پروپان، پنتان و هيدروكربورهاي سنگين تر آن تفكيك و متان آن مجدداً به خط لوله سراسري تزريق مي شود. اتان توليد شده به شركت پتروشيمي آرياساسول فروخته و از آن شركت اتيلن خريداري مي شود، اين اتيلن با ماده اي به نام بنزن در واحد اتيل بنزن كه يك واحد پتروشيميايي است تحت شرايط خاص يعني فشار، درجه حرارت و كاتاليست با هم تركيب و اتيل بنزن توليد مي شود. در واحد استايرن منومر،  اتيل بنزن توليد شده با دستگاه هاي پيشرفته تحت شرايط ويژه اي به استايرن منومر تبديل و استايرن منومر توليد شده در واحد ديگر به پلي استايرن تبديل مي شود. به عبارت ديگر پلي استايرن محصول نهايي پتروشيميايي است كه از مجتمع خارج و روانه بازارهاي فروش مي شود.
كدام محصول توليدي مجتمع در داخل مصرف و كدام به خارج صادر مي شود؟
از محصولات توليدي مجتمع پتروشيمي پارس سالانه يك ميليون و ۶۰۰ هزار تن اتان به پتروشيمي آرياساسول، ۸۶ هزار تن تركيبات پنج كربن به بالا(+۵ (C به پتروشيمي جم و يك ميليون و ۵۵۰ هزار تن LPG (شامل پروپان و بوتان)، ۳۵۰ هزار تن استايرن منومر و ۲۵۰ هزار تن پلي استايرن به خارج از كشور صادر خواهند شد.
استايرن منومر و پلي استايرن درچه صنايعي كاربرد دارند؟
استايرن منومر از جمله محصولاتي است كه كاربرد فراواني در صنايع مختلف دارد. اين محصول هم مي تواند پايه اي براي توليد پلي استايرن قرار گيرد و هم در ديگر صنايع پتروشيمي مانند لاستيك SPR كه در حال حاضر مواد اوليه آن در پتروشيمي بندر امام در حال توليد است و يا در واحد ABS كه جديداً پتروشيمي تبريز راه اندازي كرده و همچنين در صنايع نساجي در واحد SAM يا رزين هاي مبدل يوني و صنايع تهيه چسب و اقسام رزين هاي ديگر مورد استفاده واقع شود.
پلي استايرن كه به عنوان پلاستيك برتر معروف است در صنايع اتومبيل سازي، اسباب بازي، ظروف يك بار مصرف و... كاربرد دارد.
خوراك مجتمع از كجا و به چه ميزان تهيه مي شود؟
مجتمع پتروشيمي پارس سالانه ۲۰ ميليون تن گاز طبيعي براي واحد سيتوريكاوري، ۱۷۵ هزار تن اتيلن از پتروشمي آرياساسول و ۴۷۰ هزار تن بنزن از پتروشيمي بوعلي سينا جهت واحد اتيل بنزن دريافت مي كند.
وضعيت توليد استايرن منومر و پلي استايرن در منطقه خاورميانه و جهان چگونه است؟
در حال حاضر شركت UP آمريكا و ديگر شركت هاي آمريكايي در اين دو محصول حرف اول را مي زنند. در منطقه خاورميانه ايران تنها توليدكننده استايرن منومر است كه در اين صورت بازار منطقه و آسيا اين محصول در دست ايران خواهد بود. با توجه به رشد جمعيت به خصوص در مناطق آسيايي و به دنبال آن رشد تقاضا براي محصولات پتروشيميايي و با در نظر گرفتن اين كه ساخت هر واحد پتروشيميايي سه سال به طول مي انجامد انتظار مي رود در آينده افت قيمت در دو محصول استايرن منومر و پلي استايرن در بازارهاي جهاني نداشته باشيم، بلكه امكان افزايش نيز پيش بيني مي شود.
دانش فني و ليسانس واحدهاي توليدي مجتمع از كجا و چگونه اخذ شده است؟
براي واحد سيتوريكاوري دانش فني از شركت لينده خريداري شده و مهندسي تفصيلي و خريد تجهيزات آن نيز توسط شركت لينده و نارگان انجام شده است. جهت واحد اتيل بنزن ليسانس از شركت پليمري يوروپ ايتاليا اخذ شده و قرارداد مهندسي تفصيلي و خريد تجهيزات را شركت دايلم كره جنوبي و چگالش از ايران انجام مي دهند.
ليسانس واحد استايرن منومر نيز از شركت پليمري يوروپ و اسنام پروجتي ايتاليا گرفته شده است و خريد و مهندسي تفصيلي نيز با مشاركت شركت اسنام پروجتي ايتاليا دفتر لندن و شركت سازه ايران انجام خواهد شد.
طراحي و ساخت خط لوله خوراك كه گاز طبيعي را از پالايشگاه هاي فاز ۱، ۲ و ۳ به مجتمع حمل مي كند نيز توسط شركت هاي ايراني صورت گرفته است.
سرمايه گذاري طرح از چه منابعي و به چه ميزان تأمين شده است؟
شركت ملي صنايع پتروشيمي دارنده ۱۰۰ درصد سهام شركت پتروشيمي پارس است. كل مبلغ قرارداد اين شركت در بخش ارزي براي واحد سيتوريكاوري ۱۸۰ ميليون دلار با فاينانس بانك هاي آلمان و ايتاليا، براي واحد استايرن منومر ۱۱۵ ميليون دلار با فاينانس بانك هاي انگليس و براي واحد اتيل بنزن ۷۶ ميليون دلار با فاينانس بانك هاي كره جنوبي است. لازم به ذكر است كه فقط ۸۵ درصد از مبالغ را بانك هاي مذكور فاينانس خواهند كرد. در مجموع در بخش ارزي ۵۵۰ ميليون دلار و در بخش ريالي ۸۴۵ ميليارد ريال سرمايه گذاري مي شود.
طبق برنامه واحدهاي مجتمع چه زماني به بهره برداري مي رسند؟
واحد سيتوريكاوري تاكنون ۴۶ درصد در نصب و ۷۷ درصد در مجموع پيشرفت داشته است كه براساس برنامه شركت ملي صنايع پتروشيمي تا پايان سال جاري به بهره برداري مي رسد. عمليات واحد اتيل بنزن در ماه جاري شروع شده و تاكنون ۵۲/۱ درصد پيشرفت كرده است و تيرماه ۸۴ به بهره برداري خواهد رسيد. واحد استايرن منومر در حال حاضر ۱۲ درصد پيشرفت فيزيكي دارد. واحد پلي استايرن نيز هنوز در مرحله خريد ليسانس است. خط لوله خوراك رساني نيز تاكنون ۶۳ درصد پيشرفت كرده است كه طبق برنامه اين پروژه در دي ماه سال جاري به بهره برداري خواهد رسيد. طول اين خط ۵ كيلومتر و با ۳ انشعاب است.
مجتمع پتروشيمي پارس چه ويژگي هاي ديگري دارد؟
مهمترين ويژگي اين مجتمع در واحد سيتوريكاوري آن نهفته است. اين واحد با جداسازي گازهايي كه بالقوه داراي ارزش افزوده بالايي هستند از مخلوط گازي كه اكنون دركشور درحال سوختن است زمينه توليد انواع پليمرهاي با ارزش را ايجاد مي كند. ويژگي ديگر آن ظرفيت بالاي توليد آن است كه موجب مي شود با ۲۳۰ ميليون دلار سرمايه گذاري براي احداث اين واحد سالانه ۳۰۰ ميليون دلار تنها از فروش LPG توليدي آن نصيب كشور شود. از ويژگي هاي ديگر مجتمع پتروشيمي پارس مي توان به تيمي كار كردن كاركنان آن اشاره كرد. البته در ابتدا به دليل كمي تجربه اين شيوه كار كردن سخت بود، اما با تمرين بيشتر امروز كار گروهي در شركت و مجتمع پتروشيمي پارس به صورت يك فرهنگ درآمده است. به طوري كه در هفته گذشته دومين اتصال روي خط ورودي به كمپرسور پالايشگاه فاز ۳ كه تحت مديريت شركت توتال فرانسه است طي ۵ شبانه روز انجام شد كه به دنبال آن مهندس سادات معاون مديرعامل شركت ملي صنايع پتروشيمي از آن به عنوان شاهكار پتروشيمي در عسلويه ياد كرد. اين عمليات فقط با اتكا به كار گروهي انجام شدني بود.
چه ميزان كار در طول اجراي طرح انجام خواهد شد؟
براساس پيش بيني هاي انجام شده در مجموع ۱۲ ميليون نفر ساعت در احداث مجتمع پتروشيمي پارس عمليات صورت خواهد گرفت. از اين رقم ۶/۳ ميليون نفر ساعت كار جهت نصب در واحد سيتوريكاوري انجام مي شود و به همين ميزان نيز در واحدهاي استايرن منومر و پلي استايرن نيز عمليات صورت خواهد گرفت. براي واحد اتيل بنزن نيز پيش بيني شده است ۷۵۰/۱ ميليون نفر ساعت عمليات انجام شود. براساس بررسي هاي انجام شده در اوج كار هر واحد هزار نفر در روز مشغول به كار خواهند بود.
آيا براي واحدهاي توليدي «پايلوت پلنت» در نظر گرفته شده است؟
در حال حاضر فقط براي واحد سيتوريكاوري يك دستگاه سيميلاتور كه عملكرد آن شبيه پايلوت است در برنامه خريد داريم. اين دستگاه در ابتدا كاربرد آموزشي دارد به عبارت ديگر كاركنان از طريق اين دستگاه با نحوه كار در واحد اصلي آشنا مي شوند. سپس اين دستگاه وارد مرحله عمليات مهندسي شده و بهره برداران با كار روي آن مي توانند با تغييراتي در فشار و درجه حرارت، مقدار خوراك ورودي و محصول خروجي را در واحد اصلي آزمايش كنند تا در زمان حادثه با آشنايي و اطلاعات كامل عمل و از صدمات وارده جلوگيري شود. همچنين با تغييراتي كه با راهنمايي دستگاه انجام خواهند داد مي توانند در بهبود كيفيت و راندمان بالاي توليد تأثيرگذار باشند. البته در واحد سيتوريكاوري به دليل اين كه دانش فني آن خريداري شده است قابليت دخل و تصرف وجود دارد.