علي شاكري
ليگ برتر واليبال ايران يك نيم فصل داغ و پرفراز و نشيب را در سال جاري تجربه كرد. تجارب ارزشمند بدست آمده از ليگ امسال مي تواند باعث تحكيم پايه هاي مسابقات باشگاهي ايران در سال هاي آينده شود. همين ليگ امسال اگر با فشردگي بازي ها روبرو نبود و اگر پاي چند تيم ضعيف و فاقد كيفيت مثل آيدانه چالدران و پيام مخابرات گلستان در ميان نبود بدون ترديد همان ليگ ايده آلي مي شد كه واليبال سال ها به دنبال آن بود. در ليگ برتر امسال باز هم به اين نتيجه رسيديم كه نبايد درهاي آن را به اين راحتي به روي تيم هاي فاقد استاندارد و تازه شكل گرفته گشود كه حضورشان جز دلزدگي براي خودشان، سودي براي واليبال باشگاهي ما هم ندارد. يكي از دلايل رونق بازي هاي اين فصل را بايد در افزايش تعداد مدعيان قهرماني ديد. مورد ديگر به خودباوري جوانان و بازيكنان گمنامي برمي گردد كه در تركيب تيم ها با انگيزه هاي فوق العاده در بسياري از موارد تأثيرگذارتر از بازيكنان اسمي ظاهر شدند. حالا در واليبال باشگاهي نمي توان به صرف تجمع تعدادي بازيكن شاخص بدون لحاظ كردن ساير فاكتورها قهرماني را پيشاپيش در اردوي يكي دو تيم با سابقه ديد. در نيم فصل ليگ برتر بسياري از تيم هاي كم امكانات تر در برخي جهات فراتر از مدعيان قهرماني نشان دادند. بحث سايه روشن هاي ليگ برتر را همچنان باز نگاه مي داريم و در اين شماره به ارزيابي تيم هاي در نيم فصل اول خواهيم پرداخت.
مثلث مدعيان
در ليگ برتر اين فصل تيم هاي پيكان، صنام، برق، سايپا از تهران در كنار دو تيم آذرپيام و پگاه اروميه مدعيان اصلي بودند، مدعياني كه با گذشت چندين هفته از تعداد آنها در هفته هاي پاياني نيم فصل كاسته شد. صنام- برق و پگاه با لغزش در چندين بازي از قافله پيشتازان جا ماندند، اما كمتر كسي فكر مي كرد پيكان با آن همه فاصله با رقبا در هفته هاي پاياني از برج عاج فروافتد. نخستين ضربه را پيكان از حريف سنتي خود صنام خورد. شكستي كه پيامدش دومين باخت پياپي به پگاه از اروميه در تهران بود. با شكست دوم پيكان شرايط اين تيم با دو تيم آذرپيام و سايپا برابر شد و اين دو تعقيب كننده جدي صدرنشين چندين هفته اي ليگ برتر نفس راحتي كشيدند. وضعيت دور برگشت ليگ برتر به گونه اي است كه جدا از رقابت مثلث مدعيان قهرماني (پيكان، آذرپيام و سايپا)، صنام هم به عنوان تيم مدافع عنوان قهرماني جلوتر از برق و پگاه بابه بهم زدن اين توازن اميدوارتر شده است. هيچ بعيد نيست با روندي كه ليگ برتر در حال پيمودن است، اين مثلث مدعيان به مربع تغيير شكل بدهد. با توجه به رتبه بندي تيم ها در نيم فصل نگاهي داريم به موقعيت آنان در جدول كه مي خوانيد.
قهرماني ميلِي متري پيكان
پيكان كه در پايان هفته يازدهم با حاشيه امنيت بسيار خود را در اوج قهرماني نيم فصل ديد خيلي زود با شروع دوباره ليگ برتر و ادامه بازي ها با تحمل دو شكست با اقبالي بلند تنها با اتكا به معدل گيري امتيازات مثبت و منفي بالاتر از آذرپيام و سايپا قهرمان نيم فصل شد.
پيكان با جذب اكثر بازيكنان ثابت چند سال اخير تيم ملي به دنبال جبران مافات فصل پيش بود. تا پايان هفته يازدهم همه چيز خوب پيش رفت، حتي در دو بازي سخت نيم فصل مقابل برق و آذرپيام هم پيكان به لطف تجربه بالاي يارانش و توانمندي تركاشوند مانع از بروز و سرباز كردن مشكلات شد. مشكل درست پس از بازگشت تيم ملي از قطر خود را نشان داد. ناكامي تيم ملي مشخصاً بيشترين اثرات منفي را بر پيكان گذاشت كه از مهره هاي برجسته تيم ملي سود مي جست. باخت به صنام مزيد بر علت شد تا اين تيم برابر پگاه اروميه هم با دور شدن از خودباوري چوب ترس مجدد از شكست را بخورد.
اين دو شكست كادر فني پيكان را كاملاً نگران كرده است و آنان مانده اند كه به چه شيوه اي بتوانند تيم را دوباره بازسازي و در ريل قهرماني قرار دهند.
بخشي از مشكلات پيكان را بايد در عدم توازن لازم بازيكنان اصلي و ذخيره خواند كه فاصله زياد بين آنها موجب شده است تا مربيان آن جسارت لازمه را براي ايجاد تغييرات در طول بازي هاي نيم فصل نداشته باشند. در جمع نفرات دوم پيكان تنها عادل غلامي، روح اله كوليوند و توحيد حسيني به جانشيني نفرات اصلي مثل اميرحسيني، پيمان اكبري و محمد تركاشوند، سعيد رضايي، محمد منصوري واميرحسين منظمي آن هم در مدت زمان هاي ناكافي به بازي گرفته شدند. نكته اي كه به خودي خود با توجه به نفرات كارآمد شاخص انگيزه هاي لازم را براي بازيكنان ذخيره دور ساخت. پيكان با ۲۴- امتياز تيم اول نيم فصل شد.
آذرپيام از تيمي متوسط تا مدعي
آذرپيام اروميه خيلي زود از تجربيات يك ساله اش در ليگ برتر از تيمي متوسط بدل به تيمي مدعي شد. آذرپيام براي عقب نماندن از ديگر همشهري اش پگاه كه دو فصل پياپي با كسب دو عنوان با ارزش طرفداران بسياري براي خود دست و پا كرده بود، چاره اي جز جذب بازيكنان زبده خارجي و داخلي نيافت و ثمره اش را هم خيلي زود به چشم ديد.
غافل شدن پگاهي ها در فصل نقل و انتقالات و موفقيت بيشتر آذرپيام از رقيب همشهري موجب شد تا تماشاگران اقبالي بيش از سال گذشته به اين تيم نشان دهند.
آذرپيام تنها تيمي است كه دو بازيكن خارجي زبده را به خدمت گرفت. كواچ و دراگان سوتوويچ با تجربه اي فراوان در همراهي با تيم ملي صربستان و مونته نگرو با وجود سن بالا نقشي محوري در پيروزي هاي تيمشان داشتند. مهدي مهدوي، رامين بابايي، حامد رضايي، سامان پاپيران، جواد محمدنژاد، مسعود افتخاريان و محمد حاج مشدي از جمله نفرات مطرح آذرپيام محسوب مي شوند. «ولاديمير ترانوويچ» به عنوان يك مربي خارجي در كنار كارگر پيشه توانست از آذرپيام تيمي مدعي و قابل بحث بسازد. آذرپيام تنها در معدل گيري بعد از پيكان در جاي دوم ايستاد.
فرار از معمولي بودن
سايپا هم درست وضعيتي مشابه با آذرپيام داشت.
سايپا پس از يكي دو فصل حضور معمولي در ليگ برتر امسال با حضوري فعال در نقل و انتقالات تركيبي ايده آل را گرد آورد. فراخواني محمد شريعتي، سيد مهدي بازار گرد و داود مقبلي، صابر نريمان نژاد، و علي حسيني و امير حسين معززي خواه موجب شد تا سايپا با حفظ حميد جعفري و شاهرخ جلوه بدل به يكي از مدعيان بزرگ شود. سايپا مزد بازي هاي كم نوسان خود را گرفت. از نقش يك بدنساز خوب به نام نوشادي هم نمي توان گذشت كه در كنار موحدي و معصوميان توانست سايپا را در جاده قهرماني قرار دهد. سايپا فقط به پيكان و آذرپيام باخت و هم امتياز با اين دو تيم در معدل گيري در جاي سوم ايستاد.
صنام و ناهماهنگي صيدهاي جديد
صنام تيم مدافع عنوان قهرماني تاوان دگرگوني و رفتن بازيكنان قديمي اش را در همان بازي اول با سايپا داد. جانشينان بازيكنان جدا شده به دليل ضيق وقت نتوانستند به خوبي خلاء مرداني چون تركاشوند، اميرحسين منظمي و فيروز تابش نژاد را پر كنند. افشار دوست، مصطفي وند، صمد اكبري و آرش صادقياني صيدهاي بدي نبودند، اما هماهنگ شدن با بازيكنان قديمي نياز به زمان داشت. صنام هنگامي كه شكست دوم را مقابل آذر پيام در تهران تجربه كرد، با جذب محسن عندليب تا حدودي از بحران گرفتار آمده خارج شد. باخت ناباورانه در گنبد، قهرمان دوره پيش را تا مرز تهديد مربيان هم پيش برد ولي «كارخانه» با تجارب گرانقدر از مسابقات باشگاهي با حاكم كردن ثبات صنام را در جاده موفقيت قرار داد. پيروزي بر پيكان بي شكست اوج كارآمدي كارخانه و شاگردان با انگيزه اش براي قرار گرفتن مجدد در كورس قهرماني بود. صنام اگر به نئوپان نباخته بوده دوشادوش با مثلث مدعيان قهرماني پيكان، آذرپيام و سايپا حركت مي كرد. صنام در پايان نيم فصل با ده پيروزي و سه شكست با ۲۳ امتياز در جاي چهارم قرار گرفت.
سعيد معروف، عليرضا نادي، مهران زارع (سعيد مصطفي وند)، محسن عندليب، مرتضي شياري و محمود افشاردوست به همراه احسن الله شيركوند بيشترين حضور را در تركيب اصلي اين تيم داشتند. صمد اكبري، بابك مظفري و آرش صادقياني هم همواره به عنوان جايگزيناني آماده در خدمت صنام بودند. كيفيت واقعي صنام را بايد از دور برگشت ديد.
بد اقبال ترين تيم ليگ
برق در جمع مدعيان قهرماني تنها تيمي است كه به آنچه استحقاقش را داشت حداقل در نيم فصل نرسيد. تيمي كه واليبال را بهتر از ساير تيم ها بازي كرد ولي از گرفتن نتيجه نهايي عاجز بود. اين تيم همه بازي هاي پنج گيمه را باخت تا ثابت شود لايق لقب بداقبال ترين تيم ليگ برتر است. جايگاه واقعي برق در جمع سه تيم برتر بازي هاي نيم فصل بود، اما اين تيم چوب نوسانات موجود در لحظات بحراني را خورد. تيمي كه نوع بازي اش در گيم پنجم هيچ سنخيتي با گيم هاي ديگر نداشت. برق حتي اگر نيمي از بازي هاي نزديك را مي برد، هم اكنون هم جزو مدعيان قهرماني بود. «ست كوويچ» در آماده سازي تيمش عالي عمل مي كند. برقي ها به لحاظ بدني هيچ مشكلي را حس نكردند اما به لحاظ ذهني شرايط خوب نداشتند. دو شكست هفته هاي پاياني نيم فصل مقابل پرسپوليس و آيدانه چالدران برق را وارد بحران سختي كرد.
مسئولان باشگاه كه همه گونه همكاري را با كادر فني و سرپرستي داشته اند نتوانستند چشمشان را روي اين دو شكست ببندند و از خود واكنش نشان ندهند. برق پيش تر هم به ترتيب مغلوب آذر پيام، سايپا، پيكان و صنام شده بود.
برق بخشي از مشكلات ديگرش درون تيمي بود. بي تفاوتي نسبت به ذخيره هاي همطراز با بازيكنان اصلي و چشم پوشي از آنها در شرايط متفاوت هم در به وجود آمدن گرفتاري ها بي تأثير نبود.
«سيمونوويچ» (پزشك)، محمد محمد كاظم، عباس قاسميان، منصور زادون، بهمن جهانديده، مجتبي عطار، ساسان ثاني (حمزه زريني) بافت اصلي برق را در نيم فصل شكل مي دادند. آسيب ديدگي مهدي رنجبر هم باعث شد تا برق از نداشتن يك سرعتي زن جايگزين قاسميان و جهانديده محروم شود.
برق با ۷ پيروزي و ۶ شكست با ۲۰ امتياز آخرين رتبه در ميان مدعيان اين فصل را از آن خود كرد.
راه سخت پگاه
پگاه اروميه كه دو فصل پياپي با رفتن به روي سكو خبرساز شده بود، در فصل نقل و انتقالات و ادامه حياتش در سال سوم از رقباي مدعي خود عقب ماند. تأخير و خيزيش ديرهنگام باعث شد تا پگاه نتواند تيم خوبي را براي اين فصل ببندد. شايعات تغيير كادر فني بومي پس از واگذاري قهرماني در بازي پاياني با صنام با جذب «ناصر شهنازي» رنگ واقعيت گرفت. البته شهنازي چندان غيربومي هم نبود. او سال ها عضو تيم اروميه بود ولي پله هاي ترقي در امر مربيگري را در تهران پيمود. همه تلاش باشگاه و شهنازي همين نفراتي هستند كه هم اكنون در پگاه با توجه به موفقيت هاي پيشين اين تيم كار سختي براي راضي كردن تماشاگراني دارند كه به چيزي جز برد و قهرماني نمي انديشند. پگاه زير بار چنين فشار رواني خيلي زود با شهنازي به پايان خط رسيد. پگاه تحولات ليگ برتر را درست درك نكرد و به همين دليل با جمعي از بازيكنان متوسط با چند شكست خيلي زود با واقعيات كنار آمد. مشكل پگاه در حقيقت شهنازي نبود، مشكل اين تيم قدرتمند دو فصل پيش را بايد در تخمين اشتباه ديدگاهي خواند كه سرمايه انساني به كار گرفته اش اصلاً همخواني با ساير تيم هاي مدعي نداشت.
عليرضا بهبودي، فيروز تابش نژاد، امين معمري، عبدالرضا عليزاده، رحمان محمدي راد، فرزاد محمدي ساعي، جواد مهرگان فابيانو و پائولو بازيكناني هستند كه در اين فصل با لباس پگاه به ميدان آمدند. در بحبوحه هفته هاي پاياني نيم فصل «ابراهيم وطن پرست» جانشين شهنازي شد تا او براي سال سوم سكاندار تيمي شود كه خود در زمره بنيانگذارانش بود. پگاه با ۸ برد و ۵ شكست پنجم شد.
اوج گيري دير هنگام
نئوپان گنبد پس از سال ها از بومي بودن به درآمد. جدا شدن بخشي از نيروهاي اين تيم و كوچ آنان به همراه خليل آزمون به گل گهر سيرجان موجب شد تا گنبدي ها دست نياز به سوي ملي پوشان پاكستاني دراز كنند. عرفان نواز و كاشف منصور كه سال قبل را با پاديسان گذرانده بودند در اين فصل پيراهن نئوپان را پوشيدند. مشكلات مالي موجود كه همواره براي تيم هاي اين منطقه آزاردهنده است موجب شد تا نئوپان ديرتر از موعد مقرر تمرينات خود را آغاز كند. نئوپان با چنين حال و روزي چند بازي اول خود را باخت، اما «باي محمد دوجي» به تدريج با هماهنگ تر كردن تيم ترس بر اندام حريفان انداخت.
شكست دادن صنام و پگاه (قهرمان و نايب قهرمان فصل پيش) اوج كار نئوپان در نيم فصل اول بود، داشتن يك بازيساز محلي به نام حميد چوگان و عرفان نواز كاپيتان تيم ملي پاكستان اين قدرت را به نئوپان بخشيد تا اين تيم با در اختيار داشتن عظيم جزيده، ميكائيل تاجر، امين كلته، تقي دولتي و عارف باقرزاده همه را به تحسين خود وادارد. نئوپان در مجموع در ۱۳ بازي انجام داده خود صاحب ۷ پيروزي و ۳ شكست شد.
پتروشيمي ماهشهر در دومين فصل حضورش دست و دلبازي زيادي از خود به خرج داد تا شايد بتواند تيمي در اندازه هاي يك مدعي بزرگ وارد عرصه ليگ برتر كند. كشاندن عباس برقي يكي از دستياران چند ساله «پارك كي وون» سرمربي كره اي تيم ملي و وحيد صادقي، عيسي ارمشي، غلامرضا مؤمني مقدم، محمد عمده غياثي و بهرام جعفرپور در كنار حفظ كعبي نيا، شريفات، موسوي و مسلم محمدي زاده در همين راستا بود. پتروشيمي عملاً در راه رسيدن به اين خواسته اش چندان موفق نبود، پذيرش ۷ شكست و ۶ پيروزي و كسب جايگاه هشتم بيانگر آن بود كه پتروشيمي به آنچه در سر داشت نرسيد. رتبه پتروشيمي هشتم بود.
گل گهر با حال و هواي بهاري
گل گهر سيرجان هم همانند پتروشيمي با وجود تازه وارد بودن در ليگ حال و هواي بهاري داشت. تيمي كه بيشترين كارآمدي آن در بازي هاي خانگي نمود داشت و در بيرون از خانه همواره مغلوب بوده است. خليل آزمون بازيكن بزرگ دهه هفتاد در نيم فصل اول با وجود حضور خوب تيمش در سيرجان در بيرون از خانه چندان موفق نبود. گل گهر هم امتياز با پتروشيمي در معدل گيري نهم شد. نصير احمد بازيكن پاكستاني را مي توان بهترين بازيكن گل گهر خواند و بعد از او هم از «ديان استانوويچ» ياد كرد. محمدرضا تابعي، رضا نائيني، محمود توانايي، رضا گوگجعلي، يحيي قليچ نيازي از ديگر بازيكنان مورد وثوق آزمون بودند.
خداحافظي با اسمي ها در ميانه راه
آيدانه بدون پيمودن راه طولاني سر از ليگ برتر ايران در آورد، تيمي كه براي رسيدن به اين هدف بازيكنان اسمي مثل معدني، محمودي و فتاحي را به خدمت گرفت و پس از جواب ندادن اين بازيكنان در ميانه راه با آنان خداحافظي كرد!
مشكلي كه هنوز لاينحل باقيمانده است و تكليف بازيكنان اخراجي به كميته انضباطي سپرده شد.
آيدانه به جز يكي دو بار جرقه زدن در ليگ برتر چيز خاصي براي ارائه كردن نداشت. مهمترين برد اين تيم در مرحله رفت مقابل برق بود كه بدون محمودي، معدني و فتاحي بدست آمد. آيدانه با ۱۷ امتياز بالاتر از تيم هايي چون پرسپوليس، ذوب آهن، اتكا قم و پيام مخابرات گلستان ايستاد.
حيف از اين پرسپوليس
پرسپوليس با در اختيار گرفتن بخش بزرگي از تركيب تيم نوجوانان ايران حيف كه در جريان دلدادگي باشگاه به فوتبال دست حمايتي قوي را پشت سر خود ندارد. اين پرسپوليس با اين جوانان پرانگيزه و مستعد اگر از امكاناتي در حد تيم هاي متوسط برخوردار بود مي توانست به پديده بزرگ اين فصل مبدل شود.
باز هم گلي به گوشه جمال محمدصادقي و حسين وزيري كه با دست خالي مثل هميشه علاقه قلبي اش به پرسپوليس را با حراج گذاشتن آبرويش به نمايش گذاشته است. از اشكان درخشان، آرش كشاورزي، ولي نورمحمدي، علي نجفي؛ علي پژومان در آينده بيشتر خواهيد شنيد. اين جوانان در كنار با تجربگاني چون حسن شورايي، كامبيز يعقوبي و بهروز عطايي با وجود همه افت وخيزها توانستند نگاهها را معطوف خود سازند. پرسپوليس واقعي را بايد در دور برگشت ديد.
اسير فضاي فوتبال زده
ذوب آهن حق بزرگي به گردن واليبال ايران دارد، تيمي كه چند سالي است در فضاي فوتبال زده كشور آن توجه پيشين را با خود به همراه ندارد. ذوب آهن كه دست پرورده هايش هم اكنون در بسياري از تيم ها پراكنده اند ديگر آن تيم سازنده سالهاي پيش نيست وگرنه چه دليلي داشت كه آنها در نيم فصل به دنبال جذب بازيكنان ساير تيم ها باشند. ذوب آهن هنوز هم مي تواند با امكانات عالي اش يك پايگاه بزرگ واليبال در شهر نصف جهان محسوب شود. شهري كه تاكنون چندين ملي پوش از طريق ذوب آهن تقديم تيم هاي ملي واليبال كرد. حتي جذب «پتروويچ» مربي اهل صربستان هم گره گشا نشد و ذوب آهن كه كمبود چند بازيكن كليدي را كاملاً لمس مي كند قادر به رقابت با مدعيان نشد.ذوب آهن با نفراتي چون ميلاد صادقي، فرهاد كاوه آهنگران، بهزاد به نژاد، پيمان كريمي، علي صياد نصيري و مهرداد سلطاني با ۳ برد و ده باخت در مكان دوازدهم ايستادند.
اتكا تيمي با آتيه
اتكاي قم درست وضعيتي مشابه با پرسپوليس دارد. تيمي جوان و شكيل كه با وجود نمايش خوب اگر يكي دو مهره با تجربه در اختيار داشت جايگاه واقعي اش در ميانه جدول بود نه در جاي سيزدهم.
با اين اوصاف بودن چنين تيم هايي در ليگ برتر هيچ ضرري به حال واليبال ندارد. اتكا ي قم با برخورداري از جواناني شايسته مثل حسام بخششي، سعيد عسگريان، رضا كرم بارنگي، ياشار شاهيني، حميدرضا سوسن آبادي، محسن رازقي مي تواند در نيم فصل دوم بسياري از بزرگان را آزار دهد. اتكا در مقابل صنام در يك بازي ميلي متري در پنج گيم بازي را واگذار كرد و در تهران هم برق را تا مرز شكست پيش برد.
همين اتكا در هفته دوازدهم در اروميه از سد نايب قهرمان فصل پيش پگاه گذشت. اين تيم با جمع آوري ۱۶ امتياز در مكان سيزدهم ايستاد.
پيام تيمي كاملاً آماتور
پيام مخابرات گلستان در جمع ۱۴ تيم، تيمي كاملاً آماتور بود. تيمي كه بازيكنانش با روحيه آماتوري و بازيكناني كه يك پايشان در ميدان و پاي ديگرشان بر سر كار بود هرگز نتوانست خود را با وضع موجود در واليبال باشگاهي ايران تطبيق دهد. پيام در ميانه راه اقدام به جذب اكبر نائيني يكي از مربيان شناخته شده نمود، اما به دليل نداشتن استراتژي مشخص و كمبود تجربه سرنوشت خوبي نداشت. پيام با واقع شدن در منطقه واليبال خيز استان گلستان با نگرش جديد مي تواند نقشي اثرگذار در واليبال ايران داشته باشد. پيام گلستان با يك برد شب اول مقابل پرسپوليس در تهران، ۱۲ هفته را با شكست پشت سر نهاد و حالا به دنبال جذب بازيكناني از بلغارستان در پي جبران مافات است.
پيام حتي با همين تركيب موجود با تلفيقي از جوانان و با تجربه ها مي بايست موقعيت بهتري براي خود دست وپا مي كرد. حسين باباخانيان، پرويز فرخي، فرشيد جلوه، اميد عقيلي، محمد كاظمي و شعيب ريحاني از جمله بازيكنان مطرح اين تيم بودند كه به اندازه توانايي هاي خود نتوانستند نتيجه بگيرند.
