|
در روز ملي صادرات صادركنندگان از بي مهري به صادرات غيرنفتي مي گويند
حمايت هاي ناكافي
علي ابراهيمي
|
|
|
|
|
|
توسعه صادرات غيرنفتي و دستيابي به جهش صادراتي از موضوعاتي است كه در برنامه سوم و چهارم توسعه مورد توجه قرار گرفته است، برپايي روز ملي صادرات نيز گامي در جهت حمايت از صادرات غيرنفتي محسوب مي شود .همچنين در شش ماهه نخست سال جاري نيز با تداوم روند رو به رشد توسعه صادرات غيرنفتي، ميزان صادرات نسبت به مدت مشابه سال قبل 58 درصد رشد داشته و از نظر ارزش نيز اين رقم از رشد 7/4 ميليارد دلاري مدت مشابه سال قبل به 4/7 ميليارد دلار در نيمه نخست سال جاري رسيده است.
از نظر وزني نيز در مدت مذكور 9/15 ميليون تن كالاي غيرنفتي صادر شده كه نسبت به رقم 11 ميليون تني در مدت مشابه سال قبل رشد 7/44 درصدي را نشان مي دهد. در حالي كه رشد صادرات غيرنفتي در نيمه نخست سال 84 نسبت به مدت مشابه سال قبل 4/49 درصد، سال 83 نسبت به 82 معادل 7/16 درصد و در سال 82 نسبت به 81 از رشد 2/33 درصدي برخوردار بوده است. اين رقم در نيمه نخست سال جاري نسبت به مدت مشابه سال گذشته به 58 درصد رسيده است. با اين روند ميزان رشد صادرات غيرنفتي در نيمه نخست سال جاري با رقم 4/7 ميليارد دلاري نزديك به رقم 6/7 ميليارد دلاري مجموع سال 83 بوده است. اما با اين وجود دستيابي به جهش صادراتي و اقتصاد بدون نفت با چالش هاي بسياري مواجه است، پرداخت با تأخير و كاهش درصد جوايز صادراتي به بهانه هدفمند كردن پرداخت اين جوايز، عدم تحقق وعده هاي دولت در زمينه اعطاي تسهيلات با بهره تك رقمي 9 درصدي، نبود ماندگاري در بازارهاي هدف، عدم تخصيص يارانه هاي احداث پايانه هاي صادراتي، كاهش سهم برخي بخش هاي اقتصادي در صادرات و كافي نبودن حمايت هاي دولت از صادرات غيرنفتي در مقايسه با ديگر كشورها از جمله اين چالش ها است.به بهانه 29 مهرماه روز ملي صادرات، گلايه هاي برخي صادركنندگان در زمينه نبود حمايت كافي از صادرات غيرنفتي و ديدگاه هاي مهدي غضنفري رئيس سازمان توسعه تجارت ايران نسبت به اين انتقادات را جويا شده ايم.
از دو سال پيش پرداخت يارانه 5 ميليارد توماني براي احداث پايانه هاي صادراتي مصوب شده است اما دولت از پرداخت اين يارانه خودداري مي كند.
رئيس اتحاديه صادركنندگان گل و گياه با بيان اين مطلب با گلايه از عدم رونق صادرات گل و گياه طي سال هاي اخير مي گويد: به دليل حل نشدن مشكلات، توليد و صادرات گل و گياه از شرايط مطلوبي برخوردار نبوده و در سال جاري نيز جهش صادراتي اندكي نسبت به سال گذشته داشته ايم.
عجايبي با اشاره به اين كه عمده ترين مشكل موجود براي صادرات گل و گياه، نبود پايانه صادراتي است مي افزايد: با وجود پيشرفت 40 درصدي كار احداث پايانه گل و گياه و اين كه دولت قبلي براي حمايت از صادرات اين محصول 5 ميليارد تومان يارانه در نظر گرفته بود، اما تاكنون يك ميليارد و 400 ميليون تومان از اين مبلغ جذب و 3 ميليارد و 400 ميليارد تومان آن هنوز تأمين نشده و اين امر باعث نيمه تمام ماندن پروژه شده است.
وي مي گويد: در دولت جديد هنوز مبلغ يارانه اي پايانه صادراتي گل و گياه تأمين نشده و نتوانسته ايم يارانه اي دريافت كنيم. همچنين صادركنندگان گل و گياه تاكنون رشدي از اعطاي تسهيلات 9 درصدي مشاهده نكرده اند.
اين در حالي است كه رئيس سازمان توسعه تجارت ايران با رد ادعاي عدم پرداخت يارانه هاي پايانه هاي صادراتي مي گويد: در مورد پايانه ها و نمايشگاه ها مشكل آن است كه يا صورت وضعيت ها را تحويل نداده اند يا اين كه سازمان پرداخت اول و دوم را انجام داده اما ساير عوامل در حالي كه هنوز پرداخت اول را انجام نداده اند، خواستار پرداخت سوم و چهارم توسط سازمان توسعه تجارت هستند كه اين امر از مسير توافقات اوليه خارج است و بر اساس توافق سازمان توسعه تجارت منتظر پرداخت ساير عوامل بوده و در اين مسير براي پرداخت سهم خود پيش دستي خواهد كرد.
مهدي غضنفري در زمينه پرداخت شدن تسهيلات ريالي 9 درصدي نيز مي گويد: تسهيلات 9 درصدي صادرات به صورت ارزي در بودجه سال جاري ديده شده و معادل ريالي براي آن در نظر گرفته نشده است. صادركنندگان مي توانند با مراجعه به دو بانك عامل كه به هركدام مبلغ 5/1 ميليارد دلار كه 600 ميليارد دلار آن براي كالا و مابقي براي خدمات و سرمايه گذاري است تخصيص داده شده با تشكيل پرونده از وام ارزي لايبُر به علاوه دو استفاده كنند.
حذف يا پرداخت هدفمند جوايز صادراتي
هدفمند كردن پرداخت جوايز صادراتي با توجه به ميزان و فرايند تخصيص اين جوايز كه اثربخشي آن در توسعه صادرات غيرنفتي را كاهش مي دهد از جمله مواردي است كه از ابتدا مورد تأكيد مسئولان وزارت بازرگاني بوده است. بر اين اساس سازمان توسعه تجارت در نظر دارد تا برخي حمايت ها از توسعه صادرات غيرنفتي به شكل غيرمستقيم صورت گيرد. اين در حالي است كه برخي صادركنندگان تركيب 21 ماده اي سازمان توسعه تجارت براي حمايت غيرمستقيم از صادركنندگان را بدون هيچ تأثيري در رشد صادرات و به معناي حذف جوايز صادراتي قلمداد مي كنند.رئيس اتحاديه صادركنندگان فرش دستباف با انتقاد از تصميم اخير سازمان توسعه تجارت در تغيير روش هاي حمايت از صادرات مي گويد: سازمان توسعه تجارت در حالي جايزه 3 درصدي صادرات فرش دستباف را حذف كرده كه خواستار افزايش آن به 10 درصد شده بوديم.
اكبر هريسچيان با اشاره به روند رو به كاهش صادرات فرش در چند سال اخير ميزان كاهش صادرات فرش در چند ماه نخست سال جاري نسبت به سال قبل را 8 درصد دانسته و طولاني شدن زمان پرداخت جوايز صادراتي حتي تا دو سال را موجب نااميدي صادركنندگان قلمداد مي كند و مي گويد: به جاي حل اين مشكل طرح جديدي براي حمايت از صادرات تهيه شده كه تأثيري در اين روند نخواهد داشت چراكه تنها راه چاره براي صادرات فرش افزايش جايزه آن به 10 درصد است.وي پرداخت هزينه هاي نمايشگاهي يا حمايت از بسته بندي و پرداخت هزينه هاي تبليغاتي و اين قبيل راهكارها به منظور حمايت از صادرات فرش را تصميماتي فاقد كار كارشناسي مي داند و مي گويد: زماني صادرات فرش 40 درصد از صادرات غيرنفتي را به خود تخصيص مي داد اما اكنون اين روند رو به كاهش است چراكه حمايت از فرش حتي در مقايسه با جايزه صادراتي نساجي و خدمات فني و مهندسي با اين محصول نيز بسيار كم بوده و مظلوم واقع شده است.اين در حالي است كه رئيس سازمان توسعه تجارت با اشاره به هدفمند كردن پرداخت جوايز صادراتي مي گويد: در سال جاري به هيچ وجه كاهش جوايز صادراتي مورد توجه نبوده بلكه اين سازمان براي پرداخت هدفمند اين جوايز تلاش مي كند. همچنين همه جوايز صادراتي سال 83 توسط اين سازمان تخصيص يافته گرچه ممكن است در فرايند طي مراحل اداري در استان ها و تكميل مدارك صادركنندگان هنوز برخي از صادركنندگان جوايز خود را دريافت نكرده باشند.
مهدي غضنفري با اشاره به اين كه در جلسه اخير شوراي عالي صادرات حداقل جوايز صادراتي به ميزان 3 درصد به تصويب رسيده و بايد منتظر ابلاغ اين امر توسط شوراي مذكور باشيم، گفت: در زمينه ميزان جوايز صادراتي نه تنها كاهش درصدي نخواهيم داشت بلكه در برخي كالاهاي صادراتي مانند فرش يا زعفران درصد جوايز صادراتي افزايش يافته است.وي افزود: براي جوايز صادراتي سال گذشته 150 ميليارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده كه 57 ميليارد تومان آن مربوط به پرداخت بدهي هاي معوق سنوات قبل است همچنين براي جوايز صادراتي فرش دست باف نيز نرخ 5 درصدي تصويب شده است.غضنفري با اشاره به هدفمند كردن پرداخت جوايز صادراتي از سال 84 و به واسطه برنامه چهارم توسعه گفت: بر اين اساس پرداخت غيرمستقيم جوايز صادراتي براي حمايت از صادركنندگان افزايش خواهد يافت و در حوزه حمل و نقل، تبليغات، اعزام هيأت هاي بازاريابي و حمايت از حضور صادركنندگان در نمايشگاه ها با تقبل 30 تا 50 درصد هزينه متناسب با بازارهاي هدف، اين حمايت هاي غيرمستقيم و در واقع پرداخت غيرمستقيم جوايز صادراتي است. در جلسه اخير شوراي عالي صادرات مقرر شد براي حمايت غير مستقيم از صادرات غير نفتي نيز تسهيلات ديگري درنظر گرفته شود.
در انتظار تحقق وعده ها
با انتشار اخبار ناشي از شيوع وبا در كشورمان و تأثير اين امر بر صادرات ميوه و تره بار در سال گذشته، از مدت ها پيش سازمان توسعه تجارت با برگزاري جلسات تخصصي، پرداخت خسارت به صادركنندگان را مورد توجه قرار داده اما اين وعده هنوز محقق نگرديده است.
رئيس اتحاديه صادركنندگان ميوه و تره بار روند كنوني حمايت از صادركنندگان محصولات كشاورزي را به معناي حذف يارانه هاي صادراتي اين محصولات دانسته و با اشاره به خسارات صادركنندگان ميوه و تره بار به دليل شيوع وبا، طي سال گذشته مي گويد: با وجود اين كه دولت قول پرداخت خسارت صادركنندگان را داده بود اما با گذشت يك سال و نيم از اين موضوع هنوز خسارتي پرداخت نشده است. همچنين پرداخت تسهيلات 9 درصدي در حد حرف باقي مانده چراكه بانك توسعه صادرات تنها با پرداخت تسهيلات ارزي موافقت مي كند كه دليل ريسك بالا و ريالي بودن خريدهاي صادركنندگان و صادراتي نبودن 100 درصد اين خريدها قادر به استفاده از اين تسهيلات نيستيم. سيدرضا نورايي افزود: رشد صادرات در سال جاري بيانگر حل مشكلات نبوده و صادركنندگان ميوه و تره بار هنوز با مشكلات زيادي روبه رو هستند.اين در حالي است كه رئيس سازمان توسعه تجارت در زمينه پرداخت نشدن خسارات سال گذشته صادركنندگان ميوه و تره بار به دليل شيوع وبا علي رغم وعده هاي قبلي مي گويد: آنچه تاكنون در زمينه حمايت از صادرات غيرنفتي مورد توجه سازمان توسعه تجارت بوده پرداخت جوايز و اعمال سياست هاي مشوق صادراتي است اما با شيوع وبا و خسارت صادركنندگان ميوه و تره بار از آنجا كه براي تأمين اين خسارت و اين شيوه حمايت تاكنون محلي در نظر گرفته نشده بود بايد پس از بررسي سازوكارهاي مناسب را در پيش گيريم.غضنفري مي افزايد: براي پرداخت اين خسارات در حال بررسي موضوع و تعيين برآورد ميزان خسارات وارده به صادركنندگان ميوه و تره بار هستيم، اين موضوع در حال بررسي سازمان است و با انجام كار كارشناسي اين خسارات قابل پرداخت است.
كاهش سهم صادراتي برخي بخش هاي اقتصادي
رئيس سازمان توسعه تجارت در زمينه روند توسعه صادرات غيرنفتي طي نيمه اول سال جاري، با اشاره به افزايش حجم قراردادهاي صادرات خدمات فني مهندسي به بيش از 500 ميليون دلار و رشد 12 درصدي اين بخش نسبت به مدت مشابه سال قبل مي گويد: تعداد قراردادهاي صادرات خدمات فني- مهندسي از 13 قرارداد به 19 قرارداد افزايش يافته است. همچنين از نظر بازارهاي صادراتي نيز با صدور كالا به 151 كشور جهان رشد 5 درصدي صادرات به بازارهاي هدف را شاهد بوده ايم.اين در حالي است كه از نظر سهم ارزشي بخش هاي مختلف اقتصادي كشور در صادرات طي نيمه نخست سال جاري و در مقايسه با مدت مشابه سال گذشته سهم محصولات پتروشيمي و گازها از 21 به 37 درصد و سهم مواد معدني از 4 به 5 درصد افزايش يافته. اين در حالي است كه سهم 11 درصدي كشاورزي در اين صادرات حفظ شده اما سهم صنعت از 42 به 35 درصد و سهم فرش دستباف و صنايع دستي از 6 به 3 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل كاهش يافته است.رئيس سازمان توسعه تجارت در توجيه اين كاهش مي گويد: بايد توجه كرد كه گرچه سهم برخي بخش ها در صادرات غيرنفتي كاهش يافته اما ارزش صادرات طي نيمه نخست سال جاري كاهش نيافته است.وي در زمينه رشد صادراتي گروه هاي كالايي مي گويد: در اين مدت محصولات پتروشيمي با 199 درصد، فرآورده هاي دريايي با 196 درصد، ميوه هاي تازه، سبزي ها و گل و گياه با 146 درصد، مواد معدني با 133 درصد، لوازم خانگي برقي با 114 درصد، صنايع چوب و سلولزي 85 درصد، خشكبار 82 درصد، صنايع غذايي 46 درصد، فلزات اساسي 59 درصد و مصالح ساختماني 54 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته است.
|
