سياسي قدرت ساخت و عمومي افكار
:اشاره
است پيداكرده خاصي هويت و معنا افكارعمومي ما ، امروز جامعه در
همين.است جامعه خصوصاسياسي و اجتماعي شرايطفرهنگي ، از ناشي كه
پيوند.شود ارائه آن اطراف در گوناگوني مباحث تا است شده امرباعث
در نيز جامعه امورروز و موضوعات با ونظري دانشگاهي بحثهاي زدن
با آن ارتباط و خرداد دوم انتخابات.است يافته افزايش چارچوب همين
.است مباحث اين مهمترين از يكي عمومي پديدهافكار
نظريات ابتدا در.است فوق بررسيمباحث دنبال به حاضر مطلب
مورد در.. و لازارسفلد ، وبر برلسون ، لرنر ، پژوهشگرانيچون
ميشود بيان و شده نقد و عموميطرح افكار به مربوط موضوعاتمختلف
پراهميتترازافراد بسيار عمومي پيدايشافكار در كهنقشزمينه
- ياكاريزما و-لازارسفلد و برلسون نظير گروههايمرجع يا مطلع
خرداد دوم بهانتخابات مطلب پاياني بخش.ميباشد-وبر ديدگاه
.ميپردازد است ، -افكارعمومي به مربوط كه -آن از ونتايجناشي
در هاديخانيكي آقاي سخنراني متن نوشتارحاضر كه است توضيح به لازم
اجتماعي علوم ارتباطاتدانشكده وهسته گروه سوي كهاز است سميناري
.شد برگزار علامهطباطبايي
مقالات سرويس
خانيكي هادي
به و علم صورت به اما است ، جديدي مقوله چه اگر عمومي افكار پديده
پيرامون مباحث درمطالعات و است شده پرداخته آن به زياد تاريخي ، لحاظ
دورنما كه است شده اشاراتي آنان به يونان و روم اوليه دمكراسي
.يافت آن در ميتوان را عمومي افكار به توجه از ومصاديقي
تازهاي موثر ، تعاريف و جديد عوامل بهدخالت توجه با امروزه اما و
گسترش آن بر موثر مهمترينعوامل كه است مطرحگرديده آن از
و قشرتحصيلكرده افزايش يا جامعه سواددر سطح رفتن بالا و رسانهها
نيروي عناصر اين.است مختلف عرصههاي در اجتماعي محركهاي گوناگوني
وخواست اراده تجلي كه ميدهند ونفوذ بروز جامعه سطح در را تازهاي
بديهي كه آنچه.ميبرند نام عمومي عنوانافكار به آن از و بوده مردم
عمومي افكار پديده مشاركت ، افزايش با مردمي ، درنظامهاي كه اين است
را پديده اين بايد واقع در و ميكند ظهور گذشته از جديدتر و جديتر
.دانست جو مشاركت جوامع به متعلق
دموكراتيكاصلا غير جوامع در افكارعمومي كه گفت نميتوان چه اگر
عمومي افكار شود ، بيشتر مردمي مشاركت گستره چه هر اما ندارد ، وجود
.ميشود پربهاتر و پرمفهومتر و معنادارتر
:عمومي افكار به توجه دلايل
را شناختآن به نياز مختلف ، درجوامع عمومي افكار اهميت امروزه
توجه باعث كه دلايلي از برخي به اكنون.است پراهميتترساخته و بيشتر
.ميكنيم اشاره است شده عمومي افكار به بيشتر
مبرمپيدا نياز آن به مردم وشناخت مشاركت جلب براي دولتها -
;كردهاند
دارند ، نيازهايمخاطبان و پسفرستها كهبه توجهي دليل به رسانهها -
.داشتهاند معطوف بيشتري توجه عمومي افكار به
و فرآوردههايخود فروش براي اقتصادي-صنعتي نهادهاي و سازمانها -
با همگام) وبهروز دقيق شناخت به نياز درجامعه تقاضا افزايش
.پيداكردهاند عمومي افكار (موضوعاتروز
و فرهنگي سياسي ، بوي و رنگ پديده ، اين ونتايج آثار آنكه بالاخره و -
.است گرفته خود به اجتماعي
از كهبرخي است اين است تذكر لازمبه باره اين در كه نكتهاي
جديد جوامع و همزاددموكراسي را عمومي محققان ، افكار و صاحبنظران
ازپديدههاي را پديده اين و مبحثشده خلط رو همين از ميدانند ،
شمار به بادموكراسي همزمان را آن گيري وشكل نوپا ، و تازه جوامع
مفهومافكار كه چند هرقديميترميدانند را آن برخي ميآورند ، ولي
باره اين در بوده اجتماعي متفكران ازدغدغههاي يكي همواره عمومي
كه دارد عمومي افكار مورد در وسطي قرون در معروفي جمله (Bodan) بدن
به كوتاه اشاره مبحث بعدي قسمت درخداست صداي مردم ، صداي:ميگويد
كرد عنوان ميتوان باره اين در.ميكنيم عمومي افكار از كلاسيك تعاريف
تقسيمبندي حوزه سه به كلاسيك تعاريف و تعابير در را عمومي افكار كه
.ميكنند
خاطرنشان بايد ميشود ، بيان عموم رسميبراي صورت به افكاري:اول
عمومي مشمولافكار جامعه ، پنهان تعريف ، زواياي اين در كه كرد
در كه مسالهاي هر كه داشت بيان ميتوان دوم ، تعريف در اما ;نميشود
اين با.ميشود محسوب عمومي افكار جزو ميخورد رقم عمومي مسايل حوزه
تلقي عمومي افكار دولتهاست ، عملكرد مشابه مسائل معادل آنچه هر تعريف
.ميشود
.ميشوند تلقي عمومي افكار دارند ، مردم عموم كه افكاري سوم ، تعريف در
جزو خود به خود اجتماعي ، و فرهنگي سياسي ، از اعم اقليتها ، نتيجه در
.نميشوند گرفته نظر در حوزه اين
ريشه كه را پديدهاي هر خود ، من كهبگذريم ، تقسيمبندي سه اين از اما
نتيجه در و ميكنم تلقي عمومي افكار عنوان به دارد ، اجتماعي تحول در
:اولا تعريف اين باميگنجد مقوله اين در جامعه ، به مبتلا مسايل همه
رشد حاصل خودش آنكه:ثانيا و ميشود قوانين پايه عمومي افكار
.ميشود جديد جمعي ارتباط وسايل و سياسي سازمانهاي
شكل پديدهاجتماعي يك به نسبت نظراتمشترك كه صورتي در واقع ، در
آيد ، وجود به درجامعه (Empathy)قوللرنر ، همدلي به تا بگيرد ،
را صنعتي و سنتي جامعه فرق لرنر ، .است گرفته شكل افكارعمومي
قرار ديگري فرد جاي در را خود بتوانند افراد يعني ميداند ، همدلي
ندادهاند ، رخ آنها در تحرك كه جوامعي در.كنند قضاوت گاه وآن داده
.ندارد معنايي خود خودي به همدلي ، نام به پديدهاي
افكار كه اطلاعاتي ندارد ، وجود تحرك و تغيير پويايي ، كه جامعهاي در
جوامعي چنين در افراد كه آن نتيجه و نيست آورد در حركت به را عمومي
اطلاعات كه درجامعهاي اما.ميكنند نظر اظهار مسايل درمورد كمتر
نشان واكنش بهمسايل نسبت غالبا افراد ميشود ، بدل و رد فراگير
و رد) باشد ، بيشتر امر شدتاين چه هر و ميكنند نظر واظهار ميدهند
كاراتر پرمعناترو كلمه مفهوم به مشاركتپذيري (اطلاعات كردن بدل
عمومي افكار رخميدهد تعبيرلرنر به وقتيهمدلي بنابراين.ميشود
اين كه ، است اين كرد خواهم اشاره آن به كه بعدي عامل.ميگيرد شكل
و دادن نظر يعني شود ، اجتماعي هنجار يا ارزش يك به تبديل همدلي
جامعه در هنجار يا اجتماعي ارزش يك به تبديل خود كردن نظر اظهار
باشد ، داشته سوال يك به نسبت پاسخي نتواند كسي اگر گاهي البته شود ،
ميكنم ، شد بيان كه نكته اين به گذرا اشارهاي ;كند كسرشان احساس
سوالي آن پرسشنامه در و بود شده انجام كاليفرنيا در معروفي تحقيق
قابل بسيار تعداد كه بود شده مطرح آهن آلياژهاي از يكي به راجع
سوال اين به نسبت بودند ، دانسته موظف را خود دهندگان پاسخ از توجهي
افراطي وجه اين كه كنند نظر اظهار نداشت ، علمي پايه هم خيلي كه
.ميدهد نشان را نشدن هنجار يا مساله يك يافتن اهميت
منجر كه كند پيدا جريان نحوي به درجامعه اطلاعات اينكه ، سوم عامل
جامعهاي در دليل همين به وشود جامعه در عمومي افكار گيري شكل به
.نميگيرد شكل عمومي افكار باشد ، نداشته وجود اطلاعات توزيع نظام كه
اين كهبتواند زمينههايي پيش ومباني عقايد اينكه چهارم عامل
موسساتي يا و افراد اگر.باشد داشته وجود كند تفسير را اطلاعات
شكل عمومي افكار كنند ، تحليل و تجزيه درستي به را اطلاعات نتوانند
اطلاعات چگونگي با مطلع ، افراد از گروههايي وجود صورت هر به.نميگيرد
من.عمومياند افكار شكلگيري در موثر عوامل جمله از جامعه در شده پخش
را مرجع گروههاي يا مطلع افراد كه ولازارسفلد نظربرلسون خلاف بر
رهبران نقش كه ياوبر و ميدانند عمومي افكار پيدايش مهم عوامل
بااهميتتر خيلي را نقشزمينهها ميشمارند ، مهم را ماتيك كاريز
.ميدانم
عمومي افكار زمينههاي
قالبيجديد هم است ، معين همپديدهاي عمومي ، افكار اينكه نتيجه
ميتواند آن آمارهايجديد و نتايج هم و شناختاست قابل هم دارد ،
.گيرد قرار استفاده مطالعهو مورد
مناسبيبراي زمينههاي عنوان رابه عامل چهار اين بتوان شايد
.گرفت درنظر عمومي افكار مطالعه
درموردمسايل قضاوت براي مناسبي مفيدو چارچوب عمومي افكار:اول
.است جامعه تازه
را جامعه در ياهويتسازي هويتي هم افزايش قدرت عمومي افكار:دوم
.دارد
سطح به را پنهان افكار و انديشهها ميتواند عمومي افكار اينكه سوم ،
عوامل هم سياسي منظرروانشناسان از اينكه چهارم.برساند جامعه
سنينوشرايط در كه سازماندهندگان آفرينانيا هيجان مثل تازهاي
جوامعي در پس مهماند ، عمومي افكار بروز در نيز مييابند معنا مختلف
به نمايند ، ابراز و داشته عقيدهاي آنكه براي افرادي ما ، جامعه مثل
از فراتر كه ارتباطي نظام به اطلاعات كسب براي و دارند نياز اطلاعات
چهره ارتباط قالب در تنها يعني دارند ، احتياج ميانديشد شخصي تجربه
نوع اين كه چرا كرد ، ايجاد سياسي فرهنگي زمينههاي نميتوان چهره به
با كه آن از بيشتر ارتباطي ، نظام قلمرو پس است ، محدود خيلي ارتباط ،
مشترك عمومي افكار با باشد ، داشته نسبت تودهوار و انبوه مخاطبان
محصول عمومي افكار كه ميگيريم نتيجه فرايند اين در لذا و ميشود
.هست نيز جمعي ارتباط نظامهاي فرايندهاي
ميكنند نوعيتسهيل به را ، عمومي شكلگيريافكار كه عواملي به حال
:از عبارتند كه ميشود كوتاه گذرااشارهاي بهطور
.تعدادتحصيلكردگان و سواد سطح افزايش -
.اجتماعي تحرك -
امثالشهرنشينان آزاد ، مشاغل كهداراي افرادي داده ، نشان تحقيقات
متضرر فعاليتهاياجتماعي از كمتر كه وكساني منسجم گروههاي و
روي بر طبع به جوترند ، مشاركت چون و هستند جوتر مشاركت شدهاند ،
.ميگذارند تاثير بيشتر هم عمومي افكار
آنپيوندي در دارند اجتماعي كهزندگي جا آن از دانشجويان مثلا
سطح لحاظ به ونيز دارند هم منسجمتري گروه بيشترو همبستگي بيشتر ،
و بيشتر دخالت عمومي ، افكار ساختن در جمعي ، زيست نوع و آگاهي و سواد
مشاركت قانوني معناي و ظرفيت كه جامعهاي هر در.دارند كارامدتري نقش
است مشهودتر و قويتر عمومي افكار باشد ، داشته وجود بيشتري سياسي
باشد بيشتر آن در اجتماعي تغييرات امكان كه درجامعهاي آن بر واضافه
.است آشكارتر عمومي افكار تجلي
كهمسئولان ميزاني به جامعه هر در:گفت بايد دوعامل اين كنار در
افكار ظاهرشوند مردم ميدان در سياستمدارانآشكارتر و اجتماعي
افكار ببينيم نظري مقدمههاي اين با حال.ميشود مشخصتر هم عمومي
;ميگيرد شكل شرايطي چه در عمومي
افكار تبديلميشود ، روشن مساله يك مبهمبه مساله يك كه وقتي اولا
شفافيت سمت به چهجامعه هر راستا اين در و شكلميگيرد عمومي
وجه بارزترين و ميشود ، متشكل بيشتر هم عمومي افكار ميرود ، بيشتري
.مييابد تجلي بازاررقابت در هم آن
شكلنميگيرد ، تبليغات تاثير صرفاتحت عمومي افكار اينكه دوم
نه وپيشزمينههاست ، زمينهها استحكام در تبليغاتعموما تاثير
نه كند ، محكمتر را اعتقادات ميتواند تبليغاتتازه مسايل ايجاد
.بيافريند تازهاي رويداد اينكه
روندتكوين در رسانهها به ميزاناعتماد و مردم نگرش اينكه ، سوم
ديگري راعوامل مردم واعتماد است زمينهاساسي يك عمومي ، افكار
كه ميگيرد شكل مسايلي مورد در عمومي افكار اينكه چهارم.ميسازد
.باشند مردم بلافصل ، تجربه
موثر احساس كهجامعه ميگيرد شكل هنگامي عمومي افكار اينكه پنجم و
و دارد تعيينكنندهاي نقش كه احساسكند كند ، سياسي تعهد و بودن
افكار كه گفت ميتوان پس.بگيرد شكل -تاييد يا نفي از اعم -موضعگيري
در اكنون.دارد هم تاريخي ريشه اگرچه است جدي و تازه موضوعي عمومي
افكار اجتماعي ، روانشناسي و فرهنگ ارتباطات ، سياسي ، جامعهشناسي حوزه
.است مهم و مطرح بسيار مقولهاي عمومي
هم هيولايغيرقابلشناختي پيچيدگي ، و اهميت اين با عمومي افكار پديده
در دليل همين به است ، وپيشبيني مطالعه قابل كاملا بلكه نيست
قايل عمومي افكار براي خاصي جايگاه اساسا جديدارتباطي ، مطالعات
بلكه نيست ، افراد جداگانه داوريهاي مجموع عمومي افكارهستند
كه جامعه مختلف گروههاي و بخشها يافته سازمان تداخل از است برآيندي
ارتباطات محصول عمومي افكار.است استوار رقابت و تفاهم بر آن اساس
افكار نهايي تبلور و شكلگيري در اجتماعي متقابل واكنشهاي و است
.دارند تاثير عمومي
يكي نيز ، ما درجامعه.است عمومي افكار تجلي شكل بهترين انتخابات
عرصه كرد ، پيدا ظهور و بروز افكارعمومي ، كه عرصههايي مهمترين از
دراين كه بود دليل همين به بود ، جمهوري رياست دورهفتم انتخابات
و گرفت قرار توجه مورد نيز افكارسنجي نظير مقولههايي انتخابات
حوزه در هم و دانشگاه حوزه در هم را اتفاق اين بايد.شد معنيدار
اين كه است اين است مهم آنچهگرفت نيك فال به كشور برنامهريزي
عمومي افكار با جايي هر در.شود سنجيده علمي متقن شاخصهاي با گرايش
و تبليغاتي صرفا جهتگيري يكي.كرد برخورد دو ميتوان آن سنجش و
.علمي نظرسنجي ديگري
اين مهم اما متفاوتبرد بهرههاي ميتوان نظرسنجيها يا تحقيقها از
را علمي روشهاي آنكه نه نهاد پايههايعلمي بر را كار بنيان كه است
.گرفت خدمت به پيشين گرايشهاي توجيه براي ابزارهايي صورت به
جريان در عمومي افكار كه است اين انتخابات با ارتباط در مهم سوال
گرفت؟ شكل چگونه انتخابات
مسالهرقابتهاي طرح زمان از كه است اين واقعيت بگويم بايد
فاصله جمهوري ، رياست براي خاتمي آقاي نامزدي شدن قطعي و انتخاباتي
پس.ماه پنج تا چهار شايد نبود ، انتخابات برگزاري تا چنداني زماني
محافل در خاتمي آقاي اگرچه كه بود مطرح بحث اين ايشان شدن نامزد از
شناخته خيلي مردم عامه براي اما هستند شده شناخته دانشگاهي و علمي
نفوذ روند انتخابات جريان در شد چطور كه پرسيد بايد و نيستند شده
گرفت؟ خود به شتابندهاي صورت جامعه در ايشان
گرفت شكل خاص بهگونه عمومي افكار كه نيست اين جز سوال اين پاسخ و
روند اين ميتوانند نحوي به كه نظرسنجيهايي مدت اين در.يافت معنا و
نحوه در يا نظرسنجيها برخي در البته كه شد انجام دهد ، نشان را
زيادي تفاوت انتخابات در شده كسب نتايج با يا و بود اشكال اعلامشان
را عمومي افكار شكلگيري ابعاد بيغرضانه نظرسنجيها ، برخي اما.داشت
حجتالاسلام انتخاباتي ستاد در كه نظرسنجيها از يكيميداد نشان
بود بهرهمند علمي روش از هم كه آن لحاظ به شد انجام خاتمي والمسلمين
توجه خور در بود نزديك بسيار افتاد اتفاق چه آن به آن ، نتيجه هم و
مستند را شده بيان مطالب است قادر آن شدن انجام شيوه نتايج و است
.سازد
:شد انجام سهمرحله در كار عمومي افكار تشخيص براي تحقيق اين در
مرحله و از 108ارديبهشت دوم مرحله فروردين ، از 2219 نخست مرحله
برگزاري از پيش روز دو تنها ماه ، يعني ارديبهشت از 3029 سوم
جهت تحقيقات با ميتوان چگونه اولا شود مشخص اينكه براي.انتخابات
.بوده موثر عواملي چه ببينيم:ثانيا كرد؟ مشخص را عمومي افكار
گانه مناطق 20 از نفر نمونه 1990 جامعه با و تهران سطح در تحقيق
.گرفت انجام انتخابات و رسانهها عمومي ، افكار بيان نسبت بررسي براي
نسبت طريق ، چه از پاسخگويان كه بود اين پرسشنامه اين سوالهاي از يكي
.ميكنند كسب اطلاعات جمهوري رياست اخبار به
و صدا -درصد مطبوعات3/18 پاسخهاي:(فروردين 2219) اول مرحله در
دانشگاه و مدرسه -درصد خانواده 7/3 -درصد همكاران 3/2 -درصد سيما 53
.شد دريافت درصد ، نميكنم 1/19 دنبال را مسايل و درصد 5/1
سيما 8/55 و صدا -مطبوعات 4/18درصد:(ارديبهشت 108) دوم مرحله در
دانشگاه 3/1 و مدرسه -درصد خانواده 8/4-درصد همكاران 8/1 -درصد
.داد تشكيل را درصد نميكنم 6/16 دنبال را مسايل و -درصد
نيست ، دسترس در آناينك نتايج كه (ارديبهشت 3019) سوم مرحله در و
در.بود شده كاسته بيشتر نميكنند دنبال كهمسايلرا كساني نسبت از
بزرگترين پوشش ، لحاظ به سيما و صدا اگرچه كه ، ديد ميتوان جا همين
.بودهاند موثرتر مطبوعات و است نداشته بيشتري تاثير ولي است رسانه
تدريج به دنبالنميكنند را كهمسايل افرادي تعداد از اينكه ديگر
نقش و بودن موثر احساس كه افرادي تعداد بر هرچه و است شده كاسته
.ميگرفت شكل بيشتر عمومي افكار ميشد ، افزوده ميكنند داشتن
آنها وشناخت نامزدها تعداد از آگاهي ميزان پيرامون بعدي ، سوال
مرحله در و درصد دوم 61 درمرحله درصد ، اول 5/53 مرحله در كه بود ،
.است داشته را آراء از درصد بالاي 70 سوم
عمومي افكار بهنامزدها ، نسبت آگاهي ميزان افزايش با ديگر عبارت به
نظر مورد نامزد كه ، سوال اين پاسخبه در و است شده معنادارتر
و درصد دوم 2/20 مرحله در درصد ، اول 7/13 مرحله در:كيست پرسششدگان
در اين بودند ، كرده اعلام را خاتمي آقاي درصد ، سوم 9/51 مرحله در
بوده كاهش روبه مرحله سه اين در نگرفتهها تصميم ميزان كه است حالي
در خاتمي آقاي است ، رئيسجمهور كسي چه اينكه پيشبيني مورد در.است
درصد سوم 1/24 مرحله در و درصد دوم 6/11 مرحله -درصد اول 8 مرحله
.است داشته را آراء
راي ايشان كهبه گفتهاند درصد اول 13 مرحله در آنكه وجود با يعني
پاسخ.بياورند راي ايشان كه پيشبينيميكنند درصد فقط 8 ولي ميدهند
سوم مرحله در و درصد دوم 28 مرحله -درصد اول 39 درمرحله نميدانم
در.يافتهاند كاهش نسبت همين به هم رقبا ساير و است بوده درصد 6/22
آزاد برگزاري به مردم اعتماد ميزان و انتخابات ، برگزاري آزادي مورد
زياد وخيلي بهزياد معتقد اول مرحله در درصد انتخابات ، 5/50
مجددا سوم مرحله در و رسيده دوم مرحله در درصد به 8/49 كه بودهاند
.است يافته افزايش
خاتمي آقاي به رويآوردن ميزان مرحله سه در نگرفته حذفتصميم به
دوم مرحله در درصد به 39 اول مرحله درصددر از 9/29 نمونه جامعه در
قبل روزهاي در نظرسنجي اين لذا بود ، رسيده سوم مرحله در درصد و 5/68
تا 9/72 بين 1/66 خاتمي آقاي كه ميكرده پيشبيني انتخابات برگزاري از
شده كسب آراء به نزديك تقريبا كه آورد خواهند بدست را آراء درصد
.بود نهايي
ميزان از تدريج به گفت بايد ;افتاد اتفاق اين چرا اينكه مورد در اما
است شده بيشتر اجتماعي مشاركت سقف و كاسته نداشتند مشاركت كه افرادي
و است شده افزوده است ، موثر انتخابات در آنها راي اينكه احساس بر و
.است اعتماد سه حاصل عمومي افكار از گرفته شكل روند اين
ظرفيت مردمتوانايي اينكه يعني اسلامي ، جمهوري نظام به اعتماد اول ،
به اعتماد دوم.بودند پذيرفته انتخاباتآزاد برگزاري براي را نظام
آقايخاتمي شخص به اعتماد سوم و كرده پيدا معنا رايدادن يعني خود
عنوان به را عمومي افكار پديده اعتماد ، نوع اين.ايشان برنامههاي و
.كرد مطرح اعتنا قابل و جدي مقوله يك
ميشود ، آننگريسته به جدي و كرده پيدا اهميت پديده اين ما درجامعه
را خود دولتي ، و اجرايي ازدستگاههاي اعم همه كه است دليل همين به
.ميدانند پاسخگو
از فراتر جريانسازنده ، يك عنوان به عمومي افكار بدانيم وقتي
آن توجه به ملزم را خود است ، شكلگرفته گروه ، و فرد يك تمنيات
جمهوريو رياست انتخابات به كه است لازم من بهاعتقاد و ميدانيم
توجه ملي مهم پديده يك عنوان به آن در رسانهها سهم و عمومي افكار
در چنانچه شود ، نوشته آن درباره پاياننامه دهها است شايسته و شود
ديگر مساله.پرداختهاند مهم اين به خارج دانشگاهي محافل از بسياري
اتكا با و عمومي افكار به توجه با بايد تصميمگيريها در كه است اين
يك عنوان به بايد را عمومي افكار كرد ، برخورد علمي پژوهشهاي به
.داد قرار مطالعه مورد اجتماعي پديده
خور در ميكنيم ، مسئلهاي نظرسنجيها نتايج از استفادههايي چه اينكه
بعدي نكته.باشد داشته علمي بنياد بايد تحقيق ، نفس اما است ، بررسي
شده آغاز تازه بلكه نيست ، يافته پايان عمومي افكار پديده كه اين
به اميد ملي ، وفاق اجتماعي ، همبستگي فرهنگي ، آسيبهاي سنجش براي.است
لذا.گيرد قرار توجه مورد مرتبا عمومي افكار بايد...و آينده
دولت عملكرد و برنامهها ارزيابي براي افكار سنجش مراكز يا نهادها
.آيد وجود به بايد
كه آوريد بهوجود مشتركي مباني مردم گرايشهاي نظرهاي بررسي براي و
اين بركات از يكينظرسنجيهاباشد همين ميتواند آن پايههاي
مشاركت سطح افزايش و دولت و مردم تاريخي فاصله شدن كم انتخابات ،
پرسشگر مردم حضور از ناشي همبستگي اين.بود نظام به اعتماد و مردمي
.پاسخگوست دولت و
خود بيشتر ميكنند ، دولت سوال دولت از بيشتر مردم كه ميزان همان به
اينرو از داشت ، پاس را نعمت اين بايد.ميداند پاسخگويي به مكلف را
.كرد توجه آن تكوين در موثر عوامل و عمومي بهافكار بايد همواره
|