دانشجويي جنبش سياسي رفتار
ايران
دكتر با گفت‌وگو در دانشجوي تشكلهاي حال و گذشته به نگاهي
زادگان عباس محمد سيد
ديگر بار خاموشي يك‌دهه از بعد دانشجويي تشكلهاي:اشاره
از.است مجدد نوزايي و حال‌شكل‌گيري در جامعه در
حضور خرداد ، بازآفريني دوم حماسه آفرين نقش بازتابهاي
-سياسي صحنه در ودانش‌آموختگان دانشجويان دوباره
با جنبش‌دانشجويي سرنوشت و سرشت خوردن گره و اجتماعي‌كشور
و گروهها شكل‌گيري.است ملي‌كشور و كلان مصالح و منافع
درعرصه‌هاي جانبه همه گفت‌وگوي امكان و تشكلهايدانشجويي
اين كه است خرداد دوم اثرات‌حماسه و بركات از سياسي -صنفي
.هستيم آن سالگرد درآستانه روزها
بزرگ رويداد اين مناسبت‌گراميداشت به همشهري مقالات سرويس
و كارشناسان صاحبنظران ، با گفت‌وگوهايي تاريخي ، سلسله
از تا است ديده تدارك كشورمان انديشه و فرهنگ صاحبان
اين نظر و نقد و شكافي كالبد به مختلفي منظرهاي و جنبه‌ها
با حاضر گفت‌وگوي.بپردازد كشورمان ماندني و تاريخي پديده
به نگاه و بازنگري جهت كه زادگان عباس محمد سيد دكتر
و فعاليت‌ها برخي شده ، انجام دانشجويي جنبش حال و پيشينه
داده قرار نظر و نقد مورد را دانشجويان سياسي رفتارهاي
.است
مقالات سرويس
از ايران در تشكلهايدانشجويي بفرمائيد بحث شروع براي
گرفت؟ شكل چگونه و كجا
چند از بحال شروع‌تا بدو از ايران در دانشجويي جنبش
رژيم با دانشجويان مبارزه يكي.است گذشته مشخص مرحله
دانشگاه شاه دوره در چه و رضاخان دوره در چه ;بود گذشته
در.مي‌رفت شمار به سياسي مبارزه بزرگ كانونهاي از يكي
گروههاي هم نقش‌داشتند اسلامي گروههاي هم سياسي اين‌مبارزه
بر نفوذشان زمان گذشت با و بتدريج اسلامي گروههاي اما چپ ،
علني شكل مبارزات اين اوقات بعضي.شد گسترده دانشجويان
بيروني گروههاي و احزاب به وابسته دانشجويان چون داشت
در.داشت صنفي شكل هم اوقات بعضي مي‌شد تشكيل كه بودند
كتابخانه ، انجمن مثل صنفي تشكلهاي قالب در گذشته دوران
طوري و مي‌كرد خودنمايي غيره و ادبيات انجمن فيلم ، انجمن
يك شد مجبور رژيم‌گذشته كه بود مبارزه كانون دانشگاهها
از بزرگي گروه و دانشگاه گارد بنام تعريف‌كند را شبكه‌اي
پليس كه طوري كندبه بسيج دانشگاه براي را پليس نيروي
در.داشت حضور دانشگاه در گارد تحت‌عنوان دائمي طور به
عمدتا اينكه يكي.ضعف‌داشت چند دانشجويي جنبش دوره آن
از و بود روشنفكري گرايشهاي و محض سياسي گرايشهاي به متكي
عاجز مردم تنگناهاي و مشكلات و مردم روزمره مسائل با پيوند
شدن گران مناسبت به كه اعتصاباتي مثل اوقات گاهي بود ،
بامردم هم دانشجوها داد ، رخ سال 1352 در اتوبوس بليت
درگيريهاي و كردند وتحريم نشدند اتوبوس سوار كردند همدردي
به يا افتاد اتفاق داستان اين بابت دردانشگاهها زيادي
برگزار ساله همه كه آذر مثل 16 معيني سالروزهاي مناسبت
حقيقت در.مي‌شدند درگير سنتي صورت به دانشجويان مي‌كردند
خيلي پيوند يك اما مي‌دادند ، نشان همدردي مردم با سالها آن
.نداشتند مردم با قوي
اسلامي انقلاب جريان‌پيروزي در دانشجويي جنبش دوم مرحله.
مبارزات‌با كانون بزرگترين به كه‌دانشگاهها افتاد اتفاق
سنگيني بسيار پيوند هم مردم با و شد تبديل گذشته رژيم
از خيلي.مي‌كردند شركت مردمي تظاهرات در دانشجوها.خورد
رهبري به تحصن آخرين.مي‌افتاد اتفاق دانشگاه در تحصن‌ها
اتفاق تهران دانشگاه مسجد در طالقاني آيت‌الله حضرت مرحوم
برگزار دانشگاه در مردمي مهم مراسمهاي از بسياري افتاد
جمله از دانشگاهها در جمعه نماز برگزاري سنت كه مي‌شد
با دانشگاه كه گرفت شكل بتدريج اينجا از تهران دانشگاه
سالها آن در.كرد برقرار نزديكي خيلي پيوند يك مردم
روي فكري -عقيدتي مبارزه به -سياسي مبارزه از دانشجويان
پايگاه كه آمد بوجود قوي نسبتا فكري انسجام يك و آوردند
آمد بوجود برايشان فكر اين دانشجوها.داشت نيرومندي خيلي
اين.نيستند مبارزه به قادر غني و اسلامي خودسازي بدون كه
نمي‌تواند قدمي هيچ تنهايي به دانشگاه كه آمد بوجود فكر
گروههاي با كه است لازم سياسي مبارزه اين در و بردارد
از هم بتواند و بكند برقرار ارتباط و بخورد پيوند گوناگون
.بدهد آنها به انديشه و فكر هم و كند استفاده آنها تجربه
هم مدارس بر كه گروهها پرشورترين از يكي دوره اين در
كه دانش‌آموزان از بسياري و بود دانشگاهها گذاشت تاثير
شدن وارد و دانشجويان طريق از آموختند را مبارزه الفباي
ياد را مبارزه الفباي دانشگاه با ارتباط و دانشگاه صحن به
پديده دادن رخ و انقلاب پيروزي داستان بعد مرحله.گرفتند
گروههاي بين فرهنگي انقلاب.بود ايران در فرهنگي انقلاب
نظام با برخورد شيوه و مبارزه نحوه برسر دانشجويان مختلف
(كمونيستها)چپ گروههاي.آمد بوجود بود ، شده تشكيل كه جديد
صدد در و كردند حكومتي بانظام براندازي برخورد عمدتا
به را منظوردانشگاهها بدين.بودند جامعه در گسترش‌كشمكشها
.مي‌آوردند حساب به خود مبارزات‌اصلي مركز عنوان
و نمي‌ديدند نفع‌انقلاب به را روند اين هم مسلمان گروههاي
دانشگاه از هم چپ گروههاي و شد عملاتعطيل دانشگاهها
نيرومندي پايگاه هم مردم بين چون البته.شدند جمع‌آوري
تاثير اجتماعي وضعيت در دانشگاهها در شدنشان جمع نداشتند ،
آن در.برنيانگيخت جامعه در هم عمده‌اي عكس‌العمل و نداشت
طرح با شدت به مسلمان گروههاي اسلامي‌و انجمنهاي دوره
براي چپ اماگروههاي بودند مخالف براندازي براي گروههاي‌چپ
دانشگاه از بلوچستان در و كردستان در مسلحانه مبارزه
سوءاستفاده خالصانه‌دانشجويان فطرت صداقت از و تغذيه‌مي‌شدند
دانشجويي جنبش به بزرگي زيانهاي رفتارهاي‌سياسي اين.كردند
مردم و شد بيرون‌لوث در دانشجويي جنبش چون ;كرد ماوارد
گروههاي و چپ گروههاي بين مرزبندي‌شده‌اي تفاوت كه عادي
ابراز سياسي‌دانشجويان مبارزات به نسبت مسلمان‌نمي‌ديدند ،
دوره اين در دانشجويي جنبش حيث ازاين.نمي‌كردند خوش‌بيني
آن و آمد هم‌پديد ديگري مشكل دوره اين در.افتاد به‌مخاطره
قرار سياسي كار تحت‌الشعاع علمي وكار بحث و درس كه بود اين
و هرج دردانشگاه و درآمد تعطيل نيمه حالت به كلاسها گرفت‌و
.بود دشوار و مشكل فوق‌العاده دانشگاه اداره و بود مرج
از دانشگاهها كه بود دانشگاهها بازگشايي از بعد بعد ، دوره
دوره اين در.شد برخوردار نسبتاگسترده‌تري انضباط يك
كار و بحث و سراغ‌درس به دادند ترجيح عمدتا دانشجويان
سياسي كار از و بپذيرند را نظم‌دانشگاه و بروند علمي
دانشگاه سياسي‌داخل كار زياد هم اجتماع شايد و فاصله‌گرفتند
سياسي كار براي وشرايط زمينه و نمي‌كرد استقبال را
اسلامي انجمنهاي نتيجه در.فراهم‌نبود دانشجويان
در نيرو ومهمترين بزرگترين دوره اين در كه دردانشگاهها
عميق‌تر فكري و علمي كارهاي عمدتادرگير بودند ، دانشگاه
سياسي‌فوق‌العاده كار در دخالت و سياسي ومبارزه مي‌شدند
دوران به رسيديم تا.صفرنرسيد به هم باز اما شد ، محدود
و است دانشجويي جنبش در جديد مرحله يك من نظر به كه فعلي
و گذاشت مهمي اثر دانشگاهها در واقع در خرداد دوم پيام
مسائل در پيشتاز و پيشرو نيروي از مهمي بخش دانشجويان
وابستگي دانشجوها كه است اين آن عمده دليل و هستند سياسي
و پست ، پول به) دارند ديگروابستگي‌هايي گروههاي.ندارند
عدم علت به دانشجويان (عامل‌ديگري هر يا و جاه مقام ،
سياسي مبارزات اوليه شرط وابستگي‌كه از رهايي و وابستگي
زدن ، حرف در ندارند وابستگي‌را اين چون است ، وعقيدتي
كنند عمل مي‌توانند ديگران از راحت‌تر بسيار عقيده دربيان
بخصوص و خرداد دوم حماسه از بعد.دهند نشان عكس‌العمل و
دانشجوهاپديد براي دانشگاه در تصور اين خاتمي آقاي انتخاب
كه رسيده فرا سياسي مبارزات از جديدي دوره كه آمد
تعميق و سياسي عميق‌تر آگاهي نوعي ايجاد آغاز در دانشجوها
و دانشجويي اقشار ميان سياسي انديشه و فكر بردن و انقلاب
نقش به تنها نبايد و بكنند بازي را بزرگتري نقش بايد مردم
آغاز دانشگاهها در جديدي موج اين بنابر.كنند بسنده علمي
و شده درگير جدي طور به بيرون مسائل با دانشجوها كه شده
و ركود حالتميدهند نشان عكس‌العمل بيرون مسائل به نسبت
نسبت‌به دانشجوها و است يافته پايان دانشگاه انزواي
جامعه اقشار از بسياري مثل كشور سرنوشت و سياسي مسائل
من نظر به مسئوليت احساس اين خود.مي‌كنند مسئوليت احساس
است گذاري ارج و اهميت شايسته كه است جديدي عطف نقطه يك
.مي‌باشد خرداد دوم از متاثر همه بيش‌از كه
و شد ايجاد خرداد دوم از مي‌فرماييدبعد شما كه فضايي اين
خرداد دوم من نظر به.خاص‌دارد شرايط يك به احتياج
پديده‌ها از يكي خرداد چون‌دوم باشد اصلي عامل نمي‌تواند
خرداد دوم از قبل.دانشجويي‌بود تشكلهاي وبرآيندهاي
فكري گروههاي از مي‌شوند فعال دانشجويان كه مي‌شود ديده
شايد.يابند حضور دانشگاههايشان در كه مي‌كنند دعوت مختلف
اين ولي باشد دانشجويي جنبش اوج نقطه خرداد دوم نوعي به
واقعه دو.كاملا .بود تكوين حال در آن از قبل در حركت
واقعه.كرد كمك وضعيت اين آمدن پديد به بيروني و دروني
كه كردند احساس عميقا دانشجويان كه بود اين دروني
بالاخره‌دانشجويان چون.هستند جديدي فكري تغذيه نيازمند
دارند ، نيازمند لازم فكري خوراك گروه‌جوان يك عنوان به
پديده‌مربوط اين و هستند نيازمندايدئولوژي و آرمانند
دانشجويان دنيا كشورهاي دراكثر نيست ، ما كشور به
مردم چون و دارند تفاوت مردم‌عادي با كه هستند گروههايي
كار در را زندگي آرمان و هستند روزمره كار درگير عادي
طبقه‌اي دانشجويان اما.مي‌دانند اقتصادي مشكلات حل و روزمره
عقيدتي و فكري پشتوانه آرمانها اين براي و آرماني‌ترند
اين بودند ، عقيدتي پشتوانه اين دنبال دانشجويان.مي‌خواهند
عرضه جاري فكري خوراك به‌عنوان كه آنچه و آمد بوجود ادراك
از كه فكري خوراك اين كه مي‌كردند احساس.است ناكافي مي‌شود
و است ناكافي مي‌شود عرضه رسمي فكري مجامع و رسانه‌ها طريق
و جديد انديشه‌نو ، تحليل نو ، فكر دنبال به دليل اين به
پر را خلافكري اين بتوانند تا جديدبودند برداشتهاي
نياز به‌اين بالطبع به هم گروههايروشنفكريكنند
و دارد هم‌ادامه هنوز روند اين و پاسخ‌گفتند دانشجويان
برانديشه‌هاي تاكيد با صحيح فكري اگرتغذيه دارد امكان
به دانشجويي انرژي اين نشود ، ارائه دانشجويان به نو
.رود انحراف به سمت‌نادرست
گروههاي و احزاب غياب در جامعه بود ، اجتماعي شرايط دوم
به نسبي به‌طور بتواند تا مي‌گشت سياسي مراكز دنبال سياسي
نيرومندي‌كه سياسي احزاب دوره اين در چون كند اتكا آنها
يكي نداشتيم اجتماعي‌بشوند و سياسي تشكلهاي موجب بتوانند
گروههاي بكند پر را تشكل‌ها جاي‌اين مي‌تواند كه مراكزي از
محسوبمي‌شوند صنفي سياسي تشكلهاي نوعي به و دانشجويي‌بودند
.مي‌كرد پر را خلابيروني اين ولي نداشتند رسميتي چه اگر
يك دانشجويي جنبش تا شد باعث وبيروني دروني عامل دو اين
نوجوان و گروههاي‌جوان كه است طبيعي.بپذيرد را نقش‌جديدتري
.است ديگر گروههاي از سياسي‌بيشتر تشكلهاي به نيازشان
مي‌آيد بوجود روشنفكري گروههاي توسط گروههاي‌سياسي عمدتا
فعاليتهاي مركز(برعكس نه)مي‌پيوندند آن به مردم عامه وبعد
دو اين خرداد دوم جريان دانشگاه‌است ، جامعه در روشنفكري
جريان‌جديد يك آن از و كرد متصل بهم را ودروني بيروني نياز
.ساخت
كه كردم برداشت اينطور من شمامي‌فرمائيد كه صحبتي اين با
جاي كردن پر نوعي به امروز تا حتي دانشجويي تشكلهاي وظيفه
تشكلهاي نگرفته‌اند شكل احزاب كه وقتي تا است احزاب خالي
از بعد اما باشند داشته را كاركرد اين مي‌توانند دانشجويي
.مي‌شود چه دانشجويي تشكلهاي وضعيت احزاب شكل‌گيري
جامعه با دانشجويي برخوردتشكلهاي مدل حالتي چنين در
به دانشجويي تشكلهاي بخشي‌از قاعدتا.شد خواهد عوض
در خودشان حزب براي ودانشجويان مي‌پيوندند حزبي جريانات
قدرتشان محلهاي از يكي هم احزاب و مي‌كنند كار دانشگاه
مستقل مي‌دهند ترجيح هم گروه يك.دانشگاههاست در مطمئنا
متوجه گرايش‌سياسي بجاي مستقل دانشجويان اين و بمانند باقي
.بود خواهند صنفي مسائل
دقيق و سازمان‌يافته خيلي دانشجويان خواسته‌هاي حاضر حال در
از بخشي آن بگيرد ، شكل اگراحزاباست موردي بيشتر و نيست
خواسته‌هايشان مي‌پيوندند احزاب به دانشجويي‌كه جنبش
.شد خواهد موجود وضع از يافته‌تر خيلي‌سازمان
دارد ادامه
|
