شماره‌ 1670‏‎ ‎‏‏،‏‎ 18 October 98 يكشنبه‌ 26مهر 1377 ، ‏‎
Front Page
National
International
Across Iran
Metropolitan
Features
Life
Letters
Business
Sports
Religion
Science/Culture
Arts
Articles
Last Page
كبير‏‎ تفسير‏‎ و‏‎ رازي‌‏‎ ابوالفتوح‌‏‎


:جستارگشايي‌‏‎
كه‌‏‎ (‎(الجنان‌‏‎ روح‌‏‎ و‏‎ الجنان‌‏‎ روض‌‏‎)‎) بزرگ‌‏‎ تفسير‏‎ صاحب‏‎ رازي‌ ، ‏‎ ابوالفتح‌‏‎ شيخ‌‏‎
علاقه‌‏‎ زيارتگاه‌‏‎ آرامگاهش‌‏‎ و‏‎ آرميده‌‏‎ (ع‌‏‎)عبدالعظيم‌‏‎ حضرت‌‏‎ جوار‏‎ در‏‎ قرنهاست‌‏‎
اسلامي‌‏‎ فرهنگ‌‏‎ در‏‎ ديني‌‏‎ دانشوران‌‏‎ برترين‌‏‎ زمره‌‏‎ در‏‎ است‌ ، ‏‎ فرهنگ‌‏‎ و‏‎ ديانت‌‏‎ مندان‌‏‎
كه‌‏‎ پارسيست‌‏‎ ديني‌‏‎ نثر‏‎ نمونه‌هاي‌‏‎ بهترين‌‏‎ از‏‎ نيز‏‎ وي‌‏‎ كبير‏‎ تفسير‏‎.‎است‌‏‎ ايران‌‏‎
نشان‌‏‎ را‏‎ هجري‌‏‎ شش‌‏‎ سده‌‏‎ و‏‎ پنج‌‏‎ سده‌‏‎ اواخر‏‎ در‏‎ ديني‌‏‎ نثر‏‎ موءلفه‌هاي‌‏‎ عاليترين‌‏‎
علامه‌‏‎ اين‌‏‎ نوشتارهاي‌‏‎ مشخصات‌‏‎ و‏‎ آثار‏‎ بازندگي‌ ، ‏‎ زير‏‎ مطلب‏‎ در‏‎.‎مي‌دهد‏‎
.مي‌شويم‌‏‎ آشنا‏‎ قرون‌‏‎ آن‌‏‎ بزرگ‌‏‎ مفسر‏‎ و‏‎ ذوالفنون‌‏‎
معارف‌‏‎ گروه‌‏‎
ايام‌‏‎ و‏‎ احوال‌‏‎ و‏‎ درباره‌زندگي‌‏‎ نكته‌هايي‌‏‎
/ق‌‏‎ از 552‏‎ پس‌‏‎ - ح‌ 480‏‎) خزاعي‌‏‎ احمد‏‎ محمدبن‌‏‎ بن‌‏‎ علي‌‏‎ بن‌‏‎ حسين‌‏‎ الدين‌‏‎ جمال‌‏‎
و‏‎ الجنان‌‏‎ روض‌‏‎)) تفسير‏‎ موءلف‌‏‎ و‏‎ امامي‌‏‎ نامدار‏‎ مفسر‏‎ و‏‎ عالم‌‏‎ ‎‏‏،‏‎(‎م‌‏‎ ‎‏‏1157‏‎-‎‏‏1087‏‎
متعددي‌‏‎ دانشمندان‌‏‎ زمان‌ ، ‏‎ طول‌‏‎ در‏‎ است‌‏‎ خانداني‌‏‎ مشاهير‏‎ از‏‎ ((الجنان‌‏‎ روح‌‏‎
كه‌‏‎ اماميه‌‏‎ علماي‌‏‎ از‏‎ معروف‌‏‎ سلسله‌اي‌‏‎ عنوان‌‏‎ با‏‎ آنان‌‏‎ از‏‎ وافندي‌‏‎ است‌‏‎ پرورده‌‏‎
به‌‏‎ ايشان‌‏‎ نسب‏‎ كه‌‏‎ آنجا‏‎ از‏‎.‎است‌‏‎ كرده‌‏‎ ياد‏‎ داشته‌اند ، ‏‎ متعددي‌‏‎ تاليفات‌‏‎ يك‌‏‎ هر‏‎
كه‌‏‎ نيست‌‏‎ روشن‌‏‎ دارند ، ‏‎ تازي‌‏‎ اصل‌‏‎ مي‌رسد ، ‏‎ خزاعي‌‏‎ رفاء‏‎ و‏‎ بن‌‏‎ بديل‌‏‎ بن‌‏‎ نافع‌‏‎
مي‌بايست‌‏‎ احتمالا‏‎ آنان‌‏‎ مهاجرت‌‏‎ ولي‌‏‎ آمدند ، ‏‎ ايران‌‏‎ به‌‏‎ زماني‌‏‎ چه‌‏‎ رازي‌‏‎ اجداد‏‎
نيشابور‏‎ در‏‎ نخست‌‏‎ ايشان‌‏‎.باشد‏‎ گرفته‌‏‎ صورت‌‏‎ م‌‏‎ و 8‏‎ ق‌/7‏‎ و 2‏‎ سده‌هاي‌ 1‏‎ در‏‎
نسبت‌‏‎ با‏‎ احمد‏‎ بن‌‏‎ حسين‌‏‎ بن‌‏‎ احمد‏‎ ابوبكر‏‎ ابوالفتوح‌ ، ‏‎ دوم‌‏‎ جد‏‎ و‏‎ گزيدند‏‎ مسكن‌‏‎
در‏‎ گويا‏‎ ري‌‏‎ در‏‎ آنان‌‏‎ اقامت‌‏‎.‎(‎الدين‌ ، 7‏‎ منتجب‏‎) مي‌شد‏‎ خوانده‌‏‎ خزاعي‌‏‎ نيشابوري‌‏‎
طوسي‌‏‎ شيخ‌‏‎ و‏‎ رضي‌‏‎ شيخ‌‏‎ مرتضي‌ ، ‏‎ سيد‏‎ شاگرد‏‎ وي‌‏‎.‎شد‏‎ آغاز‏‎ احمد‏‎ ابوبكر‏‎ همين‌‏‎ زمان‌‏‎
‎‏‏،‏‎((فقه‌‏‎ در‏‎ الروض‏‎))‎ ‎‏‏،‏‎((الاحاديث‌‏‎ عيون‌‏‎)) مجلد ، ‏‎ در 4‏‎ (‎(‎الامالي‌‏‎)‎)‎ آثارش‌‏‎ از‏‎ و‏‎ بود‏‎
اين‌‏‎ برادر‏‎.‎شمرده‌اند‏‎ بر‏‎ را‏‎ (‎(‎المنانسك‌‏‎)‎)‎ و‏‎ اصول‌‏‎ در‏‎ (‎(‎المفتاح‌‏‎)) ‎‏‏،‏‎((السنن‌‏‎))
احوال‌‏‎ در‏‎ ((الدين‌‏‎ منتجب‏‎)‎).داشت‌‏‎ نام‌‏‎ محسن‌‏‎ و‏‎ بود‏‎ عالمان‌‏‎ شمار‏‎ در‏‎ نيز‏‎ ابوبكر‏‎
و‏‎ (‎(القرآن‌‏‎ اعجاز‏‎)) ‎‏‏،‏‎(‎(‎السير‏‎)) ‎‏‏،‏‎((الامالي‌‏‎)‎)‎ آثارش‌‏‎ از‏‎ و‏‎ بوده‌‏‎ واعظ‏‎ كه‌‏‎ گفته‌‏‎ وي‌‏‎
.است‌‏‎ برشمرده‌‏‎ را‏‎ مولاه‌‏‎ كنت‌‏‎ من‌‏‎ بيان‌‏‎ كتاب‏‎
از‏‎ نيشابوري‌‏‎ مفيد‏‎ احمد ، ‏‎ بن‌‏‎ عبدالرحمن‌‏‎ ابومحمد‏‎ ابوالفتوح‌ ، ‏‎ پدر‏‎ عموي‌‏‎
شناخته‌‏‎ فردي‌‏‎ نيز‏‎ سنت‌‏‎ اهل‌‏‎ نزد‏‎ و‏‎ بوده‌‏‎ خود‏‎ عصر‏‎ در‏‎ اماميه‌‏‎ بلندپايه‌‏‎ محدثان‌‏‎
و‏‎ براج‌‏‎ ابن‌‏‎ ديلمي‌ ، ‏‎ سلار‏‎ طوسي‌ ، ‏‎ شيخ‌‏‎ مرتضي‌ ، ‏‎ سيد‏‎ شاگردان‌‏‎ از‏‎ وي‌‏‎است‌‏‎ شده‌‏‎
تاليفاتي‌‏‎ حديث‌‏‎ در‏‎ و‏‎ بوده‌‏‎ -اماميه‌‏‎ نامدار‏‎ دانشمندان‌‏‎ و‏‎ علما‏‎ از‏‎ -‎كراجكي‌‏‎
و‏‎ (‎(الامالي‌‏‎)‎)‎ ‎‏‏،‏‎(‎(‎الرضويات‌‏‎)) ‎‏‏،‏‎((العلويات‌‏‎)‎)‎ ‎‏‏،‏‎((النجا‏‎ سفين‏‎)‎)‎ چون‌‏‎ معتبر‏‎
كه‌‏‎ احمد‏‎ محمدبن‌‏‎ ابوسعيد‏‎ ابوالفتوح‌ ، ‏‎ نياي‌‏‎.‎است‌‏‎ داشته‌‏‎ ((عيون‌الاخبار‏‎)‎)‎
دست‌‏‎ چيره‌‏‎ است‌ ، محدثي‌‏‎ برده‌‏‎ نام‌‏‎ (‎(المفيد‏‎ الشيخ‌‏‎)‎)‎ عنوان‌‏‎ با‏‎ وي‌‏‎ از‏‎ منتجبالدين‌‏‎
مناقب‏‎ في‌‏‎ الزهراء‏‎ الروض‏‎)):قرار‏‎ اين‌‏‎ از‏‎.‎است‌‏‎ داشته‌‏‎ تاليفاتي‌‏‎ و‏‎ بوده‌‏‎
‎‏‏،‏‎((القرنين‌‏‎ بذي‌‏‎ (‎ع‌‏‎)علي‌‏‎ تشبيه‌‏‎)) و‏‎ ((المقامين‌‏‎ بين‌‏‎ الفرق‌‏‎))‎ ‎‏‏،‏‎(ع‌‏‎)‎(‎(‎الزهراء‏‎ فاطم‏‎
ايمان‌‏‎ في‌‏‎ الطالب‏‎ مني‌‏‎)‎)‎ ‎‏‏،‏‎(ع‌‏‎)(‎(‎اميرالموءمنين‌‏‎ فضائل‌‏‎ في‌‏‎ الاربعين‌‏‎ عن‌‏‎ الاربعين‌‏‎))‎
في‌‏‎ الواصحه‌‏‎ الرساله‌‏‎))‎ ‎‏‏،‏‎(‎(‎التقسيم‌‏‎ بيان‌‏‎ في‌‏‎ التفهيم‌‏‎)‎)‎ ‎‏‏،‏‎((المولي‌‏‎)) ‎‏‏،‏‎(‎(طالب‏‎ ابي‌‏‎
در‏‎ چه‌‏‎ اگر‏‎ نيز ، ‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ پدر‏‎.‎(‎(‎معرفته‌‏‎ من‌‏‎ مالابد‏‎ و‏‎ الناصي‏‎ دعوي‌‏‎ بطلان‌‏‎
از‏‎ ليكن‌‏‎ است‌ ، ‏‎ نشده‌‏‎ برده‌‏‎ نام‌‏‎ او‏‎ از‏‎ مستقل‌‏‎ طور‏‎ به‌‏‎ ((منتجبالدين‌‏‎ الفهرست‌‏‎))‎
زمره‌‏‎ از‏‎ كه‌‏‎ گفت‌‏‎ مي‌توان‌‏‎ بوده‌ ، ‏‎ برده‌‏‎ علمي‌‏‎ بهره‌‏‎ وي‌‏‎ از‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ كه‌‏‎ آنجا‏‎
.است‌‏‎ بوده‌‏‎ دانشمندان‌‏‎ و‏‎ علما‏‎
متولد‏‎ ري‌‏‎ در‏‎ احتمالا‏‎ او‏‎.‎برجاست‌‏‎ اندكي‌‏‎ دانسته‌هاي‌‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ زندگي‌‏‎ از‏‎
در‏‎ زنده‌‏‎)‎ طوسي‌‏‎ شيخ‌‏‎ فرزند‏‎ ابوعلي‌‏‎ محضر‏‎ كه‌‏‎ آنجا‏‎ از‏‎.باليد‏‎ همانجا‏‎ در‏‎ و‏‎ شد‏‎
حدود‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ برمي‌آيد‏‎ است‌ ، ‏‎ بوده‌‏‎ كرده‌‏‎ درك‌‏‎ نجف‌‏‎ در‏‎ قوي‌‏‎ احتمال‌‏‎ به‌‏‎ را‏‎ (ق‌‏‎ ‎‏‏511‏‎
بدانيم‌‏‎ كه‌‏‎ مي‌گيرد‏‎ قوت‌‏‎ آنگاه‌‏‎ نظر‏‎ اين‌‏‎.‎باشد‏‎ شده‌‏‎ زاده‌‏‎ م‌‏‎ ‎‏‏1087‏‎/ق‌‏‎ سال‌ 480‏‎
حداكثر‏‎ نبايد‏‎ كه‌‏‎ احمد‏‎ بن‌‏‎ عبدالرحمن‌‏‎ ابومحمد‏‎ مفيد‏‎ پدرش‌ ، ‏‎ عموي‌‏‎ شاگرد‏‎ وي‌‏‎
از‏‎ بايد‏‎ وي‌‏‎ مشايخ‌‏‎ ديگر‏‎ از‏‎.‎است‌‏‎ بوده‌‏‎ نيز‏‎ باشد ، ‏‎ كرده‌‏‎ درك‌‏‎ را‏‎ ق‌‏‎ سال‌ 500‏‎
حسن‌‏‎ ابومحمد‏‎ عمادالدين‌‏‎ رازي‌ ، ‏‎ مقري‌‏‎ علي‌‏‎ بن‌‏‎ عبدالله‌‏‎ بن‌‏‎ عبدالجبار‏‎ مفيد‏‎ شيخ‌‏‎
بن‌الرضا‏‎ بن‌الناصر‏‎ علي‌‏‎ ابوالحسن‌‏‎ و‏‎ (‎معالم‌‏‎ صاحب‏‎) استرآبادي‌‏‎ قاضي‌‏‎ محمد‏‎ بن‌‏‎
شيخ‌‏‎)‎)‎ را‏‎ زمخشري‌‏‎ خود ، ‏‎ كتاب‏‎ از‏‎ جايي‌‏‎ در‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ اينكه‌‏‎ همچنين‌‏‎.برد‏‎ نام‌‏‎
را‏‎ وي‌‏‎ محضر‏‎ رازي‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ آن‌‏‎ گوياي‌‏‎ (ص‌ 633‏‎) قزويني‌‏‎ نظر‏‎ به‌‏‎ مي‌خواند ، ‏‎ ((ما‏‎
.است‌‏‎ بوده‌‏‎ دريافته‌‏‎
تعلق‌‏‎ بدان‌‏‎ و‏‎ مي‌پرداخته‌‏‎ خطابه‌‏‎ و‏‎ وعظ‏‎ به‌‏‎ بيشتر‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ كه‌‏‎ پيداست‌‏‎ چنان‌‏‎
او‏‎ تفسيري‌‏‎ سبك‌‏‎ بر‏‎ آشكاري‌‏‎ تاثير‏‎ دلبستگي‌‏‎ اين‌‏‎ چندانكه‌‏‎ است‌ ، ‏‎ داشته‌‏‎ خاطر‏‎
از‏‎ و‏‎ آورده‌‏‎ (‎(‎الاحباب‏‎ روح‌‏‎)‎)‎ در‏‎ خود‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ كه‌‏‎ گزارشي‌‏‎ به‌‏‎ بنا‏‎.‎است‌‏‎ نهاده‌‏‎
در‏‎ بوده‌‏‎ جوان‌‏‎ كه‌‏‎ آنگاه‌‏‎ او ، ‏‎ وعظ‏‎ مجالس‌‏‎ است‌ ، ‏‎ رسيده‌‏‎ ما‏‎ دست‌‏‎ به‌‏‎ افندي‌‏‎ طريق‌‏‎
مردمان‌‏‎ نزد‏‎ عظيم‌‏‎ قبولي‌‏‎ -كليني‌‏‎ علان‌‏‎ به‌‏‎ منسوب‏‎ احتمالا‏‎ -ري‌‏‎ علان‌‏‎ خان‌‏‎
نزد‏‎ حاسدان‌‏‎ سعايت‌‏‎ دليل‌‏‎ به‌‏‎ و‏‎ مي‌بردند‏‎ رشك‌‏‎ وي‌‏‎ به‌‏‎ برخي‌‏‎ چنانكه‌‏‎ است‌ ، ‏‎ داشته‌‏‎
.گرديد‏‎ محروم‌‏‎ وعظ‏‎ از‏‎ مدتي‌‏‎ شهر ، ‏‎ والي‌‏‎
بيانگر‏‎ او‏‎ تفسير‏‎ و‏‎ بود‏‎ استاد‏‎ خود‏‎ زمان‌‏‎ متداول‌‏‎ علوم‌‏‎ از‏‎ برخي‌‏‎ در‏‎ ابوالفتوح‌‏‎
منتجبالدين‌‏‎.‎است‌‏‎ تاريخ‌‏‎ و‏‎ فقه‌‏‎ اصول‌‏‎ فقه‌ ، ‏‎ حديث‌ ، ‏‎ قرائات‌ ، ‏‎ نحوي‌‏‎ در‏‎ وي‌‏‎ تبحر‏‎
گفته‌‏‎ و‏‎ كرده‌‏‎ ياد‏‎ (‎(‎تعالي‌‏‎ الله‌‏‎ كلام‌‏‎ ترجمان‌‏‎ السعيد‏‎ الامام‌‏‎)‎) تعبير‏‎ با‏‎ وي‌‏‎ از‏‎
النسخ‌‏‎)‎)‎ عنوان‌‏‎ با‏‎ را‏‎ او‏‎ نيز‏‎ كيذري‌‏‎است‌‏‎ بوده‌‏‎ دين‌‏‎ مفسر‏‎ و‏‎ واعظ‏‎ عالم‌ ، ‏‎ او‏‎ كه‌‏‎
چنين‌‏‎ را‏‎ او‏‎ تفسيرش‌‏‎ كتاب‏‎ از‏‎ نسخه‌اي‌‏‎ روي‌‏‎ بر‏‎ همچنين‌‏‎.‎است‌‏‎ خوانده‌‏‎ ((الامام‌‏‎
المل‏‎ جمال‌‏‎ الرئيس‌‏‎ العالم‌‏‎ الامام‌‏‎ وحد‏‎ الا‏‎ الاجل‌‏‎ النسخ‌‏‎)‎)‎:‎خوانده‌اند‏‎
الطائف‏‎ مفتي‌‏‎ العلماء‏‎ فخر‏‎ الائمه‌‏‎ شرف‌‏‎ الاسلام‌والمسلمين‌‏‎ قطب‏‎ والدين‌‏‎
.((المبين‌‏‎ كلام‌الله‌‏‎ ترجمان‌‏‎ المفسرين‌‏‎ سلطان‌‏‎
شهرآشوب‏‎ ابن‌‏‎ و‏‎ رازي‌‏‎ منتجبالدين‌‏‎ از‏‎ بايد‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ برجسته‌‏‎ شاگردان‌‏‎ از‏‎
روح‌‏‎)‎)‎ و‏‎ ((الجنان‌‏‎ روض‌‏‎)‎)‎ عنوانهاي‌‏‎ با‏‎ استادش‌‏‎ اثر‏‎ دو‏‎ منتخبالدين‌‏‎.‎برد‏‎ نام‌‏‎
تفسير‏‎ روايت‌‏‎ اجازه‌‏‎ كسب‏‎ به‌‏‎ ابن‌شهرآشوب‏‎ و‏‎.خواند‏‎ وي‌‏‎ خود‏‎ نزد‏‎ را‏‎ (‎(‎الاحباب‏‎
مي‌توان‌‏‎ او‏‎ راويان‌‏‎ و‏‎ شاگردان‌‏‎ ديگر‏‎ ميان‌‏‎ از‏‎.آمد‏‎ نائل‌‏‎ ((‎الجنان‌‏‎ روض‌‏‎))‎ او ، ‏‎
صفي‌الدين‌‏‎ طوسي‌ ، ‏‎ حمزه‌‏‎ بن‌‏‎ عبدالله‌‏‎ نصيرالدين‌‏‎ ابوطالب‏‎:برد‏‎ نام‌‏‎ را‏‎ اينان‌‏‎
علي‌‏‎ ابوالفرج‌‏‎ عمادالدين‌‏‎ ‎‏‏،‏‎(‎؟‏‎)‎الحيروي‌‏‎ سيار‏‎ بن‌‏‎ ابي‌بكر‏‎ بن‌‏‎ حسن‌‏‎ ابومحمد‏‎
حسين‌‏‎ محمدبن‌‏‎ بن‌‏‎ شرفشاه‌‏‎ شريف‌‏‎ و‏‎ راوندي‌‏‎ هبتالله‌‏‎ بن‌‏‎ سعيد‏‎ قطبالدين‌‏‎ فرزند‏‎
.افطسي‌‏‎ زياره‌‏‎ بن‌‏‎
كه‌‏‎ علي‌‏‎ صدرالدين‌‏‎ يكي‌‏‎:‎بودند‏‎ عالمان‌‏‎ شمار‏‎ در‏‎ تن‌‏‎ دو‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ فرزندان‌‏‎ از‏‎
الدين‌‏‎ تاج‌‏‎ ديگري‌‏‎ و‏‎ كرده‌‏‎ ياد‏‎ (‎(دين‌‏‎ فقيه‌‏‎)) تعبير‏‎ با‏‎ وي‌‏‎ از‏‎ الدين‌‏‎ منتجب‏‎
تاج‌الدين‌‏‎.‎است‌‏‎ كرده‌‏‎ ياد‏‎ ((‎ورع‌‏‎ فاضل‌‏‎)‎)‎ عنوان‌‏‎ با‏‎ او‏‎ از‏‎ همو‏‎ كه‌‏‎ محمد‏‎ ابوجعفر‏‎
.است‌‏‎ كرده‌‏‎ شاگردي‌‏‎ پدر‏‎ نزد‏‎ خود‏‎
آگاهي‌‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ زندگي‌‏‎ درباره‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ تاريخي‌‏‎ آخرين‌‏‎ ق‌‏‎ سال‌ 552‏‎
((الجنان‌‏‎ روض‌‏‎)) روايت‌‏‎ براي‌‏‎ كه‌‏‎ مي‌آيد‏‎ دست‌‏‎ به‌‏‎ اجازه‌اي‌‏‎ متن‌‏‎ از‏‎ آن‌‏‎ و‏‎ داريم‌‏‎
درباره‌‏‎ اصفهاني‌‏‎ آزاداني‌‏‎ گزارش‌‏‎ اين‌ ، ‏‎ بنابر‏‎.است‌‏‎ بوده‌‏‎ داده‌‏‎ خود‏‎ شاگرد‏‎ به‌‏‎
اين‌‏‎ كه‌‏‎ ارموي‌‏‎ محدث‌‏‎.‎باشد‏‎ درست‌‏‎ نمي‌تواند‏‎ ق‌‏‎ در 540‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ مرگ‌‏‎ تاريخ‌‏‎
تاريخ‌‏‎ اين‌‏‎ ديگر ، ‏‎ شواهدي‌‏‎ و‏‎ شده‌‏‎ ياد‏‎ اجازه‌‏‎ به‌‏‎ توجه‌‏‎ با‏‎ كرده‌ ، ‏‎ نقل‌‏‎ را‏‎ مطلب‏‎
ايجاز‏‎)‎)‎ موءلف‌‏‎ ابن‌حمزه‌‏‎ گزارش‌‏‎ از‏‎ حال‌‏‎ اين‌‏‎ با‏‎.مي‌داند‏‎ ق‌‏‎ از 554‏‎ تصحيفي‌‏‎ را‏‎
بوده‌‏‎ رفته‌‏‎ مكه‌‏‎ به‌‏‎ سپس‌‏‎ و‏‎ بوده‌‏‎ ري‌‏‎ در‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ مرگ‌‏‎ زمان‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ ((المطالب‏‎
بوده‌‏‎ يافته‌‏‎ وفات‌‏‎ ق‌‏‎ به‌ 600‏‎ نزديك‌‏‎ سالهاي‌‏‎ در‏‎ شيخ‌‏‎ كه‌‏‎ برمي‌آيد‏‎ چنين‌‏‎ است‌ ، ‏‎
از‏‎ پس‌‏‎ مسافرت‌‏‎ اين‌‏‎ و‏‎ رفته‌‏‎ اصفهان‌‏‎ به‌‏‎ مكه‌‏‎ از‏‎ بازگشت‌‏‎ در‏‎ حمزه‌‏‎ ابن‌‏‎ زيرا‏‎ است‌‏‎
به‌‏‎)‎ گزارش‌‏‎ اين‌‏‎ ولي‌‏‎است‌‏‎ بوده‌‏‎ (‎ق‌‏‎ د 600‏‎) شافعي‌‏‎ (م‌‏‎-ه‏‎)‎ عجلي‌‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ مرگ‌‏‎
رازي‌‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ زيرا‏‎.باشد‏‎ برخوردار‏‎ صحت‌‏‎ از‏‎ نمي‌تواند‏‎ (‎مخصوص‌‏‎ صورت‌‏‎ اين‌‏‎
قيد‏‎ در‏‎ (ق‌‏‎ سالهاي‌ 556566‏‎ ميان‌‏‎) ((نقض‌‏‎)‎)‎ كتاب‏‎ تاليف‌‏‎ زمان‌‏‎ در‏‎ قطع‌‏‎ به‌طور‏‎
.است‌‏‎ نبوده‌‏‎ حيات‌‏‎
ري‌‏‎ در‏‎ حسني‌‏‎ عبدالعظيم‌‏‎ امامزاده‌‏‎ مرقد‏‎ جوار‏‎ در‏‎ خودش‌‏‎ وصيت‌‏‎ به‌‏‎ را‏‎ ابوالفتوح‌‏‎
خلطي‌‏‎ از‏‎ ناشي‌‏‎ دانسته‌ ، ‏‎ اصفهان‌‏‎ در‏‎ را‏‎ او‏‎ مدفن‌‏‎ شوشتري‌‏‎ اينكه‌‏‎ و‏‎ كردند‏‎ مدفون‌‏‎
م‌‏‎ سده‌ 10ق‌/16‏‎ از‏‎ كم‌‏‎ دست‌‏‎ اصفهان‌‏‎ مردم‌‏‎ ميان‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ عجلي‌‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ با‏‎ است‌‏‎
.است‌‏‎ داشته‌‏‎ سابقه‌‏‎
ابوالفتوح‌‏‎ تفسير‏‎
از‏‎ بزرگي‌‏‎ تفسير‏‎ ((‎ابوالفتوح‌‏‎ تفسير‏‎)‎)‎ به‌‏‎ معروف‌‏‎ (‎(الجنان‌‏‎ روح‌‏‎ و‏‎ الجنان‌‏‎ روض‌‏‎)‎)‎
به‌‏‎ ابن‌شهرآشوب ، ‏‎ (‎(‎العلما‏‎ معالم‌‏‎)‎)‎ در‏‎ آن‌‏‎ عنوان‌‏‎.است‌‏‎ فارسي‌‏‎ زبان‌‏‎ به‌‏‎ قرآن‌‏‎
نيز‏‎ و‏‎ همو‏‎ مناقب‏‎ در‏‎ اما‏‎.‎است‌‏‎ شده‌‏‎ ضبط‏‎ ((الجنان‌‏‎ روح‌‏‎ و‏‎ الجنان‌‏‎ روح‌‏‎)‎)‎ صورت‌‏‎
آنكه‌‏‎ حال‌‏‎است‌‏‎ آمده‌‏‎ (‎(..‎الجنان‌‏‎ روض‌‏‎)) صورت‌‏‎ همان‌‏‎ به‌‏‎ (‎(منتجبالدين‌‏‎ الفهرست‌‏‎))
.است‌‏‎ نشده‌‏‎ اشاره‌اي‌‏‎ آن‌‏‎ نام‌‏‎ به‌‏‎ اساسا‏‎ كتاب ، ‏‎ مقدمه‌‏‎ در‏‎
را‏‎ آن‌‏‎ مفصل‌ ، ‏‎ بحثي‌‏‎ طي‌‏‎ قزويني‌‏‎ محمد‏‎.‎نيست‌‏‎ دانسته‌‏‎ روشني‌‏‎ به‌‏‎ تاليف‌‏‎ تاريخ‌‏‎
متن‌‏‎ قزويني‌ ، ‏‎ نظر‏‎ نقد‏‎ در‏‎ نفيسي‌‏‎ اما‏‎ مي‌كند ، ‏‎ تعيين‌‏‎ سالهاي‌ 510556‏‎ ميان‌‏‎
براي‌‏‎ ذيقعده‌ 547‏‎ در‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ كه‌‏‎ مي‌دهد‏‎ قرار‏‎ استناد‏‎ مورد‏‎ را‏‎ اجازه‌اي‌‏‎
تاليف‌‏‎ نفيسي‌‏‎ نظر‏‎ به‌‏‎است‌‏‎ بوده‌‏‎ داده‌‏‎ شاگردانش‌‏‎ از‏‎ يكي‌‏‎ به‌‏‎ خود‏‎ تفسير‏‎ روايت‌‏‎
در‏‎.‎است‌‏‎ بوده‌‏‎ رسيده‌‏‎ اتمام‌‏‎ به‌‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ پيش‌‏‎ سال‌‏‎ دو‏‎ يكي‌‏‎ يا‏‎ سال‌‏‎ همان‌‏‎ در‏‎ تفسير‏‎
كتاب ، ‏‎ نخستين‌‏‎ بخش‌‏‎ از‏‎ نيمي‌‏‎ حداقل‌‏‎ تاليف‌‏‎ پژوهشها ، ‏‎ جديدترين‌‏‎ براساس‌‏‎ حال‌‏‎ عين‌‏‎
استناد‏‎ به‌‏‎ زيرا‏‎.است‌‏‎ بوده‌‏‎ يافته‌‏‎ پايان‌‏‎ تاريخ‌‏‎ اين‌‏‎ از‏‎ پيش‌‏‎ سال‌‏‎ حدود 14‏‎
در‏‎ اساس‌‏‎ نسخه‌‏‎ كتابت‌‏‎ جلدي‌ ، ‏‎ تفسير 20‏‎ اين‌‏‎ جلد 11‏‎ نسخه‌هاي‌‏‎ از‏‎ يكي‌‏‎ خاتمه‌‏‎
.است‌‏‎ بوده‌‏‎ گرفته‌‏‎ انجام‌‏‎ صفر 533‏‎
گسترده‌‏‎ رواجي‌‏‎ و‏‎ شد‏‎ روبه‌رو‏‎ شايان‌‏‎ اقبالي‌‏‎ با‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ اثر‏‎ تقدير ، ‏‎ هر‏‎ به‌‏‎
بي‌مر‏‎ نسختهاي‌‏‎)‎)‎:‎رازي‌‏‎ قزويني‌‏‎ گفته‌‏‎ به‌‏‎ (‎(‎نقض‌‏‎)) تاليف‌‏‎ زمان‌‏‎ در‏‎ چندانكه‌‏‎ يافت‌ ، ‏‎
نيز‏‎ و‏‎ ((عالم‌‏‎ دربلاد‏‎ باهر‏‎ و‏‎ ظاهر‏‎ و‏‎ اسلام‌‏‎ طوايف‌‏‎ در‏‎ را‏‎ آن‌‏‎ است‌‏‎ بي‌عدد‏‎ و‏‎
كتاب‏‎ مقدمه‌‏‎ در‏‎ ابوالفتوح‌‏‎.‎را‏‎ آن‌‏‎ (‎(‎راغبند‏‎ و‏‎ طالب‏‎ طوايف‌‏‎ همه‌‏‎ علماي‌‏‎ و‏‎ ائمه‌‏‎)‎)
از‏‎ جماعتي‌‏‎ چون‌‏‎ پس‌‏‎))‎:‎مي‌گويد‏‎ چنين‌‏‎ قرآن‌‏‎ مفسر‏‎ و‏‎ تفسير‏‎ شروط‏‎ ذكر‏‎ از‏‎ پس‌‏‎
باب‏‎ اين‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ كردند‏‎ اقتراح‌‏‎ تدين‌‏‎ و‏‎ علم‌‏‎ اهل‌‏‎ و‏‎ اماثل‌‏‎ از‏‎ بزرگان‌‏‎ و‏‎ دوستان‌‏‎
واجب‏‎ انواع‌ ، ‏‎ براين‌‏‎ مشتمل‌‏‎ نيست‌‏‎ تفسيري‌‏‎ را‏‎ ما‏‎ اصحاب‏‎ چه‌‏‎ كردن‌ ، ‏‎ بايد‏‎ جمعي‌‏‎
به‌‏‎ يكي‌‏‎ و‏‎ پارسي‌‏‎ به‌‏‎ يكي‌‏‎:‎تفسير‏‎ دو‏‎ به‌‏‎ دادن‌‏‎ وعده‌‏‎ و‏‎ ايشان‌‏‎ كردن‌‏‎ اجابت‌‏‎ ديدم‌‏‎
و‏‎ بودند‏‎ بيشتر‏‎ اين‌‏‎ طالبان‌‏‎ آنكه‌‏‎ براي‌‏‎ تازي‌ ، ‏‎ بر‏‎ شد‏‎ مقدم‌‏‎ پارسي‌‏‎ كه‌‏‎ جز‏‎:تازي‌‏‎
.((بود‏‎ عام‌تر‏‎ بدو‏‎ هركسي‌‏‎ فايده‌‏‎
به‌‏‎ تفسيري‌‏‎ تاليف‌‏‎ از‏‎ موجود‏‎ منابع‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ ضروري‌‏‎ نكته‌‏‎ اين‌‏‎ ذكر‏‎ اينجا‏‎ در‏‎
تفسيري‌‏‎ وي‌‏‎ كه‌‏‎ مي‌نمايد‏‎ دور‏‎ و‏‎ نمي‌دهند‏‎ دست‌‏‎ به‌‏‎ گزارشي‌‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ از‏‎ عربي‌‏‎
به‌‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ واقع‌‏‎ به‌‏‎ آيا‏‎ اينكه‌‏‎ اينهمه‌ ، ‏‎ با‏‎.‎باشد‏‎ نوشته‌‏‎ عربي‌‏‎ به‌‏‎ نيز‏‎
تفسيري‌‏‎ هر‏‎ بايسته‌‏‎ مقدمه‌‏‎ همين‌‏‎ در‏‎ وي‌‏‎ خود‏‎ برآنچه‌‏‎ مشتمل‌‏‎ تفسيري‌‏‎ تاليف‌‏‎
.دارد‏‎ بيشتر‏‎ تحقيق‌‏‎ به‌‏‎ نياز‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ مطلبي‌‏‎ نه‌ ، ‏‎ يا‏‎ است‌‏‎ يافته‌‏‎ توفيق‌‏‎ دانسته‌ ، ‏‎
از‏‎ پرفايده‌تر‏‎ روي‌‏‎ هيچ‌‏‎ به‌‏‎ علمي‌‏‎ ديدگاه‌‏‎ از‏‎ وي‌‏‎ تفسير‏‎ كه‌‏‎ داشت‌‏‎ بايد‏‎ مسلم‌‏‎
از‏‎ تفسيرش‌‏‎ براينكه‌‏‎ مبني‌‏‎ را‏‎ وي‌‏‎ ادعاي‌‏‎ نمي‌توان‌‏‎ و‏‎ نيست‌‏‎ طوسي‌‏‎ شيخ‌‏‎ (‎(‎التبيان‌‏‎)‎)
.پذيرفت‌‏‎ است‌ ، ‏‎ بوده‌‏‎ بي‌سابقه‌‏‎ اماميه‌‏‎ ميان‌‏‎ در‏‎ جامعيت‌‏‎ نظر‏‎
و‏‎ برده‌‏‎ بهره‌‏‎ طوسي‌‏‎ شيخ‌‏‎ ((‎التبيان‌‏‎)‎)‎ از‏‎ خود‏‎ تفسير‏‎ در‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ گفتني‌‏‎
عربي‌‏‎ تفسيري‌‏‎ تاليف‌‏‎ به‌‏‎ ايام‌‏‎ همان‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ معاصرش‌‏‎ امامي‌‏‎ عالم‌‏‎ كار‏‎ از‏‎ ظاهرا‏‎
((البيان‌‏‎ مجمع‌‏‎))‎ صاحب‏‎ طبرسي‌‏‎ حسن‌‏‎ بن‌‏‎ فضل‌‏‎ ابوعلي‌‏‎ يعني‌‏‎ داشته‌ ، ‏‎ اشتغال‌‏‎
و‏‎ سيدرضي‌‏‎ عصر‏‎ از‏‎ پيش‌‏‎ تا‏‎ اماميه‌‏‎ كه‌‏‎ گفت‌‏‎ بايد‏‎ درواقع‌‏‎.‎است‌‏‎ بوده‌‏‎ بي‌اطلاع‌‏‎
تفاسيري‌‏‎ تا‏‎ بودند‏‎ علاقه‌مند‏‎ روايي‌‏‎ تفاسير‏‎ تاليف‌‏‎ به‌‏‎ بيشتر‏‎ طوسي‌ ، ‏‎ شيخ‌‏‎
حقائق‌‏‎)‎)‎ در‏‎ سيدرضي‌‏‎ واقع‌‏‎ در‏‎ و‏‎ قرآن‌ ، ‏‎ آيات‌‏‎ درباره‌‏‎ نظر‏‎ و‏‎ بربحث‌‏‎ مشتمل‌‏‎
روي‌‏‎ قرآن‌‏‎ تفسير‏‎ به‌‏‎ جديدي‌‏‎ صورت‌‏‎ به‌‏‎ (‎(‎التبيان‌‏‎)‎)‎ در‏‎ شيخ‌طوسي‌‏‎ نيز‏‎ و‏‎ (‎(‎التاويل‌‏‎
در‏‎ را‏‎ نقلي‌‏‎ و‏‎ ادبي‌‏‎ مباحث‌‏‎ خود ، ‏‎ روش‌‏‎ با‏‎ واقع‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ طوسي‌‏‎ ويژه‌‏‎ به‌‏‎ ;آوردند‏‎
تفسير‏‎ خدمت‌‏‎ در‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ و‏‎ آورد‏‎ در‏‎ تحرير‏‎ رشته‌‏‎ به‌‏‎ عقلي‌‏‎ و‏‎ نظري‌‏‎ مطالب‏‎ كنار‏‎
.برد‏‎ بهره‌‏‎ قرآن‌‏‎
طوسي‌‏‎ تفسير‏‎ eدنباله‌‏‎ در‏‎ طبرسي‌‏‎ و‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ تفسيرهاي‌‏‎ دوره‌‏‎ اين‌‏‎ از‏‎ پس‌‏‎
با‏‎ -‎دوره‌اند‏‎ يك‌‏‎ به‌‏‎ متعلق‌‏‎ كه‌‏‎ -‎دو‏‎ اين‌‏‎ ميان‌‏‎ اساسي‌‏‎ تفاوت‌‏‎ يك‌‏‎ ولي‌‏‎ شد ، ‏‎ تاليف‌‏‎
بيش‌‏‎ تفسيرهايشان‌‏‎ در‏‎ طبرسي‌‏‎ و‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ اينكه‌‏‎ آن‌‏‎ و‏‎ دارد‏‎ وجود‏‎ طوسي‌‏‎ تفسير‏‎
تاثير‏‎ تحت‌‏‎ -‎است‌‏‎ ملاحظه‌‏‎ قابل‌‏‎ نيز‏‎ طوسي‌‏‎ ((‎التبيان‌‏‎)‎)‎ در‏‎ حتي‌‏‎ كه‌‏‎ -معمول‌‏‎ حد‏‎ از‏‎
معني‌‏‎ يك‌‏‎ به‌‏‎ مي‌توان‌‏‎ كه‌‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ ويژه‌‏‎ به‌‏‎ شده‌اند ، ‏‎ واقع‌‏‎ سنت‌‏‎ اهل‌‏‎ تفاسير‏‎
تفسير‏‎ باب‏‎ در‏‎ سنت‌‏‎ اهل‌‏‎ علماي‌‏‎ نظريات‌‏‎ و‏‎ آراء‏‎ eكننده‌‏‎ منعكس‌‏‎ را‏‎ وي‌‏‎ تفسير‏‎
نظرهاي‌‏‎ و‏‎ اقوال‌‏‎ آنكه‌‏‎ از‏‎ بيش‌‏‎ او‏‎ كه‌‏‎ بدانجاست‌‏‎ تا‏‎ مساله‌‏‎ اين‌‏‎دانست‌‏‎ قرآن‌‏‎
نيز‏‎ و‏‎ شيعه‌‏‎ روايي‌‏‎ مجامع‌‏‎ از‏‎ بسياري‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ تفسير‏‎ باب‏‎ در‏‎ را‏‎ (ع‌‏‎)شيعه‌‏‎ امامان‌‏‎
مورد‏‎ است‌ ، ‏‎ شده‌‏‎ نقل‌‏‎ عياشي‌‏‎ تفسير‏‎ و‏‎ قمي‌‏‎ ابراهيم‌‏‎ علي‌بن‌‏‎ تفسير‏‎ چون‌‏‎ تفاسيري‌‏‎
چون‌‏‎ كساني‌‏‎ و‏‎ سدي‌‏‎ قتاده‌ ، ‏‎ چون‌‏‎ مفسراني‌‏‎ گفته‌هاي‌‏‎.‎دهد‏‎ قرار‏‎ استفاده‌‏‎ و‏‎ توجه‌‏‎
بر‏‎ مشتمل‌‏‎ آيات‌‏‎ ذيل‌‏‎ در‏‎ اين‌ ، ‏‎ بر‏‎ افزون‌‏‎مي‌دهد‏‎ توضيح‌‏‎ كرده‌ ، ‏‎ نقل‌‏‎ را‏‎ دو‏‎ آن‌‏‎
همه‌‏‎ اين‌‏‎ با‏‎ دارد ، ‏‎ تمام‌‏‎ اصرار‏‎ سنت‌‏‎ اهل‌‏‎ فقهاي‌‏‎ فتاواي‌‏‎ نقل‌‏‎ به‌‏‎ فقهي‌ ، ‏‎ احكام‌‏‎
حالي‌‏‎ در‏‎ اين‌‏‎ و‏‎ است‌‏‎ كرده‌‏‎ ياد‏‎ را‏‎ آنان‌‏‎ با‏‎ اماميه‌‏‎ فقهي‌‏‎ اختلافات‌‏‎ جا‏‎ جابه‌‏‎ وي‌‏‎
از‏‎ و‏‎ داده‌‏‎ قرار‏‎ توجه‌‏‎ مورد‏‎ را‏‎ اماميه‌‏‎ نظرهاي‌‏‎ نقطه‌‏‎ كلامي‌‏‎ مباحث‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎
به‌‏‎ مناسبت‌ ، ‏‎ به‌‏‎ آيات‌ ، ‏‎ برخي‌‏‎ ذيل‌‏‎ در‏‎ مواقع‌‏‎ بسياري‌‏‎ در‏‎ و‏‎ است‌‏‎ كرده‌‏‎ دفاع‌‏‎ آن‌‏‎
.است‌‏‎ پرداخته‌‏‎ (‎ ع‌‏‎)‎ علي‌‏‎ حضرت‌‏‎ خصوصا‏‎ ‎‏‏،‏‎(ع‌‏‎)بيت‌‏‎ اهل‌‏‎ فضايل‌‏‎ ذكر‏‎
از‏‎ را‏‎ ((‎ابوالفتوح‌‏‎ تفسير‏‎)‎)ايرانبكا ، ‏‎ دانشنامه‌‏‎ در‏‎ مكدرموت‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ گفتني‌‏‎
پذيرفتني‌‏‎ كه‌‏‎ مي‌داند‏‎ طوسي‌‏‎ شيخ‌‏‎ ((التبيان‌‏‎))‎ شبيه‌‏‎ دقيقا‏‎ محتوا‏‎ و‏‎ بافت‌‏‎ لحاظ‏‎
است‌ ، ‏‎ داشته‌‏‎ نظر‏‎ (‎(‎التبيان‌‏‎)) به‌‏‎ بي‌گمان‌‏‎ ابوالفتوح‌ ، ‏‎ آنكه‌‏‎ با‏‎ واقع‌ ، ‏‎ در‏‎.‎نيست‌‏‎
باشد ، ‏‎ داشته‌‏‎ مشابهت‌‏‎ طوسي‌‏‎ شيخ‌‏‎ تفسير‏‎ با‏‎ مي‌تواند‏‎ كليات‌‏‎ در‏‎ تنها‏‎ او‏‎ تفسير‏‎
تفاسير‏‎ ديگر‏‎ ميان‌‏‎ در‏‎ بايد‏‎ را‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ تاثيرپذيريهاي‌‏‎ سرچشمه‌‏‎ بنابراين‌ ، ‏‎
مورد‏‎ كمتر‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ تفسير‏‎ اسلوب‏‎ درباره‌‏‎ آنچه‌‏‎ حقيقت‌ ، ‏‎ در‏‎كرد‏‎ جست‌وجو‏‎
نظر‏‎ خلاف‌‏‎ بر‏‎.‎است‌‏‎ فارسي‌‏‎ تفسيرنويسي‌‏‎ سنت‌‏‎ از‏‎ آن‌‏‎ پيروي‌‏‎ گرفته‌ ، ‏‎ قرار‏‎ توجه‌‏‎
آن‌‏‎ ترجمه‌‏‎ و‏‎ (‎(‎طبرسي‌‏‎ تفسير‏‎)‎)‎از‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ تاثيرپذيري‌‏‎ بر‏‎ دليلي‌‏‎ حقوقي‌ ، ‏‎
دوره‌‏‎ تازه‌ترين‌‏‎ ويراستاران‌‏‎)‎ناصح‌‏‎ و‏‎ ياحقي‌‏‎ يافته‌هاي‌‏‎ با‏‎ اينك‌‏‎ نمي‌يابد ، ‏‎
طرف‌‏‎ و‏‎ عمده‌‏‎ منابع‌‏‎ از‏‎ يكي‌‏‎ طبري‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ شده‌‏‎ مسلم‌‏‎ (‎ابوالفتوح‌‏‎ تفسير‏‎ چاپ‌‏‎
كافي‌‏‎ استقلال‌‏‎ قرآني‌ ، ‏‎ آيات‌‏‎ از‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ ترجمه‌‏‎ آنكه‌‏‎ با‏‎.‎است‌‏‎ بوده‌‏‎ وي‌‏‎ توجه‌‏‎
طبري‌‏‎ تفسير‏‎ eترجمه‌‏‎ در‏‎ آيات‌‏‎ eترجمه‌‏‎ با‏‎ متعدد‏‎ موارد‏‎ در‏‎ اما‏‎ دارد ، ‏‎
به‌‏‎ نيز‏‎ شعري‌‏‎ شواهد‏‎ eزمينه‌‏‎ در‏‎ مشتركات‌‏‎.‎مي‌دهد‏‎ نشان‌‏‎ همخواني‌‏‎ يا‏‎ همانندي‌‏‎
به‌‏‎ جهت‌‏‎ اين‌‏‎ از‏‎ خاصي‌‏‎ عنايت‌‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ كه‌‏‎ كرد‏‎ ادعا‏‎ نمي‌توان‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ حدي‌‏‎
حتي‌‏‎.‎مي‌شود‏‎ ديده‌‏‎ عنايت‌‏‎ اين‌‏‎ نيز‏‎ نحوي‌‏‎ و‏‎ لغوي‌‏‎ مباحث‌‏‎ در‏‎.‎است‌‏‎ نداشته‌‏‎ طبري‌‏‎
دارد ، ‏‎ وجود‏‎ مذهب‏‎ اختلاف‌‏‎ طبري‌‏‎ و‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ ميان‌‏‎ آنكه‌‏‎ با‏‎ فقهي‌‏‎ مسائل‌‏‎ در‏‎
.مي‌دهد‏‎ نشان‌‏‎ خاصي‌‏‎ توجه‌‏‎ آن‌‏‎ نقد‏‎ و‏‎ طبري‌‏‎ نظر‏‎ نقل‌‏‎ به‌‏‎ ابوالفتوح‌‏‎
است‌ ، ‏‎ داشته‌‏‎ وجود‏‎ تاكنون‌‏‎ كه‌‏‎ نظري‌‏‎ خلاف‌‏‎ بر‏‎ و‏‎ ياحقي‌‏‎ شمارش‌‏‎ اساس‌‏‎ بر‏‎
و‏‎ است‌‏‎ كرده‌‏‎ اشاره‌‏‎ طبري‌‏‎ نام‌‏‎ به‌‏‎ بار‏‎ بر 50‏‎ افزون‌‏‎ بلكه‌‏‎ بار ، ‏‎ نه‌ 5‏‎ ابوالفتوح‌‏‎
.است‌‏‎ (‎(طبري‌‏‎ تفسير‏‎)) از‏‎ او‏‎ غيرمستقيم‌‏‎ و‏‎ موردي‌‏‎ استفاده‌هاي‌‏‎ از‏‎ غير‏‎ اين‌‏‎
تفسيرهاي‌‏‎ سنت‌‏‎ دهنده‌‏‎ ادامه‌‏‎ (‎(ابوالفتوح‌‏‎ تفسير‏‎)‎)‎ گفت‌‏‎ بايد‏‎ ‎‏‏،‏‎ ديگر‏‎ ديدگاهي‌‏‎ از‏‎
چون‌‏‎ ممتاز‏‎ نمونه‌هايي‌‏‎ فارسي‌‏‎ نويسي‌‏‎ تفسير‏‎ درشيوه‌‏‎ كه‌‏‎ گوست‌‏‎ قصه‌‏‎ با‏‎ قصصي‌‏‎
كه‌‏‎ است‌‏‎ طبيعي‌‏‎ بنابراين‌ ، ‏‎دارد‏‎ (‎(‎سورآبادي‌‏‎ تفسير‏‎)) و‏‎ (‎(‎طبري‌‏‎ تفسير‏‎)‎)‎ ترجمه‌‏‎
خود‏‎ از‏‎ پيش‌‏‎ فارسي‌‏‎ تفاسير‏‎ بر‏‎ پارسي‌‏‎ سنت‌‏‎ اين‌‏‎ از‏‎ تبعيت‌‏‎ در‏‎ ابوالفتوح‌‏‎
تعلمي‌‏‎ عرائس‌‏‎)‎)‎ همچون‌‏‎ غيرفارسي‌‏‎ قصص‌‏‎ كتابهاي‌‏‎ به‌‏‎ او‏‎ توجه‌‏‎.‎باشد‏‎ توجه‌داشته‌‏‎
ذكر‏‎ به‌‏‎ او‏‎ علاقه‌‏‎ موءيد‏‎ دارد ، ‏‎ گويي‌‏‎ قصه‌‏‎ صبغه‌‏‎ كه‌‏‎ نيز‏‎ او‏‎ تفسير‏‎ و‏‎ ((نيشابوري‌‏‎
فارسي‌ ، ‏‎ تفسيرنويسي‌‏‎ در‏‎ قصه‌گويي‌‏‎ سنت‌‏‎ تاثير‏‎ از‏‎ گذشته‌‏‎ همچنين‌ ، ‏‎.‎است‌‏‎ قصص‌‏‎
گرايشي‌‏‎ بود ، نيز‏‎ برجسته‌‏‎ واعظي‌‏‎ كه‌‏‎ آنجا‏‎ از‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ كه‌‏‎ كرد‏‎ فراموش‌‏‎ نبايد‏‎
قصص‌‏‎ از‏‎ بخشي‌‏‎ حقوقي‌‏‎.‎دارد‏‎ ويژه‌‏‎ مقامي‌‏‎ وعظ‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ داشت‌‏‎ قصص‌‏‎ ذكر‏‎ به‌‏‎ طبيعي‌‏‎
كرده‌‏‎ منتشر‏‎ جداگانه‌‏‎ مجلدي‌‏‎ در‏‎ و‏‎ گردآورده‌‏‎ را‏‎ ابوالفتوح‌‏‎ تفسير‏‎ در‏‎ مذكور‏‎
.است‌‏‎
دارد‏‎ ادامه‌‏‎

معارف‌‏‎ كتابخانه‌‏‎
معارف‌‏‎ كتابخانه‌‏‎
حكومت‌‏‎ نه‌‏‎ مديريت‌‏‎ بشر ، ‏‎ ايده‌آل‌‏‎
/انتشار ، 1377‏‎ سهامي‌‏‎ شركت‌‏‎:‎ناشر‏‎ /آشتياني‌‏‎ جلال‌الدين‌‏‎ مهندس‌‏‎:نويسنده‌‏‎
صفحه‌‏‎ تومان‌ ، 416‏‎ قيمت‌2200‏‎
به‌‏‎ جوامع‌‏‎ تشكيل‌‏‎ چگونگي‌‏‎ درباره‌‏‎ بررسي‌‏‎ و‏‎ بحث‌‏‎ از‏‎ پس‌‏‎ (‎(‎.‎.‎.بشر‏‎ ايده‌آل‌‏‎)) كتاب‏‎
در‏‎ سلطنت‌‏‎ و‏‎ حكومت‌‏‎ ظهور‏‎ خصوص‌‏‎ به‌‏‎ و‏‎ مي‌پردازد‏‎ اجتماعي‌‏‎ نظام‌‏‎ پيدايش‌‏‎
نظر‏‎ اين‌‏‎ از‏‎ را‏‎ ايران‌‏‎ و‏‎ چين‌‏‎ هند ، ‏‎ مصر ، ‏‎ آشور ، ‏‎ سومركلده‌ ، ‏‎ باستاني‌‏‎ جامعه‌هاي‌‏‎
مصر ، ‏‎ ايران‌ ، ‏‎ هند ، ‏‎ تمدنهاي‌‏‎ به‌‏‎ نويسنده‌‏‎ ادامه‌‏‎ در‏‎.‎مي‌دهد‏‎ قرار‏‎ بررسي‌‏‎ مورد‏‎
و‏‎ اعراب‏‎ مسيحيت‌ ، ‏‎ اول‌‏‎ مرحله‌‏‎ روم‌ ، ‏‎ كرت‌ ، ‏‎ يونان‌ ، ‏‎ يهود ، ‏‎ چين‌ ، ‏‎ بين‌النهرين‌ ، ‏‎
از‏‎ بعد‏‎ اروپا‏‎ قديم‌ ، ‏‎ امريكاي‌‏‎ ژاپن‌ ، ‏‎ ‎‏‏،‏‎(‎وسطي‌‏‎ قرون‌‏‎)‎ مسيحيت‌‏‎ دوم‌‏‎ مرحله‌‏‎ اسلام‌ ، ‏‎
و‏‎ تحليل‌‏‎ را‏‎ وسطي‌‏‎ قرون‌‏‎ از‏‎ بعد‏‎ مسلمانان‌‏‎ نيز‏‎ و‏‎ وسطايي‌‏‎ قرون‌‏‎ مسيحيت‌‏‎ سلطه‌‏‎
.مي‌كند‏‎ بررسي‌‏‎
.است‌‏‎ آنها‏‎ اجتماعي‌‏‎ تحولات‌‏‎ و‏‎ اديان‌‏‎ به‌‏‎ پرداختن‌‏‎ كتاب‏‎ بخش‌‏‎ مهمترين‌‏‎ اما‏‎
و‏‎ منابع‌‏‎ از‏‎ استفاده‌‏‎ با‏‎ و‏‎ اعتنا ، ‏‎ خور‏‎ در‏‎ دقتي‌‏‎ با‏‎ بخش‌‏‎ اين‌‏‎ در‏‎ نويسنده‌‏‎
تفصيل‌‏‎ به‌‏‎ را‏‎ اسلام‌‏‎ و‏‎ مسيحيت‌‏‎ يهود ، ‏‎ ‎‏‏،‏‎(زرتشت‌‏‎)‎ مزديسنا‏‎ اديان‌‏‎ اول‌‏‎ دست‌‏‎ اسناد‏‎
مكاتب‏‎ شينتو ، ‏‎ بودايي‌ ، ‏‎ اديان‌‏‎ باب‏‎ در‏‎ نيز‏‎ موجز‏‎ بحثي‌‏‎ و‏‎ كرده‌‏‎ تحليل‌‏‎ و‏‎ تجزيه‌‏‎
.است‌‏‎ داده‌‏‎ ارائه‌‏‎ ابتدايي‌‏‎ و‏‎ ساده‌‏‎ مذاهب‏‎ و‏‎ چين‌‏‎ مذهبي‌‏‎ نيمه‌‏‎
ثورا‏‎
/فضايلي‌‏‎ سودابه‌‏‎:‎مترجم‌‏‎ /(پاپوس‌‏‎)‎ آنكوس‌‏‎ ژرار‏‎:نويسنده‌‏‎ /ثورا‏‎:كتاب‏‎ نام‌‏‎
تومان‌‏‎ بها2200‏‎ /چاپ‌1377‏‎ سال‌‏‎ /ثالث‌‏‎:‎نشر‏‎
و‏‎ افسون‌‏‎ سخن‌مان‌ ، ‏‎ شيرين‌‏‎ حافظ‏‎ سروده‌هاي‌‏‎ و‏‎ چينيان‌‏‎ يي‌چينگ‌‏‎ چونان‌‏‎ ثورا ، ‏‎
.مي‌سازد‏‎ نمادينه‌‏‎ را‏‎ وجود‏‎ راز‏‎
هستي‌‏‎ و‏‎ جهان‌‏‎ شگفتيهاي‌‏‎ سرزمين‌‏‎ با‏‎ مصر‏‎ در‏‎ آن‌‏‎ آغازين‌‏‎ خاستگاه‌‏‎ كه‌‏‎ كتاب‏‎ اين‌‏‎
و‏‎ ديني‌‏‎ تاويلهاي‌‏‎ مينوي‌ ، ‏‎ تجربه‌هاي‌‏‎ آموزه‌ها ، ‏‎ زمان‌ ، ‏‎ گذر‏‎ در‏‎ بوده‌ ، ‏‎
ياري‌‏‎ آن‌‏‎ غناي‌‏‎ به‌‏‎ و‏‎ يافت‌‏‎ راه‌‏‎ آن‌‏‎ در‏‎ مردمان‌‏‎ ديگر‏‎ و‏‎ اساطير‏‎ ديدگاههاي‌‏‎
.است‌‏‎ رسانده‌‏‎
بشر‏‎ معنوي‌‏‎ دريافتهاي‌‏‎ براي‌‏‎ مشتركي‌‏‎ بنيان‌‏‎ (‎ثورا‏‎)‎ تارو‏‎ روتايا‏‎ اين‌رو ، ‏‎ از‏‎
آن‌‏‎ آموزه‌هاي‌‏‎ ولي‌‏‎ رفته‌‏‎ ميان‌‏‎ از‏‎ زمان‌‏‎ گذشت‌‏‎ در‏‎ اصلي‌‏‎ ي‌‏‎((‎ثورا‏‎)).آورد‏‎ فراهم‌‏‎
گنجي‌‏‎ چونان‌‏‎ كوليان‌ ، ‏‎ اختيار‏‎ در‏‎ امروز‏‎ به‌‏‎ تا‏‎ گرديده‌‏‎ نقل‌‏‎ سينه‌‏‎ به‌‏‎ سينه‌‏‎
از‏‎ بازمانده‌‏‎ مكاشفات‌‏‎ مقدس‌‏‎ كتاب‏‎ نخستين‌‏‎ اين‌‏‎.‎است‌‏‎ شده‌‏‎ نگهداري‌‏‎ شايان‌‏‎
ثورا ، ‏‎ نمادهاي‌‏‎ و‏‎ تصويرها‏‎ انگاره‌ها ، ‏‎.‎انجيلهاست‌‏‎ انجيل‌‏‎ باستان‌ ، ‏‎ تمدنهاي‌‏‎
ناشناخته‌هاي‌‏‎ به‌‏‎ را‏‎ آن‌‏‎ در‏‎ انديشمندان‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ پيچيده‌‏‎ بسيار‏‎ سنتي‌‏‎ بيانگر‏‎
.فرامي‌خواند‏‎ روان‌‏‎ و‏‎ جهان‌‏‎ رازآميز‏‎
جمله‌‏‎ از‏‎ بوده‌ ، ‏‎ امروز‏‎ به‌‏‎ تا‏‎ بي‌شماري‌‏‎ ژرف‌نگريهاي‌‏‎ و‏‎ بازكاويها‏‎ محمل‌‏‎ ثورا ، ‏‎
فرانسوي‌ ، ‏‎ انديشمند‏‎ و‏‎ نوشته‌‏‎ را‏‎ ((بزرگ‌‏‎ هنر‏‎))‎ كتاب‏‎ ثورا ، ‏‎ برپايه‌‏‎ اول‌ ، ‏‎ ريموند‏‎
خداوند ، ‏‎ وحدت‌‏‎ از‏‎ نمادي‌‏‎ و‏‎ راه‌‏‎ را‏‎ ثورا‏‎ رمزآميز‏‎ خطوط‏‎ مارتن‌ ، ‏‎ كلوددسن‌‏‎ لويي‌‏‎
گسترده‌‏‎ پهنه‌‏‎ به‌‏‎ آن‌ ، ‏‎ از‏‎ بهره‌گيري‌‏‎ با‏‎ انسان‌‏‎ و‏‎ مي‌داند‏‎ انسان‌‏‎ و‏‎ جهان‌‏‎
.مي‌جويد‏‎ ره‌‏‎ بشر‏‎ انديشه‌‏‎ قلمرو‏‎ سراسر‏‎ عرفاني‌‏‎ و‏‎ ديني‌‏‎ نمادهاي‌‏‎
ذهن‌‏‎ و‏‎ زبان‌‏‎
:ناشر‏‎ /صلح‌جو‏‎ علي‌‏‎:‎ويرايش‌‏‎ /صفوي‌‏‎ كورش‌‏‎:مترجم‌‏‎ /چامسكي‌‏‎ نوام‌‏‎:نويسنده‌‏‎
:قيمت‌‏‎ /مهر 1377‏‎ اول‌ ، ‏‎ چاپ‌‏‎ ‎‏‏،‏‎(كتاب‏‎ شهر‏‎ موسسه‌‏‎ به‌‏‎ وابسته‌‏‎) هرمس‌‏‎ انتشارات‌‏‎
صفحه‌‏‎ تومان‌ ، 270‏‎ ‎‏‏950‏‎
است‌‏‎ كلام‌‏‎ و‏‎ فلسفه‌‏‎ و‏‎ زبانشناسي‌‏‎ حوزه‌‏‎ كلاسيك‌‏‎ آثار‏‎ جمله‌‏‎ از‏‎ ((ذهن‌‏‎ و‏‎ زبان‌‏‎))‎
خود‏‎ كار‏‎ دستور‏‎ در‏‎ را‏‎ آنها‏‎ انتشار‏‎ (‎(‎فكر‏‎ -ادب‏‎ مجموعه‌‏‎)) در‏‎ هرمس‌‏‎ انتشارات‌‏‎ كه‌‏‎
.است‌‏‎ داده‌‏‎ قرار‏‎
او‏‎ امروز‏‎ آراي‌‏‎ با‏‎ مي‌سازد‏‎ مطرح‌‏‎ مقالات‌‏‎ مجموعه‌‏‎ اين‌‏‎ در‏‎ چامسكي‌‏‎ نوام‌‏‎ آنچه‌‏‎
تعديل‌‏‎ و‏‎ جرح‌‏‎ و‏‎ گذشته‌اش‌‏‎ آراي‌‏‎ بازبيني‌‏‎ در‏‎ او‏‎ پويايي‌‏‎ دارد ، ‏‎ بارز‏‎ تفاوت‌هاي‌‏‎
لحاظ‏‎ به‌‏‎ بتوان‌‏‎ كه‌‏‎ شود‏‎ باعث‌‏‎ نكته‌‏‎ همين‌‏‎ شايد‏‎ اما‏‎ است‌ ، ‏‎ ستودني‌‏‎ آنها‏‎
كه‌‏‎ وي‌‏‎ زبانشناختي‌‏‎ آثار‏‎ به‌‏‎ نگاهي‌‏‎ با‏‎گرفت‌‏‎ خرده‌‏‎ او‏‎ بر‏‎ تاريخي‌‏‎ روش‌شناسي‌‏‎
انديشه‌‏‎ و‏‎ آراء‏‎ شناخت‌‏‎ در‏‎ عمده‌اي‌‏‎ پرسش‌‏‎ دربرمي‌گيرد ، ‏‎ را‏‎ ساله‌‏‎ چهل‌‏‎ دوره‌اي‌‏‎
جايگاه‌‏‎ و‏‎ چيست‌‏‎ چامسكي‌‏‎ ديدگاه‌‏‎ كه‌‏‎ نيست‌‏‎ مشخص‌‏‎ نهايت‌‏‎ در‏‎ و‏‎ مي‌آيد‏‎ ذهن‌‏‎ به‌‏‎ وي‌‏‎
.كجاست‌‏‎ علم‌‏‎ اين‌‏‎ تاريخ‌‏‎ در‏‎ وي‌‏‎
در‏‎ سپس‌‏‎ و‏‎ مي‌گردد‏‎ تلقي‌‏‎ مردود‏‎ دوره‌اي‌‏‎ در‏‎ باره‌‏‎ يك‌‏‎ به‌‏‎ كه‌‏‎ مطالبي‌‏‎ بر‏‎ مروري‌‏‎
مي‌گيرد‏‎ قرار‏‎ تاييد‏‎ مورد‏‎ استدلال‌‏‎ شيوه‌‏‎ همان‌‏‎ كمك‌‏‎ به‌‏‎ ديگر‏‎ دوره‌اي‌‏‎
.باشد‏‎ ادعا‏‎ اين‌‏‎ موءيد‏‎ مي‌تواند‏‎
((فلسفه‌‏‎ و‏‎ زبان‌شناسي‌‏‎)‎)‎ يعني‌‏‎ آنها‏‎ آخرين‌‏‎ مجموعه‌ ، ‏‎ اين‌‏‎ مقاله‌‏‎ ميان‌ 6‏‎ از‏‎ اما‏‎
مشترك‌‏‎ علايق‌‏‎ مقاله‌‏‎ اين‌‏‎ در‏‎ وي‌‏‎.مي‌شود‏‎ محسوب‏‎ مجموعه‌‏‎ اين‌‏‎ شاهكار‏‎
مي‌كند‏‎ ثابت‌‏‎ و‏‎ برمي‌شمارد‏‎ را‏‎ شناسي‌‏‎ معرفت‌‏‎ ويژه‌‏‎ به‌‏‎ فلسفه‌ ، ‏‎ و‏‎ زبان‌شناسي‌‏‎
.است‌‏‎ كجا‏‎ در‏‎ رشته‌‏‎ دو‏‎ اين‌‏‎ تلاقي‌‏‎ نقاط‏‎ كه‌‏‎




© 1998 HAMSHAHRI, All rights reserved.