مي تن مهتاب در كه گلي زعفران
شويد
خراسان استان در زعفران محصول برداشت انگيزه به
:اشاره
و روستاها به آذر ، نيمه تا آبان اواسط در هرگاه
را زناني و مردان كنيم ، گذر خراسان جنوب كشتزارهاي
گل چيدن حال در پاييزي سحرگاهان خنكاي در كه يافت خواهيم
.مي‌باشند زعفران
در بفردي منحصر جايگاه از خود ويژه رنگ و عطر با زعفران
.است برخوردار آنان ديرپاي سنتهاي و ايرانيان ميان
ادب و شعر در همچنين و اسلام از بعد ايران فرهنگ در
.است بوده گياه اين معرف زعفران عربي كلمه تنها فارسي ،
زعفران معني به لغت منابع در كه كلمات ديگر و كركم واژه
مورد كمتر فارسي متون در نيز و عمومي محاورات در آمده
در تنها نه زعفران واژه امروزه.است گرفته قرار استفاده
زبانهاي در زعفران نام بلكه است رايج فارسي و عربي زبان
تلفظي و بوده كلمه همين از ماخوذ نيز ملل و اقوام ساير
.دارد آن به شبيه بيش و كم
است پردامنه و عميق پارسي ادب و فرهنگ در زعفران ريشه
به خراسان مردم عاميانه ترانه‌هاي و فرهنگ در خصوص به
و ديد را آن دلاويز عطر و طلايي رنگ مي‌توان وضوح
زعفران حال زبان وصف در خراسان جنوب اهالي.كرد استشمام
و هستم ماه دوست است ، نديده مرا خورشيد چشم:مي‌گويند
گوشه كه گل آن منم.است من همدم و همراز سحرگاه تا ماه
رشك من به هركس زيبايي در مي‌ارزد ، گل خرمن صد به كلاهم
تن مهتاب در و قهرم خورشيد با كه هستم طلا از گلي برد ،
.مي‌شويم
برگهايي با IRIDACEAE زنبقيان تيره از است گياهي زعفران
روي از مستقيم طور به كه برگ دم بدون و باريك و بلند
شده تشكيل كاسبرگ از 3 آن گلهاي.مي‌آيد بيرون گل پياز
شناخته گل كاسه نام به و بوده گلبرگها همرنگ كه است
يا روشن بنفش رنگ به گلبرگ شامل 3 كه گل جام و مي‌شود
گاهي و منفرد صورت به بيشتر زعفران گلهاي.است ارغواني
.مي‌شود ديده خوشه شكل به
آنجا از و بوده زمين مشرق گياه اين پرورش اصلي مهد اگرچه
قدري به اسپانيا در آن كشت اما است يافته راه اروپا به
سرزمين اين بومي گياهان جزو اكنون كه است كرده پيدا رواج
بزرگترين از يكي اكنون كشور اين و مي‌آيد شمار به
امروزه و بوده جهان در زعفران محصول صادركنندگان
و ايران كشور دو جهان در زعفران كاشت مناطق عمده‌ترين
.دارند قرار اسپانيا
خاورميانه و اسپانيا طريق از بعدها گياه اين حال هر به
كشت اكنون كه طوري به شد معرفي اروپا نقاط ساير به
و يونان اتريش ، اسپانيا ، بالكان ، جزيره شبه در زعفران
.دارد رواج ايتاليا
صنعتي علمي ، پژوهشهاي سازمان توسط "اخيرا كه تحقيقاتي با
به موفق است شده انجام زعفران گلبرگ روي بر خراسان
.شده‌اند زعفران گلبرگ از موجود آنتوسيانين جداسازي
از خوراكي رنگهاي توليد در كه است ماده‌اي آنتوسيانين
قابل ارز ساله هر و است برخوردار بالايي بسيار مصرف
.مي‌شود خارج كشور از ماده اين واردات بابت توجهي
و دشتها از بسياري در مساعد هوايي و آب و اقليمي شرايط
براي را مطلوبي شرايط ايران آفتابگير و معتدل دامنه‌هاي
كه دارد جايي به نياز زعفراناست كرده فراهم زعفران كشت
و آفتابي و گرم تابستاني و نداشته سخت بسيار زمستان
اين كشتباشد دارا را ملايم پاييزي و بهار و خشك "نسبتا
و شمالي درجه تا 36 جغرافيايي 32 عرضهاي فاصله در گياه
وجود بااست ميسر دريا سطح متري هزار از بيش ارتفاع در
ندارد تابستاني قيمت گران آبهاي به نيازي زعفران اينكه
به و مي‌آورد بار به را باارزشي و گرانقدر محصول اما
خراسان خشك نواحي به حاضر عصر در گياه اين كشت دليل همين
بشرويه ، سرايان ، فردوس ، قاين ، و بيرجند شمال مانند
خواف و رشتخوار حيدريه ، تربت كاخك ، بجستان ، گناباد ،
.است برخوردار نيز روزافزوني توسعه از و يافته گسترش
گذشته همانند ايران در زعفران توليد و كاشت شرايط و شيوه
از برخي در كه تفاوت اين با مي‌شود انجام سنتي صورت به
امكانات از برخوردار كشاورزان كشورمان ، زعفران‌خيز نقاط
استفاده نيز كشاورزي مكانيزه وسايل از فني و مادي
برداشت مرحله در اما است كاشت مرحله به منحصر كه مي‌برند
مرحله پرزحمت‌ترين و دشوارترين حال عين در كه محصول
از كلاله كردن جدا و گلها چيدن شامل و است زعفران زراعت
و انساني نيروي به متكي كه سنتي شيوه همان به باشد مي گل
دلايل از يكي "اتفاقا و مي‌شود اكتفا است گزاف هزينه
از استفاده عدم همين زعفران بهاي بودن گران عمده
زعفران محصول برداشت در كشاورزي ماشين‌آلات و دستگاهها
.است
:زعفران در تقلب
و است قيمت گران و پربها محصولي زعفران كه آنجا از
اين ظاهري مشخصات از مردم عامه شناخت عدم دليل به همچنين
اين عرضه در شيادان ، بوسيله تاريخ طول تمام در گياه ،
قرن در بيروني ابوريحان طوريكه به است شده تقلب گياه
و كرده ياد كشمير در تقلبي زعفران از ق --ه پنجم
روغن و گوشت به كه آنست ايشان عادت و...":مي‌نويسد
برخي":مي‌نويسد هفتم قرن در اخوه ابن "..كنند مغشوش
مي‌آميزند ، گاو يا و خانگي مرغ گوشت با را زعفران
نمك بدان بعد و مي‌خيسانند آب در را گوشت كه بدين‌سان
زعفران و مي‌آميزند زعفران به و مي‌كنند خشك و پاشيده
سركه در را آن از اندكي كه شناسند بدين‌سان را تقلبي
گرنه و مغشوش آمد فراهم و پيوست هم به اگر مي‌خيسانند
".است خالص
بخش) زعفران خامه كردن رنگ زعفران تقلب نوع رايج‌ترين
با امروزه.است حقيقي زعفران با آن كردن مخلوط و (سفيد
نيز مضر "غالبا كه بي‌ارزش مختلف تركيبات و دارو افزودن
از كه مي‌كنند عرضه بازار به و تهيه تقلبي زعفران هستند
گل جيره ، كاه گل ذرت ، تارهاي رس ، خاك به مي‌توان جمله آن
از برخي زرد پرچم‌هاي بهار ، هميشه گل كاسبرگ اصفهان ، رنگ
شده پخته رشته‌هاي گندم ، ريشه ميخك ، زردچوبه ، گلها ،
ديگر انواع از.كرد اشاره مصنوعي پياز رشته و گاو عضلات
جاي در آن وزن شدن سنگين‌تر براي كه است آن زعفران تقلب
.شود نگهداري مرطوب
تقلب در كشاورزان دخالت عدم است اهميت حائز كه نكته‌اي
فروشندگان و دلالان توسط بيشتر كار اين و مي‌باشد محصول
رويگرداني بر علاوه نتيجه در كه مي‌گيرد صورت زعفران
خريداران نزد ملي حيثيت شدن خدشه‌دار موجب كنندگان مصرف
.مي‌شود ايران زعفران خارجي
تقلبي از حقيقي زعفران شناخت
انجام با ايران صنعتي تحقيقات و استاندارد موءسسه
طور اين را حقيقي زعفران شناخت روش مختلف آزمايشهاي
زعفران به غليظ سولفوريك اسيد افزودن با كه كرد عنوان
مواد افزودن با و شده پررنگ آبي به تبديل آن رنگ تقلبي
مايل نارنجي به رنگش آن به آمونياك و سود مانند قليايي
.مي‌كند تغيير قرمز به
فرم در دقت و تقلبي زعفران تشخيص براي راه بهترين اما
كلاله‌هاي صورت به بايستي شده خشك زعفراناست كالاها
كه داشت توجه بايد.باشد تند قرمز رنگ به شكل شيپوري
ايجاد نارنجي به مايل زرد رنگ آب در اصلي زعفران
رنگ آب در "معمولا شيميايي رنگهاي حاليكه در مي‌نمايد
تقلبي زعفران ديگر طرف از مي‌كنند ايجاد تند قرمز
.مي‌شود بي‌رنگ داغ آب در بلافاصله
استان اراضي از هكتار هزار از 25 بيش اختصاص به توجه با
ارزش و قيمت بودن بالا عليرغم و زعفران كشت به خراسان
با همچنان منطقه اين زعفرانكاران و كشاورزان محصول ، اين
اساسي‌ترين و مهم‌ترين از يكي.هستند مواجه مختلف مشكلات
حمايت براي منسجم و فعال اتحاديه يك فقدان موجود ، مشكلات
مانند زيادي دلايل وجود با زيرا است ، كنندگان توليد از
خواص همچنين و كشور از خارج و داخل در قيمت بودن بالا
كه است شده باعث زعفران صنعتي و خوراكي درماني ، مختلف
به گرانمايه محصول اين فروش و خريد براي را زيادي دلالان
.بخورد برهم بازار تعادل نتيجه در نمايد جذب مناطق اين
نبودن مشخص دليل به خراساني ، زعفرانكاران از يكي گفته به
دولت ، سوي از صادراتي محصول اين تضميني نرخ و فروش قيمت
دلخواه و نازل قيمتهاي با را زعفران دلالان و واسطه‌ها
فروش به گزافي بهاي با آنرا و خريداري كشاورزان از
.است ضروري دولت مستقيم رابطه‌دخالت اين در.مي‌رسانند
از حاضر حال در:مي‌گويد تهران دانشگاه استاد بهنيا دكتر
شركت يك تنها ايران در زعفران كننده صادر شركت بين 25
زعفران بهداشت وي اعتقاد بهاست ميكروبيولوژي بخش داراي
گل ، چيدن از بيش بايد آنها و است كشاورزان بدست اصل در
و كرده ضدعفوني دقت به را جمع‌آوري ظروف و خود دستان
.نگذارند باز فضاي در كردن خشك براي را زعفران
بسته‌بندي صنايع نبودن و بسته‌بندي نبودن استاندارد
از كه است زعفرانكاران مشكلات از ديگر يكي (سورتينگ)
ايران زعفران شايسته حضور توفيق عدم عوامل مهم‌ترين جمله
عدم منطقه ، زعفرانكاران از يكي.است جهاني بازارهاي در
را قيمت اخير سال چند كاهش و زعفران قيمت در تعادل
زعفرانكار.مي‌داند محصول اين توليد در مهلك ضربه‌اي
كمبود صادرات ، جهت مناسب بازاريابي عدم:مي‌گويد ديگري
در سودجو افراد تقلب گياهي ، آفات دفع براي كشاورزي سموم
جمله از كارگران بالاي دستمزد و آب گراني زمينه ، اين
.است زعفرانكاران تمامي گريبانگير همچنان كه است مشكلاتي
در عمده آلودگيهاي اينكه به اشاره با بهنيا محمدرضا
حق هم ما:افزود مي‌دهد رخ محصول چيدن و دادن گل هنگام
زعفران بودن آلوده مورد در اروپايي‌ها مثل كه داريم
رعايت با كه بخواهيم كشاورزانمان از و داشته حساسيت
به حيواني ، كودهاي انواع دادن از بهداشتي مسايل بيشتر
.كنند خودداري "اكيدا زعفران پرورش مزارع
در فعلي ناهماهنگ وضعيت تثبيت موجب بتواند كه تدابيري
قالب در كند فراهم را زعفران تجارت و برداشت كاشت ،
:است پي‌گيري قابل زير پيشنهادهاي
اسپانيا محصول جعلي نام با ايران زعفران حاضر حال در -1
صادر آمريكا و اروپا نقاط ساير كشوربه آن بسته‌بندي با و
از كه محصولاتي مجموعه در زعفران گرفتن قرار با مي‌شود ،
برخوردارند تضميني نرخ و كشاورزي توليدات حوادث بيمه
هر در كيلوگرم از 6 را محصول اين برداشت ميزان مي‌توان
.داد افزايش كيلوگرم به 12 هكتار
مناطق در خانوار هزار معاش 400 امرار به توجه با -2
هم جدي آسيب زلزله براثر گذشته سال كه خراسان جنوبي
در كشاورزان تشويق و قيمت تثبيت با مي‌توان ديده‌اند ،
اين زعفران علمي و نوين كشت و زراعي به تدابير بستن بكار
.داد افزايش برابر به 2 را خانوار تعداد
بدون و منفرد صورت به زعفران كنندگان صادر هم‌اكنون -3
محصول اين عرضه و صدور به اقدام يكديگر با هماهنگي
ناهماهنگي اين كه مي‌كنند خارجي بازارهاي در گرانبها
صادر تجاري حيثيت و چهره شدن خدشه‌دار موجب بارها
اسپانيا مثل ما خارجي رقباي هنگفت سود و داخلي كنندگان
و كنندگان صادر از تشكل يك ايجاد لزوم بنابراين.است شده
كه است رسيده آن وقت و است محسوس خوبي به آن خالي جاي
.شود انجام دولت تشويق و هدايت با البته مثبتي حركت چنين
كشاورزان از حمايتي اقدام يك در مي‌تواند دولت -4
لوكس كالاهاي كنندگان وارد و تجار هدايت با زعفرانكار
كند زعفران از معيني ميزان صدور به ملزم را آنان خارجي
از يك هر توسط كه لوكسي كالاي ميزان با بايد نسبت اين كه
.باشد متناسب مي‌شود وارد كشورمان به كنندگان وارد
نظر از زعفران اصيل تجار و كنندگان صادر خريد ظرفيت -5
و دلالان ورود با و دارد مشخصي سقف و محدود ريالي توان
در محصول اين قيمت خلاء ، اين كردن پر براي قاچاقچيان
دولت.است متزلزل و شده نوسان دچار همواره بازار
تاجر صورت به بازار به ورود به تمايلي اگر حتي مي‌تواند
زعفران ، قيمت رواني شرايط تثبيت جهت در اما ندارد دولتي
و كرده اعلام زعفران بهاي براي را معيني شاخص ساله همه
شرايط با آينده از مطمئن كشاورزان تا كند تضمين آنرا
.كنند اقدام زعفران كشت به نسبت بهتري رواني
داخلي محصولات توليد خط هر پايان و نهايت در كه چيزي -6
آن نامطلوب و بد بسته‌بندي مي‌دهد قرار تنگنا در را ما
با (تركيه) همسايه حتي و رقيب كشورهاي بيشتر.است محصول
و ايراني توليدات خريد با همواره شرايط اين كامل درك
نهايي سود و كرده عرضه خود نام با آنرا مجدد بسته‌بندي
.كرده‌اند خود نصيب را
خوب بسيار بوي و طعم رنگ ، كيفيت از همواره كارشناسان ،
در آگاهي اين متاسفانه اما بوده‌اند آگاه ايراني محصولات
مصرف نهايت در كه خارجي خريداران و بازار اجتماعي شرايط
و نداشته تاثيري هستند آمريكا و اروپا خانگي كنندگان
كه چيزي ظاهر و بسته‌بندي نوع به آنها داشت ، زيرا نخواهد
بسته‌بندي وضع بهبود بنابراين.مي‌كنند نگاه مي‌خرند
.بگيرد قرار توجه مورد بايد زعفران محصول
مشهد در همشهري خبرنگار -بهرسي مير
|
