نرم‌افزاري؟ جامعه يا صنعتي جامعه
:اشاره
مدنظر توسعه ركن به‌عنوان ارتباطات ، توسعه آينده قرن در
زمينه اين در.است سوم جهان در علي‌الخصوص كشورها كليه
ارتباطي توان آيا ديده‌ايم ، تدارك را برنامه‌هايي چه ما
آنها امواج كه بين‌المللي ارتباطات شرايط با متناسب ما
است برآن حاضر مقاله مي‌باشد؟ رسيده ما مرزهاي درون به
.بگويد پاسخ فوق پرسشهاي به تا
انديشه و فرهنگ گروه
خانيكي هادي *
اولويت‌ها اهداف ، تبيين راه در موجود مشكلات و موانع رفع
بر تاكيد با بايد ملي نظام يك براي ارتباطي سياست‌هاي و
آن ارتباطي وضعيت درحقيقت كه جامعه‌اي يا گشوده جامعه يك
خواهد اجتماعي و فرهنگي سياسي ، بيشتر توسعه سمت به را
هدف‌ها بايد چهارچوب اين در.باشد ما همه موردنظر كشاند ،
چهارچوب در بخصوص.كنيم تعيين ملي نظام اين درون از را
برابري‌جويي ، "عمدتا چون منتخب رئيس‌جمهور سياست‌هاي
اين است ، نظر مورد مدني جامعه رشد و ناوابستگي آزادي ،
شود دنبال بايد ارتباطي سياست‌هاي در به‌خود خود چهارچوب
جاي به كه مي‌كنند پيشنهاد برخي هم دليل همين به و
به ابزاري كردن نگاه و توسعه در ارتباطات كاربرد
ارتباطات همه‌جانبه توسعه و توسعه امر خود به ارتباطات ،
ارتباطات هماهنگي شوراي طرح بر همين‌رو از و شود نگاه
دولتي تمركز نوع يك "الزاما شورا اين اينكه مبني‌بر
هم را جامعه رشد و مدني جامعه رشد جنبه‌هاي بلكه ;نباشد
با رابطه در ديگر مسئله.مي‌كنم تاكيد باشد ، داشته مدنظر
و فن‌آوري رشد شاخص‌هاي بين نسبت موجود ، موانع و مشكلات
سنجش براي لازم رابطه يك به‌عنوان فرهنگ ، و نيازها
قرار توجه مورد بايد هم آتي برنامه‌هاي در و است برنامه
هم چون ;است زيادي نياز ارتباطات توسعه به كه گيرد
گسترش‌ارتباطات بر مدني جامعه توسعه هم و اطلاعات شفافيت
موزون بايد توسعه كه است اين بر ديگر تاكيد و است مبتني
شود ، منجر ناموزون توسعه يك به كه عاملي هر درنتيجه باشد
.مي‌رود به‌شمار ارتباطات توسعه زمينه در مانع يك
توسعه مخابراتي زمينه‌هاي به كه است اين ديگر مسئله
تلفن و تلگراف و پست وزارت كه نقشي به توجه با ارتباطات
چند البته شود توجه بيشتر بايد دارد ، پژوهشها مركز در
دور راه ارتباطات آيا كه است مطرح زمينه اين در سئوال
سطحي چه اين‌دو از يك هر و جمعي ارتباط يا دارد اولويت
به توجه با را اولويت‌گذاري‌ها از ميزاني چه يا
تاكيد.مي‌دهد اختصاص خود به سرمايه‌گذاري محدوديت‌هاي
فراگير ، كارفرماي به‌عنوان دولت نقش كه است اين ديگر
تا يابد كاهش پاگير و دست مقررات و نباشد نظر مورد چندان
.شود منجر ارتباطي برنامه‌هاي در خصوصي بخش مشاركت به
تكنولوژيك ، زيرساخت‌هاي گسترش به كه است اين ديگر مسئله
ارتباطات زمينه در آن انواع جديدترين و بهترين از بخصوص
يك كند محقق را اين نتواند كه زمينه‌اي هر و كرد فكر
به بايد آنها مديريت و سرويس‌دهي در اما ;خواهدبود مانع
هم فرهنگي ديد يك بخصوص و انديشيد ملي مصالح و منافع
قدرت كه شود فراگير آموزش‌هاي شامل هم كه داشت مدنظر
و ببرد بالا را انتقادي تربيت و انتخابگري گري ، ارتباط
گسترش و اطلاعات توليد در بيشتر ظرفيت‌هاي از اينكه هم
از كشور مديريتي سطوح به را ديد اين و كند استفاده آن
ديگر مسئله.دهد تعميم تلفن ، و تلگراف و پست وزارت جمله
ضرورت يك به‌عنوان نوين فن‌آوري از استفاده در به‌هرحال
تمايز به حال عين در و داشت تاكيد بايد اجتنابناپذير
به‌ويژه و داشت توجه فرهنگي وضعيت‌هاي و وضعيت اين بين
ارتباطات ممكن و عقلايي جنبه‌هاي بين كه است اين پيشنهاد
توسعه اقتصادي جنبه‌هاي روي و شويم قائل تمايزي هم
دامن مسئله اين به نتواند هرچه و كنيم فكر هم ارتباطات
در همچنين.مي‌شود مانع يك به تبديل خودبه‌خود بزند
براي رسانه‌ها از مطلوب استفاده ارتباطي ، نظام يك گسترش
بالاخره و است ضروري ارتباطات ، فن‌آوري كاربرد توسعه
نظام و موجود نظام بين بعدي مراحل براي كه است لازم
.شويم قايل تفكيكي مطلوب ،
خوارزمي شهيندخت دكتر *
برنامه‌ريزي واقع در كه ايران 1400 به مربوط بحث‌هاي در
عمده پيش‌فرض دو كه ، مي‌بينيم است ، آينده سال براي 25
بعد ، و است گذشته ادامه آينده كه اينست يكي.دارد وجود
دليل به شايد.است صنعتي جامعه تحقق مطلوب ، چشم‌انداز آن
و مخابرات براي جايي هيچ كه است تلويحي پيش‌فرض دو اين
در توسعه ، اصلي عامل يا توسعه محور به‌عنوان ارتباطات
سال براي تهران كلان‌شهر بحث وقتي حتي.نيست بحث‌ها اين
درحالي.نيست ارتباطات بحث از اثري "اصلا است ، مطرح 1400
بايد يعني ;است عوامل مهمترين از يكي ارتباطات كه
واقع در ما اگر.شود تعريف عامل يك به‌عنوان ارتباطات
بحثي من است ، صنعتي جامعه تحقق جامعه‌مان چشم‌انداز
.است افتاده اتفاقي چه جهاني سطح در كه ببينيم اما ;ندارم
جامعه به صنعتي جامعه از حركت كه مدتهاست جهاني سطح در
است ديجيتال انقلاب هم ، آن محرك كه شده شروع نرم‌افزاري
كه "داووس اجلاس" آخرين در كه باشد جالب شما براي شايد و
موضوع با سوئيس در كه كشورهاست سران گردهمايي درواقع ،
جامعه مي‌بينيم مي‌شود ، برگزار روز چند مدت به اقتصادي
را ديگر موضوع‌هاي تمام و بحث‌هاست همه محور نرم‌افزاري
.است داده قرار تحت‌الشعاع
و نديدم مسئله اين از اثري ،"ايران 1400" بحث‌هاي در
چشم‌انداز و اينجاميبينيم صنعتي جامعه را مطلوب غايت
.است آن تحقق و صنعتي جامعه همان تلويحي ، به‌طور مطلوب
جامعه عمده تفاوتهاي كه مي‌كنم عرض خدمتتان را نكته چند
محور ، چند اين روي و چيست نرم‌افزاري ، جامعه با صنعتي
تحولات اصلي روندهاي بحث وارد اينجا.مي‌كنم باز را بحث
روند سه هم "داووس اجلاس" در كه نمي‌شوم ارتباطات حوزه
را آنها عناوين شما اطلاع براي كه شد شناسايي مهم خيلي
يكي است ، "گوپوليستيك آلي" همگرايي:يكي كه مي‌كنم ذكر
نوع يك ،"گوپوليستيك آلي")."پوليستيك آلي" تخصص‌گرايي
عمده شركت چند و است بازيگر چند انحصار در كه است بازاري
را روند سه اين يعني."اينترنت" شتابان گسترش يكي و (است
حوزه در مي‌توانيم مي‌رسند ، به‌نظر متعارض هم به‌ظاهر كه
من ، بحث ولي ;بپذيريم عمده روندهاي به‌عنوان ارتباطات
.است صنعتي جامعه با نرم‌افزاري جامعه عمده تفاوتهاي
با نرم‌افزاري جامعه فعاليت محيط در كلي تفاوت اولين
عرصه شما كه نيست مهم حال.است صنعتي جامعه محيط
صفت مهمترين.اقتصاد يا سياست يا است فرهنگ فعاليت‌تان
طرف به داريم ما يعني ;است آن بودن طوفاني محيط ، اين
با مي‌كند فرق خيلي اينميرويم فعاليت طوفاني محيطهاي
و قانونمندي "واقعا كه مطمئني و باثبات خيلي محيطهاي
كه را ويژگي‌هايي اين.مي‌شناختيم را قوانينش تمام
و اطلاعات انقلاب اين محصول درواقع مي‌كنم عرض خدمتتان
كه مي‌بينيم.است افتاده اتفاق اينجا كه است ارتباطات
فعاليت محيط كردن طوفاني عوامل از يكي اخبار سريع انتقال
واقع ، در كه مي‌شود منتقل به‌سرعت اخبار آن‌قدر است ،
را فعاليت بستر و مي‌دهد قرار تحت‌الشعاع را محيط ثبات
نتيجه اين ، .مي‌كند تبديل زلزله‌خيز و لرزان وضع يك به
پيچيدگي درباره.است محيط روزافزون پيچيدگي طبيعي
يكي ;است افتاده اتفاق سه كه مي‌بينيم ما محيط روزافزون
تعامل يكي ، و محيط عناصر تنوع يكي محيط ، عناصر تعدد
به.است پيچيدگي موجب عامل ، سه اين يعني محيط ، عناصر
جامعه در ما كه مي‌گيرد شكل دوم ويژگي همين‌دليل ،
مديريت.شده‌ايم مجهولات مديريت عصر وارد نرم‌افزاري
كه داريم سروكار پديده‌هايي با مدام اينكه يعني مجهولات
آنها با نمي‌شناسيم ، را پديده‌هايي و نيست روشن ما براي
پديده‌ها اين از هم قبلي سابقه هيچ‌گونه و نداريم آشنايي
مديريت و مجهولات مديريت اين درنتيجه ، ندارد وجود
ديگر ويژگي.است شده حاكم فعاليتها از بسياري بر بي‌نظمي
ما يعني.شده‌ايم شبكه‌اي نظام عصر وارد ما كه اينست
مركز ، نه و دارند مرز نه كه شبكه‌هايي مدام كه مي‌بينيم
تبديل ما فعاليت‌هاي عرصه به و مي‌كنند پيدا توسعه دارند
نياز شبكه‌اي تفكر يك به شبكه‌اي ، نظام اين خود.مي‌شوند
.دارد خاصي ويژگيهاي شبكه‌اي تفكر اين كه دارد
تفاوت و تنوع پذيرش نرم‌افزاري ، جامعه تفكر ديگر ويژگي
عرصه چوناست فرهنگي "پلوراليسم" آن ، مهمترين و است
.است پرتنوع و متفاوت پديده‌هاي عرصه جهاني ،
براي بايد كه اينست نرم‌افزاري جامعه تفكر ديگر ويژگي
در.باشد داشته بالايي انعطاف يادگيري ، و تازه‌ها جذب
بحث است ، تازه خيلي كه موضوعي نرم‌افزاري ، جامعه
ببينيد ، شما.است "پرتناقض نيروهاي" و "متناقض روندهاي"
"گلوباليسم" روند اينكه براي دارد وجود كافي دلايل
كافي شواهد واحد آن در.است شدن حاكم حال در (شدن جهاني)
حاكم دارد (شدن محلي) "لوكاليزم" پديده اينكه براي داريم
.هستند هم ضد و تعارض در هم با دو ، اين درحاليكه.مي‌شود
طرف ، يك از كه اينست تناقض و تعارض اين از ديگر نمونه يك
دارد تازه‌اي ابعاد يك در يعني است "رقابت" روزافزون رشد
ما آن ، موازات به و كنارش در.مي‌شود مطرح رقابت مسئله
و هم ضد همكاري ، و رقابت "اصلاداريم را "همكاري" رشد
روند دو اين كنار در كه مي‌بينيد ولي.هستند هم نقيض
اگر نرم‌افزاري جامعه در حال هر به.مي‌گيرد شكل دارد
نگاه پديده‌ها اين به صنعتي جامعه ذهنيت آن با بخواهيم
تصميم‌گيري براي اينها از نمي‌توانيم "اصلا كنيم ،
جامعه در كه ديگري ويژگي.كنيم استفاده استراتژيك
مسير و سير خط ديگر "اصلا كه اينست دارد وجود نرم‌افزاري
سوي به روندها درواقع يعني.ندارد وجود بهينه‌اي حركت
.مي‌رود شدن غيرخطي
و وفور منطق نرم‌افزاري ، جامعه در كه اينست ديگر مسئله
.كميابي منطق نه است حاكم فراواني
;دارد نياز بالايي بسيار تخصص و دانش به فراواني مديريت
و دانش سطح.مي‌كند فرق خيلي كميابي مديريت با يعني
با مقايسه قابل "اصلا دارد لازم فراواني مديريت كه تخصصي
است صنعتي جامعه خاص كه كميابي مديريت تخصص و دانش سطح
خرد" يا "انتخاب خرد" كه است دليل همين به و نيست
مطرح انساني نيروي پرورش ضرورت يك به‌عنوان ،"ارزيابي
داريد نياز شما فراواني عصر در كه چيزي يعني.مي‌شود
به دستيابي و "انتخاب خرد" اطلاعات ، مورد در "مخصوصا
جامعه در كه اينست عمده تفاوت آخرين و است "ارزيابي خرد"
روي بر سرمايه‌گذاري موفقيت ، كليدي عوامل نرم‌افزاري ،
مهم‌تر نكته من ، به‌نظر و است غيرملموس دارايي‌هاي
.است انساني توسعه برروي سرمايه‌گذاري
چگونه را خود انساني سرمايه كه اينست كليدي موضوع
است آينده در موفقيت كليد اين چون.دهيم توسعه مي‌خواهيم
پيشرفته زيرساخت يك داشتن بدون انساني سرمايه توسعه و
دوباره يعني.نيست امكان‌پذير "اصلا ارتباطي و اطلاعاتي
ارتباطات "واقعا چرا كه اصلي بحث همان به برمي‌گرديم
پيشرفته زيرساخت يك ايجاد و پيشرفته اطلاعات و پيشرفته
كه مي‌كنيم ، تلقي توسعه محور عنوان به ما را اطلاعاتي
بايد هرحال به.است انساني نيروي درواقع توسعه اين بنيان
ما.دارد را خود خاص قوانين نرم‌افزاري ، جامعه كه گفت
امكان‌پذير آياكنيم روشن را خودمان تكليف اول ، بايد
شتاب تاريخ مي‌گوئيم آن به ما كه فضايي اين در كه است
و بيست در آيا است حيرت‌انگيز تحولات ، رشد نرخ و گرفته
به‌سوي كنيم ترسيم را خودمان چشم‌انداز آينده سال پنج
را اين اگر است؟ روبه‌زوال كه صنعتي جامعه يك تحقق
جامعه سوي به بخواهيم هم اگر يعني نيست ، شدني كه بپذيريم
مي‌شود تحميل ما به بيرون از كه فشاري برويم ، صنعتي
نتيجه در.نمي‌گذارد ما اختيار در را امكاني چنين "اصلا
پس.است نرم‌افزاري جامعه سمت به رفتن ما مطلوب آينده
را نرم‌افزاري جامعه عمده قوانين بايد ما هست اين اگر
چشم‌انداز و كنيم هدف‌گذاري اساس اين بر و بشناسيم
.كنيم سياستگذاري توسعه براي و كنيم تعريف را آينده‌مان
|
