اطلاعات و ارتباطات شدن جهاني
;اشاره
به جهان روز مسايل انگيزترين بحث از شدن جهاني پديده
در اندازه بدين تا ديگري پديده هيچ شايد مي‌رود ، شمار
سياستمداران ، و انديشمندان توجه سوم هزاره ابتداي
.است ننموده جلب خود به را فرهنگي متوليان و اقتصاددانان
اقتصادي ، فعاليت‌هاي و تصميم‌گيريها در كه پديده‌اي
و داشته كننده تعيين نقش انسانها ، فرهنگي و اجتماعي
مردم منافع مي‌دهد ، كاهش حداقل به را جغرافيايي مرزهاي
بر علاوه و مي‌كند تنيده هم به پيش از بيش را كشورها
و بي‌حد و آسان‌تر نيز بشري دانش و افكار خدمات ، و كالا
.مي‌شود مبادله ازگذشته مرزتر
و زمان شدن فشرده‌تر باعث ارتباطات و اطلاعات شدن جهاني
جهاني ديگر وجوه بر را تاثير بيشترين اين و مي‌گردد مكان
.دارد فرهنگ و سياست اقتصاد ، شدن جهاني نظير شدن
بر را پديده اين تاثير ابتدا زير مقاله اساس براين
و برايران آنرا تاثير سپس و فرهنگ و اقتصاد شدن جهاني
به كه جهاني در تحقيقات و علوم زمينه در ايران جايگاه
.مي‌كند بررسي است شدن جهاني حال در سرعت
انديشه گروه
شدن جهاني تعريف
:مي‌نويسد شدن جهاني تعريف در آلبرو سارتين
جامعه يك در جهان مردم تمام آن براساس كه فرآيندهايي"
."مي‌نامند شدن جهاني را مي‌پيوندند هم به فراگير و واحد
:مي‌كند تعريف گونه اين را شدن جهاني نيز ريشستر امانوئل
اين از پيش كه اجتماعاتي آن طي كه شبكه‌هايي شكل‌گيري"
وابستگي در و بودند منزوي و افتاده دور خاك كره در
شدن جهاني را مي‌شوند ادغام جهاني وحدت و متقابل
(1)"مي‌گويند
و فزاينده تعامل بيان براي مختصري اصطلاح شدن ، جهاني
وراي در بازارها و نهادها شركت‌ها ، افراد ، ميان پيچيده
جريان رشد غالب در خودرا شدن جهاني.است ملي مرزهاي
نفوذ افزايش و رشد و تداوم مالي ، فن‌آوري تجارت ،
شركت‌هاي جهاني عمليات بين‌المللي ، مدني جامعه بازيگران
وراي در اطلاعات مبادله و ارتباطات شديد افزايش و فراملي
(2).مي‌كند نمايان اينترنت طريق از ويژه به مرزها
اطلاعات و ارتباطات شدن جهاني
گسترش و ارتباطات فن‌آوري پيشرفت شدن ، جهاني زمينه‌ساز
توسعه واقع در.است بوده بين‌المللي روابط بيشتر هرچه
پديده‌هاي آن در كه است آورده فراهم را بستري ارتباطات
عامل نمي‌توان را ارتباطات مي‌يابند ، جهاني برد مختلف
شدن جهاني ابزار عنوان به آن از بلكه ناميد جهاني‌شدن
فن‌آوري از مختلف پديده‌هاي بهره‌مندي.كرد ياد مي‌بايد
جهاني عرصه در كه مي‌كند فراهم را امكان اين ارتباطات
.كنند تحميل جهانيان بر حتي يا و كنند عرضه را خود
براي جهاني بازار يك گسترش و پيدايش آن پيامد مهم‌ترين
جهاني خاطر به امروزه واقع در.است زندگي ابعاد تمامي
و فرهنگي اقتصادي ، سياسي ، از اعم زندگي مختلف ابعاد شدن ،
.گرفته‌اند قرار آميز رقابت جهاني بازار يك در..و حقوقي
(3)
حوزه در بيستم قرن پايان در تكنولوژيك سوم انقلاب
.است آورده همراه به اساسي تحولات اطلاعات و ارتباطات
كامپيوتري اطلاعاتي شامل‌شبكه‌هاي اطلاعات تكنولوژي
به را سطح‌جهان در دسترسي قابل اطلاعات كيفيت و كميت
.است ساخته بي‌سابقه‌دگرگون و شيوه‌اي‌انقلابي
الكترونيكي رسانه‌هاي ظهور ماهواره‌اي‌موجب تكنولوژي
مكاني فاصله تحولات اين نتيجه در.است شده جهاني سطح در
مشتركي وحوزه مي‌دهد دست از را خود جغرافيايي‌معناي و
(4).مي‌شود پديدار جهان سطح در
رسانه طريق از اطلاعات ارتباطات‌و شدن جهاني خصوص در
.دارد وجود ديدگاه جمعي 3 هاي
ديدگاه‌ماركسيستي -الف
جمعي شدن‌رسانه‌هاي جهاني گسترش‌و به نسبت ديدگاه اين
شدن جهاني و گسترش دارند اعتقاد ماركسيست‌ها.است بدبين
شد ، خواهد سرمايه‌داري بيشتر چه هر سلطه باعث رسانه‌ها
به دسترسي امكان كنوني‌عملا جهان در اطلاعات نابرابري
جريان.است كرده ناممكن را سوم غيرمسلطجهان فرهنگهاي
آن در است‌كه يكسويه جرياني شده ، جهاني نظام در اطلاعات
اين در سعيد ادوارد مصرف‌كننده‌اند ، كشورهاي‌پيراموني
:مي‌گويد زمينه
درصدد هستيم‌كه امپرياليسم‌فرهنگي نوع يك شاهد ما"
فرهنگ‌كشورهاي گسترش‌رسانه‌هاي‌جمعي ، طريق است‌از
".دهد قرار خود سلطه تحت ضعيف‌را و عقبمانده
ليبرال ديدگاه -ب
شدن جهاني به نسبت خوشبيانه‌اي ديد ليبرال ديدگاه
نه جمعي ، گسترش‌رسانه‌هاي معتقدند ، آنهادارد رسانه‌ها
بلكه كرد ، نخواهد بيشتر را انسانها زندگي كنترل تنها
را دولت و سازمانها برابر در قدرت‌يابي‌افراد زمينه
.مي‌دهد افزايش
به نسبت آگاهي نوعي جمعي رسانه‌هاي جهاني‌شدن فرآيند
رشد زمينه كه نمود ، خواهد پديدار مشترك‌بشري ارزشهاي
شهروندان.كرد خواهد تقويت را ديگر جوامع دموكراسي‌در
ميزان تا داد آموزش رسانه‌ها طريق مي‌توان‌از را
فرآيند ببرندودر بالا را جامعه‌پذيري‌سياسي‌خود
.كنند شركت سياسي
مدرن پست ديدگاه -ج
ديد چندان شدن‌رسانه‌ها جهاني به نسبت مدرن ديدگاه‌پست
مدرن انديشمندپست بورديار ندارند ، خوشبينانه‌اي
:مي‌گويد
را جهاني ارتباطي تكنولوژيهاي تقويت و رسانه‌ها گسترش"
واقعيت آنچه از واقعيت تشخيص آن در كه آورده وجود به
پوشش خاطر واقعيت‌به دسترسي‌به.است نيست‌ناممكن
را واقعيت رسانه‌ها و است ناممكن رسانه‌اي ضخيم
(5)".مي‌كنند شبيه‌سازي
ديگردر فناوريهاي از اطلاعاتي و فناوري‌ارتباطي نقش
.كليدي‌تراست و پررنگتر بسيار شدن جهاني دوره
نوري ، كابل ارتباطات ، نقل ، و حمل در سريع پيشرفتهاي
و رويدادها انواع ماهواره‌اي پخش و ريزكامپيوترها
اين و است كاهش‌داده بسيار را فاصله‌ها جهاني مسابقات
بشر افراد ميان در آرمانها تشابه و همگونگي به تحولات
.مي‌كند كمك
كردن دسترسي‌پيدا رسانه‌اي ، دوران عمده ويژگيهاي از
(6).است ارتباطي و اطلاعاتي رسانه‌هاي به توده‌ها
فرهنگ شدن جهاني
سنت‌زدايي‌از و همگوني‌فرهنگي با است همراه شدن جهاني
به خصوصيات‌فرهنگي تبديل راه فرآيندي‌كه و فرهنگها
محلي فرهنگهاي آن پي در كه جهان‌گستر فرهنگي نظم از بخشي
.مي‌شوند ابداع نو از يا مي‌شوند محو يا
از عده‌اي انتقاد مورد فرهنگ شدن جهاني از تعريف اين
وجود با ما كه معتقدند آنها.است گرفته انديشمندان‌قرار
از يكي فرهنگ شدن همگون شدن ، بحث‌جهاني در كه اين
يك نمي‌رسددر نظر به مي‌باشد ، اما داغ سرفصل‌هاي
جهاني سرعت بوجودآيد ، همگن‌فرهنگي دنياي مرحله‌يك
شبكه‌اي فناوري‌و توسعه شدت‌مديون به كه شدن‌جريانها
از كه را شتابفرهنگها همان با نمي‌تواند است گيتي شدن
(7).كند دچارتحول برخوردارند معني‌دار ساختارهاي
همگوني منتهي‌به شدن جهاني راكه ايده اين ياما ، فوكو
جوامع است ، معتقد او مي‌كشد ، چالش به مي‌شودرا فرهنگي
مي‌كنند ، حفظ را خود فردي خصوصيات اقتصادي فشارهاي عليرغم
را كشور يك اقتصادي سامان كه هستند فرهنگي ارزشهاي اين
تاثير عدم معني به اين.مي‌دهند شكل جهات از بسياري در
فرآيند كه است درست نيست ، شدن جهاني فرآيند از جوامع
همگرايي سياسي و اقتصادي ايدئولوژيهاي ميان شدن جهاني
فرهنگ در عميق‌تري عناصر حال عين در اما كرده ، ايجاد
وجود به آنها در راحتي به همگرايي كه دارد وجود كشورها
(8).نمي‌آيد
اطلاعات و ارتباطات نقش و فرهنگ شدن جهاني
شديدتر بسيار صورت به كه ارتباطات شدن جهاني فرآيند در
و اخير دهه دو در به‌خصوص مي‌شود ديده پديده‌ها ديگر از
به روز ماهواره‌اي ، ارتباطات ، و رايانه‌اي علوم گسترش با
سوي به امروز كه جايي تا مي‌سازد كوچكتر را دنيا روز
معني هم از جدا جهاني ديگر و مي‌رويم پيش جهاني دهكده
و اينترنت و ماهواره‌اي ارتباطات طريق از ندارد ،
گيتي از نقطه هر در مستقيم تماس امكان مشابه شبكه‌هاي
و فرهنگي شدن جهاني فرآيند ارتباط ، همين و است ميسر
كه مشترك زبان نوعي يعنيدارد دنبال به نيز را اجتماعي
مي‌باشد شكل‌گيري حال در است ، فني زبان يك اول درجه در
.دارد همراه به را خود خاص هنجارهاي و اجتماعي ارزشهاي كه
يا و فرهنگ نوع يك سوي به جهان ارتباطات ، گسترش با
(9).مي‌شود داده حركت زبان نوع يك حداقل
در زيادي اندازه تا فرهنگ شدن جهاني ديگر عبارتي به
توسعه گرديده ، متحول ارتباطي فن‌آوري پيشرفت با ارتباط
متنوع برنامه‌هاي ارائه و گروهي رسانه‌هاي روزافزون
از استفاده چشمگير گسترش ماهواره‌ها ، طريق از تلويزيوني
زبان به اينترنت يكسويه آموزش تا شخصي رايانه‌هاي
فيلم ، دريافت امكان نرم‌افزاري ، برنامه‌هاي رواج انگليسي ،
همه اطلاعات جهاني شبكه‌هاي توسط نشريات و كتاب موسيقي ،
(10).كرده‌اند كمك فرهنگي تشابهات افزايش به همه و
باعث فرهنگي همگونگي بود معتقد كه همچنان فوكوياما
درخصوص ببرد بين از را قومي و محلي فرهنگهاي نمي‌شود
از بسياري":مي‌گويد نيز فرهنگ جهاني و ارتباطات نقش
پيشرفته تكنولوژي داراي ما چون مي‌كنند فكر مردم
در تلويزيوني گسترده پوشش به قادر و هستيم ارتباطات
كه شد خواهد باعث مساله اين هستيم ، جهان سراسر
در بيفتد ، اتفاق هم فرهنگي عميق‌تر سطوح در همگون‌سازي
گشته باعث ارتباطات تكنولوژي و نيست طور اين كه حالي
آنها و كند آشكارتر يكديگر براي را فرهنگها واقعي چهره
ارزشي نظام‌هاي داراي طرف دو كه رسانده نتيجه اين به را
(11)".هستند متفاوتي
ايران جايگاه و فرهنگ شدن جهاني پيامدهاي
را گيتي گوناگون فرهنگهاي شدن ، جهاني و ارتباطات انقلاب
و ملت‌ها موقعيتي چنين در.است داده قرار دايمي تماس در
قرار نويني تهديدهاي و فرصت‌ها رويارويي در فرهنگها ،
موجب ديگر سوي از و تفاهم موجب سويي از كه گرفته‌اند
(12).است شده آنان ميان متفاوتي برخوردهاي
مي‌بايستي فرهنگ شدن جهاني فرآيند در ايران كشور كه آنچه
كه ويژگيهايي.مي‌باشد هويت‌فرهنگي دهد ، قرار خود مدنظر
متمايز جوامع و ملت‌ها ديگر از را جامعه يك فرهنگ
سد هويت ، پاسداشتميدهند تشكيل را فرهنگي هويت مي‌سازد
فرايند نتيجه كه فرهنگي و اجتماعي و سياسي توسعه راه
از كه مي‌شود موجب بلكه بود ، نخواهد است ، شدن جهاني
(13)بپرهيزيم غالب فرهنگهاي منفعلانه و كوركورانه پذيرش
.دهد شكل را ما فرهنگي سياست نگرش چهارچوب فعال برخورد و
تهديد جهاني دهكده در را فرهنگي هويت‌هاي كه بزرگي خطر
بلكه است ، يكديگر با متفاوت فرهنگهاي آميزش نه مي‌كند ،
به است ، ممكن كه است يگانه‌اي فرهنگ در آنها شدن مسخ
و فرهنگي متنوع ويژگيهاي محور بر شدن جهاني پيامد
برداشتن معني به شدن جهانيبپردازد وابسته هويت‌هاي
است فضايي ايجاد بلكه.نيست فرهنگي و اقتصادي مرزهاي
ايران اسلامي جمهوري فرهنگي ، و اقتصادي متقابل كنش براي
در نمايد ، استفاده فضا ازاين بايستي فعالانه برخورد با
آن راهبردي پيچيدگي و رسانه‌اي شبكه‌هاي گسترش كه فضايي
مخاطره به را بومي و سنتي كاركردهاي پايداري امكان
(14).مي‌اندازد
شدن جهاني روند كه است اين بر غالب نظر چون
كه اين به توجه با فرهنگي عرصه در است ، اجتنابناپذير
رقابت امكان پيشرفته ، گروهي رسانه‌هاي هاي شبكه گسترش
در و كرده كم را اقتصادي پيشرفت از محروم و بومي جوامع
آسيبپذير آن فرهنگي هاي بازتاب و رسانه‌ها توسعه برابر
اي وظيفه پديده اين قبال در ما كشور بنابراين.مي‌كند
به مي‌بايستي ما جريان اين در.داشت خواهد پيچيده و سخت
تبادل امكان و فرهنگها و هنرها فراسرزمين‌شدن موازات
براي رسانه‌ها از كمبودها جهاني‌عليرغم سطح در فرهنگي
بلكه داخل در تنها نه خود فرهنگي ويژگيهاي نمودن برجسته
فرهنگي هويت از تعريفي نيز و نموده استفاده جهاني سطح در
جامعه سطح در آن درخصوص كلي اجماع كه دهيم خودارائه
پذيرش با بايد ما.بپردازيم آن پاسداشت به و آيد به‌وجود
هويت و فرهنگ از پاسداري در انسانها حقوق و فرهنگي تنوع
مي‌تواند ، نيز انسانها حقوق و فرهنگ كه اين باور و خود
قادر را خودمان جامعه باشد ، ما فرهنگي ارزشهاي داراي
را خود هويت از نگاهباني براي مناسب سازوكارهاي كه سازيم
برتري‌جوي فرهنگ يك برابر در آنكه بدون دهيم ، سازمان
(15).شويم تسليم بسته دست جهاني
جديد مدل يك ابداع بيست‌ويكم قرن ابتداي در عمده كار
درعرصه‌هاي و نژادها و فرهنگها ، مردم ميان همزيستي
بايد شرايط اين تحت.است مشترك تمدن يك در مذهبي گوناگون
فرهنگي جديد عصر اين براي را مناسب ساختارهاي بتوانيم
بشري تمدن‌هاي كليه مي‌بايد روند اين در.نمائيم ابداع
يك يا و گروه يك صرفا كه آن نه باشند ، داشته مشاركت
خود منظر از را ديگران باشند ، داشته اجازه خاص فرهنگ
(16).كنند تعريف
سوري جواد
:پانوشت‌ها
توسعه حال در كشورهاي شدن جهاني" نورايي محمدرضا دكتر -1
"ايران و
،"شدن جهاني روند در فرهنگ سرنوشت" اردلان اسعد دكتر -2
مهر 1379 ، 24 اطلاعات
"ديرينه‌ها و تازه‌ها شدن ، جهاني" قريشي فردين -3
381-ص 382 تابستان 79 ، خارجي ، سياست فصلنامه
"ديرينه‌ها و تازه‌ها شدن جهاني" ناي جوزف و كوهن رابر -4
ص 82381 تابستان 79 ، خارجي ، سياست فصلنامه
آبان كيهان ، 8 ،"رسانه؟ كدام شدن جهاني" نبات.ق رحمن -5
1379
"مختلف تفاسير ارزيابي شدن جهاني" قريشي فردين -6
"شدن جهاني روند فرهنگهادر سرنوشت" اردلان اسعد دكتر -7
فرانسيس با گفتگو با شدن جهاني فرهنگ" همبستگي -8
آبان 1379 دوشنبه 9 ،"فوكوياما
شدن جهاني امنيتي ملاحظات" راهبردي مطالعات فصلنامه -9
سال غني‌نژاد ، موسي دكتر با گفتگو در "اقتصاد حوزه در
تابستان 1379 و بهار سوم ،
تاكيد با خارجي سياست و شدن جهاني" فاخري مهدي دكتر -10
تابستان خارجي ، سياست فصلنامه ،"ايران اسلامي جمهوري بر
ص 577555 1379 ،
فرانسيس با گفتگو با شدن جهاني فرهنگ" همبستگي -11
"فوكوياما
جهاني روند در فرهنگها سرنوشت" اردلان اسعد دكتر -12
"شدن
پيشين منبع-15-14- 13
"شدن جهاني عصر در معنا بحران" قوام عبدالعلي سيد-16
ص 644 پاييز 1379 ، چهارم ، سال خارجي ، سياست فصلنامه
|
