Hamshahri Newspaper

سال ۱۳۴۱ برنامه سوم عمراني كشورآغاز شد. با پذيرش نقش زير بنايي صنعت برق،در اين برنامه نيز اعتبارات قابل توجهي براي اين صنعت تخصيص داده شد در اين برنامه كه ۵/۵ سال به طول انجا ميد(تاآخرسال ۱۳۴۶)،در مجموع،مبلغ ۲۱ميليارد ريال در صنعت برق هزينه گرديد كه به طوركلي سه بخش را در بر مي گرفت. تامين برق مراكز عمده مصرف شامل شهرهاي تهران، اصفهان، شيراز، مشهد، تبريز، رشت - همدان و ساري - تامين برق ۱۷ شهر متوسط كشورشامل شهرهاي آمل، چالوس،اردبيل،مراغه، لاهيجان،اروميه، يزد - بهشهر، بوشهر، قزوين ،كرج، بابلسر و كرمانشاه - تامين برق شهرهاي كوچك -در همين برنامه ، تشكيل سازمان برق ايران به منظور اشراف كلي واعمال مديريت بر برنامه ريزي و اجراي طرحهاي توليد و ايجاد موسسات توليد ، انتقال و توزيع برق و هدايت سرمايه گذاري ها دربخش برق پيش بيني شده بود اين سازمان درتاريخ ۱۳دي ماه۱۳۴۱ رسما تشكيل يافت و تا پايان سال ۱۳۴۴ كه عملا« دروزارت آب وبرق ادغام شد به انجام وظايف خود ادامه داد سال ۱۳۴۳ قانون تاسيس وزارت آب و برق در تاريخ ۱۶/۱/۱۳۴۳ به دولت ابلاغ شد در بخش برق ، وظايف زير برعهده اين وزارت خانه قرار مي گرفت تهيه و اجراي برنامه ها و طرحهاي توليد و انتقال نيرو به منظور تاسيس مراكز توليد برق منطقه اي - و ايجاد شبكه هاي فشار قوي سراسر كشور- اداره تاسيسات برق كه به موجب بندبالاايجاد مي شود و بهره برداري از آنها - نظارت بر نحوه استفاده از نيروي برق - سازمان برق ايران در سال ۱۳۴۴ به عنوان واحد برق در وزارت آب و برق ادغام شد، وسازمانهاي ديگري هم كه تاآن زمان به توسط سازمان برنامه ، سازمان برق ايران يا به نحو ديگر به وجود آمده بودند تحت پوشش نظارتي وزارت آب و برق قرار گرفتند در آذر ماه همين سال اساسنامه شركتهاي برق منطقه اي تدوين شد و بدين ترتيب تعداد ۱۰ شركت برق منطقه اي ( علاوه برسازمان آب و برق خوزستان كه از سال ۱۳۳۹ ايجاد شده بود ) تشكيل يافت كه عبارت بودند از شركتهاي برق منطقه اي ( تهران ) ، ( اصفهان ) ، ( خراسان ) ، ( آذربايجان ) ، (فارس) ، (مازندران) ، (گيلان) ، (جنوب شرقي ايران) ، (كرمانشاهان) و (همدان و كردستان) با تشكيل شركتهاي برق منطقه اي ، صنعت برق كشور صورتي سازمان يافته و منسجم به خود گرفت. حوزه هاي زير پوشش اين شركتهادرابتدا تمامي مساحت كشوررا شامل نمي شد و نوعا« از تقسيمات كشوري نيزپيروي نمي كرد تعداد و حوزه هاي جغرافيايي شركتهاي برق منطقه اي با گذشت زمان مشمول اصلاحاتي گرديد به طوري كه درحال حاضر تعداد آنها به ۱۶ مي رسد و در مجموع تمامي كشور را پوشش مي دهند سال ۱۳۴۷ برنامه چهارم عمراني آغازشد. دراين برنامه كه تاپايان سال ۱۳۵۱ ادامه داشت ، نگرش به صنعت برق به عنوان يك صنعت زيربنايي و با ديد كلان نگر صورت گرفت . احداث خطوط انتقال نيروي سراسري و تاسيس نيروگاههاي نسبتا« بزرگ آبي وحرارتي درطي اين برنامه نضج گرفت، به طوري كه درطول برنامه،جمع قدرت نامي نصب شده در كشور از ۱۵۹۹ مگاوات به ۳۳۵۴ مگاوات ( با رشد متوسط سالانه ۱۶ درصد) وتوليد انرژي برق از ۴۱۳۳ ميليون كيلووات ساعت به۹۵۵۳ ميليون كيلووات ساعت ( با رشد متوسط سالانه ۲/۱۸ درصد ) بالغ گرديد و تعداد مشتركان در تعرفه هاي مختلف به ۱۶۶۹ هزار رسيد . در طي اين برنامه ، مسئوليت برق نزديك به ۱۹۰ شهر كشور بر عهده وزارت آب و برق قرار گرفت . برق مورد نياز شهرهاي كوچك ، شهركها و تعدادي از روستاهاي برقدار به توسط بخش خصوصي و يازيرنظر و بامديريت شهرداريها تامين مي شد.تعداد روستاهاي برقدار كشور از ۱۴۸ روستا درآغاز برنامه ، به ۴۹۱ روستا درپايان سال ۱۳۵۱ رسيد سال ۱۳۴۸ به منظور استفاده صحيحتر از منابع و امكان برقراري دادوستد انرژي برقي بين مناطق و كارتوليدوانتقال برق به طور كلان ، شركت توليد وانتقال نيروي برق ايران (توانير) از سال ۱۳۴۸ آغاز به كار كرد. اساسنامه و شرح وظايف اين شركت ، بنا بر ضرورتهاي زمان تا كنون سه بار مورد تجديد نظر قرار گرفته است . ازسال ۱۳۷۵ تا كنون ، اين شركت با نام سازمان مديريت توليد و انتقال نيروي برق ايران ( توانير ) ، فعاليتها و ماموريتهاي معاونت امور برق وزارت نيرو را نيز برعهده دارد و هدفها وظايف زير را دنبال ميكند : تهيه و تدوين و پيشنهاد استراتژيها و سياستها و برنامه هاي برق كشور - برنامه ريزي ، نظارت ، كنترل و هدايت برق كشور - ايجاد هماهنگي و نظارت بر شبكه سراسري برق - برنامه ريزي و نظارت بر مصارف مختلف برق كشور - حفظ يكپارچگي و پايداري شبكه سراسري برق كشور سال ۱۳۵۲ برنامه پنجم عمراني از اين سال آغاز شد و تا پايان سال ۱۳۵۶ ادامه يافت سياستهاي زير بر اجراي برنامه اي صنعت برق در اين برنامه حاكم بود احداث واحدهاي بزرگ حرارتي در شمال و جنوب كشور به لحاظ دسترسي آسانتر به منابع - سوخت و سواحل دريا - ايجاد سد بر روي رودخانه هاي بزرگ -تامين برق مناطق دور افتاده كشور با استفاده از نيروگاههاي ديزلي - درسالهاي برنامه پنجم، معادل ۱۳۳۲ مگاوات برظرفيت نيروگا ههاي گازي كشورافزوده شد كه علت اصلي آن تاخير دربهره برداري از نيروگاههاي آبي در دست احداث بود دراين برنامه، تا سيس نيروگاههاي هسته اي نيز در دستور كار قرارداشت كه علي رغم هزينه ها و تبليغات فراوان ، نتيجه مشخصي عايد نساخت به هر صو رت قدرت نصب شده در پا يا ن بر نا مه به ۷۱۰۵ مگا وات ( با ۲/۱۶ درصد رشد متوسط سالانه )،انرژي سالانه توليد شده به ۱۸۹۸۴ ميليون كيلووات ساعت ( با ۷/۱۴ درصد رشد سالانه ) رسيد و تعدادمشتركان به ۳۱۰۵ هزار بالغ گرديد . تا پايان اين برنامه تعدادي از روستاهاي كشور نيز از برق بهره مند شدند سال ۱۳۵۳ باتوجه به اينكه نهادهاو سازمانهاي مختلفي دست ا ندركار مقوله انرژي دركشور بودند و هماهنگي بين آنها ضروري مي نمود ، به موجب لايحه قانوني مصوب ۲۸ / ۱۱ / ۱۳۵۳ با محول شدن برنامه ريزي جامع فعاليتهاي مربوط به انرژي كشور، نام وزارت آب و برق به وزارت نيرو تغييركرد سال ۱۳۵۷ با پيروزي انقلاب اسلا مي ، بازنگري اساسي در خط مشي هاي صنعت برق و هماهنگ ساختن آنها با هدفهاي عالي انقلاب ضرورت يافت. عنايت به مفهوم خودكفايي، سرما يه گذاري دركارخانه هاي توليد كننده تجهيزات مورد نياز صنعت برق ، كوتاه كردن دست مشاوران و پيمانكاران خارجي و توجه به بهره گيري بهينه از تواناييهاي داخلي ، صنعت برق را در راستاي تازه اي قرارداد ، فراهم كردن امكان استفاده گسترده از انرژي برق براي توسعه اقتصادي ، اجتماعي و رفع محروميتها،افقهاي جديدي را فراروي مسئولان صنعت قرار داد