تهيه مايحتاج عمومي، ميوه، تره بار ، گوشت، مرغ، ماهي و خشكبار يكي از مسايل عمده خانواده هاي تهراني در چند دهه اخير بوده است. پيش از اين تهيه و توزيع مايحتاج عمومي مردم در بازارهاي سنتي انجام مي پذيرفت. با افزايش جمعيت، تنوع كالاها و محصولا ت، تغيير الگوي مصرف و كمبود وقت خانواده ها نياز به تمركز مراكز خريد بيش از پيش احساس شده است. ميادين ميوه و تره بار و فروشگاههاي زنجيره اي با تكيه بر شبكه جديد توزيع محصولا ت تلا ش بسيار مثبتي براي كاهش دشواري هاي خريد به شمار مي روند
با آغاز به كار دو بازار ميوه و تره بار >منيريه< و >احمدآباد مستوفي< تعداد بازار روز در سطح شهرتهران به ۵۷ بازار فعال خواهد رسيد. بهره برداري از بازار روز >شهران< در دهه فجر امسال نيز پيش بيني شده كه با راه اندازي يكي دو پروژه ديگر تعداد بازارهاي روز تهران به زودي به ۶۰ بازارمي رسد
يكي از گام هاي اساسي درر زمينه عرضه محصولا ت و كالا ها به مردم توسعه ميادين ميوه و تره بار بوده تا مشكلا ت خانواده هاتخفيف يابد. طبق برآورد شهرداري تهران روزانه ۴۰ درصد از شهروندان از بازارهاي روز سازمان ميادين و تره بار و فرآورده هاي كشاورزي تهران خريد مي كنند. با آغاز به كار دو بازار ميوه و تره بار >منيريه< و >احمدآباد مستوفي< تعداد بازار روز در سطح شهرتهران به ۵۷ بازار فعال خواهد رسيد. بهره برداري از بازار روز شهران نيزدر دهه فجر امسال پيش بيني شده كه با راه اندازي يكي دو پروژه ديگر تعداد بازارهاي روز تهران به زودي به ۶۰ بازارمي رسد. اگر بخش خصوصي در سرمايه گذاري و ساخت و شهرداري در تامين زمين و مكان يابي نسبت به تملك اراضي و احداث ميادين تره بار اقدام كند كارآيي بازارهاي روز و خريد مردم از ميادين ميوه و تره بار افزايش خواهد يافت و مي توان در آينده شاهد خريد نزديك به هفتاد درصد مردم از اين بازارهاي روز بود. احداث اين بازارها در كنترل قيمت، تنظيم بازار و رقابت در ارايه كيفيت برتر به مشتري اهميت زيادي دارد.محمدي زاده معاون خدمات شهري شهردار تهران در اين زمينه مي گويد: در اين مورد به هر ميزان مورد نياز نسبت به تملك اراضي اقدام و بودجه اختصاص داده مي شود. شهرداري ميادين را به عنوان يك موضوع انتفاعي نمي نگرد .
|
|
مردم تهران و خريداران ميوه و تره بار از بازارهاي روز تهران انتطار دارند تا ارتقاي سطح كيفي ميادين عرضه ميوه و تره بار و فرآورده هاي كشاورزي را شاهد باشند. اما در حال حاضر در برخي ميادين، كيفيت كالا هاي عرضه شده در حد قابل قبولي نيست.
خانم شبنم مجيدي كه از بازار روز اختياريه خريد مي كند در مورد كيفيت ميوه و تره بار در بازارهاي تهران مي گويد: نحوه عرضه ميوه و تره بار در اين ميادين و به خصوص قيمت محصولا ت كه در غرفه ها نصب شده است به طور كلي خوب است اما در كنار محصولا ت با كيفيت و مناسب و متنوع ميوه و سبزي ها، برخي از محصولا ت كيفيت مورد انتطار را ندارند.
بسياري از خانوارها كه از ميادين تره بار جنت آباد ، اختياريه، جعفرآباد تجريش، دزاشيب، ازگل، اوين، پونك، زيباشهر، فردوس، صادقيه،اكباتان، نيايش و كردستان ، ملا صدرا، جمالزاده و قزل قلعه خريد مي كنند معتقدند ميوه و تره بار به دليل نوسانات قيمتي در بازار به موقع در بازارهاي روز عرضه نمي شوند.
كارشناسان علت كمبود ميوه و تره بار هر فصل و عرضه با تاخير آن در بازار روز را ناشي از قيمت گذاري نامناسب محصولا ت در ميادين تره بار اعلا م مي كنند و معتقدند تعيين قيمت محصولا ت زير قيمت تعادلي بازار باعث مي شود ميوه و تره بار به موقع در ميادين عرضه نشود. حسن مستوفي كه به بازار روز جنت آباد مراجعه كرده است در اين مورد مي گويد: گاهي دو،سه هفته از عرضه نوبرانه ميوه مي گذرد اما هنوز شاهد فروش ميوه فصل در ميادين ميوه و تره بار نيستيم. مسأله بعدي قيمت بسيار بالا ي برخي از محصولا ت در فروش هاي نوبرانه است. ميادين ميوه و تره بار مي توانند با نصب اتيكت قيمت با عنوان نوبرانه، قيمت را اندكي بالا تر انتخاب كنند و اجازه بدهند كه شرايط و مكانيزم عرضه و تقاضا نيز در بازار روز حاكم شود.اما نه به صورتي كه مصرف كننده مورد اجحاف قرار بگيرد. يكي از غرفه داران بازار قزل قلعه در پاسخ به سوال چند تن از مشتريان در اعتراض به عدم عرضه چند ميوه فصل مي گويد: در بازار ميوه و تره بار تهران به ما با اين قيمت ها ميوه نمي فروشند و نمي توانيم فعلا قيمت هاي بالا را بپذيريم، چون اجازه فروش با قيمت بالا تر را نداريم. كريم اسكندري يكي از مشتريان بازار روز مي گويد: اين مشكل در تمام بازار روز كشور به شكل هاي مختلف ديده مي شود و به نظر مي رسد كه كميته اي متشكل از نمايندگان وزرات بازرگاني، تعزيرات، سازمان بازرسي ومسئولا ن ميادين و تره بار بايد با تصميم گيري سريع و به موقع امكان قيمت گذاري مناسب تر و عرضه ميوه و تره بار فصل را در بازار روز فراهم آورند.
|
|
قيمت گذاري
دكتر محمد طبيبيان صاحب نظر اقتصادي دراين زمينه مي گويد: قيمت ها تابع درجه كميابي كالا ها هستند و در شرايط كميابي محصول و تقاضاي مردم، قيمت ها با خريد آنها بالا تر مي رود. اما گاهي در شرايط خاصي، عرضه و تقاضا و قيمت ها به گونه اي هستند كه كالا هاي معيشتي مانند سيب زميني، پياز، گوجه فرنگي و مرغ نيز در بازار روز موجود نيست و مردم مجبور مي شوند مايحتاج خود را با قيمت هاي گران از فروشنده هاي ديگر تهيه كنند.
علي روستايي يكي از مشتريان بازار روز مي گويد: اگر سيب زميني، مرغ يا هر كالا ي ديگري با كمبود مواجه شود مي توان قيمت ها را كمي بالا برد تا مثلاً به جاي مرغ كيلويي ۱۰۰۰ تومان در بازار روز نياز خود را با كيلويي ۱۳۰۰ تومان خريداري كنيم نه اينكه مرغ را از مغازه ها ۱۴۰۰ تومان خريداري كرده و در بازار روز خبري از مرغ به هيچ قيمتي نباشد.
برخي از مشتريان فلسفه تشكيل ميادين ميوه و تره بار شهرداري را عرضه كالا با واسطه هاي كمتر و كاهش هزينه هاي اجاره غرفه و مغازه و ... اعلا م مي كنند. صمد رسولي كه براي خانواده هشت نفره خود از بازار روز جنتآباد خريد مي كند در اين زمينه مي گويد: مشكل تورم و گراني، اجاره و قيمت بالا ي مغازه ها و نرخ حمل و نقل بار بالا بر روي قيمت كالا ها تاثير زيادي گذاشته، اما در ميادين ميوه و تره بار به دليل اجاره كمتر غرفه، حمل و نقل بار با مقياس بزر گتر از مغازه هاي كوچك، هزينه هاي غرفه داران و مغازه هاي داخلي بازار روز كاهش يافته و خود به خود قيمت محصولا ت تا حدي پايين آمده اما قيمت گذاري محصولا ت نبايد آن قدر پايين باشد كه شاهد فروش محصولاتي مانند انجير، انار، ليموشيرين، پرتقال مرغوب در بازار روز نباشيم. شهرداري با احداث اين ميادين عملا كمك زيادي به كاهش هزينه ها و قيمت ها كرده ، بنابراين نبايد با قيمت گذاري نامناسب، فروش نوبرانه و ميوه و تره بار مرغوب را به حداقل رساند. البته مشاهدات خبرنگار ما از ميادين ميوه و تره بار بالا ي شهر تهران نشان مي دهد كه مشكل كمبود ميوه نوبرانه و با قيمت بالا تر كمتر ديده مي شود. اما بسياري ازمشتريان ضرورت تشكيل تعاوني خريد ميوه و تره بار از كشاورزان را مطرح مي كنند و معتقدند فعاليت ميادين ميوه و تره بار تهران مي تواند نوسانات قيمتي در بازار عمده فروشي ميوه را از طريق خريد مستقيم از كشاورزان با تشكيل تعاوني قدرتمند كاهش دهد.
|
|
تلاش براي فروش همه محصولا ت
غرفه داران از جدا كردن ميوه توسط مشتري، ازدحام در ورودي غرفه ها، چانه زدن بر سر قيمت و كيفيت گله مندند. خانم نسرين گنجي مشتري يكي از غرفه ها مي گويد: در برخي مواقع كيفيت ميوه ها يكدست نيستند، مثلا ً خيار سالا دي با خيار معمولي درهم شده، ميوه نامرغوب با ميوه مرغوب درهم شده اند و مشتري را شاكي مي كنند. البته كاركنان غرفه ها خيلي زحمت مي كشند و با سودي كمتر از مغازه هاي بيرون به مردم خدمت مي كنند، اما لا زم است نيروهايي به كار گرفته شود تا ميوه ها را قبل ازكيسه ريختن و به دست مردم دادن وارسي كنند. اتيكت قيمت ها بايد با ريز و درشتي ميوه ها متناسب باشد ضمن آن كه گاهي بيش از نياز مورد تقاضا ميوه داخل كيسه ها مي ريزند. اگر دو كيلو درخواست كنيم سه يا چهار كيلو تحويل مي دهند. محسن اسدي كه پشت ترازوي يكي از غرفه ها ايستاده مي گويد: ترازوها ليست خريد و قيمت ميوه و سبزي را درج مي كنند و ما فاكتورهاي مربوطه را به مشتري مي دهيم. تقاضاي ما ازمشتري اين است به فاكتور و ليست خريد و قيمت ها توجه كنند تا نسبت به همه چيز توجيه شوند. متاسفانه عده اي از مشتريان با جدا كردن ميوه و تره بار توافق ما و مشتري براي فروش درهم كالا را ناديده مي گيرند و يا هنگامي كه در صف انتظار براي وزن كشي ايستاده اند ميوه هاي ريز و درشت را از كيسه خارج مي كنند و روي جعبه ها و در اطراف غرفه مي ريزند تا از اين طريق كالا ي مورد انتظار خود را خريداري كنند. عده اي نيز صف را رعايت نمي كنند و به گونه اي مي ايستند كه كاركنان غرفه نمي توانند به راحتي كار كنند. ما در اين غرفه هاي كوچك بايد امكان گردش كار بيابيم اما متاسفانه به هنگام شلوغي بازار و غرفه با مشكلا ت زيادي روبه رو هستيم. در حالي كه اگر مشتريان رعايت كنند و با كاركنان همكاري كنند خريد خود آنها به راحتي انجام خواهد شد و درگيري به حداقل خواهد رسيد.
يكي از مسوولين بازار روز جنتآباد در اين زمينه مي گويد: كساني كه به بازار روز بيشتر مراجعه مي كنند به تدريج روش برخورد بهتر با كاركنان غرفه ها و خريد مناسب و راحت را آموخته اند و مي دانند چه اوقاتي با آسايش بهتري خريد كنند. و برخوردها و درگيري ها كاهش پيداكرده و فرهنگ برخورد مناسب با گذرزمان و تجربه بهترشده است. اكنون قبل از شروع به كار غرفه ها قيمت ها و كيفيت نسبي كالا ها كنترل مي شوند و در طول روز چندين بار قيمت ها و كيفيت و تناسب كالا با قيمت را كنترل مي كنيم حالا بر لزوم استفاده از كيسه هاي آرم دار ميادين تره بار و فاكتور ترازو نيز تأكيد مي شود.انتظار ما از مردم اين است در صورتي كه تخلف را ملا حظه كردند بدون درگيري با كاركنان غرفه ها مراتب را به دفتر بازار روز يا مسووليني كه دائم به غرفه ها سر مي زنند اطلا ع دهند. بارها به خاطر تخلفات غرفه ها به آنها تذكر داده ايم و گاهي به طور موقت غرفه را تعطيل كرده و با نصب پلا كارد به ديگران نسبت به رعايت ضوابط تذكر داده ايم و ضرورت رعايت قواعد و ضوابط را تاكيد كرده ايم.
پاسخ مثبت
بسته بندي سبزيجات پاك كرده و خرد شده و تفكيك تره بار و ميوه ها به اندازه ها و قيمت ها ي مختلف در بازار روز طي سال هاي اخير، كمك قابل توجهي به خانواده ها براي صرفه جويي در وقت و افزايش رفاه مصرف كننده بوده است و خانواده ها از اين بابت ابراز رضايت نسبي بيشتري دارند. استقبال آنها در خريد محصولا ت بسته بندي شده نشانه رضايت نسبي آنها است. خرد كردن سبزيجات و بسته بندي آنها علا وه بر ايجاد اشتغال و درآمدزايي براي عده اي از شهروندان، استانداردها، معرفي بسته بندي مناسب و همگن شدن كالا ها در سبدخانوارها را موجب شده است. اكنون به جاي آنكه عضوي از خانواده براي خريد، پاك كردن،شستن و خردكردن زمان بسياري صرف كند اين امرتوسط عده اي از افراد حرفه اي انجام مي شود و از آنجا كه اين افراد هر روز ميزان زيادي سبزي و ميوه را آماده بسته بندي مي كنند در وقت شهروندان صرف جويي مي شود ضمن آن كه افرادي حرفه اي در اين زمينه تخصص پيدا مي كنند و طبيعي است ايجاد تخصص علا وه بر كاهش وقت تلف شده كيفيت خدمات را بالا مي برد. البته لا زم است بر كيفيت بسته بندي ها نظارت صورت پذيرد و استاندارد بسته بندي و ايجاد نام تجاري معتبر و با نظارت شهرداري ، موسسه استاندارد و اداره بهداشت قرار گيرد. مردم بايد علا وه بر بسته بندي به استانداردها، تاريخ مصرف و نام تجاري معتبر نيز توجه كنند. بسته بندي انواع سبزيجات و ميوه ها، عرضه مايحتاج عمده زندگي مردم از گوشت و مرغ و ماهي گرفته تا انواع ميوه، سبزيجات، خشكبار، سس و شوينده ها در ميادين ميوه و تره بار عملاً به صرفه جويي در وقت و مراجعه كمتر به خيابان ها و جلوگيري از ايجاد ترافيك بيشتر منجر شده، ضمن آن كه در كنار ايجاد اشتغال و درآمدزايي، پول را به سمت خدمات مفيد و مورد نياز خانواده ها هدايت مي كند.
احمد اميني يكي از مشتريان بازار روز جنتآباد مي گويد: هفته اي يك بار به بازار روز مراجعه مي كنم و ميوه و سبزيجات، گوشت و خشكبار مورد نياز يك هفته خانواده خود را خريداري مي كنم و با يكي دو ساعت صرف وقت به اندازه ده - بيست ساعت صرفه جويي در وقت مي كنم و در مجموع در هزينه ها نيز حداقل ده هزار تومان هر هفته صرفه جويي مي كنم.
اما به نظر من بايد در اطراف ميادين ميوه و تره بار پاركينگ و خدمات حمل بار مناسب در نظر گرفته شود، يا افرادي براي كمك به خانواده ها براي حمل بار تا مقصد وجود داشته باشند تا خانواده ها به جاي استفاده از اتومبيل شخصي و مشكل پاركينگ با كمك افراد حاضر در بازار روز كالا هاي مورد نياز خود را خريداري و به منزل ببرند. ايجاد تاكسي سرويس و بستن قرارداد با شركت هاي خدماتي مي تواند نظم بيشتري به بازارهاي روز دهد. در اين صورت خانواده ها به جاي خريد پنج كيلو ميوه و دو بار مراجعه در هفته، ده كيلو خريد مي كنند و يك بار به بازار مراجعه مي نمايند و علا وه بر كاهش ترافيك، در وقت و هزينه ها نيز صرفه جويي مي شود.