در همه مزارع و باغ ها، امكان وجود دشمنان طبيعي آفت هاي گياهي به مقياس فراوان و متنوع وجود دارد، فقط كافي است به بررسي و شناسايي بپردازيم.
در مزارع برنج، جوامع انبوهي از حشره  ها و عنكبوت هاي مفيد و عوامل بيماري زا كه به آفات برنج حمله مي كنند، وجود دارد كه بايد به جاي مصرف بي رويه آفت كش ها، از اين گونه هاي مفيد و سودمند براي كنترل آفات استفاده كرد، زيرا بدون وجود اين گونه هاي سودمند ، جمعيت حشرات آفت به سرعت افزايش يافته و مي تواند تمام محصول را از بين ببرد. آفات داراي زادآوري بالايي هستند و مرگ و مير طبيعي و زياد جمعيت خود را كه در طبيعت رخ مي دهد، جبران مي  كنند.
تعادل طبيعي بين آفت  ها و دشمنان آنها به وسيله حشره كش هاي مرگبار از بين مي رود. البته بايد در مواردي كه مصرف حشره كش ها ضروري مي شود، با استفاده از روش هاي مناسب و يا به ميزان مناسب و لازم از اين حشره كش ها از صدمه ديدن عوامل كنترل طبيعي جلوگيري كرد.
شكارگرها مهمترين گروه موجودات زنده در مبارزه بيولوژيك با آفات برنج هستند. هر شكارگر در طول عمر خود تعداد زيادي از آفات را شكار مي كند. گاهي كشاورزان و برنج كاران آنها را به غلط جزو آفات تصور مي كنند. شكارگرها تقريباً در همه جاي مزرعه برنج ديده مي شوند. بعضي از اين شكارگرها مانند عنكبوتها، كفشدوزك ها و سوسك هاي كارابيده در جست وجوي شكارهاي خود يعني، زنجره هاي تيره سيكادليده و فولگوريده و پروانه ها و لاروهاي ساقه خوار و كرم هاي برگ خوار مي باشند.
عنكبوت ها،  آفت  هاي پرتحرك را مورد حمله و شكار قرار مي دهند، اما بعضي از آنها هم تخم حشره ها را صيد مي كنند. بعضي از گونه هاي عنكبوت ها فقط در طول شب به شكار مي پردازند. عنكبوت هاي ديگر تار مي تنند و آنچه كه در طول روز و شب در دام آنها مي افتند را جمع آوري مي كنند. بسياري از سوسك ها، بعضي ملخ هاي شكاري و سيرسيرك ها تخم حشره ها را ترجيح مي دهند، به همين دليل گاهي ۹۰-۸۰ درصد تخم هاي يك آفت  به وسيله شكاري ها خورده مي شوند.
يك عنكبوت بالغ ممكن است روزانه ۱۵-۵ عدد زنجره فولگوريده قهوه اي را بخورد. اغلب شكارگرها در حالات بالغ و نابالغ به حشره ها حمله مي كنند.
شكارگرهاي ديگر مثل سن هاي آبي روي سطح آب مزرعه برنج زندگي مي كنند. وقتي كه حشراتي مثل زنجرك هاي تيره سيكادليده و فولگوريده و لاروهاي كوچك ساقه خوارها و برگ  لوله كن ها هنگامي كه در جست وجوي غذا از روي برگ ها سقوط مي كنند مورد حمله بعضي شكارگرهاي آبي واقع مي شوند.
پارازيت ها معمولاً در انتخاب ميزبان تخصصي تر از شكارگرها رفتار مي كنند. به همين دليل به جز گونه هاي درشت با رنگ هاي روشن و درخشان، بقيه پارازيت ها اغلب از ديد مخفي مي باشند.
شكارچي ها براي تكميل رشد خود به چندين عدد شكار احتياج دارند، در حالي كه پارازيت ها به بيش از يك ميزبان نيازمند نيستند.
پارازيت ها تخم خود را به صورت گروهي و يا انفرادي، روي يا داخل و يا نزديك ميزبان قرار مي دهند. وقتي كه يك تخم پارازيت گشوده مي شود و پارازيت جوان رشد مي كند ميزبان معمولاً تغذيه را متوقف كرده و به زودي مي ميرد.
برخلاف شكارگرها، پارازيت ها مي توانند ميزبان هاي خود را پيدا كنند، حتي زماني كه تراكم ميزبان كم باشد.
گروه هاي مختلفي از ميكروارگانيسم ها مي توانند  آفات برنج را آلوده كرده و آنها را از بين ببرند. مهمترين آنها عبارتند از: قارچ ها، ويروس ها و باكتري ها، نماتدها. بعضي موجودات زنده ديگر را نيز مي توان جزو پارازيت ها محسوب كرد.
ويروس ها و قارچ ها اغلب لاروهاي پروانه ها را كنترل مي كنند.
لاروهايي كه مورد حمله شكارگرها قرار مي گيرند از تغذيه دست كشيده و محتويات بدن آنها به حالت مايع تبديل شده و پيكر پوسته مانند آنها روي گياه برنج آويزان مي ماند.
مديريت صحيح مبارزه با علف هاي هرز و آفات مزارع برنج نقش مهمي در جلوگيري از نابودي محيط زيست دارد.
واكنش علف هاي هرز در مقابل مصرف زياد سموم علف كش موجب افزايش جمعيت گونه هاي علف هرز مي شود. در سالهاي اخير و در پي افزايش اعتراض جهاني به اثر نابودكننده سموم دفع آفات نباتي روي محيط زيست و سلامتي بشر روش هاي مبارزه تلفيقي با علف هرز و آفات بيشتر مورد توجه قرار گرفته است.
فاطمه پاك نظر- كارشناس ارشد ترويج و آموزش كشاورزي
منابع مورد استفاده:
۱- دشمنان طبيعي آفات برنج «عوامل مبارزه بيولوژيك» ترجمه و تدوين، سيد ابراهيم مرعشي، از انتشارات سازمان ترويج كشاورزي، ۱۳۷۰. (نشريه ترويجي)
۲- راهنماي كاربردي علف هاي هرز مزارع برنج، نگارش: مهندس مسلم محمد شريفي، عضو هيأت علمي مؤسسه تحقيقات برنج كشور، انتشارات فني معاونت ترويج كشاورزي،  ۱۳۸۰.

توسعه بي رويه شهرنشيني در «سريلانكا» كه ۱۹ ميليون نفر جمعيت دارد، منابع و ذخاير طبيعي و جنگل هاي اين كشور را دچار سير قهقرايي كرده است. اين روند زيانبار بيش از همه فيل هاي سريلانكا را كه اكنون شمار آنها ۳ هزار رأس مي باشد با بحران زيستي روبرو ساخته است. به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس از شهر پولوناروا، در سريلانكا بر اثر گسترش سريع شهرها در روند يك توسعه ناپايدار، فيل هاي اين كشور به مرور از جنگل ها رانده شده و به حومه شهرها پناه مي آورند. بنا به همين گزارش، اين بحران زيستي براي فيل ها منحصر به سريلانكا نمي باشد و در سطح قاره آسيا، جمعيت فيل  ها از يكصد هزار رأس در اوايل قرن بيستم به ۱۶ هزار رأس رسيده است و اين رقم در ۱۱ كشور آسيايي پراكنده مي باشند.
در اين حال بهره كشي ظالمانه از فيل ها در بعضي از كشورهاي آسيايي از جمله تايلند مزيد بر علت شده است. در تايلند فيل ها را براي حمل چوب و الوار نيز مورد استفاده قرار مي دهند. اما اين روش بسيار بيرحمانه است به طوري كه تعدادي از فيل ها، حين كار تلف مي شوند.
در كامبوج از چند هزار فيل وحشي در دهه ۱۹۶۰ ميلادي تنها ۲۵۰ رأس فيل اهلي و ۱۵۰ رأس فيل وحشي باقي مانده است.
قرار است ۱۵۰ كارشناس حيات وحش از سراسر جهان در يك نشست ويژه كه در كلمبو پايتخت سريلانكا برگزار خواهد شد وضعيت بحراني فيل هاي آسيايي مورد بررسي قرار بگيرد و براي حل اين مشكل راهكارهاي مناسب پيشنهاد شود.

رودخانه زرد ، بر اثر پساب هاي صنعتي آلوده شده است.
توسعه و رشد شتابان صنعت در چين اين كشور پهناور را با چالش هاي جدي محيط زيست روبرو كرده است. مقامات چيني براي كاهش آلودگي همه جانبه محيط زيست كه هواي شهرها، آب رودخانه ها، جنگل ها و منابع آب هاي زيرزميني  اين كشور را هدف گرفته است به اقدامات گسترده اي روي
آورده اند .يكي از اين شيوه ها جريمه شركت هايي است كه پساب هاي آلاينده خود را در طبيعت رها مي كنند. به گزارش خبرگزاري شين هوا، تاكنون ۱۲ هزار شركت چيني به خاطر تخلفات زيست محيطي جريمه شده اند. مقامات محيط زيست چين همچنين ۶۸۰۰ واحد صنعتي را تعطيل و يا توليد آنها را به حال تعليق درآورده اند.
«پان يويي» معاون اداره محيط زيست دولت چين، ضمن اعلام اين خبر خاطرنشان كرده است: براي كاهش آلودگي وسيع آب، خاك و پوشش گياهي چين بر اثر پساب هاي صنعتي، بازرسي منظم و بي وقفه ۱۵۰ هزار واحد توليدي در سراسر چين انجام شده است و فهرستي از شركت هاي متخلف تهيه و  آماده شده است. واحدهاي توليدي در صورت تخلف، ابتدا به پرداخت جريمه محكوم مي شوند و در صورت تكرار تخلف از ادامه فعاليت آنها جلوگيري به عمل مي آيد. اين مقام چيني يادآور شد كه به كارگيري روش هاي فني براي كنترل واحدهاي آلاينده  و جلوگيري از آلودگي محيط زيست نيز حدود ۵ سال است كه به اجرا درآمده است. با اين وجود، آلودگي شديد محيط زيست مشكلات گوناگوني را به بار آورده است كه نيازمند دقت و برخورد جدي تري است. فعالان محيط زيست در چين از يك دهه پيش، در خصوص پيامدهاي توسعه صنعتي در چين كه بدون در نظر گرفتن ملاحظات زيست محيطي، ادامه مي  يافت،  هشدار داده بودند اما مقامات دولتي چين، در زمينه برخورد با آلايندگان محيط زيست تسامح روا مي داشتند. امروزه، آلودگي محيط زيست در چين به ويژه در مناطق صنعتي اين كشور وضعيت بسيار بحراني ايجاد كرده، و رودخانه بزرگ زرد براثر نفوذ پساب هاي صنعتي از آبزيان خالي شده است، به همين دليل مقامات چيني، با اتخاذ يك سلسله اقدامات اضطراري از جمله بازرسي و جريمه واحدهاي صنعتي آلاينده، مي كوشند آلودگي ها را مهار كنند.
ترجمه: سعيد علوي نائيني