|
ماهيان استخواني درياي خزر در معرض نابودي
|
|
|
گونه هاي اقتصادي ماهيان استخواني درياي خزر كه معيشت صيادان شمال كشور به آنها بستگي دارد از سوي عوامل مختلفي در معرض ناپايداري و حتي نابودي قرار دارند.
افزايش فعاليتهاي صيادي ، تهاجم يك نوع شانه دار به درياي خزر و برهم خوردن تعادل اكوسيستم ساحلي از جمله دلايلي هستند كه بر نگراني كارشناسان و محققان شيلاتي نسبت به كاهش اين ذخاير مي افزايند.
كارشناسان مركز تحقيقات ماهيان استخواني درياي خزر از اين روند ابراز نگراني مي كنند.
مركز تحقيقات ماهيان استخواني درياي خزر بيش از ۸۰ سال سابقه تحقيقاتي دارد و اولين مركز تحقيقات شيلاتي در ايران به شمار مي رود كه در بندرانزلي تاسيس شده است .
كارشناسان اين مركز معتقدند بايد به وضعيت صيد و صيادي و پايدار كردن ذخاير با ارزش ماهيان استخواني توجه جدي شود.
از بين ۱۵ گونه ماهي استخواني اقتصادي در سواحل جنوبي درياي خزر كه صيد ساليانه صيادان شمالي را تشكيل مي دهند دو گونه سفيد و كفال ۸۲ درصد صيد را به خود اختصاص داده اند.
علاوه بر دو اين گونه ، ماهي كپور، كلمه ، شگ ماهي ، سيم و سوف ديگر ماهيان اقتصادي در شمال كشور هستند كه از زمانهاي دور غذاي ساحل نشينان و ساير مردم را تشكيل مي دادند.
شهرام عبدالملكي معاون بخش مديريت ذخاير مركز تحقيقات ماهيان استخواني درياي خزر مي گويد: افزايش فعاليت هاي صيادي در سالهاي اخير مانع بازسازي برخي از گونه ها بويژه ماهي سيم و سوف در خزر شده است بطوريكه ۹۰ درصد صيد انجام شده اين گونه ها بصورت غير استاندارد انجام مي شود.
وي توجه به بازسازي رودخانه ها و جلوگيري از آلودگي آبها و توقف برداشت شن و ماسه را ازجمله راههاي افزايش ذخاير ماهيان استخواني و بهبود بخشيدن به وضعيت معيشتي صيادان ذكر كرد.
وي گفت : توسط ۱۵۰ شركت تعاوني پره در استانهاي گيلان و مازندران در سال ۶۰ هزار بار پره كشي مي شود كه اين حجم از فعاليت صيادي موجب بهم خوردن اكوسيستم ساحلي شده است .
آمار شيلات نشان مي دهد ماهي سفيد كه تا سال گذشته ، صيد غالب صيادان ايراني خزر را تشكيل مي داد به علل مختلفي رو به كاهش گذاشته است .
برغم رهاسازي انبوه بچه ماهي سفيد، صيد اين ماهي از سال ۷۸ به بعد روندي كاهشي داشته ، فصل صيد ۸۲- ۸۱ نسبت به فصل صيد قبل از آن با يك هزار و ۶۲۰تن صيد ۳۴ درصد كاهش داشته است .
در بررسي هاي كارشناسي برودت هوا، افزايش فعاليت صيادي و عدم رعايت استانداردهاي صيادي ، افزايش صيد قاچاق و صيد بيش از محصول قابل برداشت ، پايين بودن كيفيت رهاسازي بچه ماهيان سفيد و كاهش تدريجي ذخاير ماهي سفيد و تهاجم شانه دار مهاجم به درياي خزر دلايل كاهش ماهيان استخواني درياي خزر ذكر مي شود.
در سالهاي ۱۳۰۶ تا ۱۳۱۸ صيد ماهي سفيد در برخي سالها تا حدود چهارهزارتن در سال رسيد كه بعد از سال ۱۳۶۰ صيد اين ماهي روند كاهشي داشت .
شيلات ايران از سال ۱۳۶۱ به بعد براي جبران اين كمبود با رهاسازي ۲۵ميليون قطعه بچه ماهي اقدام به تكثير مصنوعي و رهاسازي ماهي سفيد كرد كه در سال گذشته اين رهاسازي به ۲۳۰ ميليون قطعه رسيد.
عبدالملكي گفت : طي ۹ سال اخير حدود
۴/ ۱ ميليارد عدد بچه ماهي سفيد توسط مراكز توليد و تكثير شيلاتي به درياي خزر رهاسازي شده است .
از سوي ديگر صيد ماهي غيربومي كفال كه درسال هاي ۱۹۳۴ تا ۱۹۳۹ توسط كارشناسان روسي از درياي سياه به درياي خزر آورده شد و با توجه با اينكه هيچ گونه تكثير مصنوعي روي اين ماهي صورت نمي گيرد، روند افزايشي داشته است .
ميزان صيد اين ماهي در فصل گذشته براي اولين بار از صيد ماهي سفيد پيشي گرفت و تبديل به صيد غالب صيادان شد.
در فصل صيد گذشته شش هزار و ۱۸۲ تن ماهي كفال صيد شد كه صيد اين ماهي نسبت به شش سال قبل از آن پنج برابر افزايش نشان مي دهد.
كارشناسان و محققان شيلاتي پيشنهاد مي كنند براي بازسازي ذخاير ماهيان استخواني تالاب بين المللي انزلي در گيلان ، تالاب گميشان در گلستان و خليج گرگان و ديگر تالاب هاي ساحلي كه اصلي ترين پرورشگاه ماهيان استخواني مي باشند بطورجدي مورد حفاظت قرار گيرند و از صيد قاچاق و غيرقانوني جلوگيري بعمل آيد.
فصل صيد ماهيان استخواني در سواحل ايراني درياي خزر توسط ۱۲ هزار صياد از ۱۵ مهرماه هر سال آغاز و تا ۱۵ فروردين ماه سال بعد ادامه مي يابد.
گزارش : فرهاد نظرپور-ايرنا
|
