مرجان نماينده
هجوم به تهران ادامه دارد. ساخت و سازهاي بي رويه در حاشيه و دل شهر و كوچ تمام نشدني مهاجرين كه فقط تهران را شهر فرصت طلايي براي يافتن شغل يا متحول شدن مي دانند و قرار داشتن بسياري از مراكز آموزشي، بهداشتي، پزشكي در تهران منجر به ايجاد ابر شهري با جمعيت انفجار آميز شده. همه اينها عوامل شلوغي بيش از حد خيابان ها و آلودگي دائمي هواي اين شهر به شمار مي روند، چيزي كه شهروندان را طي رفت و آمد در شهر با مشكلا ت بحراني روبه رو ساخته است. همه با تدابير خويش بارها از حل اين مشكلا ت حرف زده اند، اما به رغم تغييراتي در سيستم حمل و نقل عمومي، دشواري ها همچنان به قوت خود باقي است. افتتاح راهآهن شهري تهران و حومه قابل توجه بود، با اين حال شلوغي ها و آلودگي ها گسترده تر مي شوند. وسايل نقليه شهروندان تهران براي رفت و آمد روزانه به قرار زير هستند و هر كدام دشواري هاي عديده خود را تحمل مي كنند.
مترو
با وجود اينكه مدت زيادي از عمر مترو تهران نمي گذرد، اما روزانه افراد پرشماري با آن سفر مي كنند و از جنوبي ترين نقطه شهر (ري) در مدت زمان كوتاهي (۴۵ دقيقه) به ميرداماد در مناطق شمالي مي رسند. از ايستگاه ميدان امام خميني، خط شماره ۲ مترو شروع مي شود كه به سوي صادقيه مي رود. از ايستگاه صادقيه نيز خط ۵ مسافران را به كرج مي رساند. سفر با اين وسيله ضمن صرفه جويي در وقت، هزينه اندك و مناسبي راهم در بر دارد. براي استفاده از مترو هم مي توان بليت هاي روزانه كه قيمت آن ۶۵۰ ريال است خريداري كرد و هم مي توان از بليت هاي اعتباري بهره برد. پيش بيني شده است تا سال ۱۳۸۳ خطوط ديگري از مترو تهران راه اندازي شود كه قطعاً برخي از مشكلا ت حمل و نقل درون شهري را كاهش خواهد داد. به هر حال با شروع كار راهآهن شهري تهران بسياري از شهروندان كه براي فرار از راهبندان ها و ترافيك هاي شهري با اين وسيله سفر مي كنند، هزينه كمتري مي پردازند و وقت كمتري از آنها به هدر مي رود.كارشناسان راه حل مشكل ترافيك تهران را مترو مي دانند ولي گسترش سيستم كنوني در عين هزينه هاي گزاف نياز به زمان بسياري دارد.
نكته منفي: قطارها فقط در دو مسير حركت مي كنند و تهران را پوشش نمي دهند.
اتوبوس
عمومي ترين وسيله اي است كه اغلب شهروندان براي رفت و آمدهاي روزانه خود از آن استفاده مي كنند و تاريخچه كهني در نظام حمل و نقل تهران دارد. سفر با اين اتوبوس ها كه گاهي به صندوق انساني تشبيه مي شوند حديث كهنه و مفصلي دارد، چيزي كه بازتابنده دشواري هاي فرهنگ شهري شهروندان هم هست. آنهايي كه هرگز با اتوبوس مهربان نبوده اند.
اتوبوس هاي شركت واحد از وسايل نقليه عمومي به شمار مي روند، اما بسياري از شهروندان نه تنها در حفظ و نگهداري آن تلا ش نمي كنند بلكه در صدد نابودي آن هم بر ميآيند! صندلي هاي اغلب اين اتوبوس ها يا پاره و شكسته اند و يا اينكه مسافران جوان و مثلا ً شوخ طبع آنها را با دفاتر خاطرات و نقاشي اشتباه گرفته اند!
هزينه سفر با اين اتوبوس ها به ميزان حدود ۲۰ تومان بسيار اندك است، ولي براي رسيدن به مقصد مدت زيادي صرف مي شود و بسياري از مسافران هرگز صندلي براي نشستن نمي يابند.آنچه تهران نياز دارد بازسازي گسترده سيستم اتوبوسراني است.
اكثر اين اتوبوس ها به دليل فرسودگي، بيشترين عامل آلودگي هواي تهران به شمار مي روند. البته مسئولين چندسال پيش اقدام به برقي كردن برخي از اين وسايل كرده و به تازگي نيز تعدادي از آنها را گازسوز كرده اند كه كمي مو‡ثر بوده، ولي هنوز اتوبوس هاي كهنه پرشماري بر اين سيستم سنگيني مي كنند . با اين وصف، اتوبوس ها همچنان بيشترين تعداد مسافر را در سطح شهر جابه جا مي كنندوبه همين دليل بهبود ناوگان اتوبوسراني از اهم مسائل حمل و نقل شهري به شمار مي رود.
نكته منفي: ظرفيتشان اندك است و در ساعات شب خدمات محدودي عرضه مي كنند و پس از ساعت ۹ شب محو مي شوند.
ميني بوس
ميني بوس ها طي دو دهه اخير نقش تعيين كننده اي در حمل و نقل شهري يافتند. تعداد آنها نسبتاً كمتر از ديگر وسايل نقليه است و به همه مناطق تهران هم سفر نمي كنند، اما نمي توان سفرهاي شهري را بدون فعاليت آنها تصور كرد.سرعت آنها بيش از اتوبوس است و هزينه آن كمتر از تاكسي.
در عين حال مسافرين ميني بوس ها معمولا ً به اجبار اين وسايل را براي رفت و آمدشان انتخاب مي كنند. بسياري از آنها قديمي و كهنه و گاهي غيرقابل استفاده به نظر مي رسند، دودزا هستند و تردد آنها در سطح شهر نيز عامل ديگري براي آلودگي هواي تهران محسوب مي شود.
آلودگي داخل ميني بوس ها نياز به تأمل بسيار دارد و بوي نامطبوعي كه در اكثر اين وسايل به مشام مي رسد تمام شدني نيست و گاهي سفر با ميني بوس يادآور مسافرت هاي دهه هاي قديم است.
ن-كت-ه كلي-دي: در اين امر، وابستگي فراوان ميني بوسراني به سرمايه هاي شخصي است، درست برخلا ف اتوبوس ها.
تاكسي خطي
|
|
از پديده هاي قديمي هستند و بيش و كم به تمام مناطق تهران رفت و آمد مي كنند. تاكسي هايي كه زير نظر اتحاديه تاكسيراني كار مي كنند معمولا ً مسافران خاص خود را يافته اند كه مسيرهاي طولا ني و همين طور مسافت هاي كوتاه را طي مي كنند. اين تاكسي ها به طور خودجوش مناطق مختلف تهران را به يكديگر وصل كرده اند و پاسخگوي بسياري از نيازهاي شهروندان شده اند. هزينه سفر با تاكسي در هر منطقه تهران متفاوت است و كرايه هاي آن براي بسياري از شهروندان، زياد به شمار مي رود.در حقيقت هزينه سوارشدن تاكسي هاي خطي معادل پرداخت چند كورس تاكسي در مسافت هاي كوتاه به شمار مي رود، اما اين تاكسي ها با اقبال روبه رو هستند و معمولا ً ۵ نفر را يكجا سوار كرده و به مقصد مي رسانند. با تغيير قيمت بنزين نرخ كرايه آنها بسيار سريع تغيير مي كند. از طرف اتحاديه مربوطه بارها براي بهبود اين وضعيت تصميماتي اتخاذ شده، از جمله استفاده از تاكسي متر، كه به دليل شلوغي بيش از حد تهران هرگز كارآيي خود را نيافتند. برخي از اين تاكسي ها هم به دليل قديمي بودن از عوامل تشديد كننده آلودگي هواي تهران به شمار مي روند. مسئولين براي رفع اين مشكل تصميم به جايگزيني اتومبيل هاي جديد به جاي تاكسي هاي قديمي گرفته اند كه براي اجراي اين طرح هنوز اقدامي صورت نگرفته و البته در صورت اجرا، مسأله مسافران منتظر تاكسي مطرح مي شود. تاكسي هاي خطوط در بين مردم از امنيت و اطمينان نسبي برخوردار هستند. اكثر مردم بعد از اتوبوس ها از اين وسايل در رفت و آمد درون شهري خود استفاده مي كنند.
نكته منفي: پوشش آنها فقط مسافران منطقه اي را دربر مي گيرد.
تاكسي پلا ك سفيد(راهي)
تاكسي هاي پلا ك سفيد يا راهي نسبت به تاكسي هاي خطوط جوانتر هستند و مدت زيادي از شروع كار آنها نمي گذرد. فعاليت اين تاكسي ها مشابه تاكسي هاي خطوط است با اين تفاوت كه اينان در ابتدا مسافركشان شخصي بودند كه بعدها به دليل ناامني هايي كه در جامعه پيش آمد از طرف اتحاديه تاكسيرانان مشخصات اين اتومبيل ها ثبت شده و تاكسي راهي لقب گرفتند. در واقع تاكسي هاي راهي براي امنيت بيشتر مردم آغاز به كار كردند. تاكسي هاي راهي نيز در ميان مردم از اطمينان قابل توجهي برخوردار شده و مي توانند كنار تاكسي هاي خطي فعاليت كنند.
نكته منفي: تا حد بسياري با نوعي بلا تكليفي فعاليت مي كنند و نياز به برنامه ريزي دارند.
تاكسي تلفني تهران
زير نظر سازمان تاكسيراني مشغول به كار هستند. مسافران اين تاكسي ها شامل مسافران ترمينال ها و فرودگاه و خانواده هايي كه در اطراف محل توقف اين تاكسي ها زندگي مي كنند، هستند.
از تاكسي هاي تلفني به صورت دربست استفاده مي شود. آنها تاكسي متر دارند ولي گاهي مثل آژانس ها رقم از ابتدا تعيين شده اي را دريافت مي كنند. با اين تفاوت تاكسي هاي تلفني زير نظر سازمان تاكسيراني كار مي كنند و تبليغ قابل توجهي در مورد آنها انجام شده.
نكته منفي: هزينه آن گران است و همه مناطق تهران را پوشش نمي دهد.
آژانس ها
مراكزي هستند كه مسافران را در سطح شهر جا به جا مي كنند. در رفت و آمد آژانس ها هزينه بيشتري نسبت به ديگر وسايل نقليه صرف مي شود.مسافران پر شماري به خصوص در ساعاتي از روز كه اكثر خيابان هاي شهر تهران در محدوده طرح ترافيك قرار دارند، از آژانس ها استفاده مي كنند و از آن مهم تر اين آژانس ها هستند كه شب ها پس از محو شدن اكثر تاكسي هاي تهران، شهروندان را جا به جا مي كنند. سفرهاي شبانه در تهران بدون فعاليت آژانس ها متصور نيست.
آژانس ها وسيله مطمئني براي سفرهاي درون شهري زنان و دختران جوان محسوب مي شوند. همچنين خانواده ها هم در روزهاي تعطيل از مسافرين آژانس ها به شمار مي روند. گرچه سفر با اين وسيله كمي گران تمام مي شود ولي در عوض مردم مطمئن هستند كه به موقع به مقصد خواهند رسيد.
نكته منفي: همه توانايي پرداخت هزينه اش را ندارند.
موتور
اين پديده چهار، پنج سالي است كه تهران را به تسخير خود درآورده. موتورهاي دو نفره و گاه چند نفره در ميدان ها و خيابان هاي شلوغ تهران از جمله ميدان امام خميني و خيابان هاي اطراف بازار به تازگي زياد ديده مي شوند و اقدام به حمل مسافران مي كنند!
اين موتور سواران كه بر تعدادشان روز به روز افزوده مي شود بدون در نظر گرفتن نكات ايمني در سطح شهر حركت مي كنند و بي احتياطي هاي آنها مشكلا ت فراواني براي ديگران و اساساً شهر فراهم مي آورد.
موتورسواران علا ئم راهنمايي و رانندگي را هم جدي نمي گيرند و نقش اساسي در آشفتگي هاي ترافيكي دارند.
نكته منفي: اساساً حضورش در نظام حمل و نقل مسافر زير سو‡ال است .