Hamshahri Newspaper

جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران
قسمت اول
تاريخ حيات بشري پديده جديدي به شمار نمي رود. از زمان خلقت آدم ابوالبشر تاكنون بشريت علي رغم جنگ و خصومت ها، نفرت و خشونت ها همواره داراي احساسات نوع دوستانه و انساني مبتني بر فطرت الهي بوده است.
اديان الهي خصوصاً دين مبين اسلام كرامت و منزلت انسانها را به عاليترين سطح ارتقاء دادند. خداوند متعال در قرآن كريم مي فرمايند كه ما بني آدم را كرامت بخشيديم و پيامبر گرامي اسلام(ص) و اولياي دين بر تماميت و كرامت همه انسانها تأكيد نمودند و دستورات خاصي در جهت رعايت حقوق همه انسانها اعم از مسلمان و غيرمسلمان صادر فرمودند. اما تلاش هاي هماهنگ بشردوستانه به صورت سازمان يافته و مبتني بر يك سلسله توافقنامه هاي بين المللي پديده هاي مدرن و منحصر به دنياي معاصر است و عمر آن از يك قرن و نيم تجاوز نمي كند. همزمان با ظهور پديده سازمان هاي بين المللي در نيمه دوم قرن نوزدهم ميلادي، صليب سرخ و هلال احمر بين المللي نيز پا به عرصه وجود نهاد. در ۲۴ ژوئن ۱۸۵۹ ميلادي جنگ خونين ميان ارتش هاي امپراتوري اتريش و امپراتوري فرانسه در محلي به نام سولفورينو در شمال ايتاليا در گرفت و در مدت ۱۶ ساعت نبرد چهل هزار نفر كشته و مجروح شدند. مجروحين زيادي بدون كمك و رسيدگي در صحنه جنگ افتاده بودند.
يك بازرگان ۳۱ ساله سوئيسي به نام هانري دونان كه از صحنه جنگ عبور مي كرد تحت تأثير وضعيت رقت انگيز مجروحين قرار گرفت و با سازماندهي داوطلباني از روستاهاي اطراف گروههاي امدادي و درماني را براي كمك به مجروحين تأسيس كرد. با اقدامات هانري دونان تعداد زيادي از مجروحين جنگ سولفورينو از مرگ نجات يافتند. هانري دونان تحت تأثير صحنه هاي نبرد سولفورينو كتابي را به نام «خاطرات سولفورينو» در سال ۱۸۶۲ منتشر نمود. وي در اين كتاب پس از شرح صحنه هاي نبرد و اوضاع رقت بار مجروحين جنگ دو پيشنهاد را مطرح نمود:
اول: تأسيس گروه هاي امدادي و درماني داوطلبانه در كشورهاي مختلف كه در زمان صلح آموزش ببينند تا در زمان جنگ به ياري مجروحين بپردازند.
دوم: تصويب يك معاهده بين المللي كه براساس آن دولت ها متعهد به حمايت و محترم شمردن چنين گروه هاي امدادي شوند.
كتاب هانري دونان و پيشنهادات وي با استقبال مردم ژنو و دولت سوئيس و ديگر كشورها مواجه شد. پيشنهاد اول هانري دونان منجر به تأسيس جمعيت هاي ملي صليب سرخ و هلال احمر كه امروزه به ۱۷۸ كشور جهان گسترش يافته است و پيشنهاد دوم هانري دونان منتهي به تصويب قراردادهاي حقوق بين المللي بشر دوستانه، موسوم به قراردادهاي ژنو شد كه اولين آن در سال ۱۸۶۴ به تصويب رسيده و به مرور زمان توسعه يافت. كامل ترين مقررات حقوق بين المللي بشر دوستانه به نام كنوانسيون چهارگانه ژنو در سال ۱۹۴۹ به تصويب اكثريت دولت هاي جهان از جمله دولت ايران رسيد و الحاق به پروتكل هاي الحاقي آن مصوب ۱۹۷۹ در حال حاضر جريان دارد. صليب سرخ و هلال احمر بين المللي امروزه با عضويت ۱۷۸ كشور جهان و با مباني حقوق بين الملل جهانشمول و داشتن بيش از صد ميليون داوطلب در سراسر جهان به شمار مي رود.
تأسيس نهضت بين المللي صليب سرخ و هلال احمر
هانري دونان در ۸ مه ۱۸۲۶ در خانواده اي مذهبي در شهر ژنو ديده به جهان گشود. در زادگاه هانري دونان، پس از انتشار كتاب خاطرات سولفورينو تعدادي از افراد خيرخواه و سرشناس شهر ژنو از پيشنهادات وي استقبال نمودند و يك كميته پنج نفره را تشكيل دادند. اين كميته در ۲۳ اكتبر ۱۸۶۳ با دعوت از ۱۶ كشور اجلاسي را در ژنو برگزار نمود كه براساس مصوبه اجلاس ،كميته صليب سرخ تأسيس گردد. صليب سرخ كه معكوس رنگهاي پرچم كشور سوئيس زادگاه هانري دونان بود به احترام وي به عنوان نشان كميته بين المللي انتخاب گرديد. با تلاش هاي هانري دونان و كميته بين المللي صليب سرخ در جريان اجلاس سال ۱۸۶۴ در ژنو كه با شركت ۱۵ كشور اروپايي برگزار شد اولين كنوانسيون ژنو در مورد كمك رساني به مجروحين جنگ هاي زميني به تصويب رسيد. در جنگ سال ۱۸۷۰ ميان آلمان و فرانسه كه به محاصره پاريس انجاميد. هانري دونان ضمن سازماندهي و جمع آوري كمك هاي مردمي و انتقال پتو و غذا به جبهه ها، به مجروحين جنگ كمك نمود تا از منطقه درگيري خارج شوند و سال بعد كميته بين المللي صليب سرخ به سرپرستي دونان اسامي اسراء جنگ را اعلام نمود و خانواده هاي آنان را از نگراني خارج ساخت در سال ۱۸۵۷ نام كميته به «كميته بين المللي صليب سرخ» تغيير يافت. در سال ۱۸۶۷ دولت عثماني به جاي استفاده از نشان صليب سرخ از معكوس رنگهاي پرچم خود يعني هلال احمر در زمينه سفيد براي جمعيت ملي خود استفاده كرد كه بعدها بسياري از كشورهاي اسلامي آن را به عنوان نشان جمعيت ملي خود به كار بردند. هانري دونان در سال ۱۹۰۱ اولين جايزه صلح نوبل را به خاطر تلاش هاي بشر دوستانه اش دريافت داشت و در سي ام اكتبر سال ۱۹۱۰ در سن ۸۲ سالگي در گذشت. روز تولد هانري دونان يعني هشت ماه مه برابر با ۱۸ ارديبهشت همه ساله به عنوان روز جهاني صليب سرخ و هلال احمر گرامي داشته مي شود.
دولت ايران در سال ۱۳۰۱ جمعيت ملي خود را تأسيس نمود ولي به جاي استفاده از نشان صليب سرخ و يا هلال احمر علامت شير و خورشيد سرخ را به عنوان نشان جمعيت خود انتخاب كرد. با تلاش ها و پيگيري متمادي دولت و جمعيت ايران سرانجام علامت شير و خورشيد در كنفرانس ژنو در سال ۱۹۲۹ به عنوان نشان سوم مورد حمايت بين المللي، به تصويب رسيد. از آن پس سه نشان صليب سرخ، هلال احمر و شير و خورشيد سرخ به عنوان نشان هاي رسمي بين المللي شناخته شده و نهايتاً در متن كنوانسيون هاي چهارگانه ژنو مصوب ۱۹۴۹ به عنوان نشان هاي سه گانه بين المللي كه تحت حمايت حقوق بين الملل بشر دوستانه قرار دارد به تصويب رسيدند.
پس از پيروزي انقلاب اسلامي و در سال ۱۳۵۹ دولت ايران با ارسال نامه اي به دولت سوئيس به عنوان امين و نگاهدارنده قراردادهاي چهارگانه ژنو اعلام نمود كه استفاده از شير و خورشيد سرخ را به تعليق در آورده و به جاي آن از نشان هلال احمر استفاده خواهد نمود. از آن پس جمعيت شير و خورشيد سرخ ايران به جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران تغيير نام داد.
با گسترش ارتباطات بين المللي و توجه بيشتر به مسائل اجتماعي و بهداشتي در اوايل قرن بيستم، تعدادي از كشورها به فكر تأسيس تشكيلات جديدي در داخل صليب سرخ افتادند. به پيشنهاد رئيس صليب سرخ آمريكا، هانري ديويسون و جهت ياري رسانيدن به جمعيت هاي ملي در زمينه بلايا و سوانح طبيعي و نيز خدمات بهداشتي و اجتماعي، اتحاديه جمعيت هاي ملي صليب سرخ در سال ۱۹۱۹ در شهر پاريس تأسيس گرديد كه با افزايش كشورهاي عضو اين اتحاديه در سال ۱۹۹۱، به فدراسيون بين المللي جمعيت هاي صليب سرخ و هلال احمر تغيير نام داد.
فدراسيون بين المللي امروزه با عضويت جمعيت هاي ملي ۱۷۸ كشور جهان و به عنوان بزرگترين سازمان بشردوستانه جهان در سطوح بين المللي، منطقه اي، ملي و محلي به كمك مردم آسيب ديده از بلايا و سوانح مي شتابد و جمعيت هاي ملي را در زمينه خدمات بشر دوستانه و توسعه سازمان ياري مي دهد.