بله. ما هم قبول داريم كه روزنامه همشهري خيلي روزنامه جدي و مهمي است. آنقدر كه عجيب و شايد براي بسياري از خوانندگان دائم روزنامه برخورنده باشد كه عنوان صفحه اول يكي از دو بخش داخلي روزنامه به گراميداشت روز جهاني توالت اختصاص يابد. قبول هم داريم كه اساساً دستشويي موضوع جذابي براي نوشتن و صحبت و بحث و مذاكره و... نيست. آن هم در روزنامه اي مثل همشهري كه مثل دبيرهاي سال هاي آخر دبيرستان موجودي است خيلي جدي و اگر هم گاهي لبخندي روي لبش مي آيد، بلافاصله به خاطر مي آورد كه خودش را جمع و جور كند و جدي شود.
اما، بعد از سه روز كلنجار بالاخره مسئول بخش »درشهر» ايرانشهر موفق شد همه را مجاب كند كه موضوع »روز جهاني توالت» و كنفرانس جهاني كه قرار است در همين باره در كشور چين برگزار شود از آنقدر مهم هست كه به تفصيل در صفحه اول ايرانشهر چاپ شود: نخست به اين خاطر كه به هرحال به عنوان يك مساله مهم شهري از همشهري انتظار مي رود جدي تر به اين موضوع بپردازد و دوم اينكه بالاخره روزي بايد تابوي دستشويي و توالت در ايران شكسته شود و به طور جدي به اين فكر كنيم كه چرا در ايران يافتن توالت در مكان هاي عمومي اينقدر دشوار است، چراتوالتها اينقدر كثيف و آلوده هستند و چرا حتي در اغلب خانه ها نيز تنگ و تاريك ترين بخش به توالت اختصاص مي يابد، جايي كه اغلب نه آفتابگير است و نه تهويه مناسبي دارد و به همين خاطر محيط تاريك و مرطوب آن فضاي مناسبي است براي رشد و بقاي انواع ميكروب ها و حشرات بيماري زا و بعضا خطرناك. بگذريم از اينكه توالت به عنوان جايي كه به هر حال بخش قابل توجهي از عمرمان را در آن مي گذرانيم آنقدر اهميت دارد كه بايد راحت تر و ارگونوميك تر از آن چيزي طراحي شود كه الان هست.
جز رنجي كه خودمان مي بريم، بي توجهي به اهميت موضوع توالت در انظار جهانگردان خارجي نيز خيلي به وجهه ما لطمه زده است. يكي از جذاب ترين مسيرهاي جهانگردي در ايران، جاده موسوم به »كوروش» است (به اين خاطر كه در نهايت به زادگاه كوروش در شمال شرق خوزستان مي رسد.) اين جاده از تهران آغاز شده پس از گذر از قم و اراك به بروجرد و خرم آباد مي رسد. از آن پس در مسير جاده جنوب به انديمشك و اهواز رسيده و مسيرهاي فرعي اين بخش از آن، ما را به جاذبه هاي توريستي كم نظيري همچون مجموعه هاي باستاني شوش، پارسوماش، انديكا، چغازنبيل، هفت تپه، شوشتر و ... مي رساند. جالب است كه بدانيم تقريبا در سراسر اين مسير هزار كيلومتري حتي يك توالت تميز و بهداشتي وجود ندارد و بسياري از دفاتر خدمات مسافرتي به همين خاطر از افزودن اين مسير به برنامه هاي تورگرداني خودداري مي كنند. به جرات شايد بتوان گفت حذف لرستان زيبا با جاذبه هاي كم نظير اكوتوريستي و يادمان هاي عصر مفرغ از فعاليت هاي توسعه سرمايه گذاري توريستي در ايران، فقط به همين خاطر باشد كه نه در اين استان و نه در مسيرهاي منتهي به آن شما نمي توانيد يك دستشويي تميز و سالم به توريست ها نشان دهيد. چند سال پيش بود كه دفتر تحقيقات سازمان ايرانگردي در بخشي از گزارش يك طرح مطالعاتي اعلام كرده بود يكي از بدترين خاطراتي كه جهانگردان از ايران به همراه مي برند رنج تحمل دستشويي هاي كثيف و آلوده است. به همين خاطر، به ما حق بدهيد گراميداشت سال جهاني توالت در سراسر جهان را موضوع مهمي بدانيم و تيتر اول و سرمقاله »ايرانشهر» را به آن اختصاص دهيم. اگر هنوز هم با دلايل ما موافق نيستيد، قرار ما باشد براي وقتي كه در خيابان داريد مستاصل و سرگردان به خودتان مي پيچيد.

كنفرانس روز جهاني توالت تا چند روز ديگر در چين با حضور 85 كشور جهان آغاز به كار خواهد كرد. نوزدهم نوامبر (چهارشنبه 28 آبان ماه) مصادف بود با روز جهاني توالت. روزي كه نظافت و بهداشت توالت هاي عمومي مورد بررسي قرار گرفت وسنگاپور مقام اول را كسب كرد
توالت صحرايي عمومي 
اگر اين صف هاي طويل را از ما بگيرند، واقعا بيكار مي شويم. حتي هنگام توالت رفتن هم با صف هاي عريض و طويل مواجه مي شويم كه معلوم نيست براي چه آن قدر كش آمده اند. ياد روز سيزده به در مي افتم كه در پارك... يك ساعت و نيم در صف توالت ايستادم. كاري نمي شد كرد؛ جمعيت زياد و توالت كم. به يكباره از انبوه جمعيت كاسته شد؛ البته آنها به توالت پارك نرفتند. رو به روي پارك، يك باشگاه ورزشي قرار داشت كه پشت آن ساخته نشده و خرابه اي بيش نبود. خلاصه همه آقايان در پشت باشگاه و آن خرابه... .
آيا اين كار بهداشتي است؟ خدشه اي به چهره شهر وارد نمي كند؟ آن وقت است كه مي نويسيم جاي تهران در كنفرانس توالت هاي عمومي خالي است!

به تازگي از امارات متحده عربي برگشته بود. مي گفت: »در فرودگاه آن كشور يك بار به توالت رفتم. در را كه بستم متوجه شدم بالاي آن دو چراغ سبز و قرمز وجود دارد. با بسته شدن در چراغ قرمز شد. وقتي خواستم بيرون بيايم چراغ همچنان قرمز بود! هر كاري كردم در باز نشد تا اينكه فهميدم هنوز دستهايم را نشسته ام. بعد از شستن دست هايم، چراغ سبز و در باز شد.»
نوزدهم نوامبر (چهارشنبه 28 آبان ماه) مصادف بود با روز جهاني توالت. روزي كه نظافت و بهداشت توالت هاي عمومي مورد بررسي قرار گرفت. روزي كه سنگاپور به عنوان كشوري انتخاب شد كه بهترين توالت هاي جهان را به لحاظ پاكيزگي در اختيار دارد!

كنفرانس روز جهاني توالت 
كنفرانس روز جهاني توالت تا چند روز ديگر در چين با حضور 85 كشور جهان آغاز به كار خواهد كرد. در اين كنفرانس راه هاي پاكيزه نگه داشتن توالت هاي عمومي، هزينه آنها، تكنولوژي به كار رفته و مسائلي از اين قبيل مورد بررسي قرار خواهد گرفت. اما آيا اين كنفرانس سابقه قبلي دارد؟!
نماي دور
چيني ها اولين كشور جهان هستند كه پيشنهاد برگزاري كنفرانس روز جهاني توالت را در سال 1998 به سازمان بهداشت جهاني ارائه دادند. باور كنيد آنها طي نامه اي كه حاصل 2 سال تحقيق يك گروه 45 نفره از متخصصان و كارشناسان مسائل شهري بود، خواستار برگزاري كنفرانس روز جهاني توالت شدند.
در اين نامه مسائل جالبي مورد اشاره قرار گرفته بود. از جمله بهداشت محيط زيست. در بخشي از اين نامه آمده است : » بسياري از توريست هاي جهانگرد زماني كه به كشور ديگري مي رسند براي حفظ پاكيزگي آن نقاط تلاش نمي كنند و اگر نياز به اجابت مزاج داشته باشند در محيط شهري يا جنگل ها كار خود را انجام مي دهند كه اين آسيبي است جدي و بايد جلوي پيشرفت آن را گرفت.»
در چين اگر فردي هنگام اجابت مزاج در كنارخيابان يا جايي غير از توالت عمومي ديده شود با جريمه نقدي و بعضا در شهرهايي چون »داليان » 24ساعت زنداني مي شود.
با بررسي نامه هاي رسيده و درخواست چين كه يكي از اعضاي دائمي سازمان ملل است، برگزاري چنين كنفرانسي در ابعاد جهاني مورد تاييد قرار گرفت. به اين ترتيب چين خود را ميزبان يكي از مهم ترين مسائل شهرهاي بزرگ دنيا معرفي مي كند.
ديگر كشورها
در آلمان نيز چنين وضعيتي وجود دارد. اگر شما به هر نحوي به محيط زيست آسيب برسانيد مورد نكوهش ديگران قرار خواهيد گرفت و جريمه در انتظار شماست. مثلا اگر شما درختي را از جاي بكنيد، به همان ميزان جريمه مي شويد كه پليس شما را هنگام تخليه كردن كنار خيابان ببيند. اگر توريست باشيد كه ديگر سر و كارتان با زندان و ... است! آنها با هيچ كس شوخي ندارند. در آلمان نيز توالت هاي عمومي از وضعيت نسبتا خوبي برخوردارند. چرا نسبتا؟ چون در بعضي از شهرهاي اين كشور مثل »مان هايم» وضعيت خوبي در انتظار توالت هاي عمومي نيست و اين باعث نگراني مسوولان اين شهر شده است.
يكي ديگر از كشورهايي كه توسط چين به اين كنفرانس دعوت شد كشور سوئيس است. در اين كشور كه مظهر شخصيت و پاكيزگي اروپا و جهان است، اگر آب دهانتان را روي زمين بيندازيد و فردي - بهتر است بگوييم يك شهروند - شما را ببيند، نه تنها شخصيت شما زير سوال رفته بلكه مي تواند برايتان دردسرساز هم باشد. حالا خودتان اين وضعيت را تعميم دهيد و فرض كنيد مثل تهران هر كجايي كه بخواهيد مثلا پشت يك درخت زردآبه مثانه خود را تخليه كنيد. در اين صورت برايتان 21 روز كار عام المنفعه در نظر گرفته شده و بايد در اين مدت كارهاي خواسته شده از طرف شهرداري را انجام دهيد. اگر هم نمي خواهيد مي توانيد جريمه آن را بپردازيد. به همين راحتي.
براي همين است آنهايي كه از اين كشور سردسير اروپايي مي آيند مي گويند خبري از يك ته سيگار هم روي زمين نيست چه برسد به ناپاكي توالت ها!
نماي نزديك 
چرا سنگاپور اول شد؟ اين سوال مهمي است كه پاسخ به آن مي تواند براي بسياري از طراحان شهري، الگو و سرمشق قرار گيرد. جريان از اين قرار است كه محققان چيني يكي از جهانگردان را با چشم بسته وارد يكي از توالت هاي اين كشور - در بندر سنگاپور - مي كنند. بعد از او سوال مي شود كه الان شما در كجا هستيد؟ حدس بزنيد پاسخ اين جهانگرد چه بود؟ او به كارشناسان گفته بود احتمالا در مغازه عطرفروشي يا جايي شبيه آن حضور دارد! بعد از آنكه چشمانش را باز كردند باورش نمي شد كه در يك توالت عمومي ايستاده و آن بوي معطر فضا را پر كرده است.
در توالت هاي سنگاپور بهترين كاشي كف و ديوار به كار رفته است. آب سرد و گرم با هم وجود دارد - نه مثل بعضي از شهرها فقط آب سرد كه تازه آن هم در زمستان كيميا مي شود- ! آينه هاي قدي و بزرگ براي آنكه بتوانيد سر و وضع خود را مرتب كنيد. 3 نوع عطر در اين توالت ها پيدا مي شود كه تقريبا اكثر مراجعه كننده ها از اين عطرها استفاده كرده و خود را هنگام خروج از توالت معطر مي كنند. سيستم شست و شوي افراد نيز كاملا پيشرفته است. مثل همان توالت هاي امارات! وقتي شهروندي روي توالت فرنگي نشسته است. آب با فشار زياد از زير او را مورد نظافت قرار مي دهد و »سنسورها» و »چشم الكترونيكي» پس از اطمينان از پاكيزگي شما، اجازه مي دهند تا توالت را ترك كنيد!
در توالت، كشيدن سيگار ممنوع است. تهويه هوا به بهترين نحو صورت مي گيرد و اين چنين شد كه سنگاپور رتبه اول را به دست آورد و سوئيس در رتبه دوم ايستاد.
در تهران وضعيت توالت هاي عمومي ما نيز دست كمي از سنگاپور ندارد. كشيدن سيگار براي هر مراجعه كننده اي - استفاده كننده از توالت - آرزوست زيرا بوي توتون حداقل تا حدي از بوي معطر توالت ها! مي كاهد. آينه هاي قدي بزرگ در ابعاد 1 سانتي متر در 1 سانتي متر مزين كننده اين توالت هاست. مايع دستشويي تا دلتان بخواهد كيمياست. وقتي هم كه عزم ترك توالت را داريد با چشم غره نگهبان دم در روبرو مي شويدكه چرا مبلغي را به او نداده ايد. توالت ها از ساعت 6 بعدازظهر بسته مي شود و تكليف آنهايي كه ساعت 8 شب نياز به اجابت مزاج دارند، معلوم نيست!
سنگاپوري ها از تمام امكانات خود براي زيباسازي شهرهايشان استفاده مي كنند و در كنار آن نگاهي هم به توالت ها دارند. چيني ها و كره اي ها نيز چنين مي كنند. يعني كار خاصي صورت نمي گيرد. حتما بايد از جايي، عده اي توريست عبور كنند كه به وضعيت آنجا سر و سامان بدهيم؟ چه اشكالي دارد تمام توالت هاي سطح شهر مثل توالت هاي موزه هنرهاي معاصر، پارك قيطريه و توالت هاي تازه احداث پارك لاله باشد؟ توالت هايي كه پاكيزگي در آنها حرف اول را مي زند. تازه كسي به شما چشم غره هم نمي رود.
در هر صورت ايران در بين مدعوين به اين كنفرانس نيست يا حداقل نامي از كشورمان در سايت هاي مربوط به اين اخبار ديده نشده. اميدواريم تهران هم به جايي برسد كه حداقل توالت هايش معروف شود. آن هم از پاكيزگي نه از... .