الف - ايلياتي

در دل كوير تفته، دور از انسان و هرگونه نشانه حضور او، ناگهان شهري عظيم نمودار مي شود: ساختمان هاي كوتاه و بلند، كوچه پس كوچه  هاي تنگ و فراخ، گنبدها، برج ها...!

كلوت. هزار و صدكيلومتر دورتر از تهران؛ كوير، تاغ، گز، تپه هاي ماسه اي و شن هاي روان.
در ايستگاه  راه آهن كرمان فرزانه نبي زاده، سرپرست گروه، تمام تلاش خود را به كار مي برد تا كسي جا نماند و يا گم نشود. قرار بود همه به كوير بروند. جايي كه خيلي ها به دنبال گمگشته اي در پس و پسله هاي ذهنشان مي گشتند تا چيزهايي از آن را با اين گستره خاكي بي انتها در برابرشان پيوند بزنند. كلوت.
كرمان تا شهداد صدكيلومتر. گرمترين نقطه دنيا در همين نزديكي است. شهداد تا كلوت ۴۰كيلومتر. حال اينجا كلوت است. قطب حرارتي كره زمين. همان شهر خيالي يا بزرگترين شهر كلوخي دنيا...
ساعت۶عصر ايستگاه راه آهن تهران مملو از مسافر بود. در راهروهاي قطار، اعضاي گروه طبيعت گردي درميان مسافران عادي، با كوله پشتي و تجهيزات به دنبال كوپه هاي خود مي گشتند. مقصد كرمان بود و پس از آن شهداد.
شهداد يكي از بخش هاي شهرستان كرمان است با وسعتي بيش از ۲۲هزار كيلومتر مربع در حاشيه غربي و يكي از مناطق كم ارتقاع( ۲۵۰متر از سطح دريا) مركز اين بخش، شهر شهداد است كه در شرق كوه هاي كرمان و بر روي جلگه آبرفتي «دره چهار فرسخ» (دره اي در غرب شهداد) بنا شده است.
قنات هاي قديمي و متعدد كه مهمترين منابع تامين آب اين شهر به شمار مي رفتند، نخلستان ها و باغ هاي مركبات و نيز آثار تمدن شش هزار ساله «آراتا»، از جمله قلعه هاي باستاني اطراف شهر از ديدني هايي است كه به راستي در طبيعت زيباي كوير، هر طبيعت دوستي را مسحور مي كند. تصوير برداري از مناظر چشم نواز اين منطقه هنگام طلوع و غروب خورشيد بسيار لذ ت بخش و يكي از سرگرمي هاي جذاب براي علاقه مندان كوير است.
صبح روز بعد سرپرست گروه در ميان اتوبوس ها، اعضاي تور را براي حركت به سمت كلوت فرا مي خواند.
در بيابان لوت و در فاصله چهل كيلومتري شمال شرقي شهداد و در مساحتي بيش از ۱۱هزار كيلومتر مربع(به عرض متوسط۸۰ كيلومتر و طول متوسط ۱۴۵كيلومتر)،  ناهمواري هاي خاصي به نام كلوت ها وجود دارد كه بزرگترين عوارض طبيعي و كلوخي دنيا و نيز منحصر به فردترين عارضه كوير است كه از دور به شهري بزرگ مي ماند با ساختمان هاي كوتاه و بلند، كوچه پس كوچه هاي باريك و فراخ، گنبد و برج و ... و تمام نمادهاي شهري كه زندگي در آن جريان دارد. البته شهري وجود ندارد اما فرسايش شديد آب در بيابان، شهرهايي به وجود آورده كه به آن «بيابان هاي شهري» و يا «شهر خيالي» مي گويند.
در بيابان لوت، باران چندين سال در چند روز و يا چند ساعت مي بارد و اين ويژگي باعث تشديد فرسايش در خاك اين منطقه مي شود واين چنين دست زيباآفرين معمار طبيعت بي سنگ و رنگ و ... با خاك، شهري خلق كرده كه از ديدنش ساعت ها غرق در حيرت خواهي شد.
پس از بازديد از كلوت ها به عمق بيابان لوت مي رويم. بياباني كه ۸۰هزار كيلومتر مربع وسعت دارد. در قسمت شمالي آن كوهستان در بخش مركزي آن دشتي زيبا قرار دارد. مشرف بودن دو رشته كوه بلند به نواحي بياباني، تپه هاي ماسه اي فراواني به وجود آورده و كه از شمال شرق به جنوب غرب امتداد يافته و گاه ارتفاع آنها به ۴۰۰ متر مي رسد. اين عوارض جغرافيايي متنوع با گرمايي حدود۷۰ درجه براي علاقه مندان به سفرهاي ماجراجويانه ورشته هاي ورزشي همچون اسكي روي تپه هاي ماسه اي، اتومبيل راني، موتور سواري، بيابان پيمايي و ... جذابيت فراوان دارد.
قسمت بيروني بيابان لوت داراي پوشش گياهي و محوطه ۲۰ كيلومتري داخل آن به كلي فاقد حيات است. در منطقه اي به طول صد و عرض پنجاه كيلومتر نه تنها اثري از هيچ گياه و جانوري به چشم نمي خورد بلكه از وجود باكتري نيز نشانه اي ديده نمي شود و اين درست همان جايي است كه مي گويند به كره ماه شباهت دارد.
كمي دورتر، رودخانه شور كه از جنوب خراسان و سمنان مي آيد، با عبور از بافت هاي نمكي به بيابان لوت سرازير شده و جاده را سد كرده است. در مسير رود حركت مي كنيم. عمق رود به علت تبخير، كمتر و كمتر مي شود و در جايي آب شور به شكل دوغ در مي آيد و در نهايت در وسط بيابان به بلورهاي زيباي نمك تبديل مي شود كه هر كس حيرت زده از اشكال زيباي نمك، قطعه اي از آن را با خود به يادگار مي برد.
غروب دوباره به ميان كلوت ها باز مي گرديم. نور سرخ خورشيد از لا به لاي ابرها،زيباترين آسمان را به باشكوه ترين زمين پيوند مي زند. براي لحظاتي همه غرق در سكوت بيابان، خيره به آسمان مانده اند، كم كم خورشيد غروب مي كند و تاريكي بيابان را مي پوشاند و ستاره ها... .
روز بعد براي آشنايي با ييلاقات كرمان به سوي روستاهاي «هنزا» و«جهر» حركت كرديم. بيش از ۲۰ روستاي سبز و زيبا با آب و هوايي به مراتب معتدل تر و طبيعتي سبز و مردماني ساده و مهربان كه گروه گروه در كوچه پس كوچه ها و كنار نخلستان ها به تماشاي طبيعت گردان ايستاده بودند. اين روستاها به دليل قرار داشتن در دامنه هاي كوه هاي مركزي ايران از آب و هوايي متفاوت برخوردارند.
از كوه هاي اطراف و مشرف به روستا بالا مي رويم. سنگ هاي زيبا با نقوش رنگارنگ و گاهي سنگواره ها كه نشان از وجود دريايي بزرگ در گذشته هاي دور داشتند، باعث شده تا اعضاي گروه چشم به زمين بدوزند:
... و من تو را پيغام كردم از پس پيغام به هزار آوا
كه دل از آسمان بردار كه 
وحي از خاك مي رسد...
چهارمين روز سفر در بازگشت و در مسير كرمان از روستاي «سيرچ» عبور مي  كنيم، يكي ديگر از ييلاقات با صفاي كرمان و شهداد. با سرو قديمي و چندصدساله آن عكسي به يادگار مي اندازيم...
در بازگشت از اين سفر پرخاطره از كنار هر كوپه قطار كه مي گذرم، هر كدام از مسافران كلوت غرق در روياي آنچه ديده و بر او گذشته است، در گوشه  اي آرام گرفته: يكي تار مي نوازد، يكي آواز مي خواند و ديگري آرام آرام اشك مي ريزد. جاي همه شما خالي بود.
عرياني، بي پيرايگي، هماني كه هستي و سپس آرامش. سكوتي بي مانند كه تو را به گستره اي عميق از هستي مي برد. جان جهان در آنجاست. دنيا دنياي تجسم است. دنياي فرم و فضا. هر يك از كلوت ها به شكلي در مي آيد.
يكي به شكل پيرزني كه با نگاه با تو سخن مي گويد، ديگري به شكل مسيح، آن ديگري اسبي بالدارو... اما آسمان؛ آسمان كلوت ها رنگ ديگري دارد. ابرهايي كه نور خورشيد در جان خود نشانده اند، ناگاه و بي هيچ دريغي برتو نور مي بارند و فكر مي كني كه نور تمام هستي تو را فرا گرفته است. كلوت ها و آسمانش هر لحظه رنگي ديگر دارد، لحظه اي پرواز مي كني و لحظه ديگر بر دريايي شناوري، هر كسي مي تواند به دورها برود، تا دورها و سفري ديگر آغاز كند.
كسي بود كه مي گفت: روحم را در آنجا گذاشتم و آمدم...

كوري جانسون، يكي از برندگان جايزه محيط زيست گلدمن در سال ۱۹۹۸ مي گويد: «جوانان در همه جا حق دارند از عدالت زيست محيطي برخوردار باشند، از هر رنگ و نژاد و در هر موقعيت اجتماعي - اقتصادي. وقتي من ۹ سال و نيمه بودم، خواهرم مرد و از همان زمان من نهضت «محيط زيست ايمن براي بچه ها» را آغاز كردم. ۱۰ سال بعد، اكنون، با پيروزي هايي در پشت سر، ما هنوز همچنان مي جنگيم و شعارمان اين است: «عدالت زيست محيطي.»
در سال ۱۹۸۹، خواهر بزرگتر كوري جانسون در سن ۱۶ سالگي درگذشت. علت مرگ او مشكلات قلبي ناشي از آلودگي آب چاه بود كه مادرش به هنگام حاملگي او نوشيده بود.
پس از آشنايي با يك گروه ضعيف زيست محيطي، جانسون ۹ ساله دريافت كه بسياري از خانواده ها در همسايگي او، عزيزان خود را از دست داده اند و موارد ابتلا به سرطان در آن ناحيه بيش از جاهاي ديگر است. جانسون مصمم شد در رابطه با ضايعات زيست محيطي و خطراتي كه از اين بابت كودكان را تهديد مي كند به صحبت و فعاليت بپردازد و بدين ترتيب نطفه گروهي موسوم به محيط زيست ايمن براي بچه ها (CSE) بسته شد. علي رغم توصيه هاي بعضي از معلمانش كه مي  ترسيدند فعاليت هايش باعث عقب ماندن در تحصيل و عدم توفيق در راه يافتن به دانشگاه شود، جانسون بر تلاش هاي خود افزود و به زودي به يكي از حاميان و بنيان گذاران عدالت زيست محيطي تبديل شد. اين جمعيت اكنون اعضاي فراواني دارد و كارهاي زيادي انجام داده است. بيشتر اعضا را جواناني تشكيل مي دهند كه در محيط هاي جنوب شهر و آلوده و در شرايط اقتصادي نامطلوب زندگي مي كنند و اغلب هدف آلودگي هاي زيست محيطي، مثل زايده هاي كوره هاي زباله سوزي يا ضايعات صنعتي قرار مي گيرند.
اولين نبردCSE  عليه كمپاني انسكو(ENSCO) بود كه قرار بود يك مركز زباله و سوزاندن ضايعات را در محله اي فقيرنشين در آريزونا راه اندازي كند. طي قراردادي با شهرداري آريزونا، انسكو قصدداشت همه زباله هاي خطرناك ايالت را به همراه صدها هزار تن مواد سمي از خارج ايالت در اين مكان تخليه كند. جانسون و CSE توانستند با وسايل مختلف از قبيل آگاهي عمومي، نامه نگاري، اطلاع رساني، اعتراضات،  تظاهرات و انجام برنامه هاي هنري بچه ها (از قبيل نمايش، نمايش خياباني، نقاشي، كمك گرفتن از مطبوعات و...) نظر ديگر گروه هاي سبز را جلب كنند و در برابر اين پروژه بايستند. پشتكار و هوشياري اين جوانان و نوجوانان توجه رسانه هاي گروهي را جلب كرد و سرانجام كار به جايي رسيد كه فرماندار آريزونا طرح انسكو براي احداث مركز سوزاندن زباله رامتوقف و قرارداد را لغو كرد.
از آن زمان،  جانسون در سراسر آمريكا سفر كرده و به نفع كودكان در جوامع اقليت و كم  درآمد كه سلامتي شان به واسطه صنايع آلوده كننده و مراكز دفع زباله در خطر قرار گرفته، سخنراني مي كند. در سال ۱۹۹۱، دانش آموزان ايالت هاي اوهايو، ويرجينياي غربي و پنسيلوانيا، پول هاي خود را روي هم گذاشتند تا مخارج خريد بليت هواپيما براي سفر جانسون را فراهم كنند. او براي آنان سخنراني كرد و سازندگان مركز سوزاندن زبالهWTI را كه قرار بود در وسط محيط زندگي مردم ساخته شود،  سخت مورد حمله قرار داد.
جانسون كه در دانشگاه ايالتي آريزونا درس مي خواند، اخيراً با گروه هاي فعالي در كاليفرنيا مشغول مبارزه اي براي جلوگيري از طرح دفن ضايعات راديو اكتيو در نقطه اي در اين ايالت است.
علاوه بر همه اين فعاليت ها، اين خانم جوان و پرتلاش بخشي از اوقات خود را به كودكان بيمار، قربانيان بلاياي طبيعي و اجتماعي، بي خانمان ها و افراد مبتلا به ايدز اختصاص داده است.
نمونه هايي نظير كوري جانسون نه تنها در جوامع غربي كه در جامعه ما نيز فراوانند. كساني كه به نداي وجدان خود و مسووليتي كه در قبال ديگران دارند، پاسخ مثبت داده اند و زندگي خود را وقف خدمت به كساني كه نيازمند اين خدمت هستند كرده اند. اين انسان ها هستند كه بر جامعه خويش تاثير مي گذارند و براي محيط خويش خوشبختي و شادكامي مي آورند. شما دوست جوان من، شما هم مي توانيد يكي از قهرمانان طبيعت باشيد و جايي در اين ستون براي خود باز كنيد. بينديشيد، وظيفه خودر ا بيابيد و كار خود را آغاز كنيد.
جايزه زيست محيطي گلدمن چيست؟
«جايزه زيست محيطي گلدمن» بزرگترين برنامه براي تشويق فعالان محيط زيست است.
اين جايزه در سال ۱۹۹۰ توسط ريچارد و رودا گلدمن بنيان گذاري شد و سالانه جوايزي معادل يكصد هزار دلار به ۶ نفر از فعالان در قاره هاي مختلف جهان مي دهد. كساني كه كار عمده اي در رابطه با محيط زيست انجام دهند توسط گروهي از خبرگان محيط زيست براي دريافت اين جايزه برگزيده مي شوند. برندگان اين جايزه از امكانات رسانه اي و پشتوانه هاي مالي قابل توجهي براي اجراي منويات زيست محيطي خود برخودار مي شوند.

رويش درختان سبز در اطراف و داخل بناي تاريخي مسجد سفيد گيلان، آن را در معرض خطر تخريب قرارداده است.
اين مسجد تاريخي به خاطر رويش و ريشه دواندن گياهان و فشار شاخه هاي درختان دچار آسيب هاي جدي شده است.
بناي «اسپي مزگت» يا «آق مسجد» يا «مسجد سفيد» مربوط به اوايل دوران اسلامي و داراي كتيبه اي كوفي به طول شش متر بوده كه آيات سوره توبه با تزيينات گچ بري بر آن حك شده است و در پايين اين كتيبه، نقوش گياهي برجسته نيز به چشم مي خورد.
در ساخت اين بنا، آجر، گل، ساروج و سفال به كار رفته است، سفال بام اين منطقه با سفال هاي خمره اي ديگر نقاط گيلان متفاوت بوده و مسطح است.مسجد «اسپي مزگت» در كنار رودخانه (دنياچاي) در ميان جنگل هاي انبوه مسير انزلي به تالش قرار دارد.

مدير توسعه گردشگري منطقه آزاد چابهار گفت: باتوجه به اينكه قيمت ها در بسياري از شهرهاي كشور در نوروز اكثراً افزايش مي يابد اما در منطقه چابهار با نظارت و كنترل صورت گرفته، قيمت مراكز اقامتي و تفريحي ثابت مي ماند.
سيد حامد حسيني با اعلام اين مطلب اضافه كرد: «به منظور توسعه زيرساخت هاي توريستي- تفريحي منطقه آزاد چابهار، در طول يك سال گذشته تا به امروز بيش از ۲۳ ميليارد تومان سرمايه گذاري شده است.»وي از ساخت بزرگترين مجموعه توريستي- تفريحي جنوب شرق كشور در چابهار خبر داد و خاطرنشان كرد: «كارهاي مقدماتي و مطالعاتي اين كار و همچنين واگذاري زمين نيز انجام شده و به زودي عمليات احداث آن آغاز خواهد شد.»
مدير توسعه گردشگري منطقه آزاد چابهار تاكيد كرد: باتوجه به تغيير و تحولاتي كه در چابهار صورت گرفته اين منطقه مي رود به سمتي كه قابليت هاي خود را به ظهور برساند و استقبال غيرقابل انتظار ۲۰۰ هزار گردشگر در ايام تعطيلات دهه فجر نشان دهنده توجه بيشتر گردشگران به اين منطقه است.

با همكاري شهرداري و سازمان ايرانگردي و جهانگردي تهران، تورهاي ارزان برگزار مي شود.
خسروآبادي رئيس سازمان ايرانگردي و جهانگردي استان تهران ضمن اعلام اين خبر گفت: «اين تورها شامل بازديد از اماكن تاريخي، شهرك سينمايي، تنگنه واشي، توچال و مكان هاي اكوتوريستي و زيارتي استان تهران خواهد بود.»
وي در ادامه با اشاره به اهميت توسعه گردشگري داخلي خاطرنشان كرد: «يكي از وظايف سازمان، توسعه و رواج گردشگري داخلي است و يكي از دلايل توسعه نيافتگي را مي توان توزيع نامناسب زمان سفر دانست.»

سازمان ايرانگردي و جهانگردي و سازمان ميراث فرهنگي فقط۶ ماه وقت دارند تا طرح ساختاري سازمان ميراث و گردشگري را ارايه دهند.
محمد طه عبدخدايي رئيس سازمان ايرانگردي و جهانگردي اعلام كرد به زودي سازمان جديد بايد امور هر دو سازمان فعلي را انجام دهد. از اين رو به يك طرح ساختاري منسجم نياز دارد و اينك كارشناسان و برنامه ريزان در تلاشند تا با تعاملي دو سويه طرح ساختاري سازمان جديد را آماده كنند.
اميدواريم دوباره چند سال بعد يك رئيس ديگر به دنبال طرح جامع جداسازي اين سازمان واحد نباشد.

استان گلستان يكي از مراكز توريستي ايران است كه سالانه گردشگران بسياري را پذيرا است.
براساس آمارهاي موجود، در ايام نوروز۸۲، بيش از۱۲هزار گردشگر و در طول تابستان نيز بيش از ۵۰۳ هزار گردشگر از اين استان ديدن كرده اند كه به منزله افزايش توريست هاست.
با اين حال تنها۱۰هتل با ۶۰۰ تخت در استان گلستان وجود دارد كه باتوجه به تعداد مسافران، نيازهاي آنها را از نظر اقامتي تامين نمي كند. نتيجه اينكه نوروز امسال مي توانيد با پرداخت شبي هزار تومان در مدارس آموزش و پرورش كه ارزانتر و راحت تر از مراكز ديگر است، اقامت داشته باشيد. خوش بگذرد!

برنامه محيط زيست سازمان ملل متحدUNEP) ) )

براي آشنايي بيشتر با اين پايگاه مي توانيد به آدرس اينترنتي www.unep.org مراجعه كنيد.
در اين سايت، علاوه بر دست يابي به اطلاعاتي در خصوص(UNEP) ، سياست هاي منطقه اي، فن آوري و صنعت و اقتصاد، مي توانيد تازه ترين اخبار زيست محيطي در خصوص ارزيابي محيط زيست، مناطق دريايي و ساحلي، آبهاي داخلي، تنوع زيستي، انرژي، قوانين شهري و... را نيز جستجو كنيد.



پارك هاي ملي و حيات وحش

www.npws.nsw.gov.au، سايتي است كه با مراجعه به آن مي توانيد به اطلاعاتي درباره پارك هاي ملي و جنگلي دست  يابيد. از عناوين مهم اين سايت علمي، مي توان به راهنماي تورهاي اكتشافي، حفاظت و طبيعت، زندگي با حيات وحش، انتشارات علمي ادواري و غيرادواري و همچنين اخبار و رويدادهاي علمي اشاره كرد.

مدير كل دفتر زيستگاه ها و امور مناطق سازمان حفاظت محيط زيست اعلام كرد ۹، ذخيره گاه ژنتيكي دركشور به عنوان ذخيره گاه هاي زيست كره در برنامه انسان و كره مسكون يونسكو( MAB) ثبت شد. اين ذخيره گاه ها شامل درياچه هاي ارژن، پريشان، حرا، گنو، پارك ملي توران، كوير، ارسباران، اروميه، ميانكاله و گلستان است.
هم اكنون ۱۵۲ منطقه دركشور به مساحت حدود ۱۲ ميليون هكتار وجوددارد.
دكتر فرهنگ قصرياني در ادامه گفت: «اين ذخيره گاه ها در زندگي اجتماعي مردم تاثيرات مثبتي دارد و تامين كننده، علوفه و پروتئين كشور است.» وي با ذكر اين نكته كه ذخيره گاه هاي زيست محيطي در توليد آب شهري نقش اساسي ايفا مي كنند، افزود: «نوع مديريت بطور مستقيم بر روي كيفيت و كميت اين آبها تاثيرگذار است.»

اعضاي جديد اتحاديه اروپا در خطر ازدست دادن حداقل ۱۸ ميليارد يورو براي سرمايه گذاري در زمينه تغيير سيستم هاي توليد انرژي ظرف بيست سال آينده قرار گرفته اند؛ البته درصورتي كه دولت هاي اين كشورها نتوانند قوانين خود را اصلاح و انگيزه هاي توليد انرژي بي ضرر براي محيط زيست را سرعت بخشند.
براساس گزارش صندوق جهاني حيات وحش، هشت كشور جديد عضو اتحاديه اروپا ظرفيت هاي بالقوه زيادي در منابع قابل احياي انرژي دارند - چوب و ضايعات كشاورزي و انرژي باد. ظرفيت بالقوه قابل احيا تقريبا۲۰ ً هزار مگاوات است، يعني معادل حدود ۵۰ نيروگاه بزرگ زغال سوز، فرصت هاي شغلي حاصله بين ۴۰ هزار تا ۶۰ هزار شغل دايمي در كشورهايي مثل لهستان و جمهوري چك پيش بيني مي شود.