عليرضا آشوري
انجمن دندانپزشكي ايران با بيش از ۴۴ سال سابقه يكي از قديمي ترين تشكل هاي دندانپزشكي حتي در سطح دنياست. اين انجمن ۴۴ سال قبل با همت چند دندانپزشك به نام دكتر شمس الدين تابش، دكتر آرنولد برناردي، دكتر محمدعلي افتخاري، مرحوم دكتر حسين نواب، مرحوم دكتر ارسلان تاج و دكتر موسي باكي هاشمي پا گرفت و حاصل تلاش اين پيشكسوتان اكنون به كنگره اي عظيم تبديل شده است. دكتر تابش مي گفت: «كنگره اول را فقط با ۲۰ نفر برگزار كرديم. الان تعداد شركت كنندگان و برگزاركنندگان از شماره خارج شده است.»
چهل و چهارمين كنگره انجمن دندانپزشكي ايران در كنار بيست و دومين نمايشگاه مواد و تجهيزات دندانپزشكي از ۲۵ لغايت ۲۸ فروردين ماه در سالن اجلاس سران و نمايشگاه بين المللي تهران برگزار شد. رياست كنگره چهل و چهارم را دكتر مسعود اجلالي متخصص پروتزهاي دنداني و مدير گروه بخش پروتز متحرك دانشكده دندانپزشكي دانشگاه شهيد بهشتي بر عهده داشت. اين استاد خوشنام و فوق العاده محبوب را دكتر حسين بهنيا متخصص جراحي دهان و فك و صورت، استاد و مدير گروه جراحي دانشكده دندانپزشكي دانشگاه شهيد بهشتي به عنوان دبير كميته علمي همراهي مي كرد. امسال برخلاف سال هاي قبل دكتر علي يزداني متخصص ترميمي و رئيس انجمن دندانپزشكي ايران مسوول كميته نمايشگاه بود. عادت كرده بوديم كه در سال هاي اخير همواره نام دكتر محمدرضا طاهريان را به عنوان مسوول نمايشگاه به ياد بياوريم. محور اصلي كنگره امسال را دندانپزشكي سالمندان و دندانپزشكي مبتني بر شواهد تشكيل مي داد. توضيح لازم اينكه دندانپزشكي مبتني بر شواهدEvidence in base dentistry يعني به صرف چند مورد موفقيت كلينيكي در يك روش جديد نبايد اين روش به عنوان يك طرح اثبات شده مورد استناد قرار گيرد بلكه بايد بر مبناي تحقيقات پايه اي روند لازم را طي كند تا بتوان آن را مطرح و به كار برد.
در اين كنگره حدود ۳ هزار و ۵۰۰ نفر دندانپزشك شركت كرده بودند كه به اين تعداد بايد تعداد زيادي دانشجو را هم افزود كه با ذوق و شوق در كنگره حاضر شده بودند. به لحاظ علمي كنگره ۴۴ حالتي حد واسط كنگره هاي دو سال قبل بود به اين معني كه پانل هاي پرسش و پاسخ و بحث آزاد كنگره قبل و ارايه مقالات كنگره ماقبل با يكديگر تلفيق شده بودند. اما بحث اصلي همواره اين بوده كه چه سبك مقالاتي براي يك كنگره جامع مناسب تر است. بسياري از اساتيد دندانپزشكي تاكيد مي كنند كه بهتر است عمده مقالات مربوط به ارايه راه حل براي مشكلات كاري و رايج دندانپزشكان عمومي باشد. دكتر حسين بهنيا نيز ضمن تاييد اين مطلب مي گويد: «مبناي انتخاب مقالات و موضوعات مربوط به پانل هاي پرسش و پاسخ و بحث آزاد حل مشكلات دندانپزشكان عمومي بود كه در كنار مقالات تخصصي تر قرار گرفت.» دكتر بهنيا افزود: «پانل هاي موضوعي با بحث آزاد ويژگي اصلي كنگره امسال بود. موضوعاتي نظير دندان نهفته، ايدز و هپاتيت و ... با حضور اساتيد معتبر در چندين پانل لحاظ شده بود.» پرداختن به مشكلات سيستميك پزشكي و نحوه برخورد با آنها توسط دندانپزشك از جمله موضوعاتي است كه چند سالي است در دستور كار انجمن دندانپزشكي قرار گرفته و اقدام كاملا مثبت و مفيدي محسوب مي شود.
اما نمايشگاه تجهيزات دندانپزشكي مطابق معمول با استقبال بسيار بسيار بيشتري نسبت به خود كنگره مواجه بود. در دو سالن ۶ و ۷ آدم مي جوشيد به طوري كه گاهي نفس كشيدن هم دچار اشكال مي شد. از سوي ديگرPage هاي مكرر شركت ها و اعلام جوايز آنها و صداي جيغ مانند گويندگان هم فضايي سرسام آور براي شركت كنندگان ايجاد كرده بود. در ضمن ساعت ختم حمل و نقل توسط ميني بوس ها مقارن با ساعت ۵ و زمان پايان كار نمايشگاه بود.
در صورتي كه معقول تر اين بود كه ميني بوس ها دست كم تا يك ساعت بعد از پايان نمايشگاه همچنان مشغول به كار باشند چون غيرممكن بود كه بتوان آن جمعيت انبوه را تا قبل از پايان كار نمايشگاه به سالن اجلاس و محل پاركينگ منتقل كرد.
يك نكته فرعي بسيار جالب هم اينكه معمولا هنگام برگزاري نمايشگاه هايي مثل كتاب يا پوشاك در فاصله بزرگراه تا در شمالي همواره دست فروشان كالاهايي از همان جنس كتاب يا پوشاك را عرضه مي كنند. امسال نگارنده خود شاهد بود كه يكي دو مورد دست فروشان در بساطي مشابه قلم هاي جرمگيري و ترميمي و الواتوار و فورسپس جراحي مي فروختند!
در مورد امور اجرايي كنگره، بنا بر اظهار نظر دكتر بهنيا، سالن ها بزرگ ترين مشكل موجود بود. «سالن اصلي اصلا براي نمايش اسلايد مناسب نيست و نور آن غيرقابل كنترل است. بقيه سالن ها هم ظرفيت محدودي دارند و بارها شاهد بوديم كه علاقه مندان ايستاده يا از كنار در مباحث علمي پانل ها را دنبال مي كردند.» به واقع اين مشكل چند سالي است كه گريبانگير انجمن دندانپزشكي است و هنوز هم كه هنوز است راه حلي براي آن پيدا نشده است. گرچه اين سالن ها مشكل نور و ظرفيت دارند ولي پاركينگ و مجاورت آن با نمايشگاه همچنان سالن اجلاس را به عنوان گزينه نخست برگزاري كنگره مطرح مي كند. اما به نظر مي رسد تا وقتي دست كم مشكل نور سالن اصلي اجلاس برطرف نشود، تمام كنگره هاي انجمن دچار اين مشكل باشند. گرچه دكتر بهنيا مي گفت احتمالا براي سال هاي بعد محل برگزاري كنگره تغيير مي كند.
جداي از اين مشكل، مشكلات هميشگي اجرايي تمام كنگره هاي مشابه اينجا هم ديده مي شد. مسوولان باركد روز اول عملا حضور نداشتند، مسوولان سالن ها گهگاه غيب مي شدند و غيره اما هيچ چيز بدتر از مشكل اجرايي سمعي و بصري در پانل هاي زنده نبود. چند سالي است كه پانل هاي زنده كار بر روي بيمار جزء لاينفك كنگره جامع هستند كه اوج آن سال گذشته بود كه ۵ پانل زنده كار بر روي بيمار اجرا شد كه امسال اين برنامه صرفا به دو پانل تقليل يافت. دكتر بهنيا مي گويد: «امسال پانل هاي زنده اي كه خون و خونريزي داشتند را حذف كرديم تا از لحاظ كنترل عفونت مشكلي نباشد.»
نخستين پانل زنده امسال قالبگيري و ثبت روابط فكي در بيمار پروتز كامل بود كه توسط آقاي دكتر غلامرضا غزنوي متخصص پروتزهاي دنداني، عضو هيات علمي دانشگاه تهران و رئيس انجمن پروستودو نتيست هاي ايران به اجرا درآمد. اين پانل با تاخير بسيار زياد و البته استقبال شور وشوق فراوان دندانپزشكان اغلب دور از مركز شروع شد، اما نبودن دوربين مخصوص داخل دهاني و عدم تسلط فيلمبردار براي ثبت جزئيات بسيار مهم دندانپزشكي، مدام بر اعصاب حضار سوهان مي كشيد. بماند كه حتي يك ميكروفن مخصوص براي نصب روي يقه دكتر غزنوي وجود نداشت و يك دستيار، تمام مدت يك ميكروفن را با پايه اش نزديك دهان آقاي دكتر نگه داشته بود. گرچه به رغم تمام اين مشكلات نحوه كار، تسلط و توضيحات آقاي دكتر غزنوي آنقدر جذاب و عالي بود كه به رغم پايان وقت و اصرار مكرر براي اتمام كار و تخليه سالن هيچكس حاضر نبود سالن را ترك كند، ولي متاسفانه به دليل ناهماهنگي و زمانبندي ناصحيح بخش ثبت روابط فكي اجرا نشد.
اما پانل زنده كار ترميمي و زيبايي كه توسط دكتر يزداني اجرا شد عملا به فاجعه اي تمام عيار بدل شد. طبق معمول پانل با تاخير فراوان آغاز شد. اينبار دوربين داخل دهاني فراهم شده بود اما تصاوير مثل تصاوير مربوط به شب اول اشغال بغداد توسط نيروهاي آمريكايي مدام قطع و وصل شده، مي پريد و سياه و سفيد و رنگي مي شد. در نهايت هم دوربين قطع شد وقفه طولاني براي تعمير آن تا حدودي جو سالن را بر هم ريخت. دكتر يزداني هم كه از اين وضع كلافه شده بود ضمن عذرخواهي اعلام كرد كه بااين وضع قادر به ادامه كار نيست و خواستند كه پول حضار به آنها مسترد شود. تمام اين مشكلات هم فقط يك دليل داشت و آنهم برنامه ريزي غلط بود كه به عنوان بزرگترين و مخرب ترين مشكل كنگره چهل وچهارم خودنمايي مي كرد. برنامه اجراي پانل ها بد و سرسري تنظيم شده بودند و پانل هايي با موضوعات مشابه مثلا جراحي، پريو و ايمپلنت يا موضوعاتي هميشه پرطرفدار مثل ترميمي و پروتز همزمان با هم برگزار شدند و عمده شركت كنندگان براي انتخاب موضوع مورد نظر دچار سرگيجه مي شدند. از سوي ديگر جابجايي برنامه سخنران ها و غيبت مسوولان و مديران پانل در اين كنگره هم البته مثل اغلب كنگره هاي مشابه به چشم مي خورد كه اوج آن غيبت تنها مدير يكي از پانل ها بود كه به ناچار مدير جديدي همان لحظه براي پانل انتخاب شد. برنامه چاپي كنگره هم طراحي نامناسبي داشت، چون اصلا مشخص نمي كرد كه در يك ساعت مشخص در ۵ سالن اجلاس چه پانل هاي همزماني اجرا مي شود، اما از همه جالب تر حضور اعلام شده دو نفر از سخنرانان بطور همزمان در دو پانل مجزا بود كه اين سوال فلسفي را مطرح مي ساخت كه آيا مي شود انسان همزمان در دو جا حضور داشته باشد؟!
مشكلات برنامه ريزي واجرايي در ايران به امري بديهي تبديل شده است اما بايد پذيرفت كه همين نكات است كه مي تواند بطور كامل زحمات چندين ماهه يك تيم را كاملا لوث كرده و زير سوال ببرد. اما بايد اذعان كرد كه به رغم تمام اين مشكلات استقبال از مباحث علمي واقعا چشمگير بود. در پانل ترميمي دكتر خسرو گلشن مدير پانل حدود يك ساعت بعد از خاتمه پانل بطور سرپا و در راهرو مشغول پاسخگويي به سوالات حضار بود. دكتر شهرام نامجوي نيك مدير گروه و استاديار جوان و مبتكر بخش جراحي دانشگاه شاهد در وقت ناهار خود با صبر و حوصله و خوشرويي تمام پاسخگوي علاقه منداني بود كه درباره تحقيقات و مطالعات جديداو سوالات متعددي را مطرح مي ساختند. در پانل ايمپلنت روز پنج شنبه هم سخنراني دكتر بيژن اخوان آذري متخصص جراحي دهان و فك و صورت و به دنبال او سخنراني دكتر تورج عاملي از اساتيد برجسته پروتز و ايمپلنت در آمريكا مورد چنان استقبالي قرار گرفت كه تقريبا سالن به همان اندازه ظرفيت صندلي هاي خود انباشته از علاقه منداني شد كه كنار ديوار و دم در تا نزديك محل استقرار سخنران، ايستاده سخنراني ها را دنبال مي كردند. پانل دندان نهفته با مديريت استاد دكتر ابوالحسن مسگرزاده جراح دهان و فك وصورت و اساتيد برجسته اي نظير دكتر بيژن اخوان آذري (جراحي) دكتر حميد عادلي نجفي( ارتودونسي) دكتر احمدرضا طلايي پور( راديولوژي) و دكتر بهنام اسلامي (پاتولوژي) هم با چنان استقبالي روبه رو شد كه سالن اصلي عظيم و دو طبقه سالن اجلاس تا حدود ۸۰ الي ۸۵ درصد ظرفيت خود پر از جمعيت شد. بي ترديد ابوالحسن مسگرزاده بهترين مدير پانل هاي بحث آزاد و پرسش و پاسخ كنگره چهل وچهارم بود، اما شايد مفرح ترين و جذاب ترين پانل كنگره امسال پانل پرسش و پاسخ جراحي بود كه به مديريت دكتر سيد مهدي جعفري متخصص جراحي دهان و فك و صورت و دانشيار دانشكده دندانپزشكي دانشگاه آزاد برگزار شد. دانشجوياني كه در دانشگاه تهران يا آزاد شاگرد دكتر جعفري زاده بوده اند، به خوبي با اخلاق هاي خاص او آشنا هستند كه دو مورد از بارزترين آنها نظم و وقت شناسي بي نظير و ديگري طرز بيان شوخ و طنز آميز دكتر جعفري است. دكتر جعفري در حالي كه پانل ساعت ۲ آغاز مي شد به مانند كلاس هاي دانشگاهي خود ۱۰دقيقه زودتر در حالي كه هنوز كسي به سالن نيامده بود پشت ميز مديريت حاضر وآماده بودند و بعد هم كه سالن مملو از جمعيت شده و سيل سوالات به سمت اساتيد حاضر ( دكتر حيدر، دكتر نظافتي، دكتر ضميري، دكتر كلانتر معتمدي، دكتر شيراني و دكتر قريشيان) سرازير شد در فواصل پاسخگويي به سوالات مدام با لطيفه هاي بامزه و نكته هاي طنزآميز و شنيدني خود جو سالن را تغيير داده و به قول معروف خستگي را از تن حضار بدر مي كردند.
از نكات جالب ديگر پانل جراحي اين بود كه بيش از نصف اعضاي آن اصليت اصفهاني داشتند (دكتر جعفري، دكتر شيراني، دكتر كلانتر معتمدي و دكتر قريشيان). در عين حال در طول كنگره چهل و چهارم اين تنها پانلي بود كه هيچ كدام از اعضاي آن كراوات نزده بودند!
به هر حال كنگره چهل و چهارم روز جمعه۲۸ فروردين طي مراسم ساده اي به پايان رسيد. به رغم اطلاع رساني نامناسب، عدم چاپ خبرنامه روز به روز كنگره، حداقل امكانات رفاهي و كاري براي سخنرانان و خبرنگاران غرولند ها در حد متعادل باقي ماند.
فقط نكته سوال برانگيز اينجا بود كه دندانپزشكان عزيز چرا هنگام سخنراني ها يك مرتبه حرف هايشان يادشان مي آمد و مدام با دوست بغل دستي حرف مي زدند در حالي كه دوست بغل دستي هم داشت با موبايلش صحبت مي كرد؟