شنبه ۹ خرداد ۱۳۸۳ - شماره ۳۳۹۳
انديشه
Front Page

گزارشي از همايش «امام موسي صدر؛ انديشه ربوده شده»
اهتمام به حقيقت دين
اشاره: طي همايشي يك روزه با عنوان «امام موسي صدر؛ انديشه ربوده شده» كه در تاريخ ۲۹ ارديبهشت ماه در دانشگاه شهيد بهشتي برگزار شد، تني چند از اساتيد دانشگاهي و صاحبنظران به بيان نظرات خود درباره اقدامات، آراء و انديشه هاي امام موسي صدر پرداختند كه گزارشي اجمالي آن را در پي مي خوانيد:
007677.jpg
در آغاز اين همايش دكتر سيد كاظم صدر، دبير همايش، در سخناني به تشريح اهداف برگزاري چنين نشستي پرداخت. وي اهداف اين همايش را معرفي افكار و انديشه هاي امام موسي صدر به جامعه؛ آشنايي با چگونگي تطبيق الگوي فكري وي با شرايط لبنان و تأكيدهاي فراوان در پي گيري وضعيت وي برشمرد.
پس از دبير همايش سيد محمد خاتمي، رئيس جمهور در سخناني اظهار داشت: تجليل از امام موسي صدر تجليل از يك شخص نيست؛ بلكه تلاش براي شناخت و بزرگداشت يك انديشه، روش و منش جريان ساز در جهان امروز و خصوصاً دنياي اسلام و تشيع است... روشنفكر حقيقي بر اساس اصول و معيار، بر حقانيت خود معتقد است. چنين روشنفكري در نظر و عمل نوآور است. امام موسي صدر بدون ترديد از جمله كساني است كه اين راه و روش را دنبال مي كردند. وي روشنفكري است كه به حقيقت دين توجه دارد و در عين حال به موازين و اصول كه در حقيقت مهمترين دشمن ظاهربيني است، پاي بندي دارد. صدر خواستار صلح و پيشرفت بود و نه خواستار درگيري و خشونت، اما متأسفانه مصلحان همواره در اقليت و مظلوميت بوده و هستند.
دكتر سيد محمد هاشمي،استاد حقوق دانشگاه شهيد بهشتي، سخنران بعدي اين همايش بود. وي با تأكيد بر اين كه امام موسي صدر قرباني سرسپردگي و نفاق در جهان اسلام شده است، گفت: مصيبت اصلي جهان اسلام نيرنگ و دورويي است. نيرنگ در پيكره جامعه اسلامي و جهان اسلام نفوذ كرده است و امام موسي صدر قرباني سرسپردگي به اين نفاق است.
وي توضيح داد كه اصل مصونيت انسان به عنوان عامل سعادت جامعه بشري را هرگز نبايد از ياد برد زيرا اين اصل يكي از مسائلي است كه سعادت جامعه بشري، به آن بستگي دارد. مسئوليت فردي در مقابل پديده هاي اجتماعي از مظاهر موجوديت انسان است و نمي توان در مقابل اتفاقات اجتماعي بي تفاوت بود.
دكتر غلامحسين ابراهيمي ديناني، استاد فلسفه دانشگاه تهران، نيز ديگر سخنران اين همايش بود. وي با تأكيد بر اين كه امام موسي صدر حقيقتاً يك انديشه بود و نمي توان آن را زنداني و نابود كرد ،اظهار داشت: انديشه هرگز ربوده نمي شود، زيرا چيزي كه ربوده مي شود، نابود مي شود و از بين مي رود، اما يك انديشه اگر هم ربوده شود، نابود نمي شود.
وي گفت: امام موسي صدر به عنوان روشنفكر زمان، داراي خلقي زيبا هم از نظر صورت و هم از نظر سيرت بود و وي وارث عالمان بزرگ در انديشه اسلامي- ايراني است كه بر هر مكاني و نقطه اي از دنيا كه سفر كرد، باعث گسترش اسلام و فرهنگ اسلامي شد. اساساً علماي ايران به هر كجا كه سفر كردند، حامل علم و محبت و دانش به آن نقاط بودند و امام موسي صدر نيز به بهترين وجه ممكن اين رسالت را به انجام رساند.
دكتر محمود گلزاري، استاد روانشناسي دانشگاه علامه طباطبايي، نيز از ديگر سخنرانان همايش «امام موسي صدر؛  انديشه  ربوده شده» بود كه بر نحوه تعليم و تربيت جوانان و نقش اين قشر در آراء امام موسي صدر تأكيد كرد.
دكتر گلزاري گفت: آرزوي امام موسي صدر احترام و تمكين جامعه به جوانان بود و آنچه كه وي قبول داشت و عمل مي كرد اين بود كه در برخورد با جوانان بايد از حسن خلق استفاده كرد و با خوشرويي با آنها برخورد كرد. امام موسي صدر در انديشه  سياسي خود جوان را آينده ساز جوامع بشري مي دانست و اميدوار بود كه جوانان از تندگويي هاي مسئولان برحذر باشند و همواره مورد لطف و احترام جامعه قرار بگيرند.
وي مهمترين خصوصيت جوانان از ديدگاه امام موسي صدر را ايستادگي در مقابل واپس گرايي و قدرت آنها در مقابله با هواهاي نفساني ذكر و تصريح كرد: امام موسي صدر عقيده داشت كه جوانان از شكيبايي و صبر بالايي براي مقابله با مشكلات برخوردار هستند و كنترل جوانان بر هواهاي نفساني نسبت به بزرگسالان بيشتر است.
سيد جعفر مرعشي، استاد دانشگاه نيز سخنان خود را با عنوان «امام موسي صدر، سرشار از مفاهيم راهگشا» بيان داشت و گفت: تبيين مفهومي شخصيت امام موسي صدر در گرو توجه به نقش آفريني هاي وي در دوران حضور در لبنان است. «بازسازي هويت»، «انسجام و عزت تاريخي طايفه شيعه لبنان»؛ «پرچمداري حركت گفت وگوي اديان و تقريب مذاهب در لبنان» و «تكوين جامعه مقاوم و مقاومت لبنان در برابر تجاوزات اسرائيل» از جمله فعاليت هايي است كه امام موسي صدر را به عنوان يك رهبر تمام عيار مؤمن، انديشمند، آزادمنش وسرشار از رفتارهاي گوناگون و البته هماهنگ معرفي مي كند.وي در ادامه با اشاره به صفت بارز «آزادي فرهنگي- طايفه اي» در آراء امام موسي صدر، گفت: نبايد امام موسي صدر را در فراموشخانه ذهن بنشانيم، بلكه بايد او را در زمان و مكان سير دهيم و در زمان حال آزاد كنيم و استفاده لازم را از وجود وي ببريم، اوصاف او در اين دوران جهاني، ملي و منطقه اي است، تا جايي كه رهروان امام موسي صدر در لبنان، ايران و ساير كشورهاي جهان براي ايجاد يك جريان اجتماعي و تكاملي بايد از فرصت هاي نوين كه رويداد جهاني شدن و جهاني سازي را ايجاد كرده استفاده كنند و جهاني سرشار از امنيت، عدالت، آگاهي و انديشه ورزي، زيبايي و فراواني را ايجاد كنند.
دكتر غلامرضا اعواني، استاد گروه فلسفه دانشگاه شهيد بهشتي و رئيس مؤسسه پژوهشي حكمت و فلسفه ايران نيز از ديگر سخنرانان حاضر در همايش بود.
وي با تأكيد بر اين كه بايد ديد كه «چه درسي مي توان از امام موسي صدر آموخت؟» گفت: دانشمندان گفته اند كه انسان همان است كه خود را مي سازد و به اين قياس راهي كه آيت الله صدر انتخاب كرده بود؛ راه يك عالم، انديشمند و يك مصلح اجتماعي در آن وضعيت اسفبار بود. ما بايد از علمايي كه به امور مسلمين اهتمام داشتند، در عمل درس بگيريم. وي نقش مهمي در فروكش كردن جنگ در لبنان داشته است و علت سازش بين فرقه ها بود.
اعواني افزود: امام موسي صدر فردي صلح طلب بود ولي او لبنان را نجات داد. آثار و بركات اين عمل امام موسي صدر هنوز در لبنان ديده مي شود و به اين دليل است كه آنها موفق شده اند اسرائيل را عقب برانند.
محمد اسدي گرمارودي، استاد دانشگاه صنعتي شريف، در سخنان خود گفت: امام موسي صدر در اشاعه فرهنگ ديني، هيچ جايي از موضع ديني خود كوتاه نيامد.
گرمارودي با اظهار اين كه ارزش وجودي هر فرد در عالم وجود، به ميزان اثر آن وجود وابسته است، خاطر نشان كرد: در عالم وجود و در ميان مخلوقات پروردگار عالم، هم شرع و هم عقل اين را اثبات مي كند كه برجسته ترين موجود انسان است. اثر وجودي انسان به هدايت و ارشاد ديگران در سير خلق به سوي حق است كه آيت الله صدر اين كار را كرد. تا كسي سير «خلق الي الحق» نداشته باشد، در ميان خلق سير به سوي حق را نمي تواند اجرا كند و امام موسي صدر كسي بود كه واجد اين اوصاف بود.
احمد علمشاهي و مجيد حاجي بابايي، دو تن از اعضاي دفتر تحكيم وحدت، نيز در همايش «امام موسي صدر؛ انديشه ربوده شده» سخناني ايراد كردند.
احمد علمشاهي، دبير تشكيلات دفتر تحكيم وحدت(طيف شيراز)، گفت: امام موسي صدر در دوراني در ايران رشد يافت كه روحانيت از آسيب هاي جدي رنج مي برد، از يك سو تعدادي روحانيون متنسك متحجر كه حتي امام خميني(ره)را آزار مي دادند و از سوي ديگر آخوندهاي درباري كه اسير زور و تزوير شده بودند، در جامعه حضور داشتند. در اين ميان امام موسي صدر به معناي واقعي روشنفكر بود، يعني انديشمندي آگاه و به دور از تنگ نظري و به دور از قدرت و تزوير.
وي با اشاره به تأثير امام موسي صدر در تحولات لبنان تأكيد كرد: حضور آيت الله در لبنان از چند منظر قابل تأمل است؛ در مرحله اول ايجاد حركت نويني بر گرفته از مكتب شيعه در منطقه در كنار حركت هاي مبارزاتي يعني سوسياليسم كه بسياري از روشنفكران گرفتار آن شده بودند و در مرحله دوم بازسازي تفكر اصيل شيعه و اصلاح شؤون فرهنگي، اجتماعي، سياسي و اقتصادي جامعه شيعيان بود كه در واقع اصلاحاتي با ظرفيت ها و ديدگاه هاي منحصر به فرد لبنان همراه بود. سومين ويژگي حضور امام موسي صدر در لبنان تطبيق انگاره هاي سنتي و ديني با مقتضيات جامعه مدرن است.
آنچه كه نزديكان، خويشان و همدرسان وي مطرح كرده اند نشان مي دهد كه امام موسي  صدر آنچنان كه مي انديشيد،زندگي مي كرد.
همچنين امام موسي  صدر طبق اسناد بجاي مانده، سخنان و مكتوبات به يادگار مانده، عنايتي ويژه به اين دو مفهوم (انسان و خدمت به او) داشت.

رويداد انديشه
كنفرانس «تنوع زباني پايداري و صلح»

كنفرانسي تحت عنوان «تنوع زباني، پايداري و صلح» كه در گردهمايي فرهنگي بارسلون بر پا بود به كار خود پايان داد.
در اين كنفرانس، اشخاص علاقه مند به مسئله پايداري تنوع زباني حضور داشتند و مسئله يكسان سازي فرهنگي جهان امروز را كه باعث نابودي تنوع زباني و فرهنگي شده مورد بحث و بررسي قرار دادند.
گفتني است، ديويد كريستال، يكي از محققين حاضر در اين كنفرانس طي سخنانش به اين نكته اشاره كرد كه در جهان كنوني هر دو هفته يك زبان در حال نابود شدن است.
در حاشيه اين كنفرانس، جلساتي كارگاهي نيز برپا بود كه از جمله آنها جلساتي بود كه به طور اختصاصي تنوع زباني و ارتباطش با سياست ها و برنامه ريزي هاي زباني را مورد بررسي قرار مي داد.
گفتني است، در اين جلسات همچنين تأثير جهان شمولي (يكسان سازي) فرهنگي بر عوامل اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي نيز از مسائل مورد گفتگو بودند.
007680.jpg

عشق زميني!
«عشق و عاشق زميني از ديد مولانا» تازه ترين اثر جلال ستاري است كه هم اكنون در حال بازنويسي آن به سر مي برد. جلال ستاري، مترجم و مؤلف، در گفتگو با ايلنا گفت: من عشق زميني در آثار مولانا را بررسي و به نگارش در آورده ام، اما پيش از انتشار آن به صورت كتاب، بايد آن را دوباره خواني و تنظيم كنم. اين مترجم افزود: بيشتر مولاناشناسان ايراني و غير ايراني تنها به مقوله عشق آسماني در آثار وي پرداخته اند، من قصد ندارم عشق آسماني را در آثار اين شاعر بزرگ بررسي كنم بلكه بيشتر هدف من عشق مجازي يا زميني است. وي درباره نسخه هاي مورد استفاده خود در نگارش اين اثر، گفت: من تمام آثار مولانا را بررسي مي كنم. اما در مورد نسخه هاي مورد استفاده خود بايد بگويم كه تصحيح «نيكلسون» و «فروزانفر» بهترين نمونه هاي موجود هستند كه من هم از آنها استفاده مي كنم. گفتني است، از جلال ستاري تا كنون آثار زيادي در زمينه ترجمه و تأليف منتشر شده است كه مي توان به بازتاب اسطوره در بوف كور، نماد و نمايش، افسون شهر، جهان نگر (ترجمه اثر گوستاويونگ) و آئين و اسطوره در تئاتر اشاره كرد.

تازه هاي انديشه
«نامه حكمت» و معرفت شناسي
007683.jpg

نخستين شماره دو فصلنامه علمي- تخصصي فلسفه «نامه حكمت» به صاحب امتيازي دانشگاه امام صادق(ع)، مدير مسئولي و سردبيري دكتر بيوك عليزاده منتشر شد.
محور اصلي مقالات شماره نخست «نامه حكمت»، معرفت شناسي است كه بنابر يادداشت سردبير، در شماره هاي بعدي نيز پيگيري خواهد شد. مقالات اين شماره عبارتند از: عقلانيت باور ديني از نگاه برون گرايان ، محمد علي مبيني/ فلسفه تطبيقي، مفهوم و قلمرو آن، بيوك عليزاده / تأملي در اخلاق جهاني، با تأكيد بر بيانيه هاي «سويدلر» و «هانس كونگ»، احد فرامرز قرامكي/ طبيعت گرايي، رضا اكبري/ نظريه تصويري زبان، با تأكيد بر لوازم معرفت شناختي آن، محمد حسين مهدوي نژاد/ عليت تاريخي (ديدگاه كالينگوود و اوكشات)، مسعود صادقي علي آبادي/ پژوهشي در مفهوم بداهت، عباس احمدي سعدي/ كتاب العقل داوودبن محبر، كوششي در جهت تحليل كتاب و بازسازي يك نظريه، احمد پاكتچي/ نقدي بر انسجام گرايي نوشته ريچارد فيومرتن، ترجمه محمد سعيدي مهر/و معرفت پيشين اثر جاناتان دنسي، ترجمه علي اصغر خندان.
سردبير در «سخن نخست» درباره معناي حكمت آورده است: «انديشمندان مسلمان به فلسفه نام حكمت دادند. واژه حكمت كه مقتبس از قرآن است، دلالت بر مضمون معنوي و الهي فلسفه اي دارد كه در فرهنگ اسلامي رشد كرد و تحقق يافت. بن مايه اصلي اين فلسفه، بي گمان فلسفه يونان است كه به دست افلاطون و ارسطو و نو افلاطونيان صورت بندي شده بود. مسلمانان اين فلسفه را در دوره نهضت ترجمه، به زبان عربي و فرهنگ اسلامي ترجمه كردند».
وي با اين توضيح كه «البته قبل از ترجمه ميراث فلسفي يونان، مسلمانان تحت تأثير دعوت قرآن به تدبر و تعقل و تشويق و تأكيد پيامبر بزرگوار اسلام بر علم آموزي و به كار گيري فكر و انديشه، داراي انديشه فلسفي، يعني خردورزي در باب پرسشهاي بنياديني درخصوص عالم و آدم شده بودند» افزوده است: «عنوان مجله، بيانگر آن است كه پرداختن به ميراث فلسفي و كلامي مسلمانان و به طور كلي، بازخواني و باز توليد حيات تعقلي اسلام، متناسب با دنياي امروز، از اهداف بنيادين اين مجله است.»

|  ادبيات  |   اقتصاد  |   انديشه  |   سياست  |   ورزش  |   هنر  |

|   صفحه اول   |   آرشيو   |   بازگشت   |