آمار و عدد و رقم زياد است. روزي نيست كه از گوشه و كنار نشنويم كه ۵ تا، ۱۰ تا و واحد آلاينده پلمپ شد. اما اينكه اين پلمپ ها چقدر ارزش و اعتبار دارد و چقدر دوام مي آورد...
به گفته مديركل دامپزشكي استان تهران كشتارگاهي واقع در شرق تهران تاكنون چهار بار از طريق دامپزشكي، سه بار از طرف ساماندهي مشاغل منطقه چهار شهرداري و چندين بار هم از طريق سازمان حفاظت محيط زيست پلمپ شده است اما هر بار با فشارهايي كه از بالا وارد شده، فك پلمپ صورت گرفته است و اين مركز همچنان مشغول به كار است و روزانه حجم عظيم فاضلاب خود را بدون هر گونه اقدام بهداشتي وارد كانال آب تهرانپارس مي كند.
دكتر حسني مي گويد: «آب هايي كه از فعاليت كشتارگاهي استحصال مي شود حتما بايد تصويه شده و بعد وارد فاضلاب هاي سرپوشيده شوند. اما اين كشتارگاه متاسفانه فاقد هر گونه امكانات بهداشتي است و فاضلاب آن مستقيم وارد آب هاي سطحي كه در كنار منازل مسكوني در جريان است مي شود.»
اين فاضلاب ها به دليل غني بودن از مواد آلي و غذايي بستر بسيار مناسبي جهت رشد انواع ويروس ها و باكتري هاست و علاوه بر اين خود نيز آلوده به عوامل بيماري زايي است كه از طريق خون آلوده وارد فاضلاب ها مي شود، اما مساله اينجاست كه صاحب اين كشتارگاه، مراجع قضايي را قانع كرده كه منشا آلودگي سازمان آب و فاضلاب است و اين كشتارگاه با اضافه كردن كلر به فاضلاب خروجي آن را ضدعفوني مي كند.
فاضلاب اين مركز طبق گفته مهندس راشدي كارشناس خدمات شهري منطقه چهار كه در خيابان اتحاد وجود دارد از سازمان آب منشا گرفته و تركيبات تصفيه شده از آب كه مواد زايد هستند و توسط سازمان آب به وسيله اين كانال روباز به قسمت هاي جنوبي شهر هدايت مي شود و نه تنها اين كشتارگاه بلكه بسياري از كارخانجات حاشيه كانال حتي فاضلاب انساني شان را هم وارد اين كانال مي كنند و يا حتي در ساعات نيمه شب فاضلاب دستشويي هاي برخي مراكز به داخل كانال پمپ مي شود.
مسوول فني يكي از كشتارگاه هاي طيور درباره حجم آلودگي يك مركز كشتار مرغ مي گويد: «براي هر ۱۵ بار كشتار دوبار حوضچه ۱۴۰ هزار ليتري پر و خالي مي شود و به دليل حجم بالاي آلودگي و نبودن دستگاه هاي اندازه گيري كل، ما هر بار حدود ۵۰ پي.پي.ام (واحد در ميليون) كار وارد فاضلاب مي كنيم يعني بيش از حد استاندارد. اين كشتارگاه هم از اين قاعده مستثني نيست و به دليل موقت بودن (چرا كه مدت هاست قرار است تعطيل شود) صاحب آن براي صرفه جويي مالي و عدم اطمينان به ادامه كار، تمايلي به استفاده از تصفيه خانه ندارد. اين كشتارگاه هيچگونه فضاي تبديل ضايعات نداشته و آب را هم بدون تصفيه و تنها با ذخيره موقت در يك حوضچه، وارد كانال عمومي آب مي كند.
آب اين كانال كه به جنوب شهر هدايت مي شود احتمالا به مصارف كشاورزي و به خصوص سبزي كاري هاي جنوب تهران مي رسد. عضو هيات علمي دانشگاه تهران درباره امكان تاثير آلودگي هاي آب بر سلامت مردم مي گويد:  «برخي آلودگي ها به صورت مستقيم و برخي از طريق آبياري سبزيجات با آب هاي آلوده وارد چرخه غذايي انسان مي شود. حتي برخي آلودگي هاي شيميايي مثل فلزات سنگين در ساختمان مواد غذايي نفوذ كرده و در نتيجه با شست وشو نيز برطرف نمي شوند.»
نبودن سيستم فاضلاب زيرزميني و در نتيجه هدايت روباز پساب هاي آلوده كارخانجات و مراكز توليدي و خدماتي به كانال هاي جاري در شهر و منتهي به زمين هاي كشاورزي خطري جدي است كه سلامت شهرنشينان را به مخاطره جدي مي اندازد و عواقب جبران ناپذيري را در پي خواهد داشت اما مساله اينجاست كه حتي نظارت دقيق سازمان ها و مراكز مسوول نيز بدون در اختيار قرار دادن امكانات لازم جهت برطرف كردن اين قبيل موارد نمي تواند كارساز باشد.
اما به تازگي براي كمك و ارايه راه حل به اينگونه موارد، صندوقي از طرف سازمان حفاظت محيط زيست تاسيس شده به نام «صندوق محيط زيست.» اين صندوق با در اختيار قرار دادن تسهيلات و امكانات مالي به صورت وام، مراكز توليد كننده آلودگي را در جهت رفع معضل و استفاده از سيستم هاي تصفيه اي ياري مي كند. يعني مراكزي كه مشكل مالي را دليل عدم اقدام در جهت رفع آلودگي كه از طرف آنها محيط زيست را تهديد مي كند، عنوان مي كنند مي توانند با مراجعه به اين صندوق پشتوانه مالي طرح هاي زيست محيطي خود را به صورت وام دريافت كنند.

لاشه يك موس (گوزن عظيم الجثه شمالي)، بال يك عقاب، يك قوطي كنسرو خاويار، كيسه صفراي خرس سياه؛ انگار اينها دستور العمل يك جادوگر شيطان صفت براي ساختن معجوني جادويي است. اما اين اقلام در كلبه تاريك و وهم انگيز جادوگري جنگل نشين، نوشته بر پوست سر آدميزاد و با خون خفاش نوشته نشده و بر روي ميزي كثيف و چوبي تلنبار نشده است.
اينها مدارك مربوط به قتل است كه به دقت در پاكت هاي پلاستيكي قرار گرفته و برچسب مخصوص روي آن نصب شده و در فريزري بزرگ و جادار در لابراتور مركز پزشكي قانوني آژانس ملي ماهي و حيات وحش، در اشلند، ايالت اورگان آمريكا نگهداري مي شود. اينجا تنها لابراتوار پزشكي قانوني حيات وحش در سطح جهان است و كارش دقيقا با كار پزشكي قانوني دادگستري مشابهت دارد: كشف چگونگي مرگ مقتول يا مظنون به كشته شدن.
بدون كمك چنين آزمايشگاهي، دستگاه هايي كه حفاظت از گونه هاي در خطر يا مورد تهديد در سطح جهان را به عهده دارند، عملا بي دندان بوده و قدرت اجرايي نخواهند داشت.
«ادگار اسپينوزا»، معاون مديريت اين لابراتوار و رئيس پژوهشگران پزشكي قانوني، مي گويد: «مساله حيات وحش و جرايم مربوط به آن روز به روز اهميت بيشتري پيدا مي كند و بايد محمل هاي قانوني مناسب، قدرت اجرايي، قوانين مستحكم و ابزارهايي از اين دست به سرعت به وجود آيند و ساز و كار بررسي پرونده هاي بزه و كيفرهاي مناسب آنها را سر و سامان دهند. خوشحالم كه در ايالات متحده بالاخره لابراتوار ويژه جرايم مربوط به حيوانات و حيات وحش قدم به عرصه گذاشت.بسياري از كشورها از چنين تسهيلاتي برخوردار نيستند.»
اين لابراتوار هرگز با كمبود كار مواجه نيست 
تيم سنتل، نماينده ماهي و حيات وحش مي گويد: «قضيه را شوخي نبايد گرفت. شايد خيلي ها ندانند، اما تجارت غيرقانوني حيات وحش احتمالا بعد از مواد مخدر، دومين كسب و كار كثيف جهاني است.» به عنوان نمونه، در يك سال ۲۳ دانشمند شاغل در لابراتوار بيش از ۵۵۰۰ قلم - از لاشه هاي حيوانات مختلف تا چكمه هاي ساخته شده از چرم كروكوديل - را مورد تجربه و تحليل قرار دادند. همانطور كه در عكس مشهود است، يكي از تكنسين هاي پزشكي قانوني حيات وحش، گرد فلورسنت مغناطيسي مخصوصي را روي سر تاكسيدرمي شده يك كرگدن مي پاشد و پس از بررسي، يك اثر انگشت واضح روي شاخ حيوان آشكار مي شود (تصوير كوچك).
در آزمايشگاه حيوانات، پيشگام عرصه دانش قضايي حيات وحش، از آناليزDNA نيز استفاده مي شود. از ديگر نوآوري هايي كه توسط تيم ژنتيك اين مركز انجام شده ابداع تكنيكي براي تعيين هويت دي ان اي ۱۴ گونه ماهي استرژن و پدل فيش است كه هر دو خاوياري و بسيار ارزشمند هستند. با پشتوانه لابراتوار، ماموران عمليات دقيقي را براي دستگيري دست اندركاران بهره برداري يا خريد و فروش خاويارهاي غيرقانوني انجام مي دهند. در يك مورد مقصران به ۴/۱۰ ميليون دلار جريمه محكوم شوند و اين بزرگترين رقم جريمه در جرايم حيات وحش تاكنون بوده است.
لابراتوار جرايم حيات وحش، همچنين از آزمايشDNA كمك گرفت و يك فروشگاه گوشت را در ايلي نويز به فروش گوشت ببر متهم ساخت. اين فروشگاه روي گوشت ببر، برچسب «گوشت شير» زده بود كه فروش آن در ايالات متحده قانوني است.(ببرها در خطر انقراض اند ولي شيرها نه!)
در طول دهه گذشته، به علت افزايش تعداد مهاجران، ميزان ورود اجزاي حيوانات در آمريكا و بسياري از كشورهاي ديگر، افزايش يافته چرا كه گروه هايي از مهاجران ا زاجزاي بدن حيوانات مختلف به عنوان داروي سنتي يا اجراي مراسم ويژه، استفاده مي كنند. گوشت حيوانات جنگلي آفريقا، مثل ميمون ها ، كه در مراسم به طرقي خاص طبخ و خورده مي شود، در بازار سياه داراي بهاي بالايي است و پول هاي كلاني از اين راه به جيب قاچاقچيان سرازير مي شود. براي كمك به شناسايي گوشت ميمون هاي بزرگ - كه به آلودگي به ويروسHIV و ديگر ميكروب هاي كشنده مشهورند - تكنيسين هاي لابراتور نمونه هايDNA را از پنجه هاي ميمون هاي كوچك و بزرگي كه در باغ وحش ها زندگي مي كنند و مي ميرند، جمع آوري كردند و اطلاعات به دست آمده را به صورت جزوه هايي در سطح وسيع منتشر ساختند. اين اطلاعات به صورت رفرنس براي حل مسايل و موارد آتي مورداستفاده قرار خواهد گرفت.
شكارچيان قاچاق به سراغ خرس هاي سياه مي روند و آنها را هلاك مي كنند تا در بازار سياه دارو به فروش برسانند. در بعضي از كشورهاي آسيايي اين باور وجود دارد كه كيسه صفراي خرس سياه، علاج طيف وسيعي از بيماري هاست، از ناراحتي هاي كبدي گرفته تا بواسير، و به همين سبب كيسه صفراي خرس سياه به مبالغ كلاني در بازار آسيا، يا در ميان آسيايي هاي مقيم اروپا و آمريكا به فروش مي رسد. شكارچي ها معمولا پس از شكار خرس، كيسه صفراي آن را خارج ساخته و بقيه لاشه او را رها مي كنند كه آثار و شواهد فراواني در اختيار لابراتوار مي گذارد تا مقصر را پيدا كند.
نگاهي به بهاي بعضي از حيوانات به خوبي انگيزه قاچاق اين حيوانات را علي رغم همه تلاش هاي ماموران، نشان مي دهد:
- يك ماهي آلبينو (زال) آرووانا: ۱۷۵ هزار دلار، در آسيا باور بر اين است كه خوردن اين ماهي بدبختي ها را پايان مي دهد و خوشبختي مي آورد.
- يك كيلو شاخ كرگدن سياه دريمن: ۶۰هزار دلارو قيمت يك اژدها كومودو زنده در آمريكا ۳۰هزار دلار
- لاشه يك ببر سيبري در آسيا:۳۰هزار دلار
ترجمه: رضا غفاريان طوسي

دكتر ريموند ديتمارس 
قسمت سي و چهارم
در هواي بسيار گرم كه لاك پشت در شرايط بدني خوب قرار دارد، من صحنه هايي باورنكردني از تحرك اين جانور ديده ام. يك بار لاك پشتي را ديدم و دنبالش دويدم. با چنان سرعتي به طرف لانه اش حركت كرد كه تصورش براي كسي كه چنين صحنه اي را نديده باشد نيز غيرممكن است. با چند جهش سريع خود را به لانه اش كه در دو متري او رساند و من با وجود آنكه كمتر از ۱۵ متر با او فاصله داشتم، علي رغم اينكه با آخرين سرعت دويدم، حتي نتوانستم خود را به گرد او برسانم.تقريبا همه انواع خزندگان و دوزيستان دارا ي قدرت ها و عادات عجيبي هستند كه بي شك اگر مي دانستند بيشتر آنها درباره شان چه مي انديشيم باعث شرمساري آنان مي شد. براي مثال، نوزاد قورباغه داراي شكل و شمايل خاصي است و شباهتي به قورباغه بالغ ندارد.
مشهور است كه دم آن مي افتد و كم كم تبديل به قورباغه مي شود. اما اين باور درست نيست. در واقع دم نوزاد قورباغه نمي افتد، بلكه به تدريج جذب بدنش مي شود و در اين حال اجزاي دهانش تغيير شكل مي دهد و از حالت آبزي به صورت خشكزي يعني حيواني كه تنفس مي كند، در مي آيد. نكته جالب تر قضيه اينجاست كه دم حيوان در مدتي كه نمي تواند غذا بخورد، غذاي او را تشكيل مي دهد و به تدريج جذب بدنش مي شود تا زماني كه بزرگ تر شده و بتواند از حشرات تغذيه كند. هر يك از اين نكات حاوي رازهاي شگفت آفرينش و بقاست و تعمق در آنها تعمق در خلقت است.باورهاي نادرست درباره موجودات ابعاد وسيعي دارد. حتي تئودور روزولت كه از هر گونه خيال پردازي و برداشت غيرعلمي از طبيعت منزجر بود، خود تصور مي كرد نوعي مار وجود دارد كه مثل زنبور يا عقرب نيش مي زند. اعتقاد به مار نيش دار هنوز هم در ميان بعضي از مردم، به ويژه در جنوب آمريكا، رايج است. در جريان سفرهايش به آمريكاي جنوبي و بعد از آن نامه هاي متعددي به من نوشت كه در آن اذعان كرده بود چنين مارهايي را ديده، اما فرصتي دست نداده كه شخصا آنها را امتحان كند و از نزديك ساختمان بدنشان را ببيند.
سرانجام بعدها توانست يك نمونه از اين مارها را كه سعي كرده بود با خاري كه در انتهاي دم داشت به او نيش بزند، براي من بفرستد.روزولت نوشته بود: «مي دانيد كه من در گرفتن مار استادم. اين مار را با مهارت گرفتم و گردنش را از پشت محكم نگاه داشتم. در يك لحظه يكي از بومي ها فرياد كشيد كه فورا مار را بيندازم. در همان دم حس كردم چيزي مثل سوزن، يا مثل خار، رفت توي دستم.» در واقع، ماري كه روزولت به دست گرفت، به گل مار رنگين كماني معروف است. (بيشتر در لاي ولجن زندگي مي كند و پوستش شبيه قزل آلاي رنگين كمان، رنگارنگ است.) گل مار رنگين كماني اصلا گاز نمي گيرد و كاملا بي خطر و غيرسمي است، اما از آنجا كه هر حيواني وسيله اي براي دفاع در اختيار دارد و از روشي براي حفظ جان خود استفاده مي كند، اين مار نيز فلس هاي انتهاي دمش بسيار سخت و محكم و تيز است، شبيه خار. وقتي كسي اين مار را بگيرد و از زمين بردارد، مي كوشد با خار انتهاي دم خود ضربه اي به دست و بازوي او وارد آورد و خود را نجات دهد؛ اغلب هم همان سوزش مختصر باعث مي شود كسي كه مار را گرفته بترسد و آن را رها كند، ولي در واقع صدمه اين نيش از خار يك گل رز بيشتر نيست!
نوعي مارمولك كوچك بي دست و پا در ايالت هاي جنوبي آمريكا يافت مي شود كه برخي عقيده دارند از شيشه ساخته شده. نحوه زندگي اش هم خيلي به اين باور نزديك است. اگر آن را از دم بگيريد، به صورتي اختياري بدن خزنده مي پيچد و دم جدا مي شود. اگر با يك چوب روي دمش بكوبيد، مثل شيشه به قطعات متعدد تكه تكه مي شود و هر تكه به خودي خود شروع به وول خوردن و حركت مي كند، در حالي كه مارمولك به راه خود مي رود. بعد هم به سرعت دم تازه اي جاي دم كنده شده مي رويد.

جثه بزرگ، گوش ها كوچك و دم كوتاه و پشمالو دارد. ناخن ها بلند و به رنگ تيره، قوي و نوك تيز است كه طول آنها به ۱۲ ميلي متر مي رسد.
در كنار ناخن ها، موهاي بلندي ديده مي شود كه مانع فرو رفتن حيوان در شن مي شود.طول سر و تنه ۲۰ تا ۲۸ سانتي متر و وزن آن به ۶۰۰ گرم مي رسد. بيشتر در شنزارهاي مناطق بياباني و دور از اراضي كشاورزي ديده مي شود. در ايران فقط در شنزارهاي ناحيه سرخس ديده شده است.
خواب زمستاني دارد و در زمستان درب لانه را با شن و گياهان خشك مسدود مي كند. حس بينايي قوي دارد و براي بهتر ديدن معمولا روي دو پا مي ايستد. از دانه، ميوه، جوانه، برگ و ريشه گياهان تغذيه مي كند و به آب احتياج ندارد.

در چمن زارهاي آفريقاي شرقي در ميان بوته ها و درختان دسته هاي بزرگي از ميمون ها زندگي مي كنند. اين حيوانات در گروه هاي هفتاد، هشتاد نفري دايما در حال جيغ زدن و فرياد كشيدن هستند. با فرا رسيدن شب كه حيوانات گوشتخوار و مارهاي دشت آفريقا در جست وجوي غذا مشغول فعاليت هستند، ميمون ها به بالاترين نقاط درخت ها مي روند و مي خوابند. اما در حدود يك ثلث آنها مشغول ديده باني مي شوند تا همنوعان خود را از خطر آگاه سازند. براي عوض كردن ماموران ديده باني احتياجي به بيدار كردن كسي نيست. زيرا در تاريكي شب ميمون ها به حدي مي ترسند كه در طول شب چند بار هراسان از خواب مي پرند. ترس مادرزادي از هزاران خطر نامريي شب هاي آفريقا موجب مي شود كه ميمون ها صبح، دير از خواب بلند شوند و هميشه خسته و خواب آلود بوده، هيچ ميلي ندارند كه از درخت ها پايين بيايند.

كلاغ ها در مقابل رنگ سياه از خود واكنش هاي عجيبي بروز مي دهند. اگر پارچه سياهي را جلو كلاغ سياه ها تكان دهيم آنها تصور مي كنند جوجه كلاغي را اسير كرده ايم و فورا فرمان دفاع از او را صادر مي كنند و در حالي كه فريادهاي خشم آلودي مي كشند به سوي انساني كه آن را در دست دارد حمله مي كنند ولي جرات ندارند كه او را نوك بزنند. پيرزن هايي كه با كيف دستي سياه در پارك هاي عمومي حركت مي كنند نيز مورد حمله كلاغ ها قرار مي گيرند.

اسب آبي بعد از فيل، بزرگترين حيوان خشكي است. طول اين خويشاوند درشت هيكل فوك به ۴متر و وزنش به بيش از۲۷۰۰ كيلو بالغ مي شود. اين غول آفريقايي جانوربي آزار و بازيگوشي است كه اغلب اوقات خود را به جست وخيز در رودخانه ها مي گذارند و هيچگاه غير از برگ، ريشه يا علف چيزي نمي خورد. اسب آبي اصولا دشمني در جنگل ندارد و به همين خاطر كمتر به هيجان در مي آيد، اما اگر يكي از اين غول پيكران سه تني به هيجان در آيد، از پوست ضخيم و بي مويش عرق عجيب قرمز رنگي ترشح مي شود كه بسيار شگفت انگيز است.

در ميان پرندگان شكاري،  دليجه گونه اي شاهين است كه عادات تغذيه اي خاصي دارد. او برفراز دشت ها و بيشه زارها در جست وجوي شكار به پرواز در مي آيد و گه گاه به حالتي كه به آنHovering يا «درجا بال زني»، گفته مي شود، مانند هليكوپتري در هوا بر گستره زير پاي خود به دنبال طعمه اي لذيد مي گردد. طعمه اين حيوان اغلب جوندگان هستند، اما دليجه چطور آنها را مي يابد؟ اين رازي است كه مدتها فكر دانشمندان را به خود مشغول كرده بود تا اينكه دريافتند جوندگان با ادرار محدوده قلمرو خود را مشخص مي كنند و از آنجا كه ادرار نور ماوراء بنفش ساطع مي كند؛ دليجه ها با قدرت بينايي خارق العاده خود اين نور را تشخيص داده و در آن محدوده منتظر طعمه خود مي شوند و آنگاه كه موش صحرايي از همه جا بي خبر كه به دنبال يافتن دانه اي از لانه بيرون آمده، اسير چنگال دليجه مي شود.

قاچاق حيوانات كمياب همچنان به صورت معضلي جدي براي حيات وحش كره زمين باقيمانده و علي رغم انواع قوانين و محدوديت ها، قاچاقچيان به عمل زشت خود ادامه مي دهند.
بين سال هاي ۲۰۰۰ و۲۰۰۲ بيش از يك هزار لاك پشت كمياب و در معرض خطر كلايمن Kleimann Tortoise) )به لهستان و مالتا قاچاق شده است به ويژه پس از از ميان رفتن مرزها در اروپا، اين روند رو به افزايش نهاده و شواهد نشان مي دهد طوطي كمياب سنت لوسيا آمازون و لاك پشت ماداگاسكار نيز به طور غير قانوني در جمهوري چك نگهداري مي شوند.
هر يك از اين گونه ها مي توانند هزاران يورو براي قاچاقچيان سودآوري كنند.