سعيده عليپور
«براي سلامتي علي آقا صلوات بفرست.» صداي صلوات و يا علي جمع بلند مي شود. چراغ مجلس را روشن مي كند و چرخ اول را مي زند. حول و حوش ۶۵ سال دارد. نام: علي فرحناك پور اما كسي اين اسم به گوشش آشنا نيست، اما نام «علي برقي» كه مي آيد، به به و چه چه اهل گود بلند مي شود. عمري است كه ميان گود زورخانه «ميانداري» كرده و چندين برابر روزهايي كه از سر گذرانده دور خودش چرخيده، آنقدر تند كه وقتي شروع مي كرد به چرخيدن صورتش را كسي تشخيص نمي داد. همين شد كه حالا لقب برقي را با نام كوچكش يدك مي كشد. افتخار مي كند، هنوز هم كه مي چرخد هيچ كس به گردش نمي رسد. چرخ كه مي زند نسيم خنكي از گود زورخانه بلند مي شود و هواي سنگين نفس نفس تماشاچي ها را كه به چرخش هاي پيرمرد زل زده اند، تكاني مي دهد. مرشد ضرب را گرم گرفته و مي نوازد. علي برقي هم مثل فرفره دور خودش مي چرخد. بايد او را مهار كرد، وقتي خودش را رها مي كند روي هم گودي ها، تا پهلوان ها نگهش دارند مرشد هم آرام مي گيرد و ضرباتش را آرام مي كند. صداي يا علي و احسنت جمع بلند مي شود و صداي دست هايي كه به افتخار حاج علي برقي نواخته مي شوند.
مرشد دعا به جان همه كساني مي كند كه باعث شدند كه چراغ زورخانه اش دوباره روشن شود. مدتي مي شد كه زورخانه ديگر زورخانه نبود، «صرف نمي كرد»مرشد قبلي از پس خرج زندگي و هزينه هاي خود زورخانه بر نمي آمد. سال ها با خون دل چراغ زورخانه را روشن نگه داشته و به قول مرشد محفل پهلوان ها بود. اين بود كه چندي قبل از تعطيلي، تبديل به زيرزمين متروكه اي شد، در گوشه اي از كرج. اما عين الله خان دوباره آمد چراغ را روشن كرد و رونقش داد. مرشد بود. از كودكي يا توي گود زورخانه بوده يا روي سردم ضرب گرفته بود. مگر مي توانست ببيند چراغ زورخانه خاموش باشد و او گل هاي نقش ديوارها را بتراشد. آخر مرشد سال هاست شغلش گچ بري است، همه چيزمان را از دست داديم، «اين يكي را نه ،نبايد بگذاريم». مرشد ضرب مي گيرد و شروع مي كند به خواندن ...« درقمار عشق اي دل كي بود پشيماني؟» مرشد پول زيادي را براي راه اندازي دوباره زورخانه هزينه كرده اما به قول خودش صرف اميد، عشق و خاطراتش كرده است.
سرهنگ اسماعيل سرپرست، دبير هيات هاي ورزش هاي باستاني و كشتي پهلواني استان تهران كه به همراهش براي افتتاح زورخانه قمربني هاشم از كرج سر در آورده ايم مي گويد: «اين اوضاع بحراني وضعيت خيلي از زورخانه هاست. آنهايي كه با خون جگر زورخانه هايشان را سرپا نگه داشته اند، كمك هايي از طرف هيات به آنها مي شود، اما آن چيزي كه بايد زورخانه ها را نگه دارد چيزي فراتر از كمك هاي گاه و بي گاه ماست. «نظمي در امور لازم است. نظمي كه تا به حال براي مدد و رساندن و زنده نگه داشتن ميراث ملي و مذهبي مان وجود نداشته است. ورزش هاي بومي ديگر كشورها را به ايران وارد كرديم. در آنها تلاش مي كنيم تا مقامات جهاني كسب كنيم اما از وضعيت ورزش ملي خودمان بي اطلاع هستيم.»
طي سال هاي گذشته چند دهمين زورخانه بسته شد و هيچ كس آخ هم نگفت. به گذشته ورزشمان كه نگاه مي كنيم تنها نام هايي كه مي درخشند نام پورياي ولي و جهان پهلوان تختي است كه آنها هم از گود زورخانه بلند شدند.
اما حالا گويي تمام عشق به فتوت زورخانه اي متعلق به نسلي است كه ديگر دارند تمام مي شوند.
زورخانه هاي زيادي هم بودند كه به همين درد دچار شدند. پدر كه مرد، ديگر گود زورخانه براي نسل بعدي زميني بود كه هر وجبش صدها هزار تومان مي ارزيد و جان مي داد براي آپارتمان سازي، مثل زورخانه قديمي «عدلي» كه سال ها پيش ورثه، تكه تكه اش كردند و حالا فقط نامش را اهالي زورخانه در خاطراتشان زنده نگه داشته اند.
در حالي كه تمام ورزش ها به مدد كمك دولت سرپا مانده اند، زورخانه ها بدون اينكه مسوولان ورزش حس كنند براي تنازع بقايشان احتياج به كمك هست، نفس مي كشند.
مرشد شروع مي كند به ضرب گرفتن، پهلوانان داخل گود ميل ها را دور بازوهايشان مي گردانند... «يكي و دو تا و سه تا و چهار...» و ضربات آهنگين ضرب مرشد... «پنج تا و شش تا و هفت تا و هشت...»
پهلوانان ميل را به دور دستشان مي گردانند. پيرمردي كه كنار دستم نشسته با آن قد و هيكلي كه هنوز آثار پهلواني را مي شود در آن ديد، مي گويد: «ايراني ها در مكان هايي به اين شكل كه عنوان لنگرگاه داشتند خود را براي مبارزه در ميادين جنگ آماده مي كردند و از آنجايي كه حق حمل اسلحه نداشتند مجبور بودند براي تمرين از ادواتي مشابه شمشير و گرز و سپر استفاده كنند. عده اي از پهلوانان و عياران دور هم جمع مي شدند و به جاي گرز از ميل استفاده مي كردند.
كباده هم قرار شد نقش كمان را ايفا كند و سنگ زورخانه وسيله اي براي تمرين سپرگيري.
سيد مياندار ميل اش را كه روي زمين مي گذارد و يا علي مي گويد همه اهل محل و مرشد را كه چراغ زورخانه را دوباره روشن كرده است، دعا مي كند و حتي به جان من خبرنگار كه شايد آنچه مي نگارم به گوش كسي برسد و بار سنگين مسووليت را تقسيم كنند.»
اندكي مانده است به بامداد. پهلوان ها تخته شنا را بر مي دارند و كف گود زورخانه با يكي دو تا مرشد بالا و پايين مي روند.
عرق از سر و صورت همه شان جاري است. لنگ را روي لباسشان مي بندند پيرمرد پهلوان كه كنار دستم نشسته مي گويد: «به احترام حضور شما لباس  از تن در نياوردند وگرنه رسم اين است كه داخل گود لخت شوند.»
كم كم جمعيت زيادتر مي شود. جوان ها هم يك در ميان نشسته اند؛ زورخانه كوچك عين الله خان باباسنگاني گرم مي شود.
ياد زورخانه شير خدا مي افتم كه ۸ سال پيش تبديل شد به انبار بازار «هر چه باشد سود دارد» البته عباس شيرخدا دلش طاقت نياورد و در بومهن زورخانه اي ديگر ساخت، اما خاطره افسانه اي در همان ميان بازار مدفون شد.
وقتي با دبير هيات ورزش هاي باستاني استان تهران صحبت از فراملي شدن ورزش باستاني كه طرح جديد كميته ملي المپيك است مي كنيم با اينكه از فعاليت اين كميته تشكر مي كند اما در چشمايش اشك حلقه مي زند. «كسي فكري به حال اين ورزش در كشور خودمان بكند فراملي كردنش پيش كش.»
اما بعد از پايان جنگ متاسفانه كسي به احياي اين ورزش نپرداخت. اين شد كه حتي حس لوطي گري پهلوانان نيز در سر پا نگه داشتن زورخانه ها تاب نياورد و شكست.
حالا از بي شمار زورخانه تهران ۳۳ تا زورخانه شخصي مانده است و ۷۰ زورخانه دولتي.
سرهنگ سرپرست مي گويد: «معاونت اجتماعي شهرداري تهران و سازمان فرهنگي و هنري شهرداري تهران نيز كمك هاي زيادي براي بقاي زورخانه ها در سال هاي اخير داشته اند. به طوري كه امسال مبلغ يك ميليون تومان به هر زورخانه براي تعميرات داده ايم.»
سرپرست مي گويد: «قرار است ۲۰ خردادماه در چهار پارك تهران، پارك فدك، مجتمع رازي، پارك شهر و پارك شهر تهران مراسم ورزش صبحگاهي با صداي زنگ و ضرب مرشد برگزار شود.»
يك هزار و ۲۰۰ حركت ورزشي در ۲۵ دقيقه، اين حاصل بررسي علمي روي حركات ورزشي ۵۰۰ پهلوان زورخانه در آكادمي ملي المپيك بوده است. سرپرست با افتخار مي گويد: «در كدام ورزش اين همه حركت ورزشي وجود دارد؟»
نايب دفتر هيات ورزش هاي باستاني مي گويد: «هيچ كس فكري به حال بيمه مرشدها و اهالي زورخانه نمي كند. گناه اين ورزش اين است كه از سنت و فرهنگ و مذهب ما سرچشمه گرفته كه اين طور مهجور مانده است؟»
جالب اينجاست كه فدراسيون ورزش هاي باستاني و كشتي پهلواني از معدود فدراسيون هاي ورزشي است كه هيچ بودجه اي براي سازماندهي گروه هاي ورزش هاي باستاني در اختيار ندارد. مرشد «علي جانم علي علي جانم» مي خواند و جمعيت همراهي مي كنند. پيرمرد دوباره مياندار مي شود و مي چرخد، نه به همان سرعت كه بار اول چرخيد و نه به همان مدت، سرش گيج مي رود. پيرمرد پير شده حتي اگر هنوز هم علي برقي صدايش كنند.

وقتي به دانش آموزان دهه ۵۰ و ۶۰ نگاه مي كرديد، به لحاظ جثه و قد و قامت خيلي درشت تر و كشيده تر از دانش آموزان سال هاي بعد خود بودند. انگار ژن آنها با ژن بچه هاي امروزي تفاوت داشت. به مرور زمان هر چه نسل دانش آموزان بعد از دهه هاي ۷۰ را بررسي كردند، باز هم تفاوت جثه و اندام آنها بادانش آموزان سال هاي قبل نمود بيشتري پيدا كرد، به خصوص در پسرها.
طاهره مظلومي، معاونت سلامت و آمادگي جسمي دفتر تربيت بدني دختران، با اشاره به اينكه جمعيت دانش آموزان دختر مقطع راهنمايي تحصيلي ۲ ميليون و ۲۰۰هزار نفر است مي گويد: «در سال تحصيلي آينده، بيش از نيمي از دانش آموزان دختر مقطع راهنمايي تحصيلي تحت پوشش طرح سنجش ساختار قامتي قرار مي گيرند.» يعني همان كاري كه در اوايل دهه ۶۰ ميلادي براي اولين بار در ژاپن صورت گرفت. محققان ژاپني در تحقيقاتشان به اين نتيجه رسيدند كه قد دانش آموزان مقاطع دبستان را مي توان با ورزش و تغذيه مناسب به مرور زمان و در يك نسل آينده افزايش داد.
اين طرح در ايران اما قرار است تنها شامل دختران محصل مقطع راهنمايي باشد، به صورت آزمايشي. مظلومي در اينباره مي گويد: «در سال تحصيلي گذشته بيش از يك چهارم دانش آموزان دختر مقطع راهنمايي تحصيلي تحت پوشش اين طرح قرار گرفتند. طرح سلامت فقط مختص دانش آموزان دختر مقطع راهنمايي تحصيلي است.»
اينكه چرا دانش آموزان دختر تنها هدف اجراي اين طرح قرار مي گيرند كاملا واضح و روشن نيست، اما گفته مي شود طبق بررسي هاي به عمل آمده، دخترها بيشتر از پسرها در معرض ناهنجاري هاي بدني قرار مي گيرند و اين شايد دليل انحصاري بودن چنين طرحي باشد. دليل ديگر هم مي تواند طيف گسترده تر آنها نسبت به پسرها باشد، چرا كه طبق آمار سازمان آموزش و پرورش، بيش از نيمي از دانش آموزان مقطع راهنمايي را دختران تشكيل مي دهند. از اين رو اجراي طرح سلامت در اين گروه به بوته آزمايش گذاشته شده است.
معاونت سلامت و آمادگي جسمي دفتر تربيت بدني دختران در ادامه مي گويد: «طرح سنجش ساختار قامتي دانش آموزان دختر به منظور بررسي ناهنجاري ها و ضعف اندام هاي دانش آموزان دختر از سال ۷۸ در سراسر كشور آغاز شده است. استفاده از ميز و نيمكت هاي نامناسب، نشستن نادرست، حمل وسايل سنگين به وسيله يك دست و ... سبب تغييرات ساختاري در دانش آموزان مي شود.»
در سال هاي قبل نيز تلويزيون به عنوان رسانه اي فراگير و عمومي، آموزش هايي در اين زمينه به دانش آموزان داده بود، از جمله استفاده درست از كيف مدرسه. در اين برنامه گفته مي شد از انداختن بند كيف روي يك شانه خودداري شود. ضمن آنكه كيف هايي كه روي دو شانه قرار مي گيرند و حالتي «كوله»اي دارند براي دانش آموزان بهتر است زيرا هر دو شانه را به يك ميزان تحت فشار قرار داده و از قوز كردن كمر هنگام راه رفتن هم جلوگيري مي كند.
مظلومي در ادامه اضافه مي كند: «حركات اصلي، شاخه نويني در تربيت بدني است كه سعي مي كند ضمن شناسايي مشكلات ساختاري، اصول صحيح حركت را به دانش آموزان منتقل كند و در ضمن به درمان اين ناهنجاري ها نيز بپردازد.»
تنها قرار نيست اين طرح در ساعات ورزشي به اجرا درآيد، چرا كه ساعات ورزشي تنها بخش بسيار كوچكي است در «چارت» آموزش مدارس. بنابراين با شناسايي ناهنجاري هاي رايج بين دختران قرارشده طرح سلامت در تمام ساعات روزانه دانش آموزان به اجرا درآيد. مظلومي مي گويد: «مشكلات ساختاري دانش آموزان بالغ بر ۴۱ مورد است. ناهنجاري ها، وضعيت نادرست و ناصحيحي هستند كه فرد در طول دوران زندگي به خود مي گيرد و كمر گود، پاهاي پرانتزي و شانه هاي افتاد، پشت كج و سر به جلو از جمله مسايل و مشكلات عمده ساختار قامتي دانش آموزان است.»
دفتر طرح و سلامت، با شناسايي ۴۱ مورد از ناهنجاري ها، قصد دارد در پروسه اي بلندمدت از گسترش آنها جلوگيري كند، با اين تفاوت كه از سال آينده تقريبا تمام دانش آموزان دختر تحت پوشش اين طرح قرار مي گيرند.
مظلومي در پايان اضافه مي كند: «دانش آموزان دختر در سن ۱۱ تا ۱۴ سال در معرض خطرات ناشي از ناهنجاري هاي جسماني قرار دارند و به دليل قرار گرفتن اين دانش آموزان در سن رشد، امكان پيشگيري و درمان بيشتري وجود دارد.»
بايد ديد آيا اين طرح در سال هاي بعد شامل دانش آموزان پسر هم مي شود يا نه؟!

در پاسخ مطلب مندرج در روزنامه همشهري به شماره ۳۳۶۲ مورخ ۹/۲/۸۳ كه در ضميمه آن روزنامه در صفحه در شهر تحت عنوان «خطر روي ريل هاي راه آهن» به چاپ رسيده است در دو بخش گذرگاه ها و علايم الكتريكي توضيحاتي جهت روشن شدن افكار عمومي اعلام مي شود.
در حال حاضر حدود ۲۹۱ گذرگاه همسطح با راهبند و بدون راهبند در سطح شبكه ريلي راه آهن موجود است كه فعاليت هايي در راستاي افزايش ايمني در دو بخش صورت گرفته است. بخش اول شامل بهسازي و افزايش تجهيزات ايمني تقاطعات همسطحي كه امكان تبديل فوري آنها به غيرهمسطح به دليل وجود مشكلات اجرايي امكان پذير نيست كه اين مهم از طريق بخش خصوصي و بر اساس استانداردهاي تعريف شده بين المللي در دست اجرا است.
در بخش دوم تبديل تقاطعات همسطح به غيرهمسطح كه شامل احداث زيرگذر و يا روگذر بوده و با تامين اعتبارات لازم بر اساس برنامه پيش  بيني شده در حال انجام است كه طي سال هاي ۸۱ و ۸۲ در كل شبكه تعداد ۳۷ دستگاه از گذرگاه هاي همسطح به غيرهمسطح تبديل شده و تعداد ۷۰ دستگاه نيز در حال تكميل عمليات است كه در صورت همكاري بيشتر ارگان هاي ذي ربط (به خصوص مسوولان شهر و استان) و مشاركت بيشتر در احداث تقاطعات غيرهمسطح و رفع مشكلات موجود و تامين منابع مالي مورد، نياز اميد است اين روند ادامه داشته و در آينده تعداد زيادي از تقاطعات همسطح حذف گردند كه اين امر باعث ارتقاي ايمني در تردد وسايل حمل و نقل ريلي و جاده اي خواهد شد.

فصل، فصل قرعه كشي حساب هاي پس انداز قرض الحسنه است تا خوش شانس  ترين آدم ها بخت خود را براي مالكيت اتومبيل، خانه و سفرهاي خارج امتحان كنند.
بانك ملي روز هفتم خردادماه، بيست و پنجمين مرحله قرعه كشي حساب هاي پس انداز قرض الحسنه سال ۸۳ را برگزار كرد. به گزارش مهر بيش از ۴۰۶ هزار و ۶۰۰ جايزه نقدي و غيرنقدي از جمله هزينه خريد ۴۷۷ دستگاه اتومبيل سواري (ماكسيما، پژوGLX ، وانت، مزدا و پرايد)، ۲۵۰ آپارتمان مسكوني در مشهد كه در اين مرحله از قرعه كشي به برندگان اهدا خواهد شد، جايزه ۲۰۰ ميليوني بانك تجارت نيز كه اخيرا سروصداي زيادي را بلند كرده بود و نيز جوايز نفيس در بانك هاي ديگر بيانگر رقابت جدي بانك هاي كشور براي جذب سپرده هاي شهروندان و افزايش گردش مالي كشور است.

توجه به معلمان برتر در بسياري از كشورهاي دنيا مرسوم است. حداقل در ميان قشر فرهنگي و در ميان كساني كه پايه گذار فرهنگ و دانش يك كشور به حساب مي آيند آموزش نوآموزان يك كشور را به عهده دارند. در ايران نيز چند سالي است، معلمان مولف مورد توجه مسوولان آموزش و پرورش قرار مي گيرند. با اين حال نخستين بار است كه همايشي تحت عنوان معلمان مولف برگزار مي شود و نفراتي در آن برگزيده مي شوند. مسوولان آموزش و پرورش، هدف از اين همايش را تشويق و ايجاد انگيزه در معلمان مولف و تقويت خودباوري در آنان بيان كردند. اين همايش آخر هفته گذشته با محورهاي بهره وري در آموزش و پرورش، طراحي برنامه هاي آموزشي با استفاده از فن آوري هاي جديد، ارزشيابي پيشرفت تحصيلي و روش هاي تدريس خلاق برگزار شد.

دانشجويان شهرستاني در تهران اميدوار باشند كه اولين گام ساماندهي خوابگاه هاي دانشجويي برداشته شد، زيرا هيات وزيران آئين نامه اجرايي ارايه تسهيلات براي خريد احداث و تكميل خوابگاه هاي دانشجويان را تصويب كرد.
براساس اين مصوبه، خوابگاه هاي موضوع اين آئين نامه مشروط رعايت شرايط و ضوابط اعلام شده توسط وزارتخانه هاي مسكن وشهرسازي، بهداشت و درمان و آموزش وپزشكي وزارت علوم، تحقيقات و فن آوري در كليه مراحل ساخت و بهره برداري به عنوان خوابگاه دانشجويي، از جمله ضوابط تعيين تعداد واحدهاي آن به لحاظ شرايط احداث اينگونه اماكن مسكوني تلقي و مشمول تبصره (۱۱) ماده (۵۳) قانون ماليات هاي مستقيم خواهد بود.

يك خبر خوب به كودكان مظلوم كار، معاون امور آسيب ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي از احداث پناهگاه هاي روزانه كار غير دولتي و NGO ها در سال جاري خبر داد. ضيايي فر در گفت وگو با مهر مي گويد: «پناهگاه كودك در پارك خيام و ميدان شوش به صورت شبانه روزي فعال است كه در صورت جذب همكاري مراكز غير دولتي و اعلام آمادگي بهزيستي براي حمايت مالي از آنها يك پناهگاه جديد نيز در محدوده خيابان مولوي فعاليت خود را آغاز خواهد كرد. »وي با بيان اينكه سياست امسال سازمان بهزستي بر مبناي جلب حمايت و مشاركت مراكز غير دولتي تمركز دارد عنوان كرد: «متاسفانه عدم رشد اعتبارات دفتر در سال جاري بهزيستي را در احداث پناهگاه بامشكل و محدوديت مواجه كرده. افزايش اين پناهگاه ها تنها در صورت حمايت و كمك هاي مردمي امكان پذير خواهد بود. »

معضل كودكان خياباني چندين سال است كه گريبانگير مسوولان اجتماعي و شهري شده. گسترش شهرنشيني نيز خود از عوامل رشد اين مساله است. چندين سال است نهادهاي متولي اين امر درصدد كنترل رشد تعداد كودكان خياباني اند. اخيرا يكي از كارشناسان انجمن غيردولتي هشدار داده كه فرصت چنداني براي ريشه كني معضل كودكان خيابان باقي نمانده. مسعوده مشايخ رئيس انجمن حمايت از حقوق كودكان گفت:« با توجه به ميانگين سني كودكان خياباني، براي ريشه كني معضل كودكان خياباني و كار تنها ۳ سال فرصت داريم و پس از آن با انفجار عظيمي از آسيب هاي اجتماعي مواجه خواهيم شد. به گفته مشايخ بسياري از كودكان كار و خياباني، در رده سني نوجواني قرار داشته و اغلب نيز در همان سنين ۱۶ سالگي بدون كوچك ترين آگاهي و آموزش درباره هدف از تشكيل زندگي مشترك، با يكديگر ازدواج مي كنند و پس از آن به فاصله يك سال صاحب فرزند مي شوند.

يك خبر تكراري: تعجب نكنيد هر سال همين موقع مسوولان آموزش و پرورش از ممنوع بودن دريافت پول و يا تعيين مشروط گزينش براي ثبت نام در مدارس دولتي مي گويند و باز هم مسوولان برخي از اين مدارس يا براي ثبت نام شرط معدل قايل مي شوند و يا با دريافت وجوهي با عنوان كمك به ثبت نام دانش آموزان رضايت مي دهند. امسال هم مانند سنت سال هاي قبل اميرعلي محبي رئيس سازمان آموزش و پرورش شهرستان هاي استان تهران گفته، قرار دادن شرط معدل و هر گونه آزمون ورودي در گزينش دانش آموزان مدارس استان تهران ممنوع است و دانش آموزان بايد در نزديك ترين مدرسه به محل زندگي خود ثبت نام شوند.