افزايش توليد خودرو جايگاه اقتصادي آن را براي بسياري از خانوارها تغيير داده است.
قيمت اتومبيل طي دو سال اخير نه تنها ثابت مانده؛ بلكه در مواردي كاهش هم يافته است.
حالا  خانوارها به اتومبيل عمدتاً در قالب وسيله اي براي تردد نگاه مي كنند.
اما قدرت خريد خانواده شما چقدر است؟ و توانايي خريد چه اتومبيلي را داريد؟
در فاصله پيكان و ماكسيما است كه جايگاه اقتصادي خانوارها روشن مي شود.
قيمت ها چگونه كاهش يافتند
در حال حاضر حدود ۴ ميليون و صد هزار اتومبيل در ايران وجود دارند. از اين رقم فقط حدود ۵۵۰ هزار اتومبيل وارداتي است .
اگر خودروسازان داخلي به آن چه ادعا كرده اند عمل كنند توليد سالا نه۷۰۰ هزار دستگاه خودرو بايد به ۹۰۰ هزار افزايش يافته و قيمت ها كاهش يابند. اين ميزان توليد مترادف با پنج برابر ميزان ركوردي است كه خودروسازان از آن به عنوان سال هاي طلا يي ياد مي كنند يعني سال ۱۳۵۶ و ۱۳۶۳.
همه اين ها خاطرنشان مي كنند اتومبيل برخلا ف دو دهه گذشته براي خانوارهاي ايراني، كالا ي سرمايه اي به شمار نمي رود و قيمت آن در گذر زمان لزوماً افزايش نمي يابد.
خانواده ها، اتومبيل و قدرت خريد
رقم ۴ ميليون و صد هزار اتومبيل در ايران نمايانگر اين نكته است كه از هر ۱۸ ايراني فقط يك نفر اتومبيل دارد و از هر ۴ خانواده ايراني يك خانواده مالك خودرو شخصي به شمار مي رود؛ اما آيا اكنون كه كاهش قيمت اتومبيل مطرح است خانوارهاي ايراني بدون اتومبيل، صاحب اتومبيل خواهند شد؟
ارقام نشان مي دهند ارزان ترين خودرو مربوط به خانوارها كه سال گذشته معامله شد اتومبيل «سپند» بودكه با قيمت نزديك به ۴ ميليون تومان وارد بازار شد. گران ترين اتومبيل هم ماكسيما با حدود ۴۰ ميليون تومان بود يعني ده برابر سپند. پس از سپند اتومبيل پيكان با رقم حدود ۸/۵ ميليون تومان جلب نظر مي كرد. با اين وصف اكثر خانوارهاي ايراني توانايي خريد اين دو اتومبيل را هم ندارند.
در حال حاضر خانواده هايي با درآمد متوسط ماهيانه ۲۰۰ هزار تومان طي شرايطي باتوجه به آن كه صاحب خانه هستند يا خير، متقاضي خريد سپند و پيكان به شمار مي روند. در عين حال بررسي هاي انجام شده نشان مي دهند همين قشر هم ناچارند حدود ۷۵ درصد مخارج خريد خودرو را از فروش دارايي هاي غيرنقدي تأمين كنند.
«علي.ب» كه سال گذشته يك پيكان صفر به قيمت حدود ۸/۵ ميليون تومان خريده، مي گويد: «درآمد ماهيانه من حدود ۲۸۰ هزار تومان است. صاحب خانه نيستم ولي از آن جا كه هنوز با همسرم در منزل پدري بسر مي برم، اجاره خانه اي نمي پردازم. طي سه سال گذشته موفق شده بودم حدود ۳ ميليون تومان پس انداز كنم، اما بازهم براي خريد پيكان صفر كيلومتر به ۸/۲ ميليون تومان نياز داشتم كه آن را با فروش طلا هاي همسرم و قرض از يكي از بستگانم تأمين كردم. اگر قرار بود اجاره خانه بپردازم بي ترديد به پس انداز همين مبلغ هم نمي رسيدم و نمي توانستم نيمي از هزينه خريد يك دستگاه پيكان صفر را تأمين كنم.»
به همين دليل همكار اين فرد كه او هم حقوق ماهيانه ۲۸۰ هزار توماني به دست ميآورد به دليل پرداخت اجاره خانه صاحب اتومبيل نيست و افقي هم براي خريد آن، حداقل با شرايط كنوني اش نمي بيند.
او مي گويد: «رقم نزديك به ۶ ميليون تومان براي يك دستگاه پيكان كم نيست. اين رقم يعني پس انداز تمام و كمال نزديك به ۲۲ ماه من، يعني نزديك به دو سال. بنابراين هرچند همه از پيكان به عنوان اتومبيل متعلق به خانوارهايي با درآمد متوسط مثل خانواده ما ياد مي كنند. ولي پرداخت نزديك به ۶ ميليون تومان براي اين خانوارها ميسر نيست؛ چراكه ساير هزينه ها درآمد ما را بسيار زودتر از اتومبيل بلعيده اند.»
خانوارهايي با درآمد ميانگين ۴۰۰ هزار تومان امكان بيشتري براي خريد پيكان دارند، اما پرسش نامه هاي پخش شده بين آن ها نشان مي دهد اين خانوارها تمايل به خريد اتومبيل ديگري جز پيكان دارند. اكثر آن ها در شرايط كنوني به اتومبيل پژو ۴۰۵ اشاره كرده اند و مي گويند حدود ۵۰ درصد از مخارج خريد اتومبيل را از دارايي هاي غيرنقدي تأمين كرده و نزديك به ۶ ميليون تومان براي خودرويي مثل پژو ۴۰۵ را به صورت نقد در اختيار دارند.
از سوي ديگر وام هاي خودروي تعيين شده از سوي برخي بانك ها عمدتاً در خدمت اين خانوارها قرار دارد و آن ها توانايي پرداخت اقساط ۱۵۰ تا ۲۵۰ هزار توماني را دارند. آن چه كه در بلند مدت اثرات خود را در مورد مالكيت اتومبيل اين خانواده ها نشان خواهد داد.
پيش بيني آينده
بررسي هاي انجام شده در بازار مصرف ايران نمايانگر آن است؛ بازار اتومبيل ايران در سال ۱۳۸۶ عمدتاً به دنبال اتومبيل هاي ۱۰-۴ ميليون توماني خواهد بود. آمار،  ارقام و اطلا عات منتشر شده از سوي سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران پيش بيني مي كند؛ بازار ايران در سال ۱۳۸۶ خواستار يك ميليون و ۲۴۰ هزار اتومبيل جديد خواهد بود كه اكثر آن ها بايد كمتر از ده ميليون تومان قيمت داشته باشند.
نكته اصلي اين است كه خودروسازان براي توفيق در بازار تقاضا بايد سياست خويش را معطوف به توليد اتومبيل هاي ارزان قيمت كنند و اساساً برنامه هاي خويش را چنان شكل دهند كه پاسخگوي نيازهاي جامعه باشند. در غير اين صورت شايد اتومبيل هاي داخلي با تغيير قوانين واردات، بازار را به اتومبيل هاي وارداتي واگذار كنند.
پديده پيكان
اين ايراني ترين اتومبيل طي ده سال گذشته به طور متوسط در حد تورم بر قيمت خود افزوده و هرگز هم بازارش را از دست نداده قيمت پيكان در سال هاي اوليه انقلا ب به دليل كاهش توليد بيش از پانصد درصد افزايش نسبت به سال ۱۳۴۶ را نشان مي داد؛ چراكه رقم ۱۶ هزار تومان در اين سال به ۹۰ هزار تومان در ۱۳۵۸ رسيد.
حدود ده سال پيش بود كه پيكان صفر ۸/۲ ميليون تومان معامله مي شد و اين رقم در حال حاضر به ۹/۵ ميليون تومان رسيده. ولو آن كه خيلي ها معتقد باشند پيكان تا اين حد ارزش ندارد.
توليد پيكان از سال ۱۳۴۵ در كارخانه ايران خودرو (ايران ناسيونال) با سرمايه اي حدود ده ميليون تومان آغاز شد. قيمت اوليه آن ۱۶ هزار تومان بود كه مي توانستيد آن را به صورت قسطي - ماهي هفتصد تومان در اقساط بلندمدت و كوتاه مدت - هم بخريد. اين بدين معني بود كه پيكان آن سال ها ۲۳۰۰ دلار (دلا ر معادل ۷ تومان) مي ارزيد و اين رقم با دلا ر ۸۵۰ تومان معادل فقط ۲ ميليون تومان مي شود نه رقم ۹/۵ ميليون تومان كنوني. اما توليد كنندگان داخلي طي اين سال ها توضيح روشني به شهروندان نداده اند و به دليل در دست داشتن بازار همه چيز را با توازن موردنظر خود در زمينه عرضه و تقاضا حفظ كرده اند.
به نظر مي رسد پيكان هميشه پيشتاز به صورت بطئي برابر ساير خودروها سر تعظيم فرود ميآورد و ميزان توليد آن طي دو سال گذشته روند نزولي را نشان داده و اخيراً زمزمه توقف خط توليد آن به صورت جدي مطرح شده است. اما اين كه چه اتومبيلي جاي پيكان را به عنوان بخشي از زندگي مردم ايران - چه در خدمت خانواده و چه به عنوان منبع درآمد - طي چهار دهه گذشته بگيرد در هاله اي از ابهام قرار دارد. پيكان به دليل ارزان بودن و جان سخت بودنش به سرعت در ايران جاافتاد و راهش را تا امروز هم ادامه داد. اما قيمت نزديك به ۶ ميليوني از يك سو و رقابت ساير اتومبيل ها با پيكان، اين اتومبيل را تدريجاً به حاشيه كشانده و صنعت خودروسازي، در رسيدن به نقطه اي كه پيكان جايي در آن داشته باشد يا خير، بايد تصميم كليدي را بگيرد.
پژو
يكي از اتومبيل هايي كه به شدت مورد توجه قرار گرفت پژو ۴۰۵ بود. قيمت اين مدل حداقل سالي يازده درصد افزايش يافت. قيمت اوليه توليد اين مدل حدود ۵ ميليون تومان بود و حالا  بيش از يازده ميليون تومان معامله مي شود و با ۷۵ هزار دستگاه توليد در سال، در صف بيشترين توليدات داخلي قرار مي گيرد.
پژوپارس با قيمتي حدود ۱۶ ميليون تومان به بازار آمد ولي در حال حاضر با ۱۵ ميليون تومان دست به دست مي گردد.
در حال حاضر پژوRD با ميزان توليد ۶۵ هزار دستگاه در سال گذشته در صف بيشترين توليدات داخلي ايستاد. در حالي كه سال پيش از آن (۱۳۸۱) فقط حدود ۲۴ هزار دستگاه از آن به بازار آمده بود.
ماكسيما
ماكسيما اتومبيل گران قيمت اين دوران به شمار مي رود و قيمت آن طي سه سال گذشته حدود ۴۰ ميليون تومان بوده و افزايش قابل اشاره اي را نشان نمي دهد. ولي ميزان توليد ۲۰۸ دستگاهي سال ۱۳۸۰ در سال بعد - يعني ۱۳۸۱ - بيش از ده برابر شد و به ۲۹۹۸ رسيد و در سال گذشته ۵۵۰۰ دستگاه ماكسيما پا به بازار گذاشت.
افزايش توليد نزديك به سي برابر شده ماكسيما نشان مي دهد قشر متمول جامعه تمايلي به خريد اين اتومبيل پيدا كرده اند و عدم افزايش قيمت آن طي سه سال مورد توجه قرار گرفته است. در حالي كه ميزان توليد زانتيا ۱۹ ميليون توماني طي سه سال - از ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۲ به سه برابر هم نرسيده و از ۳۳۷۰ دستگاه به ده هزار دستگاه افزايش يافته.
پرايد وارد مي شود
پرايد يگانه اتومبيلي بود كه انحصار پيكان را شكست و نه تنها توليدش بيش از پيكان شد؛ بلكه در بدو امر با قيمتي دو برابر قيمت خود معامله مي شد.
قيمت پرايد صفر چهاردر فول سال ۱۳۷۳ حدود ۶/۳ ميليون تومان بود ولي تا رقم حيرت انگيز ۷ ميليون تومان هم معامله شد.در عين حال قيمت پرايد طي سال ها افزايش يافت و اگر همين پرايد چهاردر فول در سال ۱۳۷۴ با ۲/۵ ميليون تومان به فروش مي رفت در سال ۱۳۷۸ به ۹/۶ ميليون افزايش يافت و در ۱۳۸۱ به ۲/۷ رسيد. به طوري كه رشد ۶/۸ درصدي ساليانه را به رخ مي كشد.پرايد هاچ بك اين مسير را با كمي تغيير طي كرد. قيمت اين مدل پرايد در سال ۱۳۷۳ حدود ۷/۳ ميليون تومان بود. در سال ۱۳۷۸ به ۵/۶ ميليون تومان رسيد و در سال ۱۳۸۱ رقم ۷/۶ ميليون توماني را نشان داد، يعني رشد ساليانه اي حدود ۶/۷ درصد. در حال حاضر يگانه اتومبيلي كه گاه و بيگاه حضور پررنگ پيكان را در مواقعي تحت تأثير قرار مي دهد پرايد است (كه اكثر آن ها سفيدرنگ هستند). اما همه مي دانند پرايد فاقد قدرت، استحكام و جان سختي پيكان در طول زمان است.

با آغاز فصل گرما بسياري از خودروهايي كه از روغن موتور با غلظت پايين استفاده مي كنند ممكن است در معرض آسيب قرار گيرند.
به گزارش خبرنگار ما، معمولا ً براي فصل سرما در انواع خودروها از روغن موتورهاي ۲۰ تا ۴۰ استفاده مي شود كه استفاده از اين روغن موتورها در تابستان به موتور خودرو آسيب هاي جدي وارد مي كند. كارشناسان فني توصيه مي كنند هنگام فرا رسيدن فصل گرما در خودروها از روغن ۴۰ و ۵۰ استفاده شود و در صورت شدت يافتن گرما حتماً بايد از مكمل هاي روغن نيز استفاده شود.
البته در حال حاضر روغن موتورهاي ۲۰ تا ۵۰ در بازار به وفور وجود دارد و شما مي توانيد از اين روغن موتورها در همه فصل هاي سال استفاده كنيد. با اين حال در تابستان بايد هر روز حجم روغن  موتور خودروي خود را چك كنيد. زيرا شدت تبخير روغن موتور در تابستان بسيار بالاست و اين موضوع در موتور خودروهايي كه تا حدودي فرسوده شده اند بيشتر مشاهده مي شود.
رانندگان پيكان هاي فرسوده كه روزانه نيم ليتر روغن موتور مي سوزانند هم اصلا ً لا زم نيست نگران باشند و مي توانند به فعاليت خود ادامه دهند. فقط حواستان را بيشتر جمع كنيد؛ زيرا معمولا ً اين خودروها تابستان به خرج مي افتند.
اما برخي توصيه هاي من درآوردي بين رانندگان وجود دارد كه بايد ترموستات خودرو را فصل تابستان از محل خود برداشت. اين توصيه درستي نيست و به موتور خودروي شما آسيب وارد مي كند ضمن اين كه موجب افزايش مصرف سوخت نيز مي شود. البته بازهم خودروهاي فرسوده اي كه با سلا م و صلوات كار مي كنند از اين قاعده مستثني هستند.
ولي در برخي انواع خودرو نيز براي جلوگيري از داغ كردن خودرو لا زم است خرطومي هواكش كاربراتور جدا شود.
در مورد محفظه آب نيز در برخي خودروها درب رادياتور دو حالت دارد كه رانندگان بايد باتوجه به هر فصل به حالت بسته شدن توجه كنند. ضمن اين كه به طور دايمي نگاهي هم به ميزان آب موجود در رادياتور بيندازند.
به يك توصيه ايمني ديگر هم توجه كنيد. اگر عاج هاي لاستيك خودروي شما از بين رفته است در فصل تابستان باتوجه به داغ بودن سطح آسفالت خيابان ها و جاده ها ممكن است لاستيك اتومبيل شما بتركد كه اين امر مي تواند ضمنآسيب ديدن خودروي شما يا خودروهاي ديگران، خسارت جاني هم وارد كند.
بنابراين در تعويض تاير و تيوپ هاي فرسوده تنبلي نكرده و خيلي خساست به خرج ندهيد؛ زيرا ممكن است صاف بودن لاستيك ها خرج هاي به مراتب سنگين تري روي دستتان بگذارد.