آذر مهاجر
در گذشته همه چيز طبق مراسم و برنامه خاصي انجام مي شد و مي توان گفت روزگاري شايد نه چندان دور،  قاليشويي هم آييني بود كه براي نسل هاي جديد خاطره هاي مبهمي از آن باقي مانده باشد و يا شايد هم هيچ خاطره اي.
اين روزها ديگر در بافت آپارتمان نشيني كمتر وشايد به ندرت پيش بيايد فرشي را روي ديوار يا بالكن خانه اي در حال خشك شدن ببينيم. بچه هاي امروز از آب بازي ها و شيطنت هاي هنگام قاليشويي خاطره اي ندارند چرا كه شهرنشيني و كمي توسعه اقتصادي - اجتماعي (يا توسعه كمي) باعث شده چه بخواهيم، چه نخواهيم شركت ها و مؤسساتي با استفاده از ابزار و ماشين، اين وظيفه را برعهده بگيرند و اين خود آئيني است كه بد نيست در موردش اطلا عاتي داشته باشيم.
از قاليشويي ها كمك بگيريد
در ميان شماره تلفن هاي ضروري روزنامه ها، شماره هايي هم متعلق به مراكز خدماتي ديده مي شوند كه از آن جمله مي توان به قاليشويي ها اشاره كرد: يعني اگر خانواده اي بخواهد فرش هايش را بشويد يا بايد خود دست به كار شود كه فرهنگ شهرنشيني، زندگي در آپارتمان هاي كوچك يا بسياري مسائل ديگر اين امكان را به صفر رسانده است و يا بايد با يك شركت قاليشويي تماس بگيريد و راه سومي هم وجود ندارد.
اگر بخواهيد شماره تلفن مورد نظر را از لا به لا ي آگهي هاي روزنامه پيدا كنيد مطمئناً به موارد جالبي برمي خوريد، مثلا ً اين كه اگر حتي نيمه شب هم هوس كنيد فرش هايتان را بشوييد، قاليشويي هايي هستند كه به صورت شبانه روزي، پاسخگوي شما باشند. مسؤول يكي از اين قاليشويي ها در پاسخ به اين سؤال خبرنگار ما كه آيا به راستي كسي نيمه شب هم تصميم مي گيرد فرش هايش را بشويد، مي گويد: شبانه روزي بودن به اين معناست كه اگر شب ها كسي بخواهد تماس بگيرد، پاسخگوي مشتريان خواهيم بود و سفارش شان را مي پذيريم.
اگر احياناً به نام هاي مشابهي در ميان قاليشويي ها برخورديد، فكر نكنيد لزوماً قاليشويي هاي معتبري هستند، علت اين امر تنها سابقه احتمالا ً خوب يكي (اين يكي را ممكن است نتوانيد به درستي شناسايي كنيد!) از قاليشويي هاي قديمي است كه به عادت مألوف ما ايراني ها، بعد از آن قاليشويي هايي با نام هاي مشابه در گوشه و كنار شهر شهر نمايان شدند.
اگر از جمله كساني هستيد كه به امور مذهبي توجهي خاص داريد و دوست داريد قبل از ارائه فرش هايتان از شستشوي اصولي و مذهبي آنها مطمئن شويد، بد نيست بدانيد، برخي از اين قاليشويي ها، اين موارد را در آگهي هايشان ذكر مي كنند و شما مي توانيد به آسودگي انتخاب كنيد!
شستشوي فرش ها در قاليشويي ها به طور ابتدايي و نه چندان مكانيزه انجام مي شود و حق الزحمه اي كه اين شركت ها بابت شستشوي فرش ها دريافت مي كنند براي فرش هاي ماشيني بين ۳ هزار تا ۵ هزار ريال براي هر متر مربع است و فرش هاي دست باف هم با مبلغي بين ۴ هزار الي ۸ هزار ريال براي هر متر مربع شسته مي شوند، در مورد فرش هاي ابريشم يا گل ابريشم نيز بعد از روِيت فرش و بررسي آن نرخ حق الزحمه را اعلا م مي كنند. برخي قاليشويي ها، سرويس هاي حمل و نقل رايگان دارند و برخي ديگر براي جابه جايي فرش ها نرخي بين هزار تا سه هزار تومان دريافت مي كنند.
در صورتي كه فرش شما نياز به رنگ برداري، رفو، ريشه برداري و اقداماتي مشابه داشته باشد، هنگام تحويل فرش براي شستشو مي توانيد موارد فوق را مطرح و بسته به نياز فرش و وضعيت آن هزينه هاي اين خدمات را قبل از توافق شما و انجام هر كاري به اطلا عتان خواهند رساند، اما به طور تقريبي مي توان گفت ريشه برداري هزينه اي حدود ۴۰ هزار ريال در بر خواهد داشت، و رنگ برداري بين ۱۰ هزار تا ۲۰ هزار ريال.
با توجه به اينكه قاليشويي ها عملكرد يكساني دارند، تفاوت بين قيمت ها كمي باعث تعجب خواهد بود. اگر علت اين تفاوت را از يكي از قاليشويي هايي كه حق الزحمه هايشان ارزان تر است بپرسيد، خواهيد شنيد كه «رفاه حال مشتري اصل اول كار ماست» و يا پاسخ هاي مشابه و اگر اين سؤال را از يكي از قاليشويي هاي گران تر بپرسيد ممكن است چنين جوابي را بشنويد: ما همان قيمتي را كه اعلا م مي كنيم از مشتري مي گيريم اما قاليشويي هايي كه نرخ هاي ارزان تري اعلا م مي كنند عملا ً هنگام ارائه كار به دلا يل مختلف نرخ را بالا  مي برند و در نهايت همان مبلغي را از مشتري درخواست مي كنند كه ما از مشتري هايمان مي گيريم.
شايد هيچ كدام از اين دو پاسخ آنچه مي خواهيد بدانيد نباشد اما دقت به آنها به ضررتان نخواهد بود.
قاليشويي ها و نحوه شستشو
عموم قاليشويي ها، فرش ها را با شامپو يا پودر رخت شويي مي شويند و بعد آن را آب مي كشند، اما روند كار به اين سادگي ها هم نيست. شستشوي فرش در قاليشويي ها به دو دسته، شستشوي قالي هاي خانگي و صادراتي تقسيم مي شود. فرش هاي صادراتي بسته به شرايط فرش و كشوري كه به آن صادر مي شود تفاوت هايي دارد، اما در مورد فرش هاي خانگي براي تثبيت رنگ ها، درخشندگي آنها يا ... ممكن است از مواردي چون كلر، هيدرو، پرمنگنات و... استفاده شود.فرش هاي ابريشم نيز با آب و نمك شسته مي شوند چون تجربه شستشوي فرش ها در شهرهاي قم، ورامين و... كه آب شور دارند نشان مي دهد، نمك روي فرش هاي ابريشم تأثير مطلوبي مي گذارد.
پس از شستشوي فرش ها، آنها را در صورت مطلوب بودن آب و هوا در فضاي آزاد و در غير اين صورت در گرم خانه ها خشك مي كنند كه در مورد دوم ممكن است به خاطر فضاي غيرطبيعي گرم خانه ها، كمي فرش ها رنگ زرد به خود بگيرند! بنابراين  بهتر است كه در فصل هايي كه هوا مناسب تر است (مثل تابستان) فرش هايتان را به قاليشويي ها بسپاريد.
«حسين سقط چي» كارشناس و صادركننده فرش درباره تأثير موادي كه در هنگام شستشوي فرش ها استفاده مي شود، مي گويد: استفاده از اين مواد شيميايي، با توجه به تجربه كاري كاركنان يك قاليشويي و شخص ناظر بر شستشوي قالي ها انجام مي شود و اگرچه تأثيرات ظاهري مطلوبي بر روي فرش ها دارند، ممكن است در اثر استمرار، روند فرسودگي فرش را تسريع و از عمرشان بكاهند.
با اين همه شايد جالب باشد بدانيد مهم ترين عامل براي پاكيزگي فرش، تكاندن و خاك گيري فرش هاست. ممكن است يك فرش پس از خاك گيري كامل، حتي ديگر نيازي به شستشو هم نداشته باشد و يا يك فرش كه بدون خاك گيري شسته شود نه تنها تميز نشود بلكه گرد و خاك در اثر شستشو به گل تبديل شده و در تار و پود فرش باقي بماند و آن را فرسوده كند. بد نيست رعايت اين مورد را از قاليشويي ها بخواهيد!