تحولات پنج روز اخير در وين كه در نهايت به صدور قطعنامه شوراي حكام آژانس بين المللي انرژي اتمي درباره ايران انجاميد از نظر شيوه تعامل جهاني پندآموز است.
پند اول اين است كه ابرام و پافشاري كشورها بر حقوق خود موجب مي شود كه حتي در ستيزه هاي سنگين، اوضاع به گونه اي پيش برود كه خلاف خواست قدرت هاي بزرگ است. اين گونه نيست كه آمريكا بتواند همه خواسته هاي خود را بر جامعه بين المللي تحميل كند و كشورهاي استقلال طلب مي توانند اوضاع را به گونه اي پيش ببرند كه حداقل تا حد زيادي خواسته هاي خود را استيفا نمايند. تلاش هاي چندروزه جمهوري اسلامي ايران در وين باعث شد مديركل آژانس يك مورد اهمال در تهيه گزارش پيرامون برنامه هسته اي ايران را بپذيرد و بر اساس آن عبارت هايي محكوم كننده و الزام آور براي ايران از متن قطعنامه حذف شود. همچنين مواضع كشورهاي غيرمتعهد در شوراي حكام نيز به عنوان يك عامل تقويت كننده ديپلماسي ايران عمل مي كند.آرام تر شدن لحن انتقادي مسئولان ايراني درباره قطعنامه ديروز شوراي حكام در واقع بازتاب دهنده اين بخش فعاليت هاي هيأت نمايندگي ايران و نوعي قدرداني از كوشش هاي آنهاست.
اما پند دوم تحولات وين اين است كه ثابت كرد آژانس بين المللي انرژي اتمي با همه تلاش هايش براي نشان دادن چهره حقوقي و بي طرفي به هرحال تابع قدرتهاي سياسي است. ايالات متحده از اين نقطه ضعف آژانس و شوراي حكام بهره مي جويد و مصوبات و تصميم هاي آن را در چارچوب منافع خود و نه صلح و امنيت جهاني كاناليزه مي كند.
اين دو تجربه از مذاكرات وين يعني ثمربخشي مقاومت و الحاح بر سر منافع اين درس را در خود دارد كه آنچه در اينگونه مذاكرات از ايران دريغ مي شود، در واقع تاوان يك انتخاب يعني استقلال طلبي و آزاديخواهي نظام اسلامي است كه با منافع نامشروع قدرت هاي جهاني ناسازگار است و آنان با بهره گيري از همه امكانات خود سد راه نظام مي شوند.به اين ترتيب آنچه در وين گذشت، كاميابي در حد مقدورات و در عين حال باقي ماندن پاره اي حقوق ديگر براي پيگيري در مذاكرات آتي است كه هوشياري بيشتر مذاكره كنندگان را مي طلبد. زيرا همين دستاورد اندك ايران در وين تا حدودي بر اثر گرفتاريهاي ايالات متحده در حوزه هاي گوناگون داخلي و خارجي به دست آمده است و شرايط اقتضا مي كند مذاكره كنندگان ايراني براي كاري دشوارتر در ماه هاي آينده آماده شوند.
درست است كه جمهوري اسلامي ايران در پي ماجراجويي نبوده و صرفا در چارچوب نيازهاي علمي و تكنولوژيك مسالمت آميز خود برنامه هاي اتمي اش را تنظيم مي كند، ليكن بايد توجه داشت كه يقينا اظهارات رئيس جمهور بيانگر حداقل هاي كشورمان در چگونگي تعامل با آژانس انرژي اتمي و جهان غرب مي باشد.