آزاده ثبوت
بيت المقدس در طول حيات خود همواره از نقش آموزشي محوري برخوردار بوده است. مدارس و دانشكده هاي اسلامي آن كه در حصار ديوارهاي قديمي شهر و پيرامون حرم شريف قرار گرفته اند، در طول نسلها عامل رشد و ترقي جامعه فلسطين بوده اند.
انديشه احياي نقش بيت المقدس به عنوان يك مركز آموزشي طي يك كنفرانس اسلامي كه در سال ۱۹۳۱ در اين شهر برگزار شد شكل گرفت. در آن كنفرانس به ايجاد دانشگاهي به نام «الاقصي» پرداخته شد. اما طرح تأسيس آن به سرعت تحت الشعاع اشغال بيت المقدس غربي، پراكندگي و خلع سلاح فلسطيني ها قرار گرفت.در اوايل دهه ۷۰، مذاكراتي پيرامون تأسيس يك دانشگاه فلسطيني كه با توجه به تصرف منطقه در سال ۱۹۶۷ و مشكلات ادامه تحصيل دانشجويان منطقه صورت گرفت تا اين دانشگاه بتواند پاسخگوي نيازهاي آموزشي دانشجويان مدارس غزه و كرانه باختري باشد.
در اين سالها، چندين كالج مستقل در بيت المقدس و حومه هاي آن ايجاد شد. «كالج دعوه و اصول اسلامي» در بيت حنين كه در سال ۱۹۷۸ تأسيس شد آغازگر اين راه بود و پس از آن كالج هاي پزشكي و علوم و فناوري در سال ۱۹۷۹ آغاز به كار كردند.كالج هنر دختران و مركز باستانشناسي اسلامي نيز در سال ۱۹۸۲ تأسيس شد. تا اين كه در سال ۱۹۹۵ ادغام رسمي دانشكده ها صورت گرفت و دانشگاه القدس به عنوان يك نهاد آموزشي شكل گرفت.
چون اين نهاد آموزشي فاقد هرگونه منابع مالي پايدار و صندوق اوقاف بوده و از لحاظ سياسي نيز پيوسته مورد تهديد دعاوي دادگاهي رژيم اسرائيل قرار مي گرفت ادامه فعاليت و بقايش با دشواري بسيار همراه بود.
براي دانشجوياني كه علاقه مند به تجربه زندگي در قلب خاورميانه هستند، يك ماه در بيت المقدس، تجربه بي نظيري خواهد بود. «القدس» تنها دانشگاه عربي بيت المقدس است كه از كالج هاي متعددي تشكيل شده است. دوره هاي تابستاني اين مركز داراي برنامه هاي آموزشي متنوعي چون مطالعات سياسي، مذهبي، باستانشناسي اسلامي، مطالعاتي فلسطيني و اردني ، برنامه هاي آموزشي زبان و نيز شامل مراكز پژوهشي مختلف است.
امروز حدود ۶۰۰۰ دانشجو در دانشگاه القدس به تحصيل اشتغال دارند و ۳۵۰ استاد نيز در آنجا تدريس مي كنند.
ثبت نام و هزينه هاي اوليه
فرم ثبت نام دانشگاه، همه ساله در اوائل ماه ژوئن در روزنامه ها منتشر مي شود. متقاضيان از طريق مراجعه به دانشگاه يا اينترنت نيز مي توانند آن را دريافت كنند.
هزينه هاي اوليه نيز شامل هزينه فرم ثبت نام (۲۰ JD) ، هزينه  معاينه پزشكي (۵ JD)، هزينه قابل برگشت (۲۰ JD ) و ساير هزينه ها (۴۵ JD) است.
دوره هاي تحصيلات تكميلي
دانشگاه القدس دوره هاي متعددي در سطح كارشناسي ارشد ارائه مي كند كه عبارتند از:
باستانشناسي، زبان عربي، آموزش، پرستاري، بهداشت عمومي، مطالعات منطقه اي، مطالعات اسلامي، حقوق، ترجمه و تفسير، مديريت بازرگاني، اقتصاد، حسابداري و امور مالي، رياضيات، فيزيك، شيمي، كامپيوتر، شيمي زيست، زيست شناسي مولكولي،  آسيب شناسي گفتار، علوم محيطي، پرستاري و سلامت مادر و كودك.
كمك هزينه تحصيلي
دانشجوياني كه از درآمد پايين برخوردارند مي توانند تقاضاي استفاده از كمك هزينه تحصيلي را ارائه كنند كه توسط دانشگاه اعطا مي شود. اين كمكها شامل اعطاي بورس، كمك هزينه تحصيلي و وامهاي كم بهره مي باشد. صلاحيت دريافت اين كمكها، با توجه به نياز مالي و سوابق علمي دانشجو تعيين مي شود.
مراكز علمي- پژوهشي وابسته به دانشگاه
۱) مركز پژوهش بهداشت كه به منظور گسترش پژوهش و افزايش آگاهي عمومي در زمينه بهداشت ايجاد شده به تقويت پژوهشهاي بهداشتي در دانشگاهها و جامعه فلسطين مي پردازد. همچنين به كارشناسان بهداشت و برنامه ريزان كمكهاي فني ارائه كرده و در نهايت به عنوان يك شبكه آموزش در زمينه بهداشت عمومي فعاليت مي كند.
مركزپژوهش زبان
اين مركز در سال ۱۹۹۶ با همكاري يونسكو و وزارت آموزش عالي فلسطين در دانشكده هنر ايجاد شد. اين مركز آموزشهايي در زبان عربي به عنوان زبان دوم و همچنين دوره هايي در آموزش زبانهاي انگليسي، عبري، فرانسه، آلماني و اسپانيولي ارائه مي كند.
مركز مطالعات صلح عصام صرتاوي
مركز توسعه صلح و دموكراسي عصام صرتاوي، به منظور تحقق بخشي از اهداف دانشگاه القدس در استقرار صلح پايدار در منطقه ايجاد شد. اين مركز كه در سال ۱۹۹۸ تأسيس شد يك سازمان غيرانتفاعي فلسطيني و يك مؤسسه پژوهش محور به شمار مي رود. مركز توسعه صلح و دموكراسي توسط اساتيد برجسته فلسطيني و به رهبري پروفسور Sari Nusseibeh و در محل دانشگاه القدس تأسيس شد. نام اين مؤسسه برگرفته از نام يك پزشك فلسطيني است كه تلاشهايش در جهت استقرار صلح در خاورميانه، در سطح بين المللي شناخته شده است. فعاليتهاي او با كسب جايزه Kreisky در سال ۱۹۷۹ به اوج خود رسيد، تا اين كه در آوريل سال ۱۹۸۹ در لابي هتلي در ليسبون پايتخت پرتغال، مورد سوء قصد قرار گرفت.
ايجاد اين مركز در واقع تلاشي بود براي پيشبرد ارزشهاي صلح و دموكراسي، توسعه مباحث مدني، شناخت و تأثيرگذاري در مرحله اي كه فلسطيني ها، دموكراسي جواني را تجربه مي كنند و اهداف مهم آن عبارتند از: كمك به ايجاد احزاب سياسي، افزايش پاسخگويي احزاب سياسي، تقويت رهبري مدني در فلسطيني  ها ، كاهش تضادهاي اجتماعي و افزايش رهبري منطقه اي به منظور حل مشكلات منطقه اي .و در نهايت مركز مطالعات صلح عصام صرتاوي، يك سازمان غيرانتفاعي و غيردولتي است كه در جهت نهادينه سازي چشم انداز فلسطين با توجه به مباحث برجسته اقتصادي- سياسي گام برمي دارد.
مركز علوم و فناوري
اين مركز كه در سال ۱۹۹۸ در دانشگاه القدس تأسيس شد، مجهز به آزمايشگاههاي علمي مدرن و كامپيوترهاي پيشرفته است. دانشجويان با هر زمينه علمي و دانشگاهي مي توانند در اين مركز به انجام برخي آزمايشهاي بنيادي پرداخته و مهارتهاي علمي لازم را كسب كنند.
مركز پژوهشهاي اسلامي
فعاليتهاي اين مركز كه در سال ۱۹۸۷ تأسيس شد شامل انتشارات، پژوهش، برگزاري كارگاهها و جلسات بحث، ميزگردهاي آموزشي، ادبي و مذهبي است.
مركز پژوهشهاي اسلامي داراي چهار بخش اصلي است كه هر يك فعاليتهاي مختص به خود را داراست:
۱) واحد مطالعه و پژوهش
۲) كتابخانه
۳) نسخه هاي تاريخي قديمي
۴) آرشيو
مركز فناوري اطلاعات(SKITC)
مركز برجسته فناوري اطلاعات سيدخوري (SKITC) آموزشها و تعليمات حرفه اي معتبر در سطح محلي و بين المللي ارائه مي كند.
اين مركز، داراي يك واحد نرم افزاري پيشرفته است كه به توسعه نرم افزار هاي مورد نياز مؤسسات محلي و منطقه اي مي پردازد و شالوده هاي فني و سازماني مورد نياز پژوهشهاي اساتيد دانشگاهها در حوزه هاي مرتبط با فناوري اطلاعات را فراهم مي كند.
SKI نيازهاي نسل آينده فلسطين را در حوزه فناوري اطلاعات فراهم آورده و به تعليمات حرفه اي و پژوهشي در جهت افزايش توانايي فلسطين در ايجاد يك صنعت فناوري اطلاعاتي گام برمي دارد.از مهمترين اهداف اين مركز مي توان به دستيابي به استانداردهاي آموزشي در مهارتهاي فناوري اطلاعات و توسعه فناوري بازرگاني، تقويت قابليت كاركنان و كسب تخصص در حوزه هاي كليدي اشاره كرد.
دوره هاي آموزشي
دوره هاي آموزشي ارائه شده در اين مركز شامل مباني شبكه، نرم افزار و سخت افزار كامپيوتر، آموزش فناوريهاي توسعه وب سايتها، صفحات فعال سرور(Server) ، آموزش PHP ،توسعه وب سايت با استفاده از:
Macromedia Dreamweaver Mx ۲۰۰۴
طراحي گرافيك صفحات وب با استفاده از:
Macromedia Firework Mx ۲۰۰۴ مي باشد.
دوره مباني شبكه، اولين دوره ارائه شده در واژه شناسي شبكه و پروتكل ها، شبكه هاي محلي، مدلهاي ارتباطي دروني سيستمهاي باز، استانداردهاي شبكه، نشان يابي پروتكل اينترنت و ... مي باشد. طول اين دوره ۷۰ ساعت و روزهاي كلاسها پنج شنبه ها و جمعه ها است.
دوره نرم افزار و سخت افزار كامپيوتر آموزشهايي در زمينه سيستمهاي عملياتي و سخت افزاري ارائه مي كند. دانشجويان در اين دوره كاركرد مؤلفه هاي نرم افزاري و سخت افزاري را مي آموزند و با مباحث ايمني و مقاومت آشنا مي شوند. همچنين با شركت در آزمايشگاهها چگونگي گردآوري و ساخت يك دستگاه كامپيوتر، نصب سيستمهاي عملياتي و يافتن راه حل هاي مشكلات سخت افزاري و نرم افزاري را مي آموزند.
دوره فناوريهاي توسعه وب سايت نيز، دانش  لازم را براي ساخت و مديريت صفحات الكترونيكي حرفه اي با استفاده از HTML به طراحان ارائه مي كند.
ساير نهادهاي وابسته
مؤسسه زبان و علوم كلامي كه در سال ۱۹۹۶ تأسيس شده دامنه فعاليتشان در سه حوزه اصلي قرار مي گيرد. اين سه حوزه عبارتند از: خدمات رفاهي، كار پژوهشي و برنامه هاي آموزشي كمبود منابع مادي و انساني باعث توجه به اولويتهاي مهمتر در جامعه فلسطين شد. از اين رو در هماهنگي با نيازهاي شناخته شده نظام بهداشت جامعه فلسطين، توجه ويژه اي به اختلالات كلامي در كودكان و بزرگسالان مبذول داشته است. پيرو اين امر، يك دوره آموزشي در اختلالات ارتباطي با تأكيد بر آسيب شناسي زباني برگزار مي كند.
متقاضيان ثبت نام در دوره كارشناسي ارشد آسيب شناسي زباني- كلامي بايد مدرك كارشناسي خود را در رشته هاي زيست شناسي، پزشكي، دندانپزشكي، روانشناختي، پرستاري، زبان عربي، زبان انگليسي، آموزش، آسيب شناسي زباني- كلامي، شنوايي شناسي كسب كرده باشند. علاوه بر اين، بايد آزمون زبان انگليسي و مصاحبه حضوري را نيز با موفقيت پشت سر گذارند.
مركز امور زندانيان سياسي ابوجهاد
نام اين مركز، برگرفته از نام خليل الوزير، يكي از بنيانگذاران جنبش آزادي فلسطين (فتح)  و شهيد انقلاب فلسطين مي باشد.
اين مركز كه در سال ۱۹۹۹ تأسيس شد، اولين مركز از نوع خود در جهان محسوب مي شود كه به مطالعه مباحث مرتبط با زندانيان سياسي پرداخته و اطلاعاتي از اين زندانيان و مسائل مرتبط به آنها از سال ۱۹۶۷ تاكنون ارائه مي كند. اين مركز همچنين آرشيوي از آثار ادبي و هنري زندانيان سياسي داراست.
مؤسسه علوم حقوقي
اين مؤسسه كه در سال ۱۹۹۶ براي پاسخ به نيازهاي اجتماعي و آموزشي جامعه فلسطين تأسيس شد، دوره هاي آموزشي در دانشكده پزشكي، حقوق و دندانپزشكي برگزار مي كند. اين مؤسسه همچنين دوره هايي در سطح كارشناسي ارشد و دكترا برگزار مي كند.
از ديگر فعاليتهاي اين مؤسسه  ارائه آمارهاي مورد نياز پژوهشگران و گزارش هايي براي نظام قضايي فلسطين است.
مؤسسه  رسانه هاي مدرن
اين مؤسسه در سال ۱۹۹۶ در «البيره» در نزديكي «رام الله» تأسيس شد. مهمترين دپارتمان آن «تلويزيون آموزشي القدس» است كه وسيله اي ارتباطي ميان دانشگاه و جامعه فلسطين به شمار مي رود. اهداف اين دپارتمان، ارتقاء آگاهي رسانه هاي ديداري- شنيداري و افزايش سطح فني توليدات تلويزيون فلسطيني است. همچنين به تقويت همكاري ميان ايستگاههاي تلويزيوني محلي مي پردازد وبه نيازهاي روز جامعه فلسطين از جمله مباحث توسعه اجتماعي، تكثرگرايي، دموكراسي، حقوق بشر و آزادي بيان مي پردازد. دپارتمان توليد اين مؤسسه نيز به توليد برنامه هاي تلويزيوني محلي پرداخته كه از اين ميان مي توان به ۱ فيلم در موضوعات جنسيتي و ۱۳ فيلم مستند در موضوع خشونت عليه كودكان و غيره اشاره كرد. دپارتمان آموزش اين مؤسسه نيز برنامه هاي آموزشي پيشرفته اي به ايستگاههاي تلويزيوني مستقل ارائه مي كند. اين دپارتمان تاكنون با همكاري يونيسف كارگاهي نيز براي افزايش آگاهي روزنامه نگاران از مباحث حقوق كودك برگزار كرده است.
مؤسسه باستان شناسي اسلامي
مؤسسه باستان شناسي اسلامي در سال ۱۹۹۲ در البيره رام الله تأسيس شد. اين مؤسسه دوره اي در باستان شناسي اسلامي در سطح كارشناسي ارشد برگزار مي كند كه هدف آن شناخت باستان شناسي و معماري اسلامي و افزايش آگاهي عمومي در زمينه ميراث معماري و تاريخ فلسطين است.
از ديگر مراكز مهم اين دانشگاه مي توان به مركز حقوق بشر، مركز پژوهش اسلامي، مركز مطالعات بيت المقدس، مؤسسه مطالعات اقتصادي و مركز مطالعات فشارهاي رواني اشاره كرد.
شبكه دانشگاهي فلسطين(PLANET)
شبكه دانشگاهي فلسطين يك شبكه آموزشي برجسته است كه مدارس، دانشكده ها و دانشگاههاي فلسطين را به مراكز پژوهشي و سازمانهاي غيرانتفاعي مرتبط مي سازد.
انجمن دانشجويان پزشكي فلسطين (PMSS)
انجمن دانشجويان پزشكي فلسطين يك انجمن مستقل دانشجويي غيرانتفاعي غيرسياسي است كه تنها نماينده دانشجويان پزشكي فلسطين در سطح ملي و بين المللي به شمار مي رود.
اين انجمن در جهت انسجام جامعه دانشجويان پزشكي فلسطين و تقويت روابط كاركنان دانشكده پزشكي و نيز ارتقاء ارزشهاي كار گروهي و پروژه هاي فوق برنامه آموزشي شكل گرفته است.
اتحاديه دانشجويي دانشگاه القدس(AUSU)
اتحاديه دانشجويي دانشگاه القدس نيز كه زير مجموعه اتحاديه دانشجويي كشور به شمار مي رود از كليه دانشجويان اين دانشگاه عضو مي پذيرد.براي كسب اطلاعات بيشتر درباره دانشگاه «القدس» مراجعه كنيد به: www.alquds.edu

نوشته: ريچارد لمبرت
ترجمه: مزدك ابراهيميان
دانشگاه هاي اروپا نياز فوري و مبرم به تجديد ساختار و اصلاحات اساسي دارند. اين دانشگاه ها نقش بسيار مهمي در كمك به اتحاديه اروپا در رسيدن به هدف اصلي اين اتحاديه دارند. هدف اين اتحاديه تبديل شدن به رقابتي ترين مركز علمي اقتصادي در دنياست. اما مؤسسات آموزش عالي در اروپا از پشتوانه مالي قدرتمندي برخوردار نيستند، به خوبي سازماندهي نشده اند و عملكرد متمركزي ندارند، در نتيجه در معرض فشارها و محدوديت هاي شديد سياسي قرار گرفته اند و اكنون كه دولت هاي اروپايي به اين واقعيات پي برده اند، انجام اين اصلاحات ضروري، از نظر سياسي و اقتصادي براي آنها بسيار حائز اهميت است.
در حال حاضر در عملكرد اجرايي، اداري و سازماندهي ۳۳۰۰ مؤسسه آموزش عالي در سطح اروپا اختلافات زيادي وجود دارد و اين مؤسسات چالش هاي زيادي پيش روي خود مي بينند.
نخست اين كه دانشگاه هاي سراسر جهان در حال حاضر در يك رقابت سخت جهاني براي ارتقاي سطح كيفي منابع و دانشجويان مستعد قرار دارند. در اين ميان، دانشگاه هاي آمريكا استخدام محققان اروپايي را از سر گرفته اند. در گزارش اين كميسيون اروپايي كه سال گذشته منتشر شد، آمده است كه ۷۵ درصد افراد اروپايي كه تحصيلات خود را در آمريكا انجام داده و يا تكميل كرده اند بين سال هاي ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۰ فارغ التحصيل شده اند، هيچ برنامه و علاقه اي براي بازگشت به اروپا نداشته اند. در گزارش اين كميسيون همچنين آمده است كه علت اصلي علاقه اين افراد، به كار در خارج از كشورشان و اروپا، چشم انداز و برنامه هاي بهتر و دسترسي آسانتر به فن آوري هاي عمده و برجسته است. در اين زمينه آمريكا در جذب و حفظ دانشجويان با مدارك عاليه تحصيلي در رشته هاي مهندسي، رياضي و فناوري اطلاعات بسيار موفق تر از اتحاديه اروپا بوده است.
طبق آمار تخميني اين كميته نزديك به ۴۰۰ هزار نفر از محققين متولد اروپا، در حال حاضر در آمريكا كار مي كنند كه حدود ۴۰ درصد كل محققان اروپايي را تشكيل مي دهند.
دوم اين كه محدوديت هاي سرمايه آموزش و اختيارات آموزشي در اروپا را دچار ناكارآمدي هاي بلند مدت كرده است. چندين دولت عضو اتحاديه اروپا با نرخ بالاي ترك تحصيل در مقطع آموزش عالي در كشورشان روبه رو هستند، به عنوان مثال تنها ۴۲ درصد از دانشجويان ايتاليايي اخذ مدارك بالاي تحصيلي را در برنامه خود دارند و عمده ترين علت آن، مدت زمان تحصيل آنهاست كه حدود پنج سال به طول مي انجامد. فشارهاي اقتصادي نيز به گونه اي عمل مي كنند كه سرمايه ها بيشتر به بخش تحقيق و آموزش تخصيص يابند. اختصاص سرمايه براي گسترش و رشد منابع نيز ديگر گزينه كارآمدي نخواهد بود.
سوم اين كه، نياز مبرمي به منابع سرمايه اي جديد در همه جا وجود دارد با توجه به آمار منتشر شده توسط سازمان توسعه و همكاري هاي اقتصادي (OECD) يك دانشجو در آمريكا ساليانه حدود ۲۰ هزار دلار صرف تحصيل مي كند كه اين رقم در آلمان به دو برابر و در اسپانيا به سه برابر مي رسد. آمارهاي موجود در حوزه سرمايه گذاري عمومي نشان مي دهد كه در سه كشور آمريكا، آلمان و اسپانيا، يك درصد توليد ناخالص داخلي به بخش آموزش عالي اختصاص داده شده است اما بودجه بخش خصوصي در آمريكا، سهم بخش آموزشي اين كشور از توليد ناخالص داخلي به ۷/۲ درصد مي رساند، در حالي كه فعاليت بخش خصوصي در دو كشور آلمان و اسپانيا ضعيف تر از آمريكاست. با توجه به اين مطالب، كميسيون اروپايي از دولت هاي عضو اتحاديه اروپا خواسته است تا سرمايه و فعاليت بخش خصوصي در آموزش عالي را به عنوان بخشي از دستور كار توافقنامه اصلاحات اقتصادي ليسبون افزايش دهند و چون به خاطر ايجاد فاصله بين سرمايه گذاري در بخش فناوري و بهره وري در شرايط حاضر كه باعث شده عملكرد اقتصادي اتحاديه اروپا رضايتبخش نباشد و نيز ركود اقتصاد اروپا، مسئوليت دانشگاه ها را دو چندان كرده است.
در كشورهاي دانمارك، هلند، يونان، آلمان، اتريش و ايتاليا تنها ۳۰ درصد افراد بين ۲۵ تا ۳۴ سال موفق به گذراندن دوره تحصيلات بالاتر از دبيرستان و دريافت مدرك عالي نشده اند كه اين رقم در آمريكا و ژاپن بيش از ۴۰ درصد است.
در حال حاضر تمامي كشورهاي اروپايي شروع به مقابله با اين مشكلات كرده اند كه البته درجه موفقيت و اهميت در كشورهاي مختلف متفاوت است. توني بلر، نخست وزير انگليس، مجبور شد تا اعتبار سياسي خود را به كار بگيرد و مسأله شهريه بالاي دانشجويان را مطرح كند. در مقابل به نظر مي رسد ژاك شيراك، رئيس جمهور فرانسه، برنامه اصلاح ساختار دانشگاه ها را به دليل مخالفت هاي شديد و متعدد دانشجويان، متوقف كرده است. او همچنين در مقابل سيل استعفاهايي قرار دارد كه توسط محققان اين كشور در اعتراض به نحوه تخصيص بودجه ارائه مي شود.
آلمان، سوئد و ايتاليا برنامه هاي خود را براي سرمايه گذاري بخش عمومي، به تحقيق براي راه اندازي مؤسسات نخبگان و دانشجويان ممتاز اختصاص داده اند. دولت فدرال آلمان تصميم گرفته است دانشگاه هاي اين كشور را از حالت بوروكراسي خارج كند و آنها را تبديل به دانشگاه هايي خلاق، نوآور و بين المللي كند. اين دولت همچنين درصدد است تا دانشجوياني را كه زمان تحصيل آنها طول مي كشد جريمه و تنبيه كند. دولت رم نيز در حال تصويب قانوني است كه طي آن كنترل آزادي و امنيت شغلي توسط افرادي تحصيلكرده در ايتاليا را كاهش دهد.
دولت هاي عضو اتحاديه اروپا هم اكنون در برابر اين چالش هاي بزرگ قرار گرفته اند. اتحاديه اروپا در تلاش است تا آموزش عالي در اروپا به شكل واقعي خود برسد. به عنوان مثال، تحرك و پويايي دانشجويان در اروپا هنوز هم از مسايل حاشيه اي محسوب مي شود و تنها ۳/۲ درصد از دانشجويان مطالعات تكميلي خود را در كشورهاي اروپايي پيگيري مي كنند.
اتحاديه اروپا همچنين ابتكارات تازه و مختلفي را براي ارتقا و افزايش تحقيقات در اين قاره به كار گرفته است. اما تلاش هاي اين اتحاديه در تشكيل يك انجمن تحقيقاتي اروپايي به دليل وجود مسايل و مشكلات مالي بي نتيجه بوده است. در اين زمينه، طرح بولونيا، كه براي افزايش تحرك و پويايي محققين و دانشجويان از طريق اعطاي مدرك و اعتباردهي شكل گرفته و در سراسر اروپا شناخته شده است، به صورت مقطعي و ناپيوسته دنبال مي شود.
ضعف هاي دانشگاه هاي اروپايي نيز واضح و آشكار است. شرايط مالي و كاري در اين دانشگاه ها براي كادر مستعد، به خوبي دانشگاه هاي آمريكا نيست و در مجموع، فاصله بين آموزش و تحقيق در سطح اروپا به طرز فزاينده اي از شرايط ايده آل و عالي فاصله مي گيرد.
اما از طرفي به طور قطع نقاط قوت و فرصت هاي تازه اي هم وجود دارد. به عنوان مثال پايه علوم در كشورهايي مثل سوئد، فنلاند، انگلستان و هلند بسيار كارآمد و مفيد و بر طبق استانداردهاي جهاني است و تعداد فارغ التحصيلان اتحاديه اروپا در رشته هاي علوم و فناوري نسبت به آمريكا بيشتر است. در ضمن دانشگاه هاي دولتي در آمريكا با مشكل افزايش فشار سرمايه اي خودشان دست به گريبان هستند.
پرسش اين است كه آيا دولت هاي اروپايي جرأت ارائه و انجام طرح اصلاحات جسورانه را دارند و آيا دانشگاه ها از اين طرح ها حمايت خواهند كرد. اتحاديه اروپايي مي تواند نقش بسيار مهمي در اصلاح ساختار بخش آموزش عالي خود تحت دستور كار اصلاحات اقتصادي ليسبون ايفا كند.
توضيح: فرانك لمبرت، نويسنده مقاله، يكي از اعضاي خارجي كميته سياست هاي پولي بانك هاي انگلستان است. او همچنين عضو هيأت مشورتي مركز اصلاحات اروپا (CER) است.

دانشگاههاي «فنلاند»
الهام رضاخاني
پنجاه مركز آموزش عالي زير نظر وزارت آموزش اين كشور فعاليت دارند كه شامل چهارده دانشگاه جامع، شش دانشگاه و مؤسسه آموزش عالي تخصصي و سي پلي تكنيك مي شود. شرط ورود دانشجويان خارجي داشتن ديپلم دبيرستان و يا معادل آن و قبولي در آزمون ورودي است. زبان تحصيل در اين كشور، فنلاندي، سوئدي و گاهي هم انگليسي است. نظام جديد آموزشي اين كشور دو نيم سال است كه هر كدام شامل ۲۰ واحد بوده و در هر سال تحصيلي۴۰ واحد گذرانده مي شود.
در فنلاند كليه مدارك ۲ يا ۳ ساله دانشگاهي و يا تحصيلات نيمه تمام معادل هفتاد واحد تحصيل پيوسته و همگن، «كارداني»  ارزشيابي مي شود.
دوره كارشناسي در پلي  تكنيك ها، چهار سال طول مي كشد و شامل۱۴۰ تا۱۶۰ واحد است و تعداد آنها بستگي به رشته تحصيلي دارد و حداقل آن در پلي تكنيك ها ۲۰ واحد بوده كه به صورت يك دوره تجربه كار علمي طي مي شود و در دانشگاه ها نيز شامل۱۲۰ واحد است كه دانشجو طي آن دروس پايه و تخصصي را مي گذراند.
پنج تا هفت سال تحصيل تمام وقت بعد از ديپلم در مراكز آموزش عالي اين كشور منجر به اخذ مدرك «كارشناسي ارشد» مي شود كه شامل۱۶۰ تا ۲۲۰ واحد تحصيلي و انجام پژوهش هاي علمي و ارائه پايان نامه است. مدرك كارشناسي ارشد بعد از دوره كارشناسي، حداقل۴۰ واحد است.
دكترا در فنلاند به صورت پژوهشي بوده و چهار تا پنج سال طول مي كشد. مدارك دانشگاه آزاد فنلاند و نيز هيچ يك از مدارك دانشگاهي كه به صورت مكاتبه اي، ترددي و غيرحضوري و يا مراكز دولتي اخذ گردد، ارزشيابي نمي شود.
وزير علوم: براي تامين اعضاي هيات علمي دانشگاهها
دانشجويان هنر به كشورهاي خارجي اعزام مي شوند
وزير علوم، تحقيقات و فناوري اعلام كرد: براي تامين اعضاي هيات علمي دانشگاهها، دانشجويان هنر به كشورهاي خارجي اعزام مي شوند.
دكتر جعفر توفيقي، در اين باره گفت: وزارت علوم براي تامين نيروي انساني هنر ازجمله هيات علمي، با مشكلات زيادي مواجه است كه براي حل اين مساله پيش بيني شده با اعزام دانشجويان نخبه، نيروهاي مورد نياز را تامين كنيم، البته در داخل نيز از طريق دوره هاي كارشناسي ارشد و دكترا، بخشي از اين نيروها تامين مي شوند.
وي با بيان اينكه توسعه رشته هاي هنري در كنار ساير رشته هاي فني مهندسي، علوم پايه و علوم انساني نقش تكميل كننده اي دارد، گفت: تمامي دانشگاههاي بزرگ كشور در طرح جامع خود، تاسيس دانشكده هنر را پيش بيني كرده اند كه برخي از آنها راه اندازي شده و برخي ديگر نيز در آينده راه اندازي مي شوند.
وي تصريح كرد با توجه به اهميت رشته هاي هنري، اين سياست ها در سطح كلان پيگيري خواهد شد تا به پيشرفت هاي مورد نظر نايل شويم.
به اعتقاد وزير علوم، در حال حاضر رشته هاي هنري از تنوع نسبتا خوبي در دانشگاههاي كشور برخوردارند كه اين تنوع در برنامه هاي آموزشي و مقاطع تحصيلي همچنان توسعه مي يابد.وي همچنين افزود: در وزارت علوم كميته اي تشكيل شده است كه در آن از صاحبنظران هنري دعوت شده تا برنامه هاي ويژه خود را براي جبران عقب ماندگيهاي هنري مطرح كنند.وزير علوم گفت: در سطح كشور با كمبود نيروي انساني متخصص هنر براي مراكز علمي، آموزشي و تحقيقاتي مواجه هستيم، لذا بيشتر درصدد جذب فارغ التحصيلان مقاطع ارشد و دكتري دانشگاههاي داخل هستيم.
وي اظهار داشت: وزارت علوم در اين راستا تلاش مي كند عمده دانشجويان كارشناسي ارشد و دكتراي هنر را در دانشگاهها جايابي كند و چنانچه دانشجويان دكتراي هنر علاقه مند جايابي در مراكز تحقيقاتي و آموزشي باشند وزارت علوم آنها را بورسيه مي كند كه پس از فارغ التحصيلي بتوان از خدمات آنها در داخل استفاده كرد.

مركز مطالعات و تحقيقات حمل و نقل دانشگاه صنعتي شريف
شيوا كشاورزي
مركز مطالعات و تحقيقات حمل و نقل دانشگاه صنعتي شريف با پشتوانه فكري و تخصصي گروه حمل و نقل دانشكده مهندسي عمران فعاليت خود را از پاييز ۱۳۷۳ آغاز كرد. اين مركز به منظور انجام مطالعات و پژوهش هاي بنيادي، كاربردي و توسعه اي در گستره هاي گوناگون زماني- مكاني و در زمينه هاي مربوط به مسائل بخش حمل و نقل اعم از برنامه ريزي، طراحي، نگهداري، ايمن سازي، مديريت و بهينه سازي تسهيلات و سيستم هاي حمل و نقل ايجاد شد.
از زمينه هاي فعاليت پژوهشكده حمل و نقل مي توان به طراحي زيربناهاي حمل و نقل (شبكه حمل و نقل ريلي، شبكه اتوبوس راني و شبكه هاي بزرگراهي و خياباني)، مديريت سيستم هاي حمل و نقل (TSM) ، مديريت نگهداري روسازي (PMS)، مديريت تقاضاي حمل و نقل (TDM) و سنجش و كنترل اثرات حمل و نقل بر محيط زيست اشاره كرد.
پژوهشكده علاوه بر اساتيد متخصص و كارشناسان كارآمد از امكانات دانشكده عمران دانشگاه نظير كتابخانه، آزمايشگاه مصالح و مكانيك خاك و تكنولوژي آسفالت نيز برخوردار است.
مركز تحقيقات آب و انرژي دانشگاه صنعتي شريف
انستيتو آب و انرژي دانشگاه صنعتي شريف با هدف توليد، توسعه و بهبود تكنولوژي مستقل ملي در زمينه هاي مختلف آب و انرژي در سال ۱۳۴۵ تأسيس شد. رشد صنعتي كشور در دهه اخير و بروز و تشديد مشكلات زيست محيطي در كشور، محققين و مهندسين اين مركز را به ضرورت فعاليت در زمينه توسعه تكنولوژي هاي تصفيه سازگار با واقعيات كشور وادار كرد، به طوري كه در حال حاضر اين انستيتو داراي آزمايشگاه آب و فاضلاب مجهز به دستگاه هاي و وسايل لازم براي اندازه گيري پارامترهاي روتين مي باشد و امكان ارائه خدمات در زمينه آناليز مواد معدني و اندازه گيري فلزات سنگين نيز در آن فراهم شده است.
انستيتو آب و انرژي دانشگاه صنعتي شريف از زمان تأسيس تاكنون در زمينه هاي آموزشي، تحقيقاتي و اجرايي فعاليت هاي زيادي انجام داده است كه از مهم ترين پروژه هاي اين مركز مي توان به مطالعه كيفي حوزه آبريز سد لتيان، طراحي و نظارت بر اجراي تصفيه خانه فاضلاب هاي كارخانه قند اصفهان، شهرك صنعتي خراسان، صنايع شير تهران، شهرك مسكوني مغان و... اشاره كرد.
افزايش ظرفيت براي كاهش بيكاري
مهتاب صفرزاده خسروشاهي
دانشگاه «يورك»؛ يكي از دانشگاه هاي كوچك انگلستان؛ براي كاهش بيكاري بين جوانان اقدام به ايجاد دو هزار شغل جديد با افزايش تعداد دانشجويان از طريق افزايش رشته هاي تحصيلي خود كرده است. اين برنامه از سپتامبر امسال (۲۰۰۴) آغاز خواهد شد و تا پانزده سال آينده ادامه خواهد داشت.
اين دانشگاه در اولين مرحله تعداد دانشجويان خود را از ده هزار نفر به پانزده هزار نفر خواهند رساند و اين افزايش تعداد دانشجو با ارائه رشته هاي جديد تحصيلي صورت مي گيرد.
از سپتامير ۲۰۰۴ رشته هاي تحصيلي جديدي چون؛ تئاتر، فيلم و سينما، تلويزيون (تهيه برنامه، مجري گري و...) حقوق و دندانپزشكي ارائه مي شود.
اين دانشگاه قصد دارد تا با كاهش بيكاري در بين جوانان، امكان ادامه تحصيل جوانان ساكن شهرهاي نزديك به اين دانشگاه را نيز فراهم كند تا ديگر نيازي به كوچ كردن آنها به شهرهاي دور براي ادامه تحصيل در رشته مورد علاقه شان نباشد. از سوي ديگر؛ دانشگاه يورك نيز بتواند با رقباي قدر خود مبارزه كرده و جايگاه خود را تثبيت كند.