زهره تاجيك
ترافيك تمام نشدني، شلوغي فراوان و سروصداي اتومبيل ها نمايانگر افزايش چهار چرخه هاي فلزي شهر هستند، وسايلي كه گاهي خيابان ها را در پوششي از آهن محو مي كنند.اتومبيل ها از ساعات اوليه تا اواخر روز در حال بالا  بردن ارقام كيلومتر شمار خود هستند و روز به روز بر تعداد آنها افزوده مي شود.
اما شست وشوي آن ها هم بدل به مسأله اي شده و روزهاي شستن اتومبيل در حياط منازل به سر آمده.اما تعداد كارواش هاي تهران پاسخگوي هزاران اتومبيل نيست و صف هاي طولاني برابر در بسياري از آن ها نمايانگر تلف شدن وقت و پول شهروندان است.
ضمن آن كه بسياري از خانوارها توانايي پرداخت هزينه بالا  رفته كارواش ها را ندارند.تهران با جمعيتي حدود يازده ميليون نفر روزانه شاهد بيش از يازده ميليون و ۷۰۰ هزار سفر درون شهري است.
***
پديده كارواش
يكي از شهروندان مي گويد: در قديم گفته مي شد با تولد هر نوزاد ستاره اي در آسمان متولد مي شود ولي امروز شايد بهتر باشد بگوييم با تولد هر نوزاد يك اتومبيل به جمع اتومبيل ها افزوده مي شود.
با افزايش اتومبيل تعداد تعميرگاه ها و بخش هاي خدماتي از جمله كارواش ها و امثال آن در سطح شهر به شهروندان نيز افزايش يافته. اين كارواش ها به دو گروه تقسيم مي شوند. برخي از آن ها كه به طور خودكار خدمات خود را ارائه مي دهند و نحوه عملكرد آنها به صورتي است كه اتومبيل روي ريل متحركي به وسيله براشينگ ها شسته مي شوند در گروه دوم اتومبيل ها توسط كارگران شسته مي شوند.
اكبر رمضاني، متصدي يكي از كارگاه ها در خصوص قيمت خدمات ارائه شده در زمينه شست وشوي ماشين مي گويد: نرخ شست وشوي اتومبيل توسط كارگران هزار، توشويي ۱۵۰۰، موتور شويي ۱۲۰۰ و شست وشوي سقف اتومبيل دو هزار تومان است.
او در مورد كارواش هاي خودكار مي گويد: قيمت اكثر آن ها نيز دو هزار تومان است.
اما آن هايي كه به كارواش مي روند مي دانند پس از پرداخت حدود ۲۵۰۰ تومان براي شست وشوي اتومبيل خود بايد مبالغ اضافه را به دو نفر كه يكي از آن ها بدنه اتومبيل او را شسته و كسي كه داخل اتومبيل را تميز كرده و اتومبيل را خشك كرده بپردازند. درآمد اين قشر از كارگران معمولا ً بسته به همين مبالغي است كه مراجعه كنندگان دريافت مي كنند و نرخ ثابتي ندارد.
بنابراين هزينه شست وشوي اتومبيل در كارواش ها معمولا ً تا سقف ۳۵۰۰ تا ۴ هزار تومان نيز افزايش مي يابد. آن چه كه آشكارا اكثر خانوارها را از شست وشوي اتومبيل خود در اين مراكز باز مي دارد.
براي شست وشوي ماشين خود چقدر هزينه مي كنيد؟
«شهرزاد خليلي» براي شست وشوي اتومبيل خود در هفته دو بار به كارواش مي رود. وي در مورد مزاياي كارواش ها مي گويد: در هفته مبلغ ۴ هزار تومان براي شست وشوي ماشين خود هزينه مي كنم. با اين وجود راضي هستم زيرا نه مبلغ فيش ماهانه آب منزلمان به علت شست وشوي ماشين زياد مي شود و نه آب را به هدر مي دهم، در ضمن انرژي اي بابت شست وشوي ماشين صرف نمي كنم و در مقابل اين مبلغ، در طول هفته ماشين تميزي زير پايم است. همچنين هر دو ماه يك بار داخل و موتور اتومبيلم را براي شست وشو به اينجا مي آورم كه بابت شست وشوي داخل اتاقك ۱۵۰۰ و شست وشوي موتور ۱۳۰۰ تومان نيز مي پردازم.
اما سياهه اتومبيل هاي خاك گرفته شهر خاطرنشان مي كنند اكثر شهروندان از پرداختن چنين هزينه اي طفره مي روند يا توانايي آن را ندارند. تعداد آن هايي كه منزلشان حياط دارد بسيار كم شده است.
«احسان محمدي» كه يكي از آن ها است مي گويد: ترجيح مي دهم اتومبيلم را در حياط منزلمان بشويم زيرا هم در شست وشوي آن دقت مي كنم و با ظرافت تمام آن را تميز مي كنم و هم هزينه اي برايم دربرندارد.
اما او يكي از خيل افرادي است كه آب آشاميدني و بسيار گواراي تهران را تا حد اسراف صرف شست وشوي اتومبيل اش مي كند و هزينه آب را ناچيز مي انگارد.
با اين وصف تعداد افرادي كه اتومبيل خود را در منزل خويش مي شويند كاهش يافته كه عمدتاً ناشي از گسترش آپارتمان نشيني است.
آن هايي كه به كارواش مي روند
ناصر احمديان متصدي يكي از كارواش ها مي گويد: اغلب افرادي كه براي شست وشوي اتومبيل خود به كارواش ها مراجعه مي كنند صاحبان ماشين هاي مدل بالا  هستند. حدود ۸۰ درصد از مراجعه كنندگان به كارواش ها، جواناني در محدوده سني ۲۰ تا ۳۰ سال هستند كه تفريحشان رسيدگي به اتومبيل شان است. آن هايي كه شاغل هستند بندرت وقت آمدن به كارواش را مي يابند.
«حميدتهوري» از جمله افرادي است كه اهميت زيادي به ظاهر ماشين اش مي دهد. داخل ماشين لبالب است از تزئينات مختلف. او مي گويد: طي ماه حدود ده هزار تومان را خرج تزئينات داخل ماشين مي كنم و برخي از آن ها را تغيير مي دهم. در بعضي مواقع مجبورم هر روز آن را بشويم.
شست وشو ممنوع
در كنار جوي آب، تابلوهايي با فاصله هاي منظم نصب شده كه روي آن جمله «شست وشو ممنوع» به چشم مي خورد؛ ولي گويي كسي اين تابلوها را نمي بيند و يا اگر هم مي بينند اعتنايي به آن نمي كنند.
صاحبان ماشين ها از ميني بوس و ژيان گرفته تا دوو و... در كنار اين جوي در حال شست وشوي اتومبيل خود هستند.
شهاب كه در حال شست وشوي پيكان خود است، مي گويد: راننده تاكسي هستم و برايم صرف نمي كند تا در ماه مبلغي را بابت شست وشوي ماشين خود به كارواش ها بپردازم و اگر بخواهم آن را در منزل بشويم مجبورم با صاحب خانه ام درگير شوم. به همين دليل براي شست وشو كنار اين جوي ميآيم كه نه هزينه اي دارد و نه موجب اعتراض كسي مي شود. اما خب اعتراف مي كنم نمي توانم اين روند را ادامه دهم و شست وشوي اتومبيل در معابر عمومي ممنوع است.
در واقع اكثر افرادي كه اينجا در حال شست وشوي ماشين خود هستند براي كم كردن هزينه هاي مصرفي و كاهش مخارج ماهانه خود به اينجا ميآيند در حالي كه از يك سو قانون شكني مي كنند و از سوي ديگر موجب آزار خانواده هايي مي شوند كه اطراف اين جوي ها زندگي مي كنند.
نظري مي گويد: مقابل خانه ما جوي آبي است كه از محله هاي اطراف براي شست وشوي اتومبيل خود به اينجا ميآيند كه اين امر هم چهره  محل زندگي را زشت و هم محيط را آلوده مي كند. مي دانم اكثر مردم براي پرهيز از پرداخت هزينه شست وشوي اتومبيل به اين جا ميآيند ولي سلامتي ما را به خطر مي اندازند و همه مي دانند هزينه هاي بسيار بيشتري براي ما دربر دارد.
شهروندان چه كنند؟
پرسش اكثر شهروندان در مورد شست وشوي اتومبيل اين است؛ «مي دانيم نبايد آب نوشيدني تهران را صرف شست وشوي اتومبيل كنيم. مقوله كمبود آب از يك سو و افزايش هزينه آب از سوي ديگر جلب نظر مي كند. ضمن آن كه شست وشوي اتومبيل در بسياري از آپارتمان ها ممنوع است. اما كجا بايد رفت؟
پرداخت هزينه حداقل ۳ تا ۴ هزار توماني براي ما كه اتومبيل هاي كهنه اي داريم اندك نيست؟