ازبين نام تمام پزشكان مورد تقدير، نام دكتر مهشيد افشار بيشتر از همه در ذهن ها نقش مي بندد. چه اين پزشك درست چند روز پس از مرگش به پاس يك عمر تلاش در پزشكي قانوني، نمونه شناخته شد
گيلاس كيلويي ۲هزار تومان است. ويزيت پزشك عمومي حتي به اندازه خريد يك كيلو ميوه هم نيست
سهيلا بيگلرخاني
همزمان با زادروز ابن سينا علا وه بر مراسم بزرگداشت روز پزشك كه در سالن رازي دانشگاه ايران برگزارشده بود، همايش بوعلي سينا هم در شهر همدان با حضور خاتمي رئيس جمهور، مسجد جامعي وزير فرهنگ و ارشاد اسلا مي، دكتر پزشكيان وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، دكترتوفيقي وزير علوم، دكتر جاسبي رئيس دانشگاه آزاد و ديگر چهره هاي علمي و فرهنگي كشور برگزار شد.
آنها احتمالا مشتريان آينده پزشكان ارتوپد هستند. مي گوييد نه، به حركت مداوم دست ها وشانه هايشان توجه كنيد. اين دو مرد در دو سوي سالن همايش هاي رازي دانشگاه علوم پزشكي ايران ايستاده اند. آنها مسوول رقص نور مراسم روز پزشك هستند. به خاطر همين از اول تا آخر برنامه پرژكتورهاي بزرگ استوانه اي را مي چرخانند. امان از وقتي كه خواننده اي روي سن مي رود، استوانه هاي بزرگ و همين طور دست ها و شانه هاي آنان با چنان سرعتي همگام با ريتم موسيقي مي چرخد كه گمان مي كني لحظه اي ديگر هر دو از جا درخواهند رفت.
پزشكان و خانواده هايشان گرد هم آمده اند تا در سالروز تولد بوعلي سينا، از آنان تجليل شود. چند سالي مي شود كه پزشكان هم صاحب روز شدند. گو اينكه به تصور بسياري از مردم قشري بايد روز داشته باشند كه كمتر مورد توجه قرار مي گيرند.
پشت در شلوغ تر است
سالن همايش هاي رازي گوش تا گوش پر است. هنوز ساعت به ۹ شب نرسيده كه درهاي اصلي سالن بسته مي شود. يعني كمتر از يك ساعت از شروع برنامه. سالن خيلي شلوغ است، آنقدر كه بسياري از پزشكان سرپا ايستاده اند. اما امشب پزشكان در جشني به افتخار خودشان شركت كرده اند. آنان با روي باز در اين مراسم حضور يافته اند و مشكلات خود را پشت در جا گذاشته اند. پشت در بسيار شلوغ تر از اين سوي در است. چه انبوهي از مشكلات در آنجا صف كشيده اند. مثلا بعضي ها مي گويند، ۸-۷ ميليون پزشك جوان بيكار داريم. در ميان آن دسته هم كه توانسته اند كاري براي خود دست و پا كنند، هستند پزشكاني كه درآمدشان كفاف زندگي پرخرج امروز را نمي دهد. آنان از غيرواقعي بودن تعرفه ها گله مندند. سخن از گراني ويزيت پزشكان كه به ميان مي آيد، پزشك جواني با دلخوري پاسخ مي دهد: «گيلاس كيلويي ۲هزار تومان است. ويزيت پزشك عمومي حتي به اندازه خريد يك كيلو ميوه هم نيست. از اين گذشته، در بسياري از مناطق محروم شهر، پزشكان از همين تعرفه هم به خاطر مشكلات مالي مردم صرفنظر مي كنند.»
همين چند روز پيش بود كه در خبرها خوانديم، پزشك جواني به خاطر مشكلات مالي دست به سرقت مسلحانه زد. هرچند درصدي از پزشكان قديمي و شناخته شده چندان با چنين مقوله هايي آشنا نيستند. به گفته دكتر حسين خدمت، واقعي شدن تعرفه ها ۹۰ درصد از مشكلات پزشكان جوان را حل مي كند. با اين حال درمان در كشور ما گران است. حداقل به نسبت درآمد مردم. در اين ميان بيمه ها كه بايد نقش حمايتي براي مردم بازي كنند، در مواردي آنچنان ناهماهنگ عمل مي كنند كه اغلب پزشكان عطاي قرارداد با بيمه را به لقايش مي بخشند. «همين مشكلات سبب شده، پزشكان براي دستيابي به درآمد مطلوب تر، وقت كمتري براي بيمارهاي خود صرف كنند و در نهايت كيفيت درمان تنزل كند.» اين را دكتر خدمت مي گويد و ادامه مي دهد: «عدم تامين مالي پزشكان، جايگاه آنان را در ميان مردم تنزل داده است.»
سال هاي قبل كه ايران درگير كمبود پزشك بود، آمار پذيرش دانشجو در دانشگاه هاي علوم پزشكي بالا رفت. پس از چندي دانشگاه آزاد نيز با رقم بالاي پذيرش دانشجو به مدد تربيت پزشك آمد. غافل از آنكه پس از چند سالي ازدحام پزشك فارغ التحصيل، مساله اي اساسي در گردونه بهداشت و درمان خواهد بود. اكنون يكي دو سالي است كه زمزمه هاي اعزام پزشك به خارج از كشور به گوش مي رسد، با اين حال اين امر نيز بسيار كند و بطئي پيش مي رود. يكي از پزشكان جوان اين راه حل را نيز درماني موقت مي داند. «بايد آمار پذيرش دانشجو كاهش يابد.»
مناطق محروم فعلا محروم بمانند
مشكل بيكاري پزشكان جوان يك طرف، نياز مناطق محروم به پزشك هم يك طرف.
چندي است مسوولان وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي از نياز مناطق محروم به خدمات پزشك خبر مي دهند. معضلي كه تاكنون حل نشده. دكتر خدمت مي گويد:« وقتي ۹۰ درصد امكانات و مجهزترين آزمايشگاه ها در تهران و چند شهر بزرگ كشور متمركز است رفتن پزشك متخصص به مناطق محروم چه دردي را دوا خواهد كرد؟»
با اين همه پزشكيان وزير بهداشت وعده داده، طرحي را براي جذب پزشكان جوان درمناطق محروم ارايه كند.
حرف هاي تكراري
قرار است امشب مشكلات پشت در بمانند، به همين خاطر رئيس سازمان نظام پزشكي دكتر ظفرقندي در جشني كه به همت سازمان تابعه اش برگزار شده از نقش آفريني بيشتر اين NGO بزرگ خبر مي دهد، گواينكه اين حرف ها هم چندان تازه نيست.
ظفرقندي در جلسه روساي نظام پزشكي هاي سراسر كشور نيز باز از تصويب قانون جديدي گفته بود كه به سازمان نظام پزشكي نقش فراتر از سازماني مشورتي خواهد داد. « با تصويب اين قانون، سازمان نظام پزشكي داراي قدرت و تدبير خواهدشد. »
لازمه هر جشن اينچنيني، معرفي افراد برجسته ونمونه است. با همين توجيه پزشكان نمونه درهر رشته اي معرفي مي شوند. از تمام نام ها نام دكتر مهشيد افشار در ذهنم نقش مي بندد. چه اين پزشك درست چند روز پس از مرگش به پاس يك عمر تلاش در پزشكي قانوني، نمونه شناخته مي شود. لابد قدرداني پس از مرگ هم بخشي از سنت ماست.
چشمان پزشكان جوان به محض ورود به سالن ميان جمعيت مي چرخد. نگاه اغلب آنان بي پاسخ نمي ماند. چه سالن شلوغ رازي در روز پزشك جاي خوبي است براي يافتن همكلاسي هاي قديمي. ساعت از يازده و نيم شب گذشته اما براي بسياري از آنها كه بعد از سال ها دوستان خود را مي بينند، دل كندن از سالن سخت است. «اصلي ترين خاصيت اين جشن ها همين ديدن دوست هاي قديمي است.» اين را يكي از پزشكان مي گويد.