علي دارابي
به سوي خانه خدا مي رويم؛ جسم مان با پرنده اي فلزي و روحمان با پرنده دل. سفري به سوي نور مطلق و هستي محض. سفري كه رمز و راز عبورش چيزي جز از خود گسستن و به دوست پيوستن نيست:
ميان عاشق و معشوق هيچ حائل نيست
تو خود حجاب خودي، حافظ از ميان برخيز
اينك عزم كرده ايم كه از روزمرگي ها و عادت  سخيف هجرت كنيم و به دوران اسارت خود پايان دهيم و اين سفر، مقدمه اي است براي «آزادي معنوي» .حج، حديث «آزادي» و «بندگي» است. بايد از «ماده» گذر كرد و به «معنا» رسيد تا حياتمان رنگ خدا بپذيرد و ديدگانمان نور معنويت يابد.«ما پيامر(ص) را به سوي شما فرستاديم تا شما را زنده گرداند.» (قرآن كريم) حياتي فراتر از حيات مادي در ميان است كه از رهگذر وحي و نبوت حاصل مي آيد. در اولين گام، هدف غايي خويش را رضا و قرب او قرار مي دهم و اميد دارم كه خداوند نيز ياري خود را از من دريغ نكند: «الذي جاهدوا فينا لنهدينهم سبلنا» و آنچه مي خوانيد گزارشي است از رفتن و شدن.
يكشنبه ۲۱/۱۰/۸۲
امروز آخرين روز اقامت ما در تهران است، كاروان شماره ،۱۷۷۲۸ يكصد و چهل نفر هستند. چند روزي در پي مقدمات خداحافظي از جمله حلاليت طلبيدن از اطرافيان بودم. حلاليت خواستن(طلبيدن) از جمله كارهايي است كه قبل از مشرف شدن به خانه خدا بايد انجام داد. كسي كه به مسلماني ظلمي كرده باشد، بايد از او عذرخواهي كند و دل او را به دست آورد و به اصطلاح حلاليت طلب كند، در غير اين صورت حج او پذيرفته نيست. پرواز ساعت ۳۰/۲۳ دقيقه به مقصد مدينه بود. گذشتن از زير قرآن و ريختن كاسه اي پشت سر مسافر، سنت زيباي ايرانيان براي مسافرانشان كه شامل من نيز شد. با حركت هواپيما فكرم را از خانواده برگرفتم و معطوف به مقصد كردم.
دوشنبه: ۲۲/۱۰/۸۲
هواپيما ساعت ۳۰/۲ به وقت محلي عربستان، در فرودگاه پرنس محمد بن عبدالعزيز شهر مدينه به زمين نشست. به سوي هتل محل اقامت يعني هتل ماريوت كه از سلسله هتل هاي زنجيره اي فرانسوي است حركت كرديم. به حرم رفتم. نماز صبح را همان جا خواندم. زيارت پيامبر گرامي اسلام و حضرت زهرا(س) را انجام دادم و براي زيارت ائمه بزرگوار عازم بقيع شريف شدم. بقيع گورستان مدينه منوره است كه در زمان رسول خدا(ص) بسياري از صحابه و پس از رحلت ايشان چهار تن از امامان معصوم و نيز تعدادي از بزرگان تابعين و سادات اهل بيت عصمت و طهارت در آنجا به خاك سپرده شده اند.
حج فرصتي است تا انسان رابطه خود را از تمام متعلقاتش قطع و تماماً متوجه حضورش در آن ساحت مقدس سازد.
سه شنبه ۲۳/۱۰/۸۲
عازم مسجد النبي شدم. ازدحام جمعيت در يك ساعت مانده به اذان ظهر به قدري بود كه جا به سختي پيدا مي شد. پس از خواندن نماز زيارت، عازم بقيع شدم. در بين الحرمين(بين حرم نبوي و بقيع) گروهي از حجاج مالزي با لباس متحد الشكل سبز رنگ حضور داشتند، روحاني گروه در سخنانش از ائمه عليه السلام بسيار ياد و تجليل كرد. يك زائر ايراني از شدت احساسات به سمت آن روحاني رفت و او را در آغوش گرفت.
امسال يك حفاظ نرده اي جلوي قبور ائمه گذاشته اند كه حائل زائران و قبور مطهر است. سخت گيري هايي از سوي سعودي ها براي شيعيان اعمال مي شود كه هر ساله اين سخت گيري ها بيشتر مي شود. مأموران چند لحظه پيش يك ايراني را كه در حال فيلمبرداري بود دستگير كردند.
وهابي ها معتقدند شفيع قرار دادن پيامبر را در پيشگاه خدا و توسل جستن به آن حضرت شرك، كفر و بت پرستي است. وهابي ها در سال ۱۳۴۴ ه.ق در حمله به برخي شهرهاي عربستان قبور پيشوايان و ائمه را تخريب و با خاك يكسان كردند. وهابي ها پس از آن كه به مكه وارد شدند گنبدهاي متعلق به عبدالملك جد رسول خدا و ابي طالب عموي آن حضرت و خديجه همسر آن بزرگوار و همچنين محل تولد پيامبر(ص) و حضرت زهرا(س) را ويران و سپس به مدينه حمله كردند و در هشتم شوال ۱۳۴۴ ه.ق كليه گنبد و بارگاه ائمه(ع) را در داخل بقيع منهدم كرده و ديوارها و صندوق  و ضريحي كه در روي اين قبور شريف بود را به كلي تخريب كردند. از اين قبور به جز قطعه سنگ هايي كه در اطراف قبور نصب شده، اثر و علامتي باقي نماند. تنها حرم پيامبر(ص) در اثر ترس از قيام مسلمانان جهان از تعرض و تخريب مصون ماند كه اگر اين ترس نبود حرم پيامبر اسلام نيز تخريب مي شد.(براي مطالعه بيشتر ر.ك تاريخ حرم ائمه بقيع، محمدصادق نجمي).
در جلسات آموزش احكام، حجت الاسلام سروش مي گويد بين ركن يماني و حجرالاسود ۷۰ تن از انبياء الهي مدفونند. پس از اتمام جلسه به سمت حرم حركت كرديم.
روزنامه عرب نيوز را هر روز در اطاق ها توزيع مي كنند. آن روز صحنه اي از تحصن مجلس شوراي اسلامي دوره ششم را چاپ كرده بود، همچنين تلويزيون ايران(شبكه خبر و جام جم) هم در عربستان قابل ديدن است. وقتي اخبار آن روز را از طريق آن روزنامه عربي و تلويزيون خودمان دنبال مي كردم از تصورهايي كه ممكن بود براي غير ايرانيان درباره وضعيت ايران پيش آيد خجلت زده مي شدم.
چهارشنبه ۲۴/۱۰/۸۲
سومين روز حضورمان در مدينه منوره. نيت، طاهر و پاك بودن از حدث اصغر (كه لازمه آن وضو) و حدث اكبر (كه لازمه آن غسل است)، پاك بودن لباس احرام و بدن و ستر عورت از جمله شرايط اوليه طواف است و اما از واجبات طواف:
(اول): آغاز طواف از حجرالاسود و پايان بردن به حجرالاسود ،(دوم): رعايت حد فاصله ميان مطاف(كعبه و مقام ابراهيم) ،(سوم) هفت شرط (دور) كامل ،(چهارم) شانه چپ به طرف كعبه باشد ،(پنجم) فاصله گرفتن از شاذروان(ششم) داخل كردن حجر اسماعيل در طواف
امروز نيز همچون روزهاي گذشته به نماز، زيارت و قرائت قرآن گذشت.
پنجشنبه ۲۵/۱۰/۸۲
تعداد زائران تركيه، پاكستان، بنگلادش، مالزي، هندي، اندونزي و كشورهاي عربي هر روز بيشتر مي شود.
حضور ۹۴ هزار زائر ايراني در مراسم حج باعث شده است هيچگاه اطراف بقيع خلوت نباشد و هميشه دلسوختگان شيعه پروانه وار بر گرد آن مكان مقدس در چرخش باشند.
پس از نماز مغرب و عشا براي همراهان توضيحاتي در باره مسجدالنبي ارائه كردم. مسجد پيغمبر(ص) در قسمت شرقي مدينه بنا شده و پس از مسجدالحرام، مشهورترين مسجد در تاريخ اسلام است. هنگامي كه رسول خدا(ص) به مدينه رسيد در خانه ابوايوب انصاري منزل گزيد؛ جايي كه شتر وي آنجا خوابيد. زمين مسجدالنبي از آن دو يتيم بود و در آنجا خرما خشك مي كردند. رسول خدا(ص) آن را به مبلغ ده دينار از ولي دو طفل خريدند و مسجد را در آن ساختند. مساحت زمين در آن روز حدود ۲۰۷۱ مترمربع بوده است. در ساختن بناي اين مسجد شخص پيامبر(ص) شركت داشتند. ساخت مسجدالنبي در زمان پيامبر(ص) ۷ ماه طول كشيد. در داخل مسجدالنبي صفه يا ايوان مانندي وجود دارد كه مهاجران اسلام در آن جا به سر مي بردند. اين دسته از مسلمانان به اهل صفه معروف شدند.در مسجد نبوي ستون هايي است كه هر يك نامي خاص دارد. هشت ستون به رنگ سفيد از زمان پيامبر(ص) هنوز باقي است كه عبارتند از:
ستون مخلقه: اين ستون بر جايي نهاده شده كه تنه درخت خرمايي كه پيامبر(ص) به هنگام ايراد خطبه به آن تكيه مي كرد، در آن جا بوده است وپس از آن كه براي آن حضرت منبري ساختند از آن ستون ناله اي برخاست و به همين دليل به آن ستون «حنانه» مي گفتند.
ستون توبه: آن را ستون ابوالبابه نيز مي نامند، پس از شكست بنوقريظه ابوالبابه به خاطر گناهي كه مرتكب شد، مورد بي توجهي پيامبر(ص) و ياران آن حضرت قرار گرفت و سرانجام خود را به ستون مسجد بست تا آن كه آيه اي در پذيرفته شدن توبه او به رسول خدا(ص) نازل شد.
ستون محرس: دركنار اين ستون، علي(ع) مي ايستاد و از رسول خدا محافظت مي كرد. اين ستون را به استوانه علي(ع) نيز مي شناسند؛ زيرا جايگاه نماز آن حضرت بوده است.
ستون وفود: در كنار اين ستون رسول الله(ص) با سران قبائل و هيأت هاي نمايندگي و سياسي ديدار كرده و آنان را به حضور مي پذيرفتند.
ستون سرير: رسول خدا(ص) در كنار اين ستون تختي از شاخه هاي خرما مي گذاشت و شب بر روي آن استراحت مي كرد. زماني كه مسجدالنبي ساخته شد، سه در براي ورود و خروج مردم ساختند، برخي از اصحاب نيز در حاشيه مسجد خانه ساخته و دري به درون مسجد باز كردند، در سال سوم هجرت، قبل از غزوه احد به دستور پيامبر(ص) همه درهاي خانه ها به جز در خانه علي(ع) به مسجد بسته شد. تعداد درهاي مسجد در امتداد زمان تغييراتي يافته است. مشهورترين آنها عبارتند از:۱- باب  الرحمه ۲،- باب جبرئيل ۳،- باب سلام ۴،- باب النساء
با توسعه هاي اخير، مسجدالنبي هم اكنون هفت در دارد.
مسجدالنبي داراي ۲۷ صحن است كه دو صحن آن داراي ۱۲ چادر است كه ارتفاع آنها ۱۴ متر و هر چادر ۱۰ تن وزن دارد، ۹۰ ثانيه طول مي كشد كه چادرها باز و بسته شوند. با ۶ ستون كه وزن هر ستون ۱۰ تن است. گنجايش پاركينگ مسجدالنبي به تعداد ۴۴۴۴ ماشين و تعداد ستون هاي مسجد ۲۱۰۴ عدد است. گنجايش مسجدالنبي هم اكنون بالغ بر ۷۰۰ هزار نفر و ظرفيت پشت بام آن بالغ بر ۹۰ هزار نفر است.
ساعت ۱۰ شب در بين الحرمين دعاي كميل برگزار شد. حضور زائران ايراني در اين دعا و وجود هزاران پليس سعودي در صحنه، نمايشي از قدرت شيعه در آن بلاد بود.
جمعه ۲۶/۱۰/۸۲
تا دو روز ديگر در مدينه ايم و سپس به سوي مكه حركت خواهيم كرد. محمد بايگان مدير كاروان مي گفت كه از ۲۵ ذيقعده تا ۸ ذيحجه كليه مدارس مكه و مدينه تعطيل هستند. ساكنان شهر مدينه در اين ايام ميزبان حجاج كليه بلاد اسلامي هستند. براي خريد سوغاتي به مغازه هاي اطراف هتل طيبه رفتيم در آنجا هزار توماني هاي ايران به وفور در همه مغازه ها مبادله مي شدنيمه شب باران آمده و زمين نمناك بود. صبح زود عازم حريم شديم. هر روز بر تعداد زائران از كشورهاي مختلف با رنگ، نژاد، مليت و زبان مختلف افزوده مي شود، اما همه اينهابه خدا، كعبه، قرآن و حضرت محمد(ص) اعتقاد دارند و اين عامل وحدت چون چتري فراگير همه مسلمان ها را در بر گرفته است.ترك ها با ۱۰۴ هزار نفر بالاترين تعداد زائر با لباس هاي متحدالشكل كرم و طوسي، زنان آنهاكاملاً  پوشيده و پرچم كشور منقوش بر روي لباس هاي آنهاست.
افغان ها با شكل و شمايل خاص خود با لباس هاي افغاني كه معمولاً  يك پتوي كوچك بر سر خود انداخته اند و هكذا پاكستاني ها.
چيني ها با لباس هاي بلند كرم، مشكي و آبي(سه رنگ) مجزا، مرتب لباس خود را عوض مي كردند. خيلي با پرستيژ در حج شركت كرده بودند. آفريقايي ها غالباً  بلند قد، تكيده و لاغر، سيه چرده و هر چند معدودي در ميان آنها چاق و فربه. مالزي ها آرام و صبور، منظم با قد و قواره كوتاه و ايراني ها كه اكثر بانوان با چادر مشكي و مردان با كت و شلوار طوسي و سرمه اي كه شكل و شمايل خوبي به كاروان ايراني ها داده است.از جمله مواردي كه امسال نسبت به گذشته چشمگير بود استفاده از ماسك براي جلوگيري از سرماخوردگي و استفاده از موبايل، اين مزاحم جديد براي زيارت و عبادت بود. متأسفانه چهره هاي جوان كمتر ديده مي شوند و غالباً  حجاج پير و سالخورده هستند. تفاوتهايي كه در احكام خصوصاً  خواندن نماز در بين شيعه و سني وجود دارد برخي همراهان را متعجب ساخته بود.
دوشنبه ۲۹/۱۰/۸۲:
آخرين روز حضور در مدينه. در برابر باب جبرئيل نماز اقامه كرديم و بعد براي وداع به بقيع رفتيم. از ساعت ۱۵ همهمه و ولوله اي در هتل ماريوت برپا شد. همه آماده حركت به شجره شده بودند. مسجد شجره در فاصله يك فرسنگ و نيم از مدينه قرار داشته كه اكنون باگسترش شهر، اين مسافت كمتر شده است. چون درخت كناري در كنار مسجد بود، اين مسجد به نام «شجره» معروف گرديده است. اهميت اين مسجد بيشتر در آن است كه رسول خدا(ص) در عمره حديبيه، عمره القضاء و در حجه الوداع، در آنجا محرم شد. هم اكنون حاجيان ايراني كه پيش از اعمال عمره به مدينه مي روند، در مسجد شجره احرام مي بندند.
بسياري از زنان و مردان احرام سفيد يك دست را بر تن كرده بودند و تا ساعتي ديگر همه محرم مي شدند. كاروان ما اذان مغرب به شجره رسيد.
نماز مغرب و عشاء را خوانديم و تلبيه گفتيم «لبيك،  اللهم لبيك، لبيك لاشريك لك لبيك، ان الحمد و النعمه لك و الملك لا شريك لك لبيك» حال و هواي معنوي خاصي همه را گرفته بود. خيلي ها گريه مي كردند. پس از نماز كاروان به سوي مكه حركت كرد. فاصله مدينه تا مكه ۴۵۰ كيلومتر است.
مكه _ سه شنبه ۳۰/۱۰/۸۲:
در قرآن كريم از مكه به نام هاي زير ياد شده است: بكه (آل عمران _ ۹۶)، ام القري(انعام _ ،۹۲ شورا ۷۷)، بلد (بلد- ۱)، بلد امين (تين -۳)، البلده(نمل- ۹۱)، حرم امن (قصص _ ،۵۷ عنكبوت- ۶۷). مكه، ام القري و مركز ظهور دين اسلام است و گذشته از شرافت و قداستي كه از آغاز خلقت و به خصوص اززمان حضرت ابراهيم(ع) داشت، نخستين آيه هاي قرآن كريم نيز در آنجا بر رسول خدا(ص) فرود آمد و نيز آنجا زادگاه آن حضرت، امير مؤمنان(ع) و فاطمه زهرا(س) است.هر چند اين شهر از هزاران سال پيش به قداست معروف بوده اما به فرموده قرآن كريم، نخستين شخص ابراهيم(ع) بود كه خانواده خود را در اين سرزمين بي آب و علف جاي داد.پس از رسيدن به شهر مكه به محل اسكان خود رفتيم، وضو گرفتيم و عازم مسجدالحرام شديم. مسجدالحرام مسجدي است كه گرداگرد كعبه قرار دارد و قديمي ترين و معروفترين مسجد در تاريخ اسلام به شمار مي رود. پس از رحلت رسول گرامي(ص) مردم خانه هاي خود را نزديك به كعبه مي ساختند، سپس در دوران خلفا از آن جلوگيري كرده و به تدريج بر مساحت مسجد افزودند به شكلي كه هم اكنون حدود يك صدوهشتادهزارمترمربع مساحت دارد. شصت ودو در بزرگ و كوچك براي آن ساخته اند؛ سه در اصلي و بزرگ آن به نام هاي «باب العمره» ، «باب السلام» و «باب ملك العزيز» معروف است و بر هر يك دو مناره به ارتفاع ۹۲ متر با قاعده اي به ابعاد ۷در۷ متر قرار دارد و بر تارك هر مناره، هلالي به ارتفاعي ۶/۵ متر از برنز طلاكاري است. هفتمين مناره مسجد بر در «باب الصفا» است. دو مناره بزرگ نيز هر يك به ارتفاع ۸۹ متر در كنار ديگر مناره ها است، بدين ترتيب تعداد آنها به نه عدد رسيده است. مسجد با وسعت فعلي گنجايش حدود ۸۲۰هزار نمازگزار را دارد.پس از اقامه نماز صبح اعمال حج را به جا آورديم. نيت، هفت بار طواف كعبه، دو ركعت نماز پشت مقام ابراهيم، هفت بار سعي صفا و مروه و تقصير.فشار جمعيت بارها و بارها طواف مان را با مشكل روبه رو مي كرد. در جريان طواف امروز، پايم به پاي يك زائر تركيه خورد و جاي آن مقداري كبود شد. درد پا و رفتن به پيش دكتر بختياري پزشك كاروان موجب آشنايي بيشتر بين ما شد. او تخصص بيهوشي دارد و اين دومين بار است كه به عنوان پزشك كاروان به حج مي آيد. مي گويد از سياست خوشش مي آيد ولي به شدت از ورود به عرصه سياست برائت مي جويد و...
دكتر بختياري كه از زاويه نگاه يك پزشك به برخي مسائل حج مي نگرد در خصوص وضعيت پزشكي حجاج ايراني معتقد است كه حجاج بايد از مدتها قبل تحت نظر پزشكان قرار گيرند و معاينات دقيقي بر روي آنها صورت گيرد. كاهش و كنترل قند خون و فشار براي آنهايي كه با اين مشكلات روبه رو هستند از ضروريات است و همچنين سرماخوردگي حجاج به علت خستگي بيش از حد و مستهلك شدن انرژي شان را رايج ترين بيماري در حج مي داند.
ادامه دارد