سعيده امين 
كمي بيشتر از 80 سال سن دارد و شايد از بسياري از ساكنان كهريزك سالمندتر است. بانويي است سرزنده كه حاضر نيست در مقابل چشمان خبرنگار و عكاس ما روي ويلچير بنشيند. به سختي راه مي  رود اما راست قامت است، شايد به سختي قامت راست مي  كند. پرستارش كه در واقع دخترش نيز هست مي  گويد: مادرم دوست ندارد شما او را با صندلي چرخدار ببينيد.
روي يكي از صندلي ها مي  نشيند و باجديت دلسوزانه اي به تك تك سوالات پاسخ مي  گويد. شنوايي، بينايي و هوشياري كامل دارد. سالمند است اما پير نيست. خانم بهادري زاده، رئيس هيات مديره آسايشگاه معلولان و سالمندان كهريزك است و در ضمن، رياست NGO گروه بانوان نيكوكار ايران و خارج از كشور را بر عهده دارد.
از كودكي در خانواده اي نيكوكار بزرگ شده است. خودش مي  گويد كه خانه ما پايگاه امور خيريه بود. از 30 سالگي خود به تنهايي مديريت يك گروه خيريه را بر عهده گرفت و زماني كه كهريزك فقط يك پرسنل داشت و كمتر از 6 نفر ساكن، همكاري خود را با كهريزك آغاز كرد. آن موقع آسايشگاه يكهزارمترمربع زمين بود و يك بنا و خانم بهادري زاده شاهد بود كه چطور پرسنل به يكهزار نفر رسيد و مساحت آسايشگاه به 400 هزار مترمربع.
وضعيت سالمندان در ايران چطور است؟
خيلي بد
بيشتر توضيح بدهيد
براي اينكه در ايران براي آينده سالمندان هيچ فكري نشده است، نه خودشان اين بينش را داشتند كه فكر آينده خود را بكنند و نه جامعه براي سالمندان جايگاهي در نظر گرفته است.
سالمندان ما چه بينشي بايد براي آينده مي  داشتند؟
اكثر سالمندان ما، حتي آنهايي كه قبلا توانايي اقتصادي داشتند، در جواني تمام اموال خود را براي جلوگيري از دعواي ارث و ميراث پس از مرگ بين فرزندان خود تقسيم كردند. آنها دست خود را خالي كردند به اميد اينكه در آينده نزد يكي از فرزندان خود بمانند، اما بچه ها وقتي بزرگ شدند يا به خارج مي    روند يا از زير بار مسووليت نگهداري از آنها شانه خالي مي    كنند. همين والديني كه الان شما در اينجا مي    بينيد، روزي تمام دارايي خود را به فرزندانشان بخشيده اند.
خب، گاهي پدر و مادرها مجبورند چنين كاري را بكنند، چون ديده اند كه فرزندان پس از فوت والدين بر سر ارث و ميراث چه مي  كنند.
خب اين نوع نگاه درست نيست. اين نوع نگاه سالهاست كه امتحان خود را پس داده است. پدر و مادرها مي  توانند هنگام تقسيم ارث بخشي را به فرزندان ببخشند، در حدي كه دست خودشان خالي نماند.
وضعيت نابسامان سالمندان آيا فقط مربوط به نگهداري از آنان مي  شود؟
خير، مربوط به تمام جنبه هاي زندگي است. در خانه وسايل و امكانات زندگي راحت براي سالمندان نيست. منازل آسانسور ندارد و گهگاه سالمندان مجبورند براي رسيدن به خانه 40 تا 50 پله را طي كنند و چون به لحاظ جسمي توانايي آن را ندارند، لذا عملا در خانه محبوس مي    شوند يا در رابطه با استفاده از سرويس بهداشتي، واقعا اغلب خانه ها تجهيزات مورد نياز براي سالمندان را ندارند.
در سطح جامعه چطور؟
در جامعه كه وضعيت بسيار بدتر است. هيچ امكاناتي براي افراد مسن تعبيه نشده است. نه در سرويس هاي حمل و نقل شهري، نه در ادارات كه سالمندان پس از بالا و پايين رفتن از 50-40 تا پله براي گرفتن دو تا امضا اين اتاق تا آن اتاق را طي كنند يا در بيمارستان ها حتي يك پزشك يا بخش ويژه سالمندان وجود ندارد. پزشكان براي ويزيت سالمندان آموزش هاي لازم را نديده اند. در كشورهاي توسعه يافته در هر ارگان و اداره اي يك فرد جوان مامور است كه امور سالمندان را بر عهده بگيرد يا در خيابان ها، پل هاي عابر پياده نفس جوانان را مي  برد چه رسد به سالمندان، پياده روها بسيار ناهموار است.
اشاره كرديد به اينكه ما پزشك ويژه سالمندان نداريم. منظورتان چست؟
خب معاينه و رسيدگي به سالمند با كودك يا جوان بسيار فرق مي   كند.
يك سالمند بايد همواره تحت نظر پزشك باشد. پرستاران، چه آنهايي كه در بيمارستان كار مي  كنند و چه آنهايي كه در منزل از سالمندان نگهداري مي  كنند، عملا براي اين كار آموزش نديده  اند. يك پرستار ساعت ها بايد دوره فوريت هاي پزشكي را ديده باشد اما در ايران پرستاري از سالمند يك شغل پست محسوب مي  شود كه افراد از روي ناچاري به آن مشغول مي  شوند.
در قديم حرمت پيران حفظ مي شد، اما امروز اين حرمت شكسته شده است. بايد هم به جوانان و هم به پيران آتيه را بفهمانيم. به جوانان بگوييم كه تو 40 سال ديگر مي شوي سالمند و به سالمندان بگوييم كه سالمندي تعطيل شدن زندگي نيست، بلكه مرحله اي از آن است.
اگر سالمندي توام با توانمندي باشد، هيچ مشكلي نيست وگرنه سالمندي بدون توانمندي بدبختي است.
شما رئيس گروه بانوان نيكوكار ايران و خارج از كشور هستيد. اين گروه چه كساني هستند؟
اين گروه متشكل از 2 هزار بانوي نيكوكار در خارج و داخل كشور است و وابسته به آسايشگاه معلولان و سالمندان كهريزك فعاليت مي كند كه 350 نفر از اعضاي آن در 3 كشور انگليس، كانادا و ايالات متحده آمريكا فعاليت مي كنند.
نحوه كمك رساني اين گروه چگونه است؟
بايد به جوانان بگوييم كه 40 سال ديگر سالمند مي شوند و به سالمندان بگوييم سالمندي پايان زندگي نيست، بلكه مرحله اي از آن است
اين گروه در داخل و در خارج كار جذب كمك هاي عاطفي، خدماتي، آموزشي و اقتصادي را برعهده دارد. دفتر كار ما در خيابان باغ فردوس تجريش است. نحوه كمك رساني هم اين طور است كه در خارج از ايران در هر يك از اين كشورها در آستانه عيد نوروز، سالي يكبار بازارچه خيريه برگزار شده و عوايد آن به حساب آسايشگاه كهريزك واريز مي شود.
چه اجناسي در بازارچه فروخته مي شود؟
همه چيز، از صنايع دستي ايراني تا مواد غذايي، كيك و شيريني و غذاهاي ايراني.
پس عملا سالي يكبار است؟
نه، چون همين جمعيت خيرين ما در خارج از كشور ماهي يكبار در خانه يكي از اعضاي مجلس سخنراني و ميهماني برگزار مي كنند و بخشي از كمك هاي مالي نيز در آنجا گردآوري مي شود. همچنين برخي از اعضاي فعال ما ضمن تماس با مراكز خيريه، كارخانه ها و شركت هاي اقتصادي، به جمع آوري اعانه مي پردازند. شايد مجموع اينها در سال مبلغ قابل توجهي نباشد اما خيرين ما بعدها باني انجام كاري در كهريزك مي شوند.
باني چه كارهايي؟
ببينيد در كهريزك آجر روي آجر بنا نشده، مگر اينكه براي آن باني پيدا شده است. گاهي يكي از اعضا براي نذري يا براي خيرات يكي از عزيزان از دست رفته خود، پول يا كالايي را به آسايشگاه مي بخشد كه در سال مبلغ قابل توجهي مي شود.
بانوان نيكوكار در ايران چه كارهايي مي كنند؟
خب، كمك بانوان نيكوكار در ايران بسيار قابل توجه است. كهريزك در 4 فصل سال، 4 بازارچه خيريه را با همكاري بانوان نيكوكار برگزار مي كند. همچنين بانيان خيرات در ايران بسيار زيادند و حدود 82 درصد هزينه آسايشگاه را تامين مي كنند.
پس گروه بانوان نيكوكار در اصل كار يك NGO را مي كند؟
بله، گروه ما به عنوان يك NGO در سازمان ملل به ثبت رسيده است، حتي مقام مشورتي را به دست آورده ايم. گروه ما از معافيت مالياتي برخوردار است و سازمان ملل همواره فعاليت اين گروه را در خارج و داخل كشور زير نظر داشته است. سازمان ملل وقتي موفقيت ما را در كارمان ديد به ما يك مقام مشورتي اقتصادي و اجتماعي به نام EKZOK داد. ما با اين سمت مي توانيم در كنفرانس هاي بين المللي در نيويورك شركت كنيم و در امور اقتصادي و اجتماعي سالمندان به عنوان مشاور نظر بدهيم.
چه برنامه هايي را براي سالمندان در ايران اجرا كرديد؟
ما در سال 1379 اولين كنفرانس بين المللي سالمندي را در ايران برگزار كرديم كه بسيار موفق بود و در آن 35 نماينده اروپايي و آمريكايي و آسيايي به ايران آمدند و مقالات علمي خود را ارايه دادند. اين گروه همچنين از آسايشگاه سالمندان كهريزك كه با درآمد خيريه اداره مي شود نيز بازديد كردند.
دستاورد اين كنفرانس چه بود؟
البته بزرگترين آن اين بود كه آسايشگاه خيريه كهريزك را به عنوان بزرگترين آسايشگاه خيريه در تمام دنيا به مردم شناساند. تبادل نظر با كشورهاي پيشرفته دنيا براي ساماندهي سالمندان و استفاده از تجارب آنها و گردآوري آن به صورت كتاب بسيار ارزنده بود.
از فعاليت هاي مردمي گروه براي ما مي گوييد؟
اين گروه در سال 1369 مطابق با زلزله رودبار و رستم آباد اقدام به تاسيس خانه كودك و مادر كرد كه 600 كودك بي سرپرست را تحت پوشش قرار داد كه 170نفر از آنان الان بزرگ شده اند و از كمك هاي خيرين بي نياز هستند. هزينه زندگي 600 كودك به صورت خودياري در محل زندگي خود بدون اينكه از بستگان و شهرشان دور شوند، توسط خيرين تامين شد. در زلزله بم نيز تاكنون 400 كودك تحت پوشش خانه كودك و مادر قرار گرفتند كه تعدادشان روز به روز بيشتر مي شود.
هزينه تمام اين امور از كجا تامين مي شود، صرفا از طريق خيرين؟
۸۲ درصد هزينه اينها از طريق بانيان و خيرين است. 17 درصد آن از طريق بخش هاي دولتي چون سازمان بهزيستي، كميته امداد امام، بانك ها، هلال احمر و رياست جمهوري تامين مي شود. يك درصد هم حقوق برخي از سالمندان اينجا است، چون تعدادي از آنها در جواني بيمه بودند و حقوق بازنشستگي دارند. از طرفي نگهداري تعدادي از افراد اينجا رايگان نيست.
ماهي چقدر از آنها مي گيريد؟
بستگي دارد. بيشتر بسته به همت عالي است، اما 10 الي 20 هزار تومان، اما در نهايت ما هنوز 100 ميليون تومان در اينجا كسري داريم.
هر معلول يا سالمند چقدر هزينه نگهداري مي خواهد؟
دقيقا 225 هزار تومان در ماه. بيشتر از يك دوم آن حقوق پرسنل است و كمتر از يك دوم آن نيز خرج پوشاك و خوراك و درمان هر يك از ساكنان است.
اينجا چقدر ظرفيت دارد؟
در حال حاضر ظرفيت آسايشگاه به 1600 نفر رسيده است و پرسنل نيز هزار نفر هستند.
شنيده ايم كه فاز دوم كهريزك نيز در كرج در حال راه اندازي است.
بله، متقاضي زياد است و ما درصدديم كه فاز دوم را با كمك همين خيرين راه اندازي كنيم.
متشكريم.