سه شنبه ۲۲ دي ۱۳۸۳ - سال سيزدهم - شماره - ۳۶۰۹
آرمانشهر
Front Page

جاي خالي ترابري سبز در ايران
زمين در آغوش ريل ها
استفاده از حمل ونقل ريلي به جاي جاده اي مي  تواند به عنوان روشي براي كاهش اثرات زيست محيطي مورد استفاده قرار گيرد
027738.jpg
در مورد مصرف سوخت و هزينه هايي كه اقتصاد ايران از بابت مصرف زياد فرآورده هاي نفتي متحمل مي  شود، مطالب زيادي گفته شده است. ناچيز بودن قيمت فرآورده هاي نفتي در ايران نسبت به قيمت هاي جهاني اين محصولات موجب مصرف بيش از اندازه اين فرآورده ها در كشور مي  شود.
تحليل هاي مختلفي در مورد مقايسه مصرف سوخت در دو بخش ريلي و جاده اي وجود دارد. برخي از اين تحليل ها نسبت مصرف در دو بخش را بسيار كمتر از نسبت هاي 1 به 7 مي  دانند و اينگونه استدلال مي  كنند كه در مقايسه مصرف در يك مسير نمونه يا براي يك وسليه نقليه نمونه، مسير نسبت مصرف در حدود 1 به 2 يا 1 به 3 به دست خواهد آمد. اين تحليل ها اگرچه با در نظر گرفتن فروض آن صحيح است اما نكته اي كه در اين مورد ناديده انگاشته شده اتلاف گسترده انرژي در بخش حمل و نقل جاده اي است. اتلاف انرژي در بخش حمل و نقل جاده اي بسيار زياد بوده و شامل اتلاف در بخش هاي بارگيري، تخليه، حركت وسيله نقليه به منظورهايي به غير از حمل  بار يا مسافر و... مي شود. با در نظر گرفتن اين اتلاف نسبت مصرف به ارقام ارايه شده 1 به 7 خواهد شد، بنابراين استفاده از اين نسبت معقول خواهد بود.
حمل و نقل كه جزو بخش هاي خدماتي است داراي بالاترين مقدار مصرف انواع سوخت هاي مايع در كشور است.آلودگي ناشي از مصرف سوخت در دو بخش جاده و ريل ارتباط مستقيم با مقدار و كيفيت سوخت مصرفي خواهد داشت.
با توجه به تفاوت حجم مصرف سوخت در دو بخش جاده و ريل، ميزان توليد  آلاينده ها نيز ارتباط مستقيم با آن خواهد داشت. در اين حال براي آنكه مقايسه مناسبي از جاده و ريل امكانپذير باشد، مي  توان ميزان توليد را به ازاي واحد حمل به دست آورد. كيفيت مصرف سوخت يكي ديگر از عوامل موثر در توليد آلودگي محيط زيست است. با توجه به آنكه وسايط نقليه مختلف، آلودگي هاي متفاوتي دارند، ميزان توليد آلاينده ها را بايستي با در نظر گرفتن نوع و گروه وسايط نقليه و همچنين نوع سوخت آن به دست آورد.
سوخت هاي مختلف ، آلوده كننده هاي مختلفي را توليد مي  كنند به عنوان مثال آلاينده هاي ناشي از بنزين و گازوئيل گرچه شباهت زيادي دارند اما نسبت توليد هر يك نسبت به نوع سوخت و همچنين نوع وسايط نقليه متفاوت است.
با افزايش سهم خدمات حمل و نقل ريلي مي  توان اثرات مخرب فعاليت هاي اقتصادي را به حداقل رساند
هزينه هاي زيست محيطي 
به جز هزينه هايي كه در نتيجه انتشار آلاينده هاي زيست محيطي همه ساله از سوي بخش حمل و نقل زميني بر اقتصاد كشور تحميل مي  شود، هزينه هاي ديگري نيز وجود دارند كه به طور مستقيم يا غيرمستقيم محيط زيست را تحت تاثير منفي قرار مي  دهد. دو بخش مهم از اين هزينه ها عبارتند از:
۱هزينه هاي ناشي از اشغال زمين: عبور خطوط ريلي و جاده اي از مناطق مختلف موجب اشغال بخشي از زمين مي  شود كه در پاره اي از مواقع به دليل ارزش پايين زمين قابل چشمپوشي است، همانند خطوط ريلي كه از نواحي بياباني، شور ه زار ها و ... مي  گذرد، اما در بسياري از مواقع نيز محيط عبور خطوط ريلي و جاده اي جزو باارزش ترين اكوسيستم هاي طبيعي نظير جنگل ها، مراتع، جلگه ها و كوهپايه هاي حاصلخيز است كه ايجاد تاسيسات حمل و نقل نظير احداث خطوط، ايستگاه ها و... مي  تواند سبب آسيب رساندن به آن شود. محاسبه كمي اين هزينه ها به دليل متفاوت بودن ارزش اقتصادي زمين هاي محل عبور خطوط متفاوت است، اما مي  توان با يك محاسبه ساده به نتايجي دست يافت.
براي برآورد مقدار زمين هاي اشغال شده توسط بخش هاي حمل ونقل زميني مي  توان از آمار حمل ونقل جاده اي كه در آن طول خطوط مختلف اعم از بزرگراه ها، آزادراه ها، خطوط اصلي، خطوط عريض، خطوط فرعي، خطوط شني و... وجود دارد كه مي  توان حريم هر يك از مسيرها را تعيين كرد. مجموع حريم اشغال شده توسط جاده حدود 680 كيلومتر مربع است در حالي كه در بخش ريلي اين حريم حدود 115 كيلومتر مربع است.
۲ هزينه آلودگي صوتي: آلودگي صوتي نيز از ديگر موارد آلاينده محيط زيست است كه در هر يك از بخش هاي جاده و ريل وجود دارد. اين هزينه ها نيز به دليل فقدان اطلاعات، قابل كمي كردن نيست. اطلاعات اوليه نشان مي  دهد كه هر يك از وسايط نقليه موتوري در بخش حمل ونقل زميني به طور متوسط حدود 80 دسي بل آلودگي صوتي ايجاد مي  كنند، در حالي كه هر لكوموتيو حدود 120 دسي بل آلودگي ايجاد مي  كند. اين ارقام مربوط به هر بار فعاليت وسيله نقليه است كه در شرايط احتساب تعداد دفعات وسايط نقليه جاده اي و ريلي آلودگي صوتي بخش جاده اي بسيار بيشتر از بخش راه آهن خواهد بود.
و در نهايت...
غالبا محاسبه فيزيكي تخريب ايجاد شده بسيار دشوار است و تبديل تخريب به واحد اقتصادي پول مشكلات عديده را به دنبال خواهد داشت. بنابراين دروني كردن هزينه هاي خارجي اثرات زيست محيطي حاصل از مصرف انرژي در معادله قيمت تمام شده كاري بس دشوار است. با توجه به اينكه ميزان مصرف سوخت در حمل و نقل ريلي كمتر از حمل ونقل جاده اي است، استفاده از حمل ونقل ريلي به جاي جاده اي مي  تواند به عنوان روشي براي كاهش اثرات زيست محيطي مورد استفاده قرار گيرد. براي محاسبه سودمندي راه آهن براي اقتصاد كشور بايد به موضوع صرفه جويي در مصرف سوخت نيز توجه كرد و يارانه هاي دولت هدفمند و به تناسب صرفه جويي در مصرف سوخت در اختيار راه آهن قرار گيرد. اگر چنين اقدامي صورت گيرد، راه آهن به عنوان يك نهاد سود آور براي اقتصاد كشور مطرح خواهد شد.
همچنين با توجه به اينكه اگر هزينه هاي اجتماعي ناشي از ارايه خدمات حمل و نقل را در محاسبات مربوط به قيمت تمام شده بتوان لحاظ كرد، در آن صورت نرخ خدمات حمل و نقل ريلي در مقابل جاده اي كاهش يافته و در نتيجه سهم حمل و نقل ريلي نيز از كل بخش افزايش خواهد يافت. در نهايت به اين نتيجه خواهيم رسيد كه با افزايش سهم خدمات حمل و نقل ريلي مي  توان اثرات مخرب فعاليت هاي اقتصادي را به حداقل رساند ، امكان بهبود استاندارد زندگي مردم را فراهم و در عين حال از وارد آمدن خسارات غيرقابل جبران برآيندگان ممانعت كرد.

مسجد فخر، تلفيقي از چند معماري
مسجد از جمله اماكني است كه هيچگاه تهران بدون آن نبوده است. در واقع شهري به نام تهران سراغ نداريم كه در آن مسجد، حرف اول را در ميان اين همه ساختمان نزده باشد. در تهران قديم، مسجد يعني محل جمع شدن و به دين و دينداري پرداختن. درباره مسجد در تهران قديم زياد گفته ايم و اين  بار مسجد فخر كه به تازگي در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيد.
اثر تاريخي مسجد فخر امين  الدوله، از جمله آثار ارزشمند معماري مذهبي اواخر دوران قاجاريه به شمار مي آمد. در كتيبه كاشيكاري سردر اين بنا نوشته شده: اين مسجد به نام حاج ميرزا علي خان امين الدوله صدر اعظم در تاريخ 1324 شمسي ساخته شده است. اما در واقع سازنده و باني مسجد خانم اشرف اميني ملقب به فخر الدوله دختر مظفرالدين شاه قاجار بوده و مسجد را به اسم همسر خود حاج ميرزا علي امين الدوله ساخته كه بعدها مردم مسجد را به احترام باني آن، مسجد فخر ناميدند.
بناي تاريخي مسجد فخر در سال 1324 خورشيدي توسط نيكلاي ماركوف، معمار معروف روسي، ساخته شد. نماي اين مسجد از آجر با كتيبه هاي كاشي معرق ساخته شده و ورودي ها از دو سمت وطرفين پيش بيني شده اند. در محور نما هشتي پيش  آمده اي قرار گرفته كه در انتهاي گوشه هاي فوقاني آن چهار منار كوچك طراحي شده است. فضاي داخلي بنا داراي يك بخش مركزي يا گنبدي است كه روي چهار جفت ستون متقارن قرار گرفته گنبد اوليه بنا كم ارتفاع بوده و گنبد فعلي بعدها به بدنه اضافه شده است. پلان متفاوت و قرارگيري خانه در وسط آن منطبق با الگوهاي رايج مساجد پيشين ايراني نيست و گنبد خوابيده اوليه بنا مبين اين موضوع است.
طرح مسجد آميزه اي از اصول معماري فرنگي دوره قاجار و معماري ايراني است كه در هندسه و تركيب اصلي آن گرايش به پلان پرستشگاه هاي بيزانس ديده مي شود و استفاده از منارهاي كوچك كه در اين بنا به چشم مي خورد اين موضوع را تاييد مي كند.
اين مسجد تاريخي كه به صورت هيات امنايي اداره مي شود. در خيابان شهيد محسن مشكي فخر الدوله و در نزديكي تقاطع اين خيابان با خيابان بهارستان واقع شده است.

زاويه ديد
GPS و اين بار پيش  بيني زلزله 
027744.jpg
مهندس اميرحسين مالمير
يك سال و يك روز بعد از زلزله 3/6 ريشتري در بم كه جان هزاران انسان را گرفت، زلزله اي مهيب تر اين بار بخشي ديگر از كره زمين را به شدت لرزاند و ده ها هزار جان ديگر را به كام نيستي فرو برد تا باز هم تشويش و دلهره از حادثه اي كه هيچ پيش علامتي ندارد و ناگهان فرود مي آيد، در دل ها بيشتر ريشه بدواند.
زلزله، فاجعه اي چند ثانيه اي كه بي خبر از راه مي رسد و همه چيز را زير و رو مي كند و مي رود و تا به حال جز نظرياتي درباره حس ششم حيوانات و برخي حرف هاي طالع بينان، نظر و ايده قابل تاملي درباره پيش بيني زلزله و پيشگيري از خرابي ها و تلفات آن ارايه نشده، اما علم نقشه برداري همراه با فن آوري سيستم موقعيت جهاني GPS مي تواند تا حدودي حركات پوسته هاي زمين را به منصه ظهور رسانده و هر تغيير غيرطبيعي را اعلام كند.
استفاده از ايستگاه هاي GPS با در نظر گرفتن ويژگي هايي از قبيل انجام مشاهدات همزمان، وسعت زياد منطقه تحت پوشش و سرعت بالاي دريافت و تحليل اطلاعات از يك سو و دقت بالاي آن يك ميليمتر در يك كيلومتر از سويي ديگر، امري بديهي به نظر مي رسد و گواه اين مدعا برداشت هاي اطلاعاتي 24 ساعته از بيش از 300 ايستگاه دايمي GPS مستقر در سراسر جهان است كه علاوه بر تعيين موقعيت دقيق ماهواره ها و سرعت آنها، پارامترهاي دوران زمين و ... و با دانستن اين امر كه هرچند ايستگاه روي يك صفحه تكتونيكي قرار دارند، مي تواند در تعيين حركات پوسته اي زمين هم نقش ايفا كند.
از سويي ديگر اين نكته را نيز بايد در نظر داشت كه اگر حداكثر نسبت تغييرات و جهت در يك دوره زماني مشاهدات از مقدار مشخصي تجاوز كند، احتمال وقوع زلزله بين يك تا 6 ماه آينده وجود دارد، بنابراين تغييرات در شبكه هاي سه بعدي كه مثلثي شكلند و رئوسشان ايستگاه هاي ثابت GPS هستند، اگر از Part per milion 01PPM يك در ميليون كه مقدار طبيعي جابه جايي صفحات زمين است بيشتر شود، احتمال وقوع زلزله اي با قدرت بيش از 6 ريشتر در ماه هاي آتي در منطقه مورد مطالعه وجود دارد جالب است كه جزيره سوماترا به خاطر زلزله 9/8 ريشتري اخير بيش از 30 متر جابه جا شده است استفاده از اين روش كه در ژاپن به واسطه وضعيت زلزله خيزي فوق العاده اش در صدر توجهات قرارگرفته باعث شد تا في المثل در بهار سال 2003 با تغييرات غير طبيعي در مركز اين كشور جزيره اي، زلزله اي در اواخر بهار پيش بيني شود كه اتفاقا، اتفاق افتاد.
بدين ترتيب با مشاهدات روزانه و مقايسه هاي آماري با حركات ماه ها و سالهاي قبل و رسم نموداري آنها و توجه به فشردگي زمين در جهت تغييرات منفي و بازشدگي آن در جهت تغييرات مثبت و دوران و انتقال صفحات، هرگونه تغييري كه تعادل را برهم زده و باعث شكست گسل ها و صفحات زيرين زميني شود، هويدا مي شود. استفاده از اين سيستم و صرف هزينه مناسب در كشور ما با دانستن اينكه صفحه تكتونيكي فلات ايران تحت فشار صفحه عربستان كه به دليل گسترش كف درياي سرخ و جدايي عربستان از آفريقا از جنوب غربي نيرو وارد مي كند و ايران را كه بين اين صفحه و صفحه توران كه در شمال شرقي واقع است، فشرده مي كند و باعث كوتاه شدن فلات ايران در امتداد شمال شرقي جنوب غربي و رانده شدن آن به سمت شرق مي شود، بسيار شكننده شده و نقاط زيادي را در حاشيه شمالي و جنوبي و شرقي زلزله خيز كرده است، طوري كه به طور متوسط روزانه بيش از 22 زلزله در كشور روي مي دهد، بسيار موثر و پيشگيرانه است چون زلزله مرگبارترين حادثه طبيعي در ايران است و تقريبا هر يك دهه، شهري پرجمعيت را در مناطق مختلف زير و رو مي كند و هزاران كشته بر جاي مي گذارد. پس ايجاد شبكه هايي با رئوس دايمي GPS كه تعدادشان با توجه به گستره پراكندگي زلزله مي تواند متغير باشد و تحليل روزمره اطلاعات آنها و مقايسه با صفحات جانبي به خصوص بعد از زلزله اخير سوماترا كه علاوه بر تغيير وضعيت دوراني زمين، تمامي صفحات تكتونيكي جهان را تحريك كرده در يك پيش بيني تماما علمي زلزله موثر است، گرچه همواره نبايد از مقاوم سازي و آمادگي دايمي چشم پوشي كرد.
عضو هيات علمي گروه نقشه  برداري دانشگاه آزاد

تاكيد شهرداري تهران در عمليات خاكبرداري
027732.jpg
واحد مركزي خبر شايد بايد زودتر از اين اتفاق مي افتاد. حوزه معاونت خدمات شهري شهرداري تهران طبق اطلاعيه اي كه خطاب به مهندسان ناظر و مجريان پروژه هاي ساختماني صادر كرده گفته است: نظر به مسووليتي كه در قبال حفظ جان شهروندان تهراني همواره وجود دارد، رعايت نكات ويژه به منظور تامين ايمني شهروندان در بافت هاي فرسوده شهري به هنگام اجرا و ساخت پروژه هاي ساختماني الزامي است.
البته در اين اطلاعيه ضمن اينكه وقوع حوادث تاسفبار جاني براي رهگذران در هنگام عمليات خاكبرداري ساختمان ها با توجه به فرا رسيدن فصل زمستان و بارش برف كه موجب مرطوب شدن زمين مي شود پيش بيني شده، تاكيد شده مالكان ساختمان هايي كه خصوصا در طرفين آنها بناهاي قديمي و فرسوده وجود دارند موظفند شرايط سازه نگهبان را كه برابر نقشه به تصويب آن منطقه رسيده است كاملا اجرا كنند.
ضمنا در پايان اين اطلاعيه ذكر شده كه مهندسان ناظر و مالكان پروژه هاي ساختماني موظفند در صورت احتمال ريزش يا لغزش ديوارها هنگام عمليات گودبرداري با نصب شمع، سپر و معماري محكم نسبت به حفاظت ديواره ها اقدام موثر و لازم را عملي كنند تا اصول ايمني و حفاظت كار حين اجرا كاملا رعايت شود.

اعلام اسامي برندگان مسابقه ادبي ترافيك
027735.jpg
عبور و مرور مسابقه ادبي بود كه سازمان حمل و نقل وترافيك شهر تهران، در 3 رشته شعر، داستان و مقاله و در 3 گروه سني برگزار كرده است.
به گزارش روابط عمومي سازمان حمل و نقل و ترافيك تهران، نتايج اين مسابقه پس از داوري انجمن نويسندگان كودك و نوجوان اعلام شده است.
بر همين اساس در رشته شعر، ياسمن خروشان، سيدمهدي غفوريان و فاطمه شريعتي به عنوان برگزيدگان گروه سني الف، نگين شجاعي، جواد اماني مقدم و مريم تاو، برگزيدگان گروه سني ب و پريا احمدي، احسان ناظري و تهمينه حدادي به ترتيب نفرات اول تا سوم گروه ج شناخته شده اند.
همچنين در رشته داستان، محدثه سليماني، سارا حسيني تهراني و بهاره نجفي رتبه اول تا سوم گروه سني الف، عليرضا كاظم زاده، الهام جليليان و پيمان نژادعباسي در گروه سني ب و موسي خسروي مقدم، مرتضي ميناوند و مرضيه مشهدي به عنوان نفرات برگزيده گروه سني ج معرفي شدند.
در رشته مقاله نويسي نيز رامين فرج زاده، يوسف مرادي پور و بهاره نجفي در گروه سني الف، اعظم السادات دولتخواه، سحر صادقي، حديث احمدي در گروه سني ب و حسام كردي، ندا زارعي و روناك حسيني در گروه سني ج به ترتيب نفرات اول تا سوم شدند. لازم به ذكر است جوايز برندگان روز دوشنبه 28 دي ماه راس ساعت 30:15 در محل پارك آموزش ترافيك پونك اهدا خواهد شد.

جهانشهر
027726.jpg
مترو و اتوبوس مقرون به صرفه تر است 
حسين غضنفريقيمت خودروهاي نو در انگليس چنان است كه معمولا مردم تمايلي به خريد خودروهاي دست دوم ندارند، اما اين به آن معنا نيست كه تمام انگليسي ها از خودروهاي نو استفاده مي كنند. معمولا هزينه استفاده و نگهداري خودروهاي دست دوم آنقدر است كه مردم تمايل چنداني به خريد اينگونه خودروها ندارند. قيمت بنزين نيز در انگليس به حدي بالا است كه معمولا مردم به هيچ وجه رغبتي به استفاده از خودروي شخصي در كارهاي روزمره ندارند. ايستگاه هاي اتوبوس در همه جا پيدا مي شود و شما تنها با كمتر از 10 دقيقه پياده روي در حومه شهر لندن و زماني كمتر از آن در داخل شهر، به اولين ايستگاه اتوبوس مي رسيد. ايستگاه هاي مترو هم در خود لندن چنين وضعيتي دارند. معمولا براي رسيدن به ايستگاه مترو حداكثر 5 دقيقه زمان نياز است.
البته وضعيت متروي انگليس به دليل قديمي بودن در تابستان هاي گرم به شدت با مشكل روبه رو است. هزينه پارك خودرو در مركز شهر بسيار بالا است. خيابان هاي لندن منطقه بندي شده است و در هر منطقه نيز هزينه پارك فرق مي كند به طوري كه هزينه پارك خودرو در مركز شهر سر به فلك مي زند. مثلا در يك منطقه اگر خودرويي بيش از زمان مقرر پارك شود، علاوه بر هزينه پارك 50 پوند بايد پرداخت شود. به همين دليل عموما مردم براي رفتن به محل كار از وسايل عمومي چون اتوبوس و مترو استفاده مي كنند.
شهرداري لندن ترتيبي داده است كه اگر مردم مدام از اتوبوس و مترو استفاده كنند، هزينه بسيار پايين تري را بپردازند. كارت هاي روزانه اي كه به كمك آن مي شود از اتوبوس و مترو استفاده كرد ساعت بندي شده است، به طوري كه مثلا كارت هايي كه از 7 صبح تا 9 شب را شامل مي شود، نزديك به 5 پوند ارزان تر از كارت هايي است كه از 9 صبح تا 9 شب بشود استفاده كرد، بنابراين سحرخيزها كامرواتر مي شوند. كارت هاي ماهيانه اي هم وجود دارد كه قيمت آن در حدود 120 پوند است كه هزينه روزانه مسافرت درون شهري را كاهش مي دهد. جريمه هاي پليس هم آنچنان سخت و سنگين است كه بسياري از ترس جريمه شدن هم كه شده، سوار خودروي شخصي نمي شوند!
027741.jpg
نامه اي هزار دلار
رسانه هاي گروهي ايالت كاليفرنيا با همكاري شوراي امور انساندوستانه اين ايالت مسابقه اي ترتيب داده اند كه بر اساس آن به 12 مطلب برگزيده جايزه اهدا مي  شود.
اين مطالب بايد در قالب يك نامه به خويشاوند و در خصوص نوع زندگي در كاليفرنيا نوشته شود.
مطالب توسط يك گروه كارشناسي مورد بررسي و گزينش قرار مي  گيرند و در نهايت به 12 نامه برگزيده، جايزه هايي به ارزش 1000 دلار ارايه مي  شود.
027729.jpg
كلاه هاي ايمني جديد
بيلي مورگان Billy Morgan مخترع كلاه ايمني جديدي است كه اخيرا در بازارهاي مصرف انگلستان عرضه شد. اين كلاه ايمني علاوه بر اينكه تمام مشخصات كلاه هاي ايمني موتور و دوچرخه سواران را دارد، مجهز به آيينه هايي براي مشاهده پشت سر موتور سواران نيز هست. بيلي مورگان انگيزه اختراع اين نوع كلاه ايمني را كشته شدن فرزند 12 ساله يكي از دوستانش در يك حادثه رانندگي عنوان مي كند. وي مي گويد: اين كودك صرفا به خاطر برگرداندن سرش به منظور مشاهده اتومبيل هاي واقع در پشت سر، كشته شد و اين حادثه دلخراش انگيزه اي شد تا كلاهي اختراع كنم كه موتورسواران بدون چرخاندن سر قادر به مشاهده پشت سر خود باشند. در لبه اين نوع كلاه ايمني، آيينه هايي تعبيه شده كه موتورسواران را قادر به مشاهده پشت سر مي كند. اين نوع كلاه ايمني در دو مدل به قيمت 99/49 و 95/ 64 پوند به بازار انگليس عرضه شده است.

|  آرمانشهر  |   ايرانشهر  |   تهرانشهر  |   خبرسازان   |   دخل و خرج  |   در شهر  |
|  زيبـاشـهر  |   محيط زيست  |

|   صفحه اول   |   آرشيو   |   بازگشت   |