ياسر مرادي - زهرامحمدزاده
چندي پيش مهندس مهدي چمران در كسوت «سخنگوي ائتلاف آبادگران ايران اسلامي» در كنفرانس مطبوعاتي حاضر شد تا از پا به ميدان گذاشتن آبادگران در عرصه انتخابات رياست جمهوري خبر دهد. بسياري از افراد منتظر ورود آبادگران در عرصه انتخابات بودند ولي برخي ديگر نيز آبادگران را بخشي از شوراي هماهنگي مي دانستند كه در دو انتخابات اخير با ادبياتي جديد وارد عرصه انتخاب شده است لذا از عدم حضور آنان چندان متعجب نبودند.
به هر حال به سراغ چمران رفتيم تا به بررسي ريشه اي اين موضوع بپردازيم. او در اين گفتگو خاطره خود از كودتاي ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و تفرقه ميان طرفداران آيت ا... كاشاني و مصدق را يادآور شد و گفت ديگر به هيچ وجه نبايد اجازه دهيم اختلافات امروز اصول گرايان خاطرات آن روز را تكرار كند. او از تيتر برخي روزنامه ها كه از «آغاز حركت مستقل آبادگران» يا «تير آبادگران به قلب شوراي هماهنگي» را تيتر كرده بودند گله كرد و گفت: تمام تلاش من در اين مصاحبه بر اين بود كه حرفي از شكاف و تفرقه زده نشود. مشروح اين گفتگو از نظرتان مي گذرد.
* آقاي مهندس مي خواهم بحث را كمي عميق تر و ريشه اي تر از انتخابات فعلي آغاز كنيم يعني از سال ،۷۶ از زماني كه اصولگرايان به علل مختلفي با استقبال عمومي مواجه نشدند. ريشه يابي اين امر را در چه مي دانيد؟
- در مورد حادثه انتخابات رياست جمهوري سال ۷۶ مباحث و تحليل هاي گوناگوني مطرح شده اما بيشترين چيزي كه در دل مردم مي شود جستجو كرد اين بود كه در مقابل روند عادي بدون تحول جريان اصولگرا يك جريان نو و تحولگرا قرار گرفت. آنها از اينكه يك جرياني همان روش هاي گذشته خود را دنبال كند چندان استقبال نكردند چرا كه علي رغم تمام موفقيت هايي كه كسب شده بود نارسايي هاي اقتصادي هم احساس مي كردند كه علل مختلفي داشت. در آن زمان طرح هاي اقتصادي زيربنايي در دست اقدام بودند كه نتايج آن در درازمدت بروز پيدا مي كرد و در كوتاه مدت شوك هايي به مردم وارد شد. مردم از اين مسئله و همچنين عدم تغيير و تحول اين جريان چندان راضي نبودند و در مقابل جريان مقابل هم سعي كرد تحولات گسترده اي در خود بوجود آورد و طراوت و شادابي را در ظاهر خود بوجود آورد لذا اين شرايط اميدي را در دل مردم بوجود آورد كه نقش خود را در جامعه پررنگ تر كنند لذا دست به آن انتخاب زدند.
* آيا اين انتظارات و خواسته مردم پس از سال ۷۶ عملي شده يا نه؟
- متأسفانه اين انتظارات مردم پس از سال ۷۶ عملي نشد چرا كه تفكر سياسي حاكم به مسائل و نيازهاي واقعي مردم توجه نداشت و مردم را فراموش كردند. مردم هم پس از چند سال احساس كردند كه جايگاه واقعي خود را پيدا نكردند لذا وضع نامساعد و يأس آوري در جامعه بوجود آمده بود. وقتي هم يأس عمومي به آنها دست بدهد آنها خود را از همه چيز كنار مي كشند و اين همان چيزي است كه دشمن انتظار دارد. البته به نظر من اين كمبودهاي موجود را نبايد به حساب انقلاب و اصل نظام گذاشت چرا كه حتي در شرايطي كه مردم چندان از شرايط راضي نبودند به صورت بسيار گسترده در عرصه هايي مانند راهپيمايي هاي ۲۲ بهمن حاضر شدند.
* اين يأس و نااميدي چه زماني بيش از همه در رفتار عمومي جامعه جلوه پيدا كرد؟
- اين روحيه يأس در انتخابات دور دوم شوراهاي شهر و روستا به خصوص در شهرهاي بزرگ بيشترين جلوه را داشت. هرچه شهرها بزرگ تر بودند درصد اقبال عمومي كمتر مي شد ولي در شهرهاي كوچك تر چون اختلافات سياسي كمتر جلوه يافته بود درصد حضور فعال تر و چشمگيرتر بود. البته حضور مردم در كل كشور در حدود نرم هاي موجود جهاني بود. نكته قابل توجه در آن انتخابات تبليغات بسيار وسيع و گسترده اي بود كه در شهرهاي بزرگ از جمله تهران صورت گرفت به حدي كه تبليغات ما با نام «آبادگران ايران اسلامي» در ميان آنها گم بود. در اين ميان ما توانستيم علي رغم تبليغات محدودي كه داشتيم حتي دو برابر طيف هاي ديگر مردم را به صحنه و پاي صندوق هاي رأي بكشانيم و در نهايت هم خداوند به ما فرصتي داد كه بتوانيم در آن به مردم خدمت كنيم و مردم را از آن حالت يأس و نااميدي كه برايشان ايجاد شده بود درآوريم.
* اصول گرايان چطور در آن زمان به اين فكر افتادند كه با نام و ادبيات جديدي وارد عرصه انتخابات شوند و آيا اصلاً احتمال پيروزي را مي دادند يا نه؟
- در آن فضاي يأس آلود دوستان ما بعضاً چندان اصراري بر حضور در صحنه نداشتند. برداشت برخي ها هم اين بود كه متدينين در اين انتخابات شركت نمي كنند ولي در آن شرايط ما تصميم گرفتيم در صحنه حاضر شويم و حتي نام «آبادگران» را از ميان ۱۲ اسمي كه مطرح بودند خودمان برگزيديم. با اينكه خيلي ها اميد به پيروزي ما نداشتند ولي ما خودمان اميد به پيروزي داشتيم ولي پيروزي اينچنيني اصول گرايان در مقابل تفكر لائيسم و سكولاريسم براي ما غيرقابل انتظار بود.
* كار در شوراي شهر چگونه پيش رفت و شهردار را چگونه انتخاب كرديد؟
- ما فراجناحي بودن و عدم وابستگي به احزاب سياسي را در مشي خود دنبال كرديم و اين را هم مردم استشمام كردند. ما در ابتدا حدود ۷۰ نفر را مورد بررسي قرار داديم و بالاخره بدون اينكه ملاحظه فردي را بكنيم يا تحت فشار گروه هاي سياسي قرار بگيريم شهردار موردنظر خود را انتخاب كرديم . با اينكه آقاي احمدي نژاد از اول در كنار ما بود حامي ما بود ولي بحث فرد اصلاً براي ما مهم نبود.
كار ما در ابتدا بسيار سخت بود به نحوي كه از نظر اعتبارات اوضاع مناسبي نداشتيم. پيمان كاراني كه در درون شهرداري كار مي كردند حتي يك هفته حاضر نبودند طلبكار باقي بمانند و در شرايطي كارها تعطيل شده بود. در چنين شرايطي كه با همكاري هاي نه چندان مناسبي هم از سوي دولت روبرو بوديم كار براي ما بسيار دشوار و كند بود ولي به هر حال پس از يك سال به فضل الهي رايحه خدمت هاي ارائه شده را همه احساس كردند.
* پس از يك سال انتخابات مجلس هفتم رخ داد انتخاباتي كه علي رغم برخي سياست هاي ناصحيح جريان دوم خرداد نتيجه عوامل متعددي از جمله عملكرد جريان اصول گرا بويژه در شوراي شهر و شهرداري تهران بود شما اين انتخابات را چگونه تحليل مي كنيد؟
- مردم پس از يك سال كه مقارن با انتخابات مجلس هفتم شده بود مشاهده كردند و به اين باور رسيده بودند كه يك گروه اصول گرا و متعهد و متخصص مي توانند از عهده بزرگترين مشكلات برآيند و اين صرفاً ويژگي تكنوكرات ها نيست. اين انتخابات نشان داد كه جريان دين ستيزي در جامعه ما محكوم به شكست خواهد بود. اين امر را مردم كشور ما سه مرتبه در طول تاريخ تجربه كردند. بار اول پس از مشروطيت، بار دوم پس از ۲۸ مرداد و بار سوم در اين دوران كوتاه اين تجربه شكست خورد. در اين دوره متأسفانه بسياري از مسائل اصولي ما حتي قيام امام حسين(ع) را زير سئوال بردند كه اين امر براي مردم ما ناراحت كننده بود. مردم ما عميقاً متدين هستند هرچند كه ظاهر برخي از آنها اين امر را نشان ندهد. آسيب رساندن به اين اعتقادات به هويت ملي ما آسيب مي رساند.
در چنين شرايطي مردم كانديداهاي جريان اصول گرا را برگزيدند هرچند جز چند نفر از آنها، سايرين چندان در ميان قاطبه جامعه ما شناخته شده نبودند ولي به خاطر بستر مناسبي كه ايجاد شده بود مردم اين جريان فكري را نه تنها در تهران بلكه در بسياري از شهرها برگزيدند و ما حركت هاي خوب آنها را هم در مجلس هفتم شاهد بوديم. به هر حال اين بستر مناسب تر شد و الان با اين دو تجربه موفق در آستانه انتخابات رياست جمهوري قرار داريم.
در انتخابات شوراي شهر سال ۸۱ ما توانستيم علي رغم تبليغات محدودي كه داشتيم حتي دو برابر طيف هاي ديگر مردم را به صحنه و پاي صندوق هاي رأي بكشانيم
مردم مقارن با انتخابات مجلس هفتم به اين باور رسيده بودند كه يك گروه اصول گرا و متعهد و متخصص مي توانند از عهده بزرگترين مشكلات برآيند و اين صرفاً ويژگي تكنوكرات ها نيست
* شرايط سياسي كشور را چگونه ارزيابي مي كنيد؟ فكر مي كنيد بحث تكثر كانديداها امري مثبت تلقي مي شود؟
- ما بايد شوق و ذوق مردم براي مشاركت در انتخابات را برانگيزيم و از اختلافات و كشمكش هاي بي حاصل و گروهي و درون جناحي بايد بپرهيزيم و اين امر را يك ضرر و خسران بزرگ مي دانم. مردم ما از اينگونه مسائل استقبال نمي كنند.
نكته ديگر اين كه يكي از لازمه هاي انتخابات اين است كه افراد مختلفي در صحنه حاضر شوند و با هم رقابت سالم داشته باشند تا مردم از بين آنها، آن فردي را كه رجحان مي دهند برگزينند. البته ما نبايد انتخابات را زياد به سمت دوقطبي شدن پيش ببريم.
* آقاي مهندس، ابتكار اصولگرايان در استفاده از نام و ادبيات جديدي بود كه به مردم ارائه كرد. اين ادبيات جديد هنوز چقدر مورد تأكيد شما قرار دارد؟
- مردم ما قطعاً به اين ادبيات جديد معتقدند. ما در مجموعه نيروهاي انقلاب به يك تحول گرايي جدي نيازمنديم كه اين تحول گرايي صرفاً در شعار و ادبيات خلاصه نمي شود و در واقع بايد در عرصه عمل خود را نشان دهد. تمام تلاش ما اين بود كه شعارهاي بلند و دست نيافتني كه تحقق آنها ممكن نيست را به مردم ارائه نكنيم و همواره عمل گرا باقي بمانيم.
البته من تعجب مي كنم كه چرا برخي قصد دارند مجدداً به روش هاي قديمي كه در گذشته موفق نشان نداده اند رو بياورند و دوباره آنها را امتحان كنند در حالي كه ما دو تجربه موفق را در انتخابات شوراها و مجلس هفتم داشته ايم. اصول ما همواره ثابت است و در واقع برگرفته از انديشه هاي امام و توصيه هاي مقام معظم رهبري است ولي بايد راهكارهاي آن را مطابق با روز ارائه كنيم.
* مي خواهم كمي ملموس تر وارد بحث شوم. بعد از مصاحبه مطبوعاتي اخير شما برخي روزنامه ها اظهارات شما را «حركت مستقل آبادگران» و يا «تير آبادگران بر قلب شوراي هماهنگي» تلقي كردند نظر شما در اين زمينه چيست؟ به طور مشخص رابطه شما با شوراي هماهنگي چگونه است؟
- اگر به صحبت هاي همان روز من دقت مي شد، من آن روز بر راه آبادگران كه راه وحدت است بسيار تأكيد كردم. ما در طول تاريخ هزينه هاي بسياري را به خاطر پيمودن راه تفرق و تشتت در جرياناتي مثل كودتاي ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ داده ايم و ديگر حاضر به پيمودن اين مسير نيستيم. ما قطعاً «حركت مستقل» و «جدايي طلبي» را در پيش نخواهيم گرفت. ما حتي خوش نداريم نام «جدايي و شكاف» را بشنويم و از اين گريزانيم. ايجاد يك حركت نو و اميددادن به مردم با جدا شدن و جدايي خيلي فرق مي كند. اينكه از درون جبهه اصول گرا يك حركت نويي بوجود بيايد كه بتواند تحرك را در مردم بوجود بياورد و آنها را با ادبياتي نو به صحنه بكشاند، ربطي به جدايي طلبي ندارد. در واقع راه ما يكي است و همان مسير را دنبال مي كنيم.
ما عقيده داريم قيم مردم نيستيم كه براي مردم كانديدا معرفي كنيم بلكه قصد داريم ببينيم كداميك از كانديداها بيشتر مورد اقبال مردمي است و ما همان را تعيين و به مردم معرفي كنيم.
اينكه مي گوييم رأي رأي مردم است به همين معناست. در هر حال من هنوز بر واژه وحدت تأكيد دارم. شايد در اين زمينه اختلاف نظرهايي وجود داشته باشد ولي اين اختلافات صرفاً در مكانيزم هاي موجود است و استراتژيك و عميق نيست. البته ما فكر مي كنيم بهترين راه رسيدن به مشاركت حداكثري هم همين راه و پيشنهاد ما يعني معرفي كانديدا براساس نظرسنجي است.
* نتايج اين نظرسنجي بالاخره كي تعيين مي شود؟
نظرسنجي ها هرچه به پايان انتخابات نزديك تر شود قابل اعتمادتر است. تعدادي از كانديداهاي ما هنوز به طور جدي و رسمي وارد عرصه نشده اند و مردم هنوز نمي دانند بالاخره اين افراد در صحنه حاضر مي شوند يا نه؟ به هر حال بايد ساز و كار درست و علمي براي اين كار تنظيم شود و بر آن اساس تمامي افراد موردنظر اين روش را قبول داشته باشند و براساس آن عمل كنند.
* يعني اين نظرسنجي و نتيجه آن در خرداد ماه تعيين مي شود؟
- من فكر مي كنم حتي در آن زمان هم مشكلي براي اعلام نتايج نظرسنجي نباشد چرا كه از ۶ خرداد تبليغات رسمي كانديداها آغاز مي شود و ما مي توانيم آن موقع در اقدامي سريع، كانديداي خود را معرفي كنيم. البته همه دوستان ما با آن زمان چندان موافق نيستند و به هر حال بايد در اين زمينه تفاهم صورت گيرد.
* با توجه به اين كه آبادگران تابلوي انتخاباتي در تهران بوده است چه برنامه اي براي شهرستانها داريد؟
سعي شده در تمامي استان ها با همان هسته هايي كه قبلاً كار مي شده كار كنيم و از تجربيات آنها استفاده كنيم.
* فكر مي كنيد مردم هنوز به اصول گرايان مانند دو انتخابات قبل اقبال دارند؟
- انتخابات رياست جمهوري دقت بيشتري را مي طلبد و با دو انتخابات گذشته متفاوت است. به هر حال دو انتخابات گذشته تا حدودي كارشناسي بود ولي رئيس جمهور فردي سياسي با گرايش هاي سياسي مي باشد كه مبناي آن مي تواند اصول گرايي باشد. به هر حال فكر مي كنم با توجه به اين دو تجربه مثبتي كه داشتيم زمينه هاي مناسبي براي انتخابات رياست جمهوري فراهم شده است و فعلاً تا انتخابات هم وقت داريم.
* از حضور شهردار تهران در انتخابات استقبال مي كنيد يا نه؟
به طور كلي ايشان هم آماده حضور در صحنه شده اند و ما هم از ايشان دعوت مي كنيم كه به اين موضوع بپيوندند.
* مسائل هسته اي و شرايط بين المللي شرايط ويژه اي را براي كشور ما رقم زده و حل و فصل اين امر قطعاً نيازمند حضور رئيس جمهوري توانا در اين عرصه مي باشد. اين مقوله در تعيين كانديداي نهايي اصولگرايان چه تأثيري دارد؟
- سياست هاي ما در اين زمينه همان ديدگاه هاي نظام و مردم يعني تأكيد بر حقوق حقه ايران در اين زمينه مي باشد و رئيس جمهور آينده بايد به هر طريقي كه شده مسير دستيابي نهايي به اين فناوري را فراهم كند و اين تفكر قطعاً در گزينش ما مؤثر خواهد بود.
* آقاي مهندس ، تكثر در كانديداها براي مردم قابل پذيرش است اما تكثر در برنامه براي مردم قابل پذيرش نيست؟ مرامنامه خودتان را كي به مردم ارائه خواهيد كرد؟
- ما در اين زمينه اقدامات جدي انجام داده ايم و پس از ملحق شدن گزينه هاي موردنظر و ارائه نظرات آنها، اين مانيفست را ارائه خواهيم كرد اما به طور كلي ما بر آزادانديشي، آزادي خواهي، جلوگيري از اسراف و اشرافيگري، عدالتخواهي و تحولگرايي كه اصول اوليه تفكر ما را تشكيل مي دهد اصرار داريم.
* در مصاحبه مطبوعاتي خود تأكيد كرده بوديد كه قصد جمع كردن نيروهاي انقلاب زير يك چتر را داريد، شوراي هماهنگي نيز قبلا دست به اين اقدام زده بود. از طرف ديگر بيان مي كنيد هيچ شكاف و تفرقه اي ميان شما و شوراي هماهنگي نيست پس حركت خود را چگونه تعريف مي كنيد؟ آيا حركت شما يك حركت موازي است؟
- اين حركت يك حركت موازي نيست. در يك ديدگاه و تفكر كه تفكر اصول گرايي است خيلي ها بايد حركت كنند كه يكي از آنان آبادگران با تفكرات نو و مختص به خود است. به هر حالت تفكراتي كه در جريان اصول گرا وجود دارند بر يك اصول مشترك پاي مي فشرند ولي در سيستم هاي اجرايي و منش ها و خط مشي هاي خود اختلاف نظرهايي دارند كه امري طبيعي است. خط مشي هاي مختلف با يك ديدگاه كه اصول گرايي هم مي تواند براي مردم جالب باشد و نتيجه آن مشاركت مردمي گسترده خواهد بود. تلاش ما بر اين است كه فراتر از احزاب موجود، جمع بيشتري را جذب كنيم.
* آيا شما افراد ديگري را غير از كانديداهاي مطرح اصول گرايان در مجموعه خود خواهيد داشت يا نه؟ آيا از افرادي مانند آقاي كروبي هم كه مواضع اصول گرايانه را از خود نشان داده دعوت به عمل خواهيد آورد؟
- ما دعوت خود را به طور عام به عمل آورديم و اگر افرادي منشور ما و تفكر اصول گرايي را قبول داشته باشند و پس از رسيدن به جايگاه رياست جمهوري هم فراجناحي عمل كنند ما از حضور آنان استقبال خواهيم كرد. به هر حال ما دعوتمان را به عمل آورده ايم و انتخاب نهايي با خود اين افراد است.
* جلسه اي كه كانديداها با دكتر حداد عادل داشته اند چه نتايجي را داشته است؟
- همگي حاضرين در جلسه از آن راضي بودند و اميدواريم همين روند ادامه يابد.
