آزاده بهشتي
از آنجايي كه پايانه هاي درون شهري بخوبي سازماندهي نمي شوند و شهرداري هاي مناطق نيز توجه چنداني به آنها نمي كنند، قرار شده ساماندهي اين موضوع زيرنظر مديريت واحدي قرار بگيرد
صف عريض و طويلي است. كنار جدول پهني كه در وسط قرار گرفته، در دو رديف پشت هم قطار شده اند؛ يكي رنگ پريده تر از ديگري. اكثرا بدون صاحب هستند يا صاحبانشان به سايه اي پناه برده اند. انگار منتظر اتفاقي باشند؛ اتفاقي كه آنها را از اين رو به آن رو كند؛ اتفاقي كه صفت فرسوده را از آنها بگيرد و خودرو نو و تازه اي را جايگزين آنها كند.
ميدان آزادي، از معدود ميدان هاي تهران است كه تازگي و طراوت در آن كمتر به چشم مي آيد و اين موضوع زماني كه از ترمينال غرب يا همان ترمينال آزادي خارج مي شوي، بيشتر به چشم مي آيد؛ آسفالت هاي سياه با لكه هاي روغن كه امكان سر خوردن را بيشتر مي كند. به كف خيابان كه نگاه مي كني، آسفالت با تشتك هاي نوشابه، نقره داغ شده، انگار كه مسافران بخواهند از كلافگي، سردرگمي و خستگي تهران با خوردن نوشابه اي و رها كردن در آن روي تن خيابان بگريزند، سوار اتوبوس، ميني بوس يا هر وسيله اي كه آنجا بوده شوند و به شهر و ديار خود بشتابند.
ترمينال غرب، ساعت 11
از اتوبوس كه پياده مي شوي، ويژگي هاي پايتخت چند برابر مي شود. وسعت، ازدحام مسافران، شلوغي و ترافيك خيابان ها، فريادهاي راننده ها كه مسافران را به سوار شدن دعوت مي كنند و گرماي شهريورماه كه دود ماشين هاي كوچك و بزرگ، چند برابرش مي كند.
آزادي فرديس، آزادي پاكدشت، آزادي كرج و آزادي - ... . ميدان بزرگ و تاريخي پايتخت، مبدا و مقصد بسياري از شهرهاي كوچك و بزرگ و شهرك هاي اقماري است كه در اطراف آن شكل گرفته است و هر روز و شب از آنجا ساكنان ناپايدار شهر به محل كار و زندگي خود در رفت و آمد هستند و اين خود يعني چند برابر شدن حجم عبورو مرور در اين محدوده.
اين رفت و آمد و افزايش شلوغي، قاعدتا نيازهايي را ايجاد كرده كه بايد مرتفع شوند و كاستي ها وتعلل در رفع آنها، معضلاتي را وصله ناجور ميدان آزادي كرده كه جدا كردن آنها از تن غرب تهران مي تواند جذابيت هاي توريستي را در همان لحظه ورود، چندين برابر كند.
همسايه ناجور، كنار ترمينال غرب
از قديم گفته اند كه همسايه خوب نعمت است و وقت و بي وقت به كمك آدم مي آيد. حالا مصداق آن در مورد ترمينال غرب است كه چسبيده به ديوار خود، 21 غرفه پايانه شركت واحد و ماشين ها و ميني بوس هاي بين شهري درون آن نه تنها به كمكش نيامده، بلكه با چهره كثيف و دودگرفته خود، وصله اي ناجور براي آن به حساب مي آيد. شايد از همين رو است كه چند وقتي است سازمان پايانه ها و پارك سوارهاي شهرداري تهران اقدام به ايجاد كمربند سبز در اطراف اين قسمت كرده تا با ايجاد تازگي و طراوت سبزه ها در آن، بتواند از كراهت و زشتي دروني بكاهد.
از سمت شمال غرب ميدان آزادي كه عبور مي كني، پياده رو تخريب شده و عابران براي عبور به خيابان آمده اند. ديواره اي سنگي در راستاي پياده رو در حال شكل گيري است؛ ديواره اي كه با كاشت سبزه و گياهان مختلف، همان كمربند سبزي است كه مهندس رهنما به عنوان فاز يك ساماندهي اين قسمت از ميدان از آن نام برده است و بعد از آن صف عريضي از اتوبوس ها و بخصوص ميني بوس هاي فرسوده اي كه مسافران را به شهرك ها و مناطق حاشيه اي تهران جابه جا مي كنند.
بعد از شكل گيري پارك سوار آزادي كه براي سرويس دهي به حمل و نقل عمومي درون شهري احداث شد، بخشي از فضاي ترمينال غرب عقب نشيني كرد تا اتوبوس ها در آنجا مستقر شوند، اما اين روزها استقرار اتوبوس ها، ميني بوس ها و ماشين هاي خطي، به معضلي در اين محدوده تبديل شده كه علاوه بر سازمان پايانه ها و پارك سوارهاي شهرداري، شاكي خصوصي هم داشته است. اهالي شهرك شهيد فكوري كه بيش از ساير شهرك هاي اطراف به اين محدوده نزديك هستند، از توقف اتوبوس ها و ميني بوس ها و آلودگي هاي ناشي از آنها، بارها شكايت كرده اند.
مهندس مسعود رهنما، مديرعامل سازمان پايانه ها و پارك سوارهاي شهرداري تهران با اشاره به اين موضوع مي گويد: از آنجايي كه پايانه هاي درون شهري بخوبي سازماندهي نمي شوند و شهرداري هاي مناطق نيز توجه چنداني به آنها نمي كنند، بنابراين قرار شده از طريق تصويب لايحه تمركز مديريت پايانه هاي درون و برون شهري در شوراي شهر، مديريت، نظارت، نگهداري و ساماندهي اين موضوع زيرنظر مديريت واحدي قرار بگيرد.
توقف طولاني اتوبوس ها و ميني بوس هايي كه مسافران را به حاشيه تهران جابه جا مي كنند، علاوه بر حاد كردن مشكلاتي مانند آلودگي صوتي، بصري و هوا، اين محدوده را به خوابگاهي براي آنها تبديل كرده است. مهندس رهنما، شكل گيري اين مشكلات را ناشي از تغيير كاربري مي داند كه در فضاي بيروني ترمينال غرب و از سوي خود رانندگان شكل گرفته است.
او معتقد است مشغله هاي عديده شركت واحد، فرصتي براي بهينه سازي زيرساخت هاي اين پايانه باقي نگذاشته است، هرچند نوريان، مديرعامل شركت واحد اتوبوسراني عقيده اي كاملا متفاوت دارد.
به گفته او، اين فضا از ابتدا به عنوان يك تعميرگاه سيار براي خطوط غرب تهران و منطقه 5 تعريف شده و وجود اتوبوس هاي در حال تعمير در آن اتفاق غريبي نيست. نوريان اين منطقه را انبار اتوبوس ها و ميني بوس هاي اسقاطي نمي داند، بلكه به نظر او، اين منطقه محلي است كه در شب ها پاركينگ اتوبوس ها به حساب مي آيد و در روز، قسمتي از آن براي تعمير و قسمتي به عنوان پارك سوار، مبدا سوار كردن مسافر به شمار مي رود.
نوريان به مذاكرات اين شركت با سازمان پايانه ها و پارك سوارهاي شهرداري تهران تاكيد دارد كه در آن قرار شده محلي از سوي اين سازمان به شركت واحد معرفي شده و تعميرگاه به آن قسمت منتقل شود. نوريان به تعلل در انجام اين كار اشاره كرده و مي گويد: تا زماني كه محلي به عنوان جايگزين به اين شركت معرفي نشود، كاري براي جابه جايي اتوبوس ها و ميني بوس ها نمي توان انجام داد.
جمع آوري غرفه هاي مزاحم
علاوه بر مشكل آلودگي صوتي و هوا كه بيشتر به خاطر حضور خودروهاي مختلف اعم از اتوبوس، ميني بوس و سواري است، يكي از معضلاتي كه در اين محدوده به چشم مي آيد، آلودگي هاي بصري است.
اين آلودگي بصري بيشتر به خاطر احداث غرفه هايي است كه بيشترين خدمات آنها شامل سرو غذاهاي سرد و گرم، نوشيدني، تنقلات و ... به رهگذران و خصوصا مسافران است. هرچند اين نيازها در كنار پارك سوار آزادي و ترمينال غرب ضرورتي انكارناپذير است، اما به اعتقاد مهندس رهنما، پراكندگي مديريت در اين زمينه به شكل گيري مشكلات بصري، بهداشتي و منكراتي در اين محدوده دامن زده است.
۲۱ غرفه مستقر در پشت ديوار ترمينال غرب از سوي چند شركت شهرداري منطقه 5، شركت واحد و شركت خدمات اجتماعي به صاحبان آنها واگذار شده است كه همين چندگانگي در زمينه صدور مجوز، وضعيت نظارت بر فعاليت آنها را دشوار كرده است.
مديرعامل سازمان پايانه ها و پارك سوارهاي شهرداري تهران درتاييد برجسته شدن معضلات اين محدوده مي گويد: وضعيت نابسامان مديريتي در اين محدوده، يكي از دلايل اساسي در زمينه عدم رعايت بهداشت و جلوگيري از اتفاقاتي است كه خلاف قانون محسوب مي شوند كه تمركز مديريتي در مورد غرفه ها مي تواند به اين معضلات پايان دهد.
پيش از اين ترمينال غرب هم با مشكلاتي نظير حضور متكديان، افراد معتاد، خلافكار و ... روبه رو بود، اما مهندس رهنما معتقد است كه بعد از تمركز مديريت پايانه ها و پارك سوارها در اين قسمت و قراردادهايي كه با نيروي انتظامي در مورد رسيدگي و مقابله با اين مشكلات بسته شد، در حال حاضر با اين مشكلات در ترمينال غرب تا حدودي مقابله شده است. او معتقد است كه در صورت به نتيجه رسيدن اين طرح در فضاي بيروني ترمينال غرب، مشابه طرح در آنجا اجرا خواهد شد.
اما نكته مورد توجه دراين زمينه، مجوزهاي صادر شده براي فعاليت در اين غرفه هاست كه بيشتر آنها از سوي شهرداري منطقه 5 صادر شده است. به گفته مديرعامل سازمان پايانه ها و پارك سوارهاي شهرداري تهران، اين مجوزها يكي از موانع پيش روي اين سازمان براي اجراي فازهاي بعدي پروژه است كه بايد از سوي صادركنندگان آن ابطال شود و در صورتي كه اين كار صورت نگيرد، كاري براي ساماندهي و تغيير شكل اين فضا از سوي سازمان پايانه ها و پارك سوارهاي شهرداري برنمي آيد.
مجوزهاي صادرشده از سوي شهرداري منطقه 5، در سالهاي 75و 76 و در زماني كه تقوي، شهردار اين منطقه بوده، صادر شده است.
مسئول ساماندهي مشاغل اين شهرداري با اشاره به اين موضوع و نياز به فعاليت اين غرفه ها به خاطر عبور و مرور مسافران مي گويد: در آن زمان غرفه ها براي سرو غذاهاي سرد و تنقلات پيش بيني شده و مجوز به متقاضيان داده شد، اما به مرور زمان و اقدام خودسرانه صاحبان غرفه ها، ساندويچ هاي گرم نيز به مشتريان ارائه مي شد كه به دليل فضاي آلوده آن محيط، غير بهداشتي محسوب مي شد.
به گفته عبداللهيان، برخوردهايي از سوي شهرداري در اين مورد با صاحبان غرفه ها شد، اما اين برخوردها نتوانست سدي براي اين موضوع باشد.
با ارائه طرح كمربند سبز از سوي سازمان پايانه ها و پارك سوارهاي شهرداري و اتمام فاز يك آن، شهرداري منطقه 5 براي همكاري در مورد اين موضوع اعلام آمادگي كرده است. به همين خاطر عبداللهيان در مورد وضعيت قراردادها و برخورد با غرفه ها مي گويد: اين قراردادها به صورت يك طرفه بسته شده و شهرداري در هر زمان مختار است تا قرارداد را فسخ كند.
او ابطال قرارداد از سوي شهرداري را معطل برگزاري جلسه پاياني با پيمانكار اجرايي فاز دوم طرح كمربند سبز اعلام كرد و ادامه داد: در صورت برگزاري اين جلسه و مشخص شدن نتيجه و نحوه اجراي طرح، قراردادها ابطال خواهد شد.
كمربند سبز، سايبان و ...
هرچند تصويب لايحه تمركز مديريت پايانه هاي درون و برون شهري از سوي شوراي شهر به دليل مشكلات و مشغله كاري براي انتخاب شهردار به تعويق افتاده است، اما مهندس رهنما مصمم در اجراي طرح اين سازمان براي ساماندهي فضاي پارك سوار آزادي است.
بعد از اتمام فاز يك اين طرح احداث كمربند سبز فازهاي بعدي از سوي اين سازمان پيش بيني شده است كه براساس نياز مسافران و رهگذراني است كه از اين محدوده عبور مي كنند. به گفته مهندس رهنما بعد از جمع آوري 21 غرفه مستقر در پارك سوار آزادي، فضاي سبز و آبنما در اين محدوده احداث خواهد شد. علاوه بر اين، ايجاد سكوي نشيمن و سايبان براي مسافران و تامين روشنايي فضاي پارك سوار در شب، موضوعي است كه نمي توان از آن چشم پوشي كرد. ايجاد سرويس هاي بهداشتي مطابق با استانداردها و برنامه زمانبندي شده براي عبور و مرور اتوبوس ها و ميني بوس ها، توجه به نياز شهرونداني است كه هر روز در اين محدوده تردد مي كنند. از همين رو تاسيس محلي براي رفع اين نيازها در برنامه اين سازمان پيش بيني شده است. اما آنچه كه در پايان باقي مي ماند، چشم پوشي از حذف غرفه هايي است كه هم محل درآمد تعدادي از افراد جامعه بوده و هم نيازي است كه بايد براي مسافران و رهگذران مرتفع شود. مهندس رهنما در اين مورد گفت: براي اين موضوع نيز احداث غرفه در زير آبنماها و در فضايي كاملا بهداشتي پيش بيني شده است. از پارك سوار آزادي كه دور مي شويم، صداي راننده و مسافر با دود ماشين ها و ميني بوس هايي كه قاعدتا بايد از رده خارج شوند، درهم مي آميزد. كمربند سبز، آرام آرام در حال گسترش است و روياي سپيدي غرب تهران درذهنمان در حال شكل گيري.

همين چند وقت پيش بود كه از هزينه 28 ميلياردتوماني مصرف بنزين روزانه ايراني ها نوشتيم؛ هزينه اي كه از مصرف روزانه 72 ميليون ليتر بنزين در خيابان هاي كشور حكايت مي كند. همان روز گفتيم كه تنها با 10 درصد كاهش روزانه مصرف بنزين مي توان سالانه يكهزار و 22 ميليارد تومان صرفه جويي كرد و اميدوار بود كه با كاهش مصرف سوخت، به الگوي مناسب مصرف دست يافت. اما اينكه چگونه و با چه راهكارهايي مي شود اين ميزان صرفه جويي را محقق كرد، نكته اي است كه بايد مورد توجه قرار گيرد.
سيستم هاي كنترل هوشمند
باورش كمي مشكل است، اما اينكه با نصب سيستم كنترل هوشمند در تقاطع هاي شهر تهران علاوه بر كاهش بارترافيكي، مي توان سالانه 48 ميليون تومان در مصرف سوخت كشور صرفه جويي كرد، واقعيتي گريزناپذير است. بررسي هاي شركت كنترل ترافيك تهران نشان مي دهد كه اگر با نصب سيستم كنترل هوشمند در تقاطع هاي شهر تهران، تنها 15 ثانيه از زمان تاخير هر وسيله نقليه عبوري كاسته شود، روزانه 367 ليتر مصرف سوخت خودروهاي در حال عبور از سه تقاطع كاهش مي يابد، چرا كه تعداد وسايل نقليه عبوري از يك تقاطع، روزانه به طور متوسط 40 هزار خودرو است كه هر خودرو نيز در حالت توقف يا حركت با سرعت كم، در هر ساعت 2/2 ليتر سوخت مصرف مي كند. محاسبات نشان مي دهد كه با نصب سيستم كنترل هوشمند در يك تقاطع با حجم خودرو فوق، روزانه 367 ليتر از مصرف سوخت كشور كاسته مي شود كه ميزان كاهش مصرف سوخت در طول يك سال حدود 134 هزار ليتر برآورد مي شود. به گزارش قلم سبز ايران، با درنظرگرفتن قيمت بنزين به نرخ بين المللي، با نصب يك سيستم كنترل هوشمند در تقاطع هاي شهر تهران، سالانه 48 ميليون تومان از مصرف بنزين كشور كاسته مي شود. اين در حالي است كه هزينه نصب سيستم كنترل هوشمند چراغ هاي راهنمايي در يك تقاطع به طور متوسط 18 ميليون تومان است كه با صرفه جويي مصرف سوخت خودروها، سرمايه گذاري انجام شده بسيار سريع به اقتصاد ملي كشور باز مي گردد.
مترو
از نقش سيستم هاي كنترل هوشمند در صرفه جويي مصرف سوخت كشور گفتيم، اما نبايد از كنار تاثير چشمگيري كه سفرهاي درون شهري با مترو در كاهش مصرف سوخت دارد نيز بي تفاوت گذشت.
بر اساس اعلام شركت راه آهن شهري تهران و حومه، طي سه ماه اول امسال، بيش از 57 ميليون و 887 هزار سفر با مترو صورت گرفته كه انجام اين تعداد سفر، 49 ميليون و 783 هزار ليتر صرفه جويي در مصرف سوخت به همراه داشته است. در بهار گذشته، خط يك مترو (شهرري - ميرداماد) با بيشترين استقبال شهروندان مواجه بود؛ به طوري كه بيش از 30 ميليون سفر در اين خط انجام گرفت كه اين مقدار حدود 3 ميليون سفر بيش از ظرفيت آن بوده است. خطوط 2 و 5 نيز در اين مدت به ترتيب پذيراي بيش از 19 و هشت ميليون سفر بوده اند و اين در حالي است كه تقريبا خطوط يك و دو مترو داراي ظرفيت برابر هستند و خط پنج نيز حدود يك سوم ظرفيت هر يك از اين خطوط را داراست.
بر اساس اين گزارش، تعداد سرويس ها طي سه ماه اول امسال، 21 هزار و 130 در خط يك، 21 هزار و 42 در خط دو، 7 هزار و 990 در خط پنج و در كل خطوط، 50 هزار و 162 بوده است. در ادامه اين گزارش آمده است: روزانه در خط يك كه شلوغ ترين مسير مترو است، به طور متوسط 324 هزار و 224 سفر، درخط دو، 211 هزارو 868 سفر، در خط پنج، 86 هزار و 355 سفر و در مجموع 624 هزار و 447 هزار سفر در كل خطوط صورت مي گيرد. بر اساس برآوردهاي صورت گرفته، طي سه ماه اول سال 84 و با توجه به تعداد سفرهاي انجام شده، ميزان صرفه جويي سوخت 49 ميليون و 783 هزار و 332 ليتر بوده كه اين مقدار معادل 8 ميليون و 463 هزار و 166 دلار است.
مشت نمونه خروار
مصرف بنزين در ايران در مقايسه با ساير كشورها بالاست. توليد خودروهايي با مصرف بالاتر از متوسط مصرف جهاني، عدم شكل گيري الگوي مناسب مصرف، نارسايي ناوگان حمل و نقل و همچنين پايين بودن قيمت بنزين از مهمترين دلايل اين افزايش مصرف است.
از سوي ديگر راهكارهايي كه مي تواند به كاهش اين مصرف بالا بينجامد، بيشمار است و ذكر اين دو مورد، تنها مشتي است نمونه خروار، تنها به اين شرط كه عزمي براي پياده كردن آنها وجود داشته باشد.

چهارشنبه هاي بد پنج شنبه هاي خوب
اگر از شما بپرسند بيشترين و كمترين تصادفات تهران در چه روزهايي رخ مي دهد، چه جوابي مي دهيد؟ احتمالا پاسخ شما اولين و آخرين روز هفته است، اما اينگونه نيست.
در روزهاي چهارشنبه به عنوان آخرين روز كاري هفته، بيشترين و در روزهاي پنج شنبه با توجه به تعطيلي بسياري از مراكز اداري، كمترين ميزان تصادفات در تهران رخ مي دهد.
براساس مطالعات دو سالانه تصادفات شهر تهران، علاوه بر اين، بين ساعات 16 الي 18 بعدازظهر كه اوج ترافيك عصرگاهي است، بيشترين و بين ساعات 4 الي 6 بامداد كه كم ترددترين ساعات ترافيك صبحگاهي است، كمترين تصادفات در تهران به وقوع مي پيوندد.
بنابراين گزارش، با توجه به مطالعات زمان وقوع تصادفات تهران كه از سوي سازمان حمل و نقل و ترافيك شهرداري تهران طي سالهاي 81 و 82 صورت گرفته، از طرفي طي ماه آذر بيشترين و طي ماه فروردين با توجه به تعطيلي نيمه نخست اولين ماه سال، كمترين تصادفات در تهران اتفاق مي افتد.
اما در اين بين توجه به نكته ديگري نيز لازم مي نمايد.كافي است يك بار ديگر به روزها و ساعاتي كه بيشترين آمار تصادف را به خود اختصاص داده اند دقت كنيم.خواهيم ديد كه روزكاري پاياني هفته و ساعات پاياني كار روزانه بيشترين آمار تصادفات را شامل مي شوند. اين امر باعث مي شود كه بار ديگر به اين نتيجه برسيم كه مهيا نبودن شرايط دلخواه رواني و عصبي براي شهروندان، تبعاتي از قبيل افزايش آمار تخلفات رانندگي و تصادفات را درپي خواهد داشت.
مسلما تمهيد شرايطي براي فراهم شدن زمينه آرامش فكري شهروندان با برنامه ريزي هاي دقيق شهري مي تواند باعث كاسته شدن از معضلات مختلف در عرصه كلانشهرها شود، ضمن اينكه به اين ترتيب سلامت شهروندان نيز تضمين خواهدشد.
مديريت بحران يا مديريت ريسك
يكي از مزاياي رئيس جمهور شدن يك شهردار، اشراف كامل او به موضوعات شهري است؛ اين اولين موضوعي است كه دبير ستاد مديريت بحران شهر تهران بر آن تاكيد مي كند.
مهندس مازيار حسيني، دبير ستاد مديريت بحران شهر تهران به تفاوت بين مديريت بحران و مديريت ريسك اشاره كرده و گفت: در مديريت ريسك به دنبال كاهش حوادث هستيم و پيش آگاهي از جمله ويژگي هاي اصلي آن است، همچنين در مديريت ريسك مي توان از پيش بيني و هشدار استفاده كرد و زماني كه حادثه رخ مي دهد، تقريبا كارها از پيش انجام شده است، چرا كه در اين وضعيت مديريت بحران آغاز مي شود.
حسيني، ستاد مديريت بحران شهر تهران را شامل 35 سازمان دولتي، ستاد مديريت بحران مناطق شهرداري و ستاد مديريت بحران نواحي شهرداري اعلام كرد و افزود: از ابتداي برنامه ستاد مديريت بحران شهر تهران، در تمام مناطق، ساختمان هاي بلند مرتبه از جمله اكباتان، اميد، بيستون و ... را شناسايي و تيم هاي مديريت بحران را در آنها مستقر كرديم و پس از آن در تمام مناطق به شناسايي ساختمان هاي 10 طبقه به بالا پرداختيم و در حال حاضر در مناطق 2 ، 4 و 6 كار، تكميل شده است و در اين مناطق، آموزش هاي منطقه اي، كارگاه هاي مختلف،  مانورهاي جمعي و نقشه مديريت بحران منطقه انجام شده است و به طور مكرر مسئوليت ها در اين مناطق گوشزد مي شود، ضمن اينكه پتانسيل هاي شغلي در مناطق، از جمله پزشكان و افراد فني شناخته شده اند، تا زمان حادثه از آنها استفاده بهينه شود.
او با بيان اينكه موازي كاري مهمترين نگراني ما در زمان زلزله است، افزود: پس از سال 82 ستاد مديريت بحران در شهر تهران وجود نداشت، اما به دليل توجه ويژه شخص رئيس جمهور به اين مسئله، شهرداري تهران نيز ستاد مديريت بحران تشكيل داد.

سيدمحمدرضا خليل نژاد- به طور كلي طراحي محيط و منظر، احتياج به برنامه اي مشخص، طرح شده و انتخابي دارد. نقش طراحي محيط و منظر فقط محدود به نقش كالبدي نبوده و نقش هاي ديگري را نيز مي توان براي آن در نظر گرفت؛ از جمله نقش فرهنگي، نقش هنري و نقش مفهومي.
طراحي محيط و منظر در شكل گيري فرهنگ و هنر جامعه تاثير داشته و از آن تاثير مي پذيرد و متناسب با تغييرات و دگرگوني هاي مختلفي كه در زندگي بشر روي داده، تغيير كرده و در هر عصري بازتابي از ساخت اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي زمان خود بوده است.
وضعيت امروزي فضاهاي شهري، بخصوص فضاهاي عمومي از قبيل پارك ها و فضاهاي سبز در ايران، بيشتر نقش كالبدي و فيزيكي به خود گرفته و تا حد زياد و در مواردي كاملا از نقش مفهومي، معنوي و آموزشي خود به دور افتاده است.
آنچه امروزه بيشتر در بحث فضاهاي سبز، تفرجگاه ها و پارك ها مطرح مي شود، بهايي است كه به نقش كالبدي محيط و منظر و به عبارت بهتر، افزايش كيفيت و كميت بخش كالبدي فضا داده مي شود و تا حد زيادي اهميت نقش معنوي و مفهومي فضا مورد غفلت يا بي اعتنايي واقع شده است. در حالي كه يكي از راهكارهاي افزايش كيفيت فضاهاي عمومي، بهره گيري و بهره مندي از مجموعه مفاهيم و معناهايي است كه ريشه در فرهنگ، تاريخ و هنر ملي آن جامعه داشته و نشانه اي است از خاطره جمعي آن ملت.
پارك ها و فضاهاي سبز عمومي كه در ارتباط با موضوع طراحي محيط و منظر فضاهاي شهري از اهميت خاصي برخوردارند، به حد افراطي، عملكردگرا و كالبدي شده اند و آنچنان انباشته از عملكرد، كاربري و فعاليت شده  اند كه آن محتواي پارك بودن خويش را از دست داده اند، در حالي كه بهترين مفاهيم و عالي ترين مسائل فرهنگي و هنري را مي توان در قالبي ساده و در عين حال مربوط به اين زمان ارائه كرد.
رشد كالبدي پارك ها و فضاهاي سبز و تعداد و تنوع امكاناتي كه توان عرضه آن را دارند، تا به حال مورد نظر بوده است. تقاضاي شهروندان، امروز از پارك ها و فضاهاي باز و عمومي، ديگر تنها دستيابي به يكسري امكانات وتجهيزات نيست، بلكه نيازهاي فكري، معنوي و مفهومي نيز به جمع ساير نيازها پيوسته و در مواردي از نيازهاي سنتي مهمتر شده اند. بايد به اين مطلب نيز توجه داشت كه بسياري از امكانات و تجهيزات انباشته شده در پارك ها اصلا مربوط به نقش اصلي پارك اين زماني نيست و اين به مفهوم پارك نيز ضربه وارد ساخته است.
طراحي محيط و منظر از مبنا تا انتها در فرم و فن خاصي محدود نمي شود كه قابل تغيير و تحول نباشد؛ تجارب تفريحي و بهره وري از محيط و منظر، ديگر فقط منوط به كاربري ها و عملكردها نيست، بلكه شامل تجارب معنوي، فكري، مفهومي و هنري نيز مي شود. يك تجربه معنوي را نيز مي توان جزو تجارب بهره وري از پارك ها دانست. به عبارت بهتر، افراد علاوه بر بهره مندي و بهره گيري از جنبه هاي فرماليستي و فني پارك ها، از جنبه هاي محتوايي و معنوي آن نيز برخوردار مي شوند.
يكي از عوامل كاهش مطلوبيت پارك ها و فضاهاي باز عمومي، عدم شكل گيري نقش اين فضاها در غناي فرهنگ عمومي اجتماع است. پارك ها بايستي به يك عنصر فعال فرهنگ ساز در اجتماع تبديل شوند نه آنكه به صورت يك عنصر غيرفعال يا يك عامل فرهنگ ستيز درآيند.
پارك ها و فضاهاي باز عمومي، زمينه اي مستعد براي بروز و تجلي مفاهيم و معناهايي است كه در روند شكل گيري و شكل دهي به فرهنگ، هنر و تاريخ آن ملت، فعال و سازنده بوده اند و لزوم آشنايي اجتماع با اين مفاهيم و افكار، ضروري است. ظهور فرهنگ، هنر و تاريخ در كالبد محيط، از نيازهاي ضروري زندگي امروزي با مختصات خاص خود است.
هنريك مجنونيان، يكي از عوامل حفظ تقاضاي تفرجگاهي هر پارك را، داشتن هويت مشخص مي داند. زماني كه يك پارك داراي هويت مشخص و منحصر به فردي باشد، اين مفهوم روي طراحي، ويژگي هاي فيزيكي، نوع امكانات، كميت يا كيفيت فعاليت ها و تجهيزات فضا تاثير گذاشته و به گونه اي متمايز مي شود.
بنابراين، نيازهاي فكري، معنوي و هنري نيز جزو فهرست نيازهاي استفاده كنندگان يك پارك است. نبود بسياري از نيازها و ملزومات يك پارك شهري، خدشه اي در عنوان و مفهوم پارك شهري به وجود نمي آورد، زيرا عنوان پارك شهري بيش از آنچه تابع ملزومات پارك باشد، تابع زمان و فاصله دسترسي است، اما نبود هويت و مفهوم در بطن يك پارك، خدشه اي است بر مفهوم پارك.
پارك انسان امروز، علاوه بر آرايش فيزيكي، به آرايش ذهني نيز نيازمند است، چرا كه بشر امروز، علاوه بر نيازهاي فيزيكي، نيازهاي ذهني و فكري اش افزون شده است. نيازهاي بشر امروز ديگر فقط اكسيژن، آب و هوا و حركت و بازي نيست، بلكه او به اكسيژن ذهني، آب، حيات معنوي، هواي زندگي انساني و حركت و بازي در حياتي معقول نيز محتاج بوده و ضرورت آن را درك كرده است.
جوان امروز با رفتن به درون يك منطقه سبز و گسترده كه داراي درختان سايه انداز و نيمكت است ارضا نمي شود؛ چرا كه قطعه زميني كه به حالت خاصي طراحي شده،  ديگر به غناي فكري و ذهني اش كمك نمي كند و از اين جهت نه ميلي به حضور در اين فضا دارد و نه در جهت نگهداري و حفظ آن تلاشي به خرج مي دهد.
پارك ها را با اين قابليت فراوانشان مي توان به يك دانشگاه اجتماعي تبديل كرد. همه افراد با تنوع سلايق، استعدادها، روحيات و آرمان ها از پارك ها استفاده كرده و اين يك زمينه مستعد و آماده است براي آموزش و ارتقاي فرهنگي اجتماع. باتوجه به اهميت روزافزون پارك ها و فضاهاي باز عمومي و گسترش نقش كليدي آن در عرصه هاي مختلف زندگي شهري، لازم است علاوه بر سازماندهي و مديريت محيط و منظرهاي عمومي، خلاقيت هاي مهندسي طراحي محيط در طراحي و خلق فضاهاي فيزيكي و عيني، مباني مهندسي محيط زيست و محاسبات كارشناسي، به مباني فرهنگي، سيماي ذهني و هويت محيط و منظرهاي عمومي نيز عنايت داشت و پرداخت.