كارگران خانگي بدون متولي خدمت ارائه مي كنند
حرفه اي براي هيچ كس
|
|
علي هاشمي
بيش از نيمي از شركت هاي كار در منزل هنوز به ثبت نرسيده اند. اين شركت ها اگرچه به دليل حساسيت نوع شغل و لزوم ضمانت براي كارگران به خانواده ها، نيازمند ثبت و ارائه ضمانت هايي به خانواده ها هستند، همچنان بدون اين ضروريات به كار خود ادامه مي دهند.
شركت هاي مذكور تنها با استخدام چند كارگر و بدون طي كردن ثبت شركت - كه هزينه و الزامات خاصي را بر آنها تحميل مي كند شروع به كار مي كنند. نبود آگاهي هاي لازم در ميان مردم درباره خطرات احتمالي شركت هاي ثبت نشده، مشكلاتي را براي آنان به همراه دارد. چنين نقيصه هايي و وقوع برخي حوادث منجر به بي اعتمادي و كسادي بازار كارگران منزل شده است. غير از اندكي كارگران كه حسن سابقه آنها توسط خانواد ه ها تاييد شده و از طريق سفارش، كار جديدي مي يابند، بسيار ديگر برخلاف ميل به كاري آبرومند با كسادي بازار كار مواجه مي شوند كه مهمترين دليل آن نبود ضمانت هاي اجرايي و ثبت نشدن شركت هاست.
شركت هاي كار در منزل نيز در پاسخ به اين سئوال كه چرا نسبت به ثبت و ارائه خدمات بيشتر و مهمتر اقدام نمي كنيد مشكلات پيش روي ثبت و درآمد پايين اين حرفه را بازگو مي كنند.
چندي پيش بانك جهاني در تازه ترين گزارش خود از شاخص هاي بوروكراسي در ايران اعلام كرد: تشريفات و اقدامات رسمي لازم به منظور اخذ تمامي مجوزهاي لازم توسط يك كارآفرين و ثبت در تمامي مراجع ضروري براي شروع فعاليت به طور قانوني به عنوان شاخص تعداد مراحل و تشريفات شروع كسب و كار به ترتيب براي كشور چاد 19 مرحله، ايران 9 مرحله و استراليا 2 مرحله است. همچنين كمترين هزينه ثبت شركت متعلق به كشور دانمارك است. اما گذشته از هزينه هاي ثبت شركت در ايران، مدت زمان تاسيس شركت نيز مانعي ست كه ايران را در ميان 145 كشور در رتبه 90 قرار داده است.
بنابراين نبود تسهيلات مناسب كار و ثبت شركت ها به منظور ساماندهي وضعيت كارگران منزل نشان دهنده قسمتي از مشكلات پيش رو اين قشر از جامعه است. اما جدا از مسائل اقتصادي، برخي مسائل اجتماعي و فرهنگي نيز مانعي براي شاغلان اين حرفه محسوب مي شود.
اغلب مردم كارگر منزل و پيشخدمت را بيشتر در فيلم ها و سريال هاي تلويزيوني ديده اند كه چطور با اشاره صاحبخانه حاضر شده و گوش به فرمان با دست هاي جمع شده آماده انجام كار هستند. همين اكثريت مردم تجربه افزايش حجم كار منزل به علل مختلف را داشته اند و در اين مواقع به دنبال فردي مي گردند كه در ازاي مبلغي عادلانه كارهاي منزل را انجام دهد. چنين مقوله اي در هر گوشه از دنيا با توجه به نوع فرهنگ تفاوت هايي دارد، به طوري كه در كشورهاي غربي پيشخدمت ها براي افراد و خانواده هاي متمول حكم عضوي ثابت، اما غيرخانوادگي را دارند و در برخي موارد هم گذشت ساليان متمادي آنها را صميمي تر و نزديك تر از بستگان مي سازد. پيشخدمت ها از قرون وسطي با وسواس خاص، از ميان افراد تعليم ديده و صاحب علوم و فنون، انتخاب مي شدند.
پيشخدمت ها وكارگران خانگي در ايران شيوه و برخوردهايي متفاوت از ساير كشورها را ملاحظه مي كنند. اين حرفه براي مردم تعريف و ذهنيت صحيحي ندارد. فرد در چنين جايگاهي هدف بي مهري، بي توجهي و انواع عقده گشايي ها قرار مي گيرد كه تنها به دليل نوع نگاه فرهنگي جامعه به اين حرفه است.
ليلا زني كه سال هاست براي مردم كار منزل انجام مي دهد در رابطه با انواع برخوردها و مشكلات كارش مي گويد: برخي خانواده ها در ازاي پرداخت 5 تا 6 هزار تومان توقع دارند هر برخورد و هر بي احترامي از سوي ما بدون كوچكترين عكس العملي تحمل شود. به اين دليل من فقط براي افراد و خانواده هايي كه از آنها شناخت دارم كار مي كنم. اين خانواده ها كاملا به آبرومندانه بودن حرفه ما آگاهند و بنابراين در حد توانايي ما سفارش كار مي دهند .
ساماندهي كارگران منازل نيز موضوعي ست كه هيچ متولي و مسئولي ندارد و گذشته از آشنايي خود يا ديگران براي اطمينان از كيفيت خدمات ارائه شده يا شغل و قصد واقعي افراد، هيچ راهي غير از آگهي هاي نيازمندي روزنامه ها وجود ندارد كه آن هم به دليل نبود ثبت شركت ها آنچنان ساماندهي نشده است.
اين واقعيات دليل ورود برخي افراد با نيات جدا از كار آبرومندانه و كسب درآمد به داخل حريم خانواده ها و سوءاستفاده از چنين اعتمادي شده است. مشاهده صفحه حوادث روزنامه ها گوياي بسياري جرائم و حواث است كه منشا آن همان افراد سودجويي بوده اند كه خود را به عنوان كارگر منزل معرفي كرده اند، بنابراين لازم است تا احتياط لازم را به منظور چگونگي انتخاب افراد براي كار در منزل داشته باشيم، اين تصميم ها چنانچه براي استخدام دائم افراد باشد، بسيار حساس تر مي شود. نمونه چنين حساسيتي در يكي از حوادث چند ماه پيش قابل مشاهده است. فردي كه اعتماد كامل به كارگر استخدامي خود داشته با بي احتياطي از ميزان و محل نگهداري پول و جواهرات خود صحبت مي كرده است و كارگر مذكور كه شوهر و برادري معتاد داشته، بدون آگاهي از اعتياد و اعمال خلاف آنها به بازگو كردن اين اطلاعات پرداخته است كه متاسفانه چنين وقايعي منجر به تحريك شوهر و برادر وي شد تا اقدام به سرقت اموال و جواهرات فرد صاحبخانه كنند.
چند سالي ست كه برخي شركت ها براي ارائه خدمات روزانه، اقدام به استخدام افراد مي كنند تا براي كار در منزل شهروندان، اعتمادسازي بيشتر و درآمدزايي داشته باشند. اين شركت ها اگرچه خدمات يكساني را ارائه مي دهند، اما هر كدام نرخ خاص خودشان را دارند. در حالي كه اكثر شركت ها براي كارگر خانم در ازاي هشت ساعت كار، 4 هزار تومان و براي كارگر آقا، 5 هزار تومان قيمت گذاري كرده اند، برخي شركت ها اين رقم را دوبرابر كرده اند.
همچنين شركت هاي مذكور با اينكه براي استخدام كارگر وثيقه دريافت مي كنند براي جبران انواع خسارات خانواده ها ضمانت اجرايي ندارند و خانواده هاي زيان ديده پس از شكايت، به دليل نبود ضمانت اجرايي از ادامه مسير قانوني منصرف مي شوند.
تمام اين فراز و نشيب ها در حالي صورت مي گيرد كه براي انجام برخي كارهاي منزل، واقعا به يك كارگر خانه نياز هست چرا كه اين افراد طي چندين سال، مهارت هاي لازم را به منظور افزايش سرعت و كيفيت كارهاي منزل به دست آورده اند و كارها را در زماني بسيار كوتاه تر از آنچه شما انجام مي دهيد، تمام كنند.
همچنين با گسترش مدرنيته و حرفه اي شدن و تخصصي شدن مشاغل، به نظر مي رسد صرفه پرداختن به حرفه و شغل شخصي در خانه بسيار بيشتر است و با اختصاص مبلغي مشخص در برنامه ماهانه هزينه ها مي توان انجام كارها را به كارگرها منتقل ساخت.
خانواده هاي مرفه، متمول و داراي خانه هاي بزرگ مي توانند با استخدام زوج ها، سرپناه آنها را نيزتامين كنند. چنانچه افرادي قابل اعتماد براي سرايداري و انجام كارها استخدام شود و گوشه اي از حياط يا خانه به اسكان آنها اختصاص يابد، مشكل بزرگي به نام مسكن از دوش آنها برداشته مي شود.خانم هاي شاغل نيز از آنجا كه روزبه روز افزايش مي يابند و برخلاف اين موضوع، همچنان كار در منزل و نگهداري از كودكان را نيز وظيفه آنها مي دانند، بايد به اين نكته توجه داشته باشند كه چنانچه اشتغال آنها براي زوج دليل و استدلالي براي تقسيم كارها تلقي نشد، تذكر اين نكته الزامي مي شود كه برابر دين مبين اسلام و قانون اساسي كشور، هيچ زني اجباري به انجام كار منزل ندارد و با توجه به استطاعت مالي شوهر بايستي براي وي كارگري استخدام شود تا در كارهاي منزل به وي كمك كند.
اصلاح ديدگاهي نادرست
مفهوم كار در تمامي فرهنگ ها، مذاهب و سيستم هاي اقتصادي، عاملي براي پيشرفت و بهبود وضعيت فردي و اجتماعي محسوب مي شود، اما نحوه برخورد و ديدگاه هاي غلط اجتماع منجر به كاهش پايگاه اجتماعي برخي مشاغل شده است. در اين ميان كار در منزل از آنجا كه مشمول همان ديدگاه هاي غلط قرارگرفته، مورد اقبال بسياري از افراد جوياي كار قرار نمي گيرد و شاغلان اين حرفه را افرادي تشكيل مي دهند كه نياز مالي شديدي دارند. اين درحالي ست كه برخي افراد نيز از آنجا كه داراي تبحر و مهارت هاي فراواني در زمينه هاي گوناگون ازجمله آشپزي و ديگر مهارت ها هستند، مورد توجه مردم قرار مي گيرند تا عهده دار كارهاي منزل شوند. به نظر مي رسد رشد فضاي شهري و تخصصي شدن مشاغل و ورود بانوان به حوزه اين تخصص ها و نياز به افرادي كه جاي خالي آنها را در خانه پر كنند، كاملا محسوس است.
بنابراين تغيير ديدگاه ها و تصحيح برخوردهاي اجتماعي با بعضي مشاغل مي تواند به كارگيري نيروهاي كاردان تر را درپي داشته باشد.
|